کنوانسیون وین در مورد روابط سیاسی

کنوانسیون وین در مورد روابط سیاسی

«کنوانسیون وین در مورد روابط سیاسی» قراردادی بین‌المللی است که به بیان حقوق دیپلماتیک می‌پردازد. این معاهده 52 ماده و دو پروتکل دارد. احمد متین‌دفتری در تاریخ هجدهم آوریل 1961 برابر با بیست و نه فروردین 1340 اصل قرارداد و هر دو پروتکل آن را به نمایندگی از حکومت وقت ایران امضا کرد. در تاریخ بیست و یکم مهر 1343 با تصویب مجلس شورای اسلامی، این قرارداد لازم‌الاجرا گردید.

به گزارش پارسینه، «کنوانسیون وین در مورد روابط سیاسی» قراردادی بین‌المللی است که به بیان حقوق دیپلماتیک می‌پردازد. این معاهده 52 ماده و دو پروتکل دارد. احمد متین‌دفتری در تاریخ هجدهم آوریل 1961 برابر با بیست و نه فروردین 1340 اصل قرارداد و هر دو پروتکل آن را به نمایندگی از حکومت وقت ایران امضا کرد. در تاریخ بیست و یکم مهر 1343 با تصویب مجلس شورای اسلامی، این قرارداد لازم‌الاجرا گردید.

در ادامه شماری از مواد این معاهدهٔ بین‌المللی را می‌خوانید. متن کامل قرارداد را می‌توانید در سایت مرکز پژوهش‌های مجلس در این آدرس مطالعه کنید.

ماده اول:
در این قرارداد معانی اصطلاحات زیر به شرحی خواهدبود که در پایین تصریح شده‌است:

‌أ. اصطلاح «‌رییس مأموریت» یعنی شخصی که از طرف کشور فرستنده مأمور انجام وظیفه در این سمت می‌شود.
‌ب. اصطلاح «اعضاء مأموریت» یعنی رییس مأموریت و کارمندان مأموریت.
‌ج. اصطلاح «کارمندان مأموریت» یعنی «کارمندان سیاسی»، «‌کارمندان اداری و فنی» و «خدمه مأموریت».
‌د. اصطلاح «مأمور سیاسی» یعنی آن دسته از کارمندان مأموریت که دارای سمت سیاسی «دیپلمات» می‌باشند.
‌ه. اصطلاح «‌کارمندان سیاسی» یعنی رییس مأموریت یا یکی از کارمندان سیاسی مأموریت.
‌و. اصطلاح «مأمور اداری و فنی» یعنی آن دسته از کارمندان مأموریت که به امور اداری و فنی مأموریت اشتغال دارند.
‌ز. اصطلاح «خدمه» یعنی آن دسته از کارکنان مأموریت که به امور خانگی مأموریت اشتغال دارند.
‌ح. اصطلاح «خدمتکار شخصی» یعنی کسانی که خادم یکی از اعضاء مأموریت بوده و مستخدم کشور فرستنده نمی‌باشند.
‌ط. اصطلاح «‌اماکن مأموریت» یعنی ابنیه و یا قسمت‌هایی از ابنیه و زمین متصل به آن که مالک آن هر که باشد برای انجام مقاصد مأموریت از جمله برای ‌محل اقامت رییس مأموریت مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ماده سوم:

1. وظایف یک مأموریت سیاسی بالاخص عبارت است از:

‌أ. نمایندگی کشور فرستنده نزد کشور پذیرنده.
‌ب. حفظ منافع کشور فرستنده و اتباع آن در کشور پذیرنده تا حدودی که در حقوق بین‌الملل مورد قبول است.
‌ج. مذاکره با حکومت کشور پذیرنده.
‌د. استحضار از اوضاع و سیر وقایع در کشور پذیرنده با استفاده از تمام وسائل مشروع و گزارش آن به حکومت کشور فرستنده.
‌ه. بسط روابط دوستانه و توسعه روابط اقتصادی و فرهنگی و علمی بین کشور فرستنده و کشور پذیرنده.

2. هیچیک از مقررات این قرارداد نباید طوری تفسیر شود که مانع از انجام وظایف کنونی به وسیله یک مأموریت سیاسی گردد.

ماده نهم:

1. کشور پذیرنده می‌تواند هر آن و بی‌آنکه الزامی به توجیه تصمیم خود داشته باشد به کشور فرستنده اطلاع دهد که رییس یا هر یک از‌ اعضاء سیاسی مأموریت «شخص نامطلوب» است و یا آنکه هر کارمند دیگر مأموریت قابل قبول نیست در این صورت کشور فرستنده آن شخص را بر‌حسب مورد فرا‌خواهدخواند و یا به خدمت وی در مأموریت پایان خواهدداد. شخصی را می‌توان قبل از ورود به خاک کشور پذیرنده «‌نامطلوب» ‌یا «غیر‌قابل قبول» اعلام نمود.
2. اگر کشور فرستنده از انجام تعهدات ناشی از بند اول این ماده امتناع ورزد و یا این تعهدات را در ظرف مهلتی معقول انجام ندهد کشور پذیرنده‌ می‌تواند از شناختن شخص مورد بحث به سمت عضو مأموریت خودداری کند.

‌ماده دوازدهم:
کشور فرستنده نباید قبل از تحصیل موافقت صریح و قبلی کشور پذیرنده در محلی غیر از محل استقرار مأموریت دفتر دیگری متعلق به‌مأموریت برقرار نماید.

ماده چهاردهم:

1. رؤسای مأموریت به سه طبقه به شرح زیر تقسیم می‌شود:

‌أ. سفیران کشورها و نمایندگان پاپ (‌نونس) که نزد رؤسای کشورها مأموریت می‌یابند و سایر رؤسای مأموریت که هم مقام آنان می‌باشند.
‌ب. فرستادگان و وزیران مختار کشورها و نمایندگان پاپ (‌انترنونس) که نزد رؤسای کشورها مأموریت می‌یابند.
‌ج. کاردارها که نزد وزرای امور خارجه مأموریت می‌یابند.

2. جز از نظر تقدم در حضور و تشریفات هیچگونه فرقی بین رؤسای مأموریتها از لحاظ طبقه وجود نخواهدداشت.

‌ماده بیستم:
مأموریت و رییس آن حق دارد پرچم و علامت کشور فرستنده را در امکنه از جمله در محل اقامت رییس مأموریت و بر روی وسائط نقلیه‌ خود برافرازند.

‌ماده بیست و یکم:

1. کشور پذیرنده باید در حدود قوانین خود موجبات تسهیل تملیک کشور فرستنده را در اماکن مورد احتیاج مأموریت در خاک‌ کشور خود فراهم کند و یا در تحصیل این اماکن از طریق دیگر به کشور فرستنده یاری نماید.
2. کشور پذیرنده همچنین در صورت لزوم باید مأموریت را در تهیه مسکن مناسب برای کارمندان خودیاری نماید.

‌ماده بیست دوم:

1. اماکن مأموریت مصونیت دارند و مأمورین کشور پذیرنده جز با رضایت رییس مأموریت حق ورود به این اماکن را نخواهند‌ داشت.
2. کشور پذیرنده وظیفه خاص دارد کلیه تدابیر لازم را به منظور این که اماکن مأموریت مورد تجاوز و خسارت قرار نگرفته و آرامش و شئون آن متزلزل ‌نگردد اتخاذ نماید.
3. اماکن مأموریت و اسباب و اثاث و اشیاء دیگر موجود در آن و همچنین وسائل نقلیه مأموریت مصون از تفتیش و مصادره و توقیف و یا اقدامات ‌اجرایی خواهد بود.

‌ماده بیست و سوم:

1. کشور فرستنده و رییس مأموریت بابت اماکن مأموریت که در مالکیت یا اجاره خود دارد از پرداخت هر نوع مالیات و عوارض‌ ملی، منطقه‌ای یا شهری معاف خواهد بود مگر آنکه دریافت این مالیاتها یا عوارض در ازاء انجام خدمات خاص باشد.
2. در صورتی که طبق قوانین کشور پذیرنده پرداخت این مالیاتها و عوارض به عهده شخصی باشد که با کشور فرستنده یا با رییس مأموریت معامله‌ می‌کند معافیت مالیاتی موضوع این ماده منتفی خواهد بود.

‌ماده بیست و چهارم:
بایگانی و اسناد مأموریت در هر زمان و در هر مکان از تعرض مصون خواهند بود.

‌ماده بیست و ششم:
کشور پذیرنده آزادی رفت و آمد و مسافرت تمام اعضای مأموریت را در قلمرو خود با رعایت قوانین و مقررات مربوط درباره‌ مناطقی که ورود بدان از لحاظ امنیت ملی ممنوع بوده و یا تابع مقررات خاصی است تأمین می‌نماید.

‌ماده بیست و هفتم:

1. کشور پذیرنده آزادی ارتباطات مأموریت را به منظورهای رسمی اجازه داده و حمایت خواهد نمود. مأموریت می‌تواند برای‌ تماس با حکومت و سایر مأموریتها و کنسولگریهای کشور فرستنده در هر جا از تمام وسائل ارتباطی لازم از جمله پیک سیاسی و پیامهای «‌کد» و رمز‌ استفاده نماید. ‌معهذا مأموریت نمی‌تواند جز با رضایت کشور پذیرنده دستگاه فرستنده رادیویی نصب نموده و مورد استفاده قرار دهد.
2. مکاتبات رسمی مأموریت مصون است. اصطلاح «مکاتبات رسمی» شامل تمام مکاتبات مربوط به مأموریت و انجام وظایف آن می‌باشد.

‌ماده بیست و نهم:
شخص مأمور سیاسی مصون است و نمی‌توان او را به هیچ عنوان مورد توقیف یا بازداشت قرارداد. کشور پذیرنده با وی رفتار‌محترمانه‌ای که در شأن او است خواهد داشت و اقدامات لازم را برای ممانعت از وارد آمدن لطمه به شخص و آزادی و حیثیت او اتخاذ خواهد کرد.

‌ ماده سی‌ام:

1. محل اقامت خصوصی مأمور سیاسی مانند اماکن مأموریت مصون و مورد حمایت خواهد بود.
2. اسناد و مکاتبات و همچنین با رعایت بند 3 ماده 31 اموال مأمور سیاسی مصون خواهد بود.

‌ماده سی و یکم:

1. مأمور سیاسی در کشور پذیرنده از مصونیت تعقیب جزایی برخوردار است و از مصونیت دعاوی مدنی و اداری نیز بهره‌مند‌خواهد بود مگر در موارد زیر:

‌أ. دعوی راجع به مال غیر منقول خصوصی واقع در قلمرو کشور پذیرنده مگر آنکه مأمور سیاسی مال را به نمایندگی کشور فرستنده و برای مقاصد‌ مأموریت در تصرف داشته باشد.
‌ب. دعوی راجع به ماترکی که در آن مأمور سیاسی به طور خصوصی و نه به نام کشور فرستنده وصی و امین ترکه و وارث یا موصی‌له واقع شده باشد.
‌ج. دعوی راجع به فعالیت‌های حرفه‌ای یا تجاری از هر نوع که مأمور سیاسی در خاک کشور پذیرنده و خارج از وظایف رسمی خود به آن اشتغال دارد.

2. مأمور سیاسی مجبور به ادای شهادت نیست.
3. علیه مأمور سیاسی مبادرت به هیچ گونه عملیات اجرایی نخواهد شد جز در موارد مذکور در بندهای الف، ب و ج قسمت اول این ماده و به شرط‌ آنکه این عملیات اجرایی به مصونیت شخص یا محل اقامت او لطمه‌ای وارد نیاورد.
4. مصونیت قضایی مأمور سیاسی در کشور پذیرنده او را از تعقیب قضایی کشور فرستنده معاف نخواهد داشت.

‌ماده سی و هفتم:

1. بستگان مأمور سیاسی که اهل خانه او هستند به شرط آنکه تبعه کشور پذیرنده نباشند از مزایا و مصونیتهای مندرج در مواد 29‌تا 36 برخوردار خواهند بود.
2. کارمندان اداری و فنی مأموریت و همچنین بستگان آنها که اهل خانه آنها هستند به شرط آنکه تبعه کشور پذیرنده یا مقیم دائم آن کشور نباشند از‌مزایا و مصونیتهای مندرج در مواد 29 تا 35 بهره‌مند خواهند بود ولی مصونیت از صلاحیت مقامات دولت پذیرنده در امور مدنی و اداری موضوع بند‌اول ماده 31 شامل اعمال خارج از وظایف آنها نخواهد شد. اشخاص مذکور همچنین از مزایای مندرج در بند الف ماده 36 در موارد اشیایی که برای‌ منزل خود وارد می‌کنند استفاده خواهند نمود.

ماده چهل و یکم:

1. کلیه اشخاصی که از مزایا و مصونیتها بهره‌مند می‌باشند بدون آنکه به مزایا و مصونیت‌های آنان لطمه‌ای وارد آید مکلفند قوانین ‌و مقررات کشور پذیرنده را محترم شمرده و از مداخله در امور داخلی آن کشور خودداری نمایند.
2. کلیه امور رسمی که برای اقدام و مذاکره با کشور پذیرنده از طرف کشور فرستنده به عهده مأموریت گذاشته شده باید از طریق وزارت امور خارجه‌ کشور پذیرنده یا به وسیله آن و یا هر وزارتخانه دیگری که مقرر است انجام گیرد.
3. اماکن مأموریت طوری مورد استفاده قرار نخواهد گرفت که با وظایف مأموریت مندرج در این قرارداد یا در سایر قواعد حقوق بین‌الملل عمومی و یا‌ در قراردادهای معتبری بین کشور فرستنده و کشور پذیرنده مغایر باشد.

ماده چهل و سوم:
مأموریت مأمور سیاسی از جمله در موارد زیر پایان می‌پذیرد:

‌أ. موقعی که کشور فرستنده خاتمه مأموریت سیاسی را به کشور پذیرنده اطلاع دهد.
‌ب. وقتی که کشور پذیرنده طبق بند 2 از ماده 9 به کشور فرستنده اطلاع می‌دهد که از شناختن مأمور سیاسی به عنوان عضو مأموریت خودداری‌می‌کند.

‌ماده چهل و چهارم:
کشور پذیرنده وظیفه دارد حتی در صورت وجود اختلاف مسلحانه تسهیلات لازم را فراهم آورد تا اشخاص بهره‌مند از مزایا و‌مصونیتها بجز اتباع خود و نیز افراد خانواده آن‌ها بدون توجه به تابعیت آنها بتوانند در اولین فرصت خاک کشور را ترک گویند. کشور مزبور به خصوص ‌باید در صورت احتیاج وسایل نقلیه مورد لزوم را برای خود و اموالشان در اختیار آنان بگذارد.

‌ ماده چهل و پنجم:
در صورت قطع روابط سیاسی بین دو کشور و یا زمانی که مأموریت به طور قطعی یا موقتی خاتمه یافته است:

‌أ. کشور پذیرنده موظف است حتی در صورت وجود اختلاف مسلحانه اماکن مأموریت و هم چنین اموال و بایگانی آن را محترم شمرده و حمایت ‌نماید.
‌ب. کشور فرستنده می‌تواند حفاظت اماکن مأموریت را با اموالی که در آن قرار دارد و هم چنین حفاظت بایگانی آن را به کشور ثالثی که مورد قبول‌ کشور پذیرنده باشد واگذار نماید.
‌ج. کشور فرستنده می‌تواند حفظ منافع خود و منافع اتباع خود را به کشور ثالثی که مورد قبول کشور پذیرنده باشد واگذار نماید.