کامبیز فتاحی

بی‌بی‌سی، واشنگتن

آمریکا و اسرائیل میگویند کشتی حامل راکت ها را زیر نظر داشتند

عملیات چند روز پیش کماندوهای نیروی دریایی اسرائیل علیه یک محموله تسلیحاتی عازم غزه که اسرائیل ارسال آن را به نیروی قدس سپاه پاسداران ایران نسبت می‌دهد، بحث برانگیز شده است.

از یک سو، مقام‌های ایرانی از جمله محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه، این خبر را نمونه دیگری از «دروغ پردازی‌های تکراری» اسرائیل توصیف کرده‌اند. از سوی دیگر، اسرائیل می‌گوید توانسته که به جهانیان نشان دهد که رئیس جمهوری "میانه روی" ایران، در سیاست‌های منطقه‌ای جمهوری اسلامی چیزی را عوض نکرده است.
در این میان، بسیاری از طرفداران تعاملات تهران و واشنگتن هم بر این باورند که بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر راستگرای اسرائیل، با به راه انداختن جنجالی جدید، در پی جوسازی و خنثی کردن تلاش‌های دولت حسن روحانی برای حل و فصل مناقشه اتمی و بهبود روابط تهران با غرب است.
در این ماجرا اما آنچه که شاید چندان مورد توجه قرار نگرفته باشد، نقش پشت پرده کاخ سفید و نهادهای نظامی و اطلاعاتی آمریکا در عملیات است که ارتش اسرائیل بر آن نام "افشاگری کامل" نهاده است.
چراغ سبز آمریکا

سوزان رایس، مشاور امنیت ملی اوباما از عملیات رصد و توقیف کشتی عازم سودان کاملا آگاه بوده

جن ساکی، سخنگوی وزارت امور خارجه، تائید کرده است که دولت باراک اوباما از‌‌‌ همان ابتدا، از حرکت کشتی "کلوس-سی" آگاه بوده است، تا حدی که سوزان رایس، مشاور امنیت ملی باراک اوباما، درباره محموله کشتی و عملیات احتمالی با همتای اسرائیلی‌اش گفتگو کرده بود.
ارتش اسرائیل می‌گوید که کشتی مذکور، حامل راکت‌های ام-۳۰۲ (ساخت سوریه)، از بندر عباس عازم بندر سودان، مرکز ایالت دریای سرخ سودان بود که در آب‌های آزاد و به فاصله ۱۶۰ کیلومتری این بندر ره گیری و توقیف شد.
سخنگوی وزارت امور خارجه می‌گوید: "ایالات متحده و اسرائیل از طریق کانال‌های اطلاعاتی و نظامی و نیز مشاوران امنیت ملی درباره این موضوع تماس‌های مستمر داشته‌اند... مدت کوتاهی پس از آگاه شدن از حرکت قریب الوقوع کشتی، کاخ سفید از وزارت دفاع خواست که آن را زیر نظر بگیرد و گزینه‌های عملیاتی مختلفی را آماده کند تا اگر لازم شد اقدام یک جانبه احتمالی انجام شود."

جاناتان شانزر، کار‌شناس سیاسی در واشنگتن

او می‌افزاید: "ما از نظر اطلاعاتی و نظامی هماهنگی نزدیکی با مقام‌های اسرائیلی داشتیم. اسرائیل در ‌‌‌‌نهایت تصمیم گرفت که در این مورد ابتکار عمل را به دست بگیرد."
این اظهارات نشان می‌دهد که آمریکا به جای دخالت مستقیم در مرحله ره گیری و توقیف، چراغ سبز این کار را به متحد استراتژیک خود نشان داده است.
یوسی ملمن، روزنامه نگار و کار‌شناس امنیتی اسرائیلی، تبادل اطلاعاتی گسترده با آمریکا در چنین مواردی را امری عادی می‌داند.
او به بی‌بی سی فارسی می‌گوید: "آمریکا در اقیانوس هند، خلیج فارس و دریای سرخ، نسبت به اسرائیل اطلاعاتی بهتری دارد. ناوگان پنجم نیروی دریایی آمریکا و ناوهای هواپیمابرش در خلیج فارس مستقرند. همچنین ماهواره‌های جاسوسی آمریکا از ماهواره‌های ما بیشتر و کارآمد‌تر هستند. بنابراین همکاری با آمریکا در چنین مواردی طبیعی است."
ملاحظات سیاسی یا امنیتی؟

نتانیاهو از واشنگتن به کالیفرنیا رفته بود که خبر توقیف کشتی اعلام شد

خبر توقیف کشتی "کلوس-سی" این هفته در حالی اعلام شد که بنیامین نتانیاهو نطقش در نشست سالانه بزرگ‌ترین گروه لابی طرفدار اسرائیل - کمیته روابط عمومی آمریکا-اسرائیل (آیپک) - را تمام کرده و از واشنگتن عازم ایالت کالیفرنیا شده بود.
به همین خاطر، برخی گمانه زنی کرده‌اند که اقدام ارتش اسرائیل می‌تواند بخشی از یک کارزار تبلیغاتی گسترده‌تر برای اثبات ادعاهای بنیامین نتانیاهو علیه ایران است.
یوسی ملمن می‌گوید اسرائیل تلاش می‌کند که به دولت آمریکا و افکار عمومی ثابت کند سیاست‌های ایران با وجود تاکید دولت حسن روحانی بر اعتدال و میانه روی، تغییر نکرده است، با این حال او در این مورد خاص بعید می‌داند که ره گیری محموله تسلیحاتی نسبت داده شده به ایران، فقط بر اساس ملاحظات رسانه‌ای یا سیاسی انجام شده باشد.
او می‌گوید: "من مطمئنم که اگر این عملیات ۲۴ ساعت زود‌تر و پیش از نطق نتانیاهو در نشست آیپک تمام شده بود، او بیشتر خوشحال‌ می‌شد چرا که می‌توانست خبر آن را در جلسه آیپک اعلام کند. اما یک چنین عملیاتی بر اساس ملاحظات اطلاعاتی انجام می‌شود."
این در حالی است که تا لحظه نگارش این مطلب، کشتی توقیف شده هنوز به بندر ایلات در جنوب اسرائیل هم نرسیده است.
تل اشنانیدر، روزنامه نگار و وبلاگ نویس اسرائیلی، می‌گوید این ماجرا در اسرائیل پوشش خبری شگفت انگیزی داشته و هنوز در صدر اخبار است.
خانم اشنایدر به بی‌بی سی فارسی می‌گوید: "مقامات نظامی نشست‌های خبری متعددی برگزار کردند. در اسرائیل، ره گیری کشتی حامل موشک یک عملیات بزرگ ارزیابی می‌شود."
انتظار می‌رود که اسرائیل تا هفته آینده راکت‌هایی که می‌گوید ساخت سوریه هستند و توسط ایران به مقصد نهایی غزه فرستاده شده بودند را در برابر دوربین‌های رسانه‌های جهانی به نمایش بگذارد، هرچند بعید است که این کار بر خط مشی کاخ سفید در قبال ایران تاثیری بگذارد، به خصوص در این مقطع که توجه افکار عمومی و رسانه ها در آمریکا عمدتا بر بحران اوکراین متمرکز است.
جاناتان شانزر، کار‌شناس سیاسی و از مدیران بنیاد دفاع از دموکراسی در واشنگتن، می‌گوید: "این ماجرا تعاملات جاری با ایران را به چالش نخواهد کشید. دولت باراک اوباما پرونده هسته‌ای ایران را از ابعاد دیگر سیاست خارجی تهران که واشنگتن عمدتا از آن ناخشنود است، جدا کرده است."

من