تاریخِ جهان، دادگاهِ جهان است (۱)
دوران کلاسیک باستان Classical antiquity
دوران کلاسیک باستان Classical antiquity
شبکه‌های اجتماعی مدرن به دلیل حجم وسیع اطلاعات مندرج در آن نقش به سزایی در انتشار اخبار و اتفاقات روزمره دارند، اما جهان مجازی را با فضاهای جدیدی مواجه کرده‌اند که بیشتر سردرگمی به دنبال دارد و به میزان زیادی با پدیده «آلودگی اطلاعات» روبرو شده‌ایم، یعنی داده‌های درست با نادرست قاطی شده‌است. بگذریم که بیشتر ما، پی «راحت‌الحلقوم» می‌گردیم، و با به اصطلاح «اخبار داغ» که امروز هست و فردا نیست، سرگرم شده، در جنگل مولای «نت» (اینترنت) بیشتر Fast food «فَست فود»های فیسبوکی و تویتری گاز می‌زنیم.
از سوی دیگر ژورنالیسم مبتذل سیاسی که در بسیاری مواقع از دانش سیاسی تهی‌ست، بسیاری از ما را سر کار گذاشته و به سطحی‌نگری خو داده و این در شرایطی است که
چون تشنه به آب و خسته به خواب، به دانایی و برنایی نیاز داریم.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــ
گذشته پیش درآمد اکنون است
در گذشته نباید زیست امّا، به گذشته باید نگریست. گذشته پیش درآمد اکنون و چراغ راه آینده‌است و ما در آئینه تاریخ است که خود را به وضوح می‌بینیم.
البته مباحث تاریخی بر خلاف علوم دقیقه (علوم سخت) Hard science و ثابت‌ها در فیزیک و ریاضی، با امّا و اگر و تفسیر به رأی همراه است، با همه این اوصاف، بایدبر لب جوی تاریخ بنشینیم و از آن بیاموزیم. بخصوص که مرتجعین کهنه و نو از ناآشنایی ما با وقایع تاریخی، سوءاستفاده می‌کنند.
هر تاریخ واقعی، تاریخ معاصر است. یعنی فهمیدن ما با واقعیت کنونی همنشین شده و از آن تأثیر می‌گیرد. از همین رو «تاریخ بی طرف» وجود ندارد و ذهنّیت مورخ گاه مقّدم بر واقعیت‌هایی است که در اسناد و مدارک یافت می‌شود.
....
موضوعی که از امروز شروع می‌کنم و امیدوارم بتوانم به سرانجام برسانم، آشنایی مقدماتی با سرفصل‌ها و نقاط عطف تاریخ جهان و بطور خاص اروپا است، نه برای انباشت معلومات یا ارضای حس کنجکاوی، بلکه برای اینکه خود را و زمان و جهانی را که در آن به سر می‌بریم بشناسیم.
به قول فریدریش شیلر، شاعر و نمایشنامه نویس آلمانی:
تاریخ جهان، دادگاه جهان است.
Die Weltgeschichte ist das Weltgericht.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــ
اروپای دوران قدیم
تاریخ اروپا شامل دوره زندگی مردمان در اروپای قاره‌ای از زمان پیشاتاریخ تا دوران کنونی می‌باشد. (منظور از اروپای قاره‌ای Continental Europe خشکی اصلی تشکیل دهنده قاره اروپا منهای جزیره‌های اروپاست)
...
برای تقسیم‌بندی تاریخ اروپا چهار دوره را در نظر می‌گیریم:
۱- دوران کلاسیک باستان (اروپای دوران قدیم) Classical antiquity،
۲- قرون وسطی، Middle Ages
۳- عصر نوزائی (رنسانس) The Renaissance و
۴- دوران جدید Modernity که از ۱۶۰۰ میلادی شروع می‌شود.
...
اروپای دوران قدیم مربوط به زمانی است که یونان باستان و روم باستان در منطقه مدیترانه برو و بیا داشتند. شروع این دوره همزمان با نخستین اشعار ثبت‌شدهٔ هومر در سدهٔ ۸ تا ۷ پیش از میلاد است که با ظهور مسیحیت روبرو می‌شویم. این دوران با آغاز قرون وسطی پایان می‌یابد.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــ
دوران شکوفایی جوامع یونان و روم
زمانی که از آن صحبت می‌کنم دوران شکوفایی جوامع روم و یونان و تأثیرگذاری آنها بر سرتاسر اروپا، شمال آفریقا و خاورمیانه است.
رومیان در دوران کلاسیک باستان، نقش بسیار داشتند. امپراتوری روم از سال ۲۷ قبل از میلاد حدود دو قرن یکه‌تاز بود. ثبات سیاسی و شکوه و جلال خودش را به رخ می‌کشید و در مدیترانه و بخش اعظم اروپای غربی خدایی می‌کرد.
سرزمین‌های امپراتوری با یک شبکه از راهها به پایتخت، (رم)، وصل می‌شد و شهروندان از یک قانون مشترک، فرهنگ مشترک و زبان مشترک، (زبان لاتین)، بهره مند بودند.
رومی‌ها به مهیاسازی مواد اولیه حقوق، قوانین، هنر و ادبیات و معماری و زبان در دنیای غرب کمک کردند. آنها همچتین در صنعت تامین مواد اولیه برای نوشتن کتاب، ابتکار زیادی به خرج داده و آن را به شکلی درآوردند که امروز می‌شناسیم.
حاکمیت تمدن رومی بر اروپای غربی و ناحیه مدیترانه، تاثیرات مهم باستان شناختی و شواهد ادبی بسیار برجا گذاشت.
...
البته همیشه خروس نمی‌خواند و زمانی رسید که امپراتوری قدرتمند روم ضعیف و ضعیف‌تر شد و بالاخره با تهاجم گسترده اقوام ژرمن (گروه‌های نژادی- زبانی که از اروپای شمالی سرچشمه می‌گیرند) و شیوع بیماری طاعون از جاه و جلال افتاد و در اواخر قرن دوم میلادی به انحطاط رفت. اگرچه بعدها تلاش کرد سر بلند کند و جان تازه گیرد اما آب رفته به جوی باز نگشت، بویژه که دربار روم به خودکامگی و استبداد هر چه بیشتر مبتلا گشت و روم به دو ناحیه شرقی و غربی تقسیم شد.
امپراتوری روم بعدها هم با تاخت و تاز «بربرهایی» که تشنه تصرف سرزمین‌های تازه بودند از تک و تا افتاد و در نهایت (اواخر قرن پنجم قبل از میلاد) شیرازه اش از هم گسیخت و بربرها حکومت‌های پادشاهی جدیدی در اروپا بنا نهادند.
حالا ببینیم در آن دوران یونانیان چه وضعی داشتند.
یونانی‌ها از قرن هشتم قبل از میلاد، ساخت شهرهای جدید در سراسر مدیترانه را آغاز کردند و آتن طی دو قرن (از ۵۰۰ تا ۳۰۰ قبل از میلاد) به مرکز مهم تجاری و رشد خلاقیت در زمینه هایی چون شعر، هنر، نمایشنامه‌نویسی و فلسفه تبدیل شده بود.
یونان باستان از دهها «دولت – شهر» مستقل تشکیل می‌شد و شهروندان آتن از یک دمکراسی ابتدایی هم برخوردار بودند. مردم سالاری و دموکراسی در لفظ واژه‌ای مربوط به همان عصر یعنی دوران باستان است که به معنای «دموس» یا «توده مردم» به کار می‌رفت.
گفته می‌شود دستاوردهای فرهنگی دولت ـ شهرهای یونان جهان غرب را بسیار تحت تاثیر قرار داد. دانشمندان یونانی در امور طبیعی و ریاضیات و... به کشفیات جدید نائل شدند و فلسفه و حکمت و امثال سقراط و افلاطون و ارسطو را ارج می‌نهادند. در آن دوران علاوه بر فلسفه، هنر و درام یونانی هم شکوفا شد. (از بیان جزئیات می‌گذرم)
...
ازجمله مشخصات دوران باستان، برده‌داری، اسطوره‌گرایی، رواج افسانه‌های تاریخی (در باره زئوس، آپولو، آفرودیت، پرومته و...)، همچنین طرح پرسش‌های جاودان مثل از کجا آمده‌ام، آمدنم بهر چه بود و ما برای چی زاده شدیم؟ است که امثال هومر و آریستوفان در «ایلیاد» و «اودیسه» و «کمدی صلح»...به آن پرداخته‌اند.
یونانیان اولین ملتی بودند که حروف کامل الفبا را ابداع کردند و همین مسئله افق تازه‌ای برای حفظ و گسترش دانش و دانستنی‌های بشر خلق نمود.
آنان همچنین اولین کسانی بودند که به سرودن شعر و نوشتن نمایشنامه روی آوردند.
این بحث ادامه خواهد داشت
آدرس ویدیو
...
خواهران و برادران. دوستان عزیز
کارل گریمبرگ Carl Grimberg تاریخ‌نگار سوئدی، کتابی در مورد تاریخ جهان Världshistoria دارد که به قارسی ترجمه شده‌است. اگر شما این مجموعه (و نمونه‌های مشابه آن) را دارید و می‌توانم امانت بگیرم لطفاً از طریق ایمیل اطلاع دهید.
...
سایت همنشین بهار
