۱۳۹۴ اسفند ۱۰, دوشنبه

28 février 2016
Article en PDF : Enregistrer au format PDF

Camilo Torres Restrepo (1929-1966), prêtre catholique, sociologue et révolutionnaire est mort dans une action militaire peu après avoir rejoint l’Armée de libération nationale (ELN). 2016 marquera le 50e anniversaire de sa mort. François Houtart se fait l’écho d’un acte organisé à Cali en sa mémoire début novembre, auquel il avait été convié.



Un acte hautement symbolique eut lieu à Cali, le 7 novembre 2015, à l’initiative de Mgr Dario de Jésus Monsalve Mejia, archevêque de cette ville, la troisième de la Colombie : le rappel de la mémoire de Camilo Torres Restrepo comme chrétien et comme prêtre. Préparant l’événement, l’archevêque avait écrit dans une revue de l’archidiocèse, une présentation intitulée « Camilo hier et aujourd’hui, signe de Réconciliation » (1) :

« Le prêtre Camilo Torres Restrepo soumis, jusqu’à sa dépouille mortelle, au secret d’État (2), réduit au silence par l’Église dans la diffusion de sa pensée chrétienne et victime de la stigmatisation de la guérilla, a beaucoup à apporter à la Colombie qui ouvre aujourd’hui, par la réconciliation et la vérité, une période de transition vers la justice et la paix. »

Il s’agissait ce 7 novembre, de célébrer la mémoire d’un prêtre mort le 15 février 1966 dans la guérilla, engagement qu’il assuma, selon ses propres paroles, en tant que chrétien, prêtre et sociologue, dans une société profondément injuste et cruelle. Rien que dans les 50 dernières années, il y eut près de 500 000 morts, six millions de personnes déplacées, dont quatre au Venezuela, des milliers de disparus, d’innombrables confiscations de terres paysannes par les propriétaires fonciers et les entreprises multinationales (en particulier celles du pétrole, de l’exploitation minière et des agrocarburants) bien souvent avec l’aide des paramilitaires. Des accords de paix sont négociés à La Havane et Quito, pour mettre fin au conflit armé, parce que ce dernier était devenu trop coûteux pour les classes dirigeantes et, pour les plus pauvres et exploités de la société, un processus de lutte les menant à l’épuisement, physique et moral.

L’archevêque commença la cérémonie en disant que le temps était venu de jeter un autre regard sur Camilo et de reconnaître ce que sa pensée et son engagement pouvaient signifier comme base de la réconciliation dans la justice. Deux exposés de témoins de la vie de Camilo suivirent ; le mien et celui du père Javier Giraldo, s.j. Personnellement, je transmis d’abord un message de Gustavo Pérez, ami et biographe de Camilo, malheureusement empêché de venir à Cali. Je retraçai ensuite l’itinéraire de Camilo à partir du moment où je l’avais invité, en 1954, à venir à Louvain pour étudier la sociologie et rappelant son dernier engagement qui le conduisit à la mort. J’avais toujours pensé qu’un Camilo vivant aurait mieux valu qu’un Camilo mort, mais le symbole de son sacrifice dépassa les limites du temps et de l’espace. Au Kerala, dans le sud de l’Inde, un jeune pêcheur catholique, qui avait lu un de mes textes sur Camilo, a appelé son premier fils, Camilo Torres.



Camilo choisit la résistance armée, ce qui parait contradictoire avec un message chrétien de paix et d’amour du prochain et avec la fonction sacerdotale. Cependant, nous vivons dans un monde violent et nous ne pouvons pas nier aux opprimés le droit à la résistance, qui peut aller jusqu’à une révolte armée, lorsqu’il s’agit du dernier recours, de la possibilité d’un résultat social et du rejet de méthodes de lutte éthiquement inacceptables, comme le terrorisme, la torture ou les enlèvements. C’était le cas au temps de Camilo. Cinquante ans plus tard, les circonstances ont changé et, sans aucun doute, il soutiendrait les négociations de paix. Cependant, son expérience comme analyste et leader social permet de penser que la fin du conflit armé ne signifiera pas la fin des luttes sociales. La bourgeoisie colombienne qui est l’une des plus cultivées du continent, mais aussi l’une des plus cyniques, ne va pas abandonner sans plus son hégémonie économique, politique et sociale. Originaire de cette classe sociale, Camilo le savait très bien.

Le Père Javier Giraldo, s.j. insista sur la position de Camilo en tant qu’aumônier à l’Université centrale de Bogota, où il découvrit la nécessité d’une autre conception de la pastorale : non une doctrine à insérer dans la vie, mais bien une analyse de la réalité pour donner une réponse inspirée par les valeurs de paix et d’amour du royaume de Dieu. Camilo fut inspiré dans ce domaine par ses contacts en Europe avec la Jeunesse ouvrière catholique (JOC) et son fondateur Joseph Cardijn : voir, juger, agir.

L’acte liturgique, qui suivit, se déroula dans l’église de l’Ermitage, dans le centre-ville, espace religieux des mariages et des baptêmes de la « haute société » locale. La cérémonie débuta par une expression œcuménique. Le chœur de l’Église baptiste chanta accompagné par une musique de dizaines de clochettes. Les représentants des différentes Églises et religions entouraient l’autel. Des pasteurs des Églises protestantes historiques, épiscopales, luthériennes, baptistes et des Vieux Catholiques, prirent la parole. Tous insistèrent sur la dimension sociale du message chrétien et l’un d’entre eux parla de Camilo comme d’un martyr. Une femme pasteur, présidente du Mouvement œcuménique des femmes pour la paix, décrit la souffrance des femmes en temps de guerre. À chaque fois, le témoignage se terminait par l’allumage d’un cierge et une accolade avec l’archevêque, suivi par les applaudissements de l’assemblée.

Un représentant de la communauté juive ouvrit son intervention par Shalom, ce désir de paix et d’amour, qui ne peut être dissociée de la justice et qu’il dédia à Camilo. Une dame descendante africaine, toute de blanc vêtue et coiffée d’un turban qui donnait une dimension d’élégance à sa grande taille, prit ensuite la parole. Elle provenait de la tradition yoruba. Elle déclina la longue liste des injustices commises contre les descendants des esclaves africains : confiscation de leurs terres par les sociétés multinationales des agrocarburants ; destructions de villages et de communautés ; femmes et enfants assassinés par des paramilitaires. Elle accompagna sa description, simple mais terrible, d’un chant d’inspiration africaine. À ce moment, l’archevêque se leva, ainsi que tous les participants qui emplissaient l’église. Ce fut un moment de grande émotion, suivi par de longs applaudissements lorsque la dame et l’archevêque se donnèrent l’accolade.

Un shaman indien parla au nom des nombreux peuples autochtones de la Colombie et remercia la Terre-Mère pour la possibilité de cette réunion commémorant la mémoire de Camilo. Il évoqua les milliers de victimes autochtones, déplacées de leurs terres par les compagnies pétrolières et minières et les nombreux Indiens assassinés. Il rappela qu’avec Camilo, il y eut aussi d’autres prêtres qui avaient donné leur vie pour la justice.

Ensuite commença l’eucharistie avec les lectures de St Paul sur le Christ mort pour donner la vie et l’Évangile du jugement dernier, où Dieu récompense ceux qui avaient nourri les affamés, vêtu les nus, et visité les prisonniers. L’homélie de l’archevêque commença par la lecture du message de Camilo aux chrétiens lorsqu’il partit à la montagne. Puis il aborda trois sujets : Camilo a offert sa vie ; son message a toujours été un message d’unité, ce qui indique la voie à suivre pour l’avenir ; l’Année de la Miséricorde, promulguée par le Pape François et qui correspond avec le cinquantième anniversaire de la mort de Camilo, portera ses fruits si la dimension de la justice est inclue.

Le chant d’offertoire qui suivit fut celui de la Misa Campesina (la messe paysanne) du Nicaragua :
« Ouvriers et paysans, nous t’offrons aujourd’hui, avec le pain et le vin, les amandes et les mangues couleur de lune, les pipianes et le miel sauvage de nos montagnes. Nous t’offrons aussi le quotidien de notre vie. La classe des travailleurs nous te célébrons, les maçons, les charpentiers, les tourneurs, les tailleurs, les ouvriers agricoles et jusqu’aux cireurs de botte du Parc central ».

Le baiser de paix fut échangé par tous les participants et le dernier chant de la messe fut suivi d’un long applaudissement de l’assemblée, heureuse d’avoir participé à cette reconnaissance de ce que fut Camilo, comme chrétien et comme prêtre.

Dans l’après-midi, deux livres sur Camilo furent présentés, dont une bande dessinée, œuvre de César Lima, jésuite péruvien. Deux films furent également annoncés, l’un intitulé L’Évangile de Camilo sera présenté en février 2016, à l’occasion du cinquantième anniversaire de sa mort. Lors de l’échange, l’Université catholique de Louvain fut remerciée pour sa contribution à la formation de Camilo.

Parmi les derniers témoignages, j’exprimai l’idée que Camilo est toujours vivant, par sa pensée et son exemple, important pour l’expression de la foi chrétienne aujourd’hui. Une transformation des structures sociales est nécessaire, car prêcher l’amour sans transformer une société injuste est pure idéologie. Si l’on prend au sérieux le message de Jésus, la manière dont il se comporta dans sa propre société, nous ne pouvons penser que le message chrétien soit « un opium pour le peuple ». Au contraire, il est une source d’émancipation et de liberté.

Monseigneur Dario Monsalve conclut la journée en disant : « La lutte que Camilo a livrée est celle d’un chrétien pour abolir les injustices sociales. Il constata l’énorme disproportion entre le niveau de vie des grandes majorités des exclus et la minorité des privilégiés. Et lorsqu’il rejoint le groupe des exclus de l’Église catholique et fut stigmatisé à cause de ses idées, ce qui l’empêcha de vivre et de s’exprimer dans la vie de tous les jours, il fut contraint à la clandestinité et rejoint ceux qui acceptèrent de le recevoir ». Une telle réhabilitation de Camilo Torres n’aurait pas été possible sans l’ouverture de nouveaux espaces par le pape François.

François Houtart

Notes :
1- Cuadernos ciudadanos – Observatorio de realidades sociales, n° 5, novembre 2015, p. 8
2- Le corps de Camilo a été enterré secrètement par l’armée et l’archevêque de Cali lança un appel au gouvernement pour qu’il puisse reposer dans la chapelle de l’Université nationale.

Source : Dial – Diffusion de l’information sur l’Amérique latine – D 3348.

یونس پارسابناب: پیرامون صف آرائی نوین در سطح جهانی


درآمد
میلادی در2015 اخیرا یازدهمین کنفرانس سالانه " فوروم چپ " در روزهای 30 و 31 ماه مه و اول ماه ژوئن - شهر نیویورک برگزار گردید . عنوان اصلی این کنفرانس " رفورم و  یا انقلاب : آیا تصور جهانی دیگر با عدالت دگرگون ساز ، امکان دارد ؟ " بود  که در 400 گروه مباحثه و پانل ( میز بحث ) توسط بیش از 25 حزب و سازمان چپ عمدتا رادیکالی از منظرهای متنوع و گوناگون البته با چشم اندازهای سوسیالیستی و مارکسیستی ، مورد تجزیه و تحلیل و تبادل نظر سخنوران ، مفسرین و شرکت کنندگان قرار گرفت .
- نگارنده که امکان و افتخار شرکت در این کنفرانس را داشته و در دو میزگرد درباره " روابط ایران و آمریکا " و " بحران اوکرائین در چهارچوب اوضاع جهان " صحبت کرده ، موفق به جمع آوری تم ها و خلاصه سخنرانی های متعدد در این کنفرانس گشت که چکیده بخشی از آنها را از این شماره به بعد با خوانندگان عزیز سهیم می شود .
- در این شماره  درباره ویژگی صف آرائی نوین و فراگیر در جهان پرتلاطم کنونی ( پائینی ها در تقابل و در مبارزه با بالائی ها ) به بررسی یک پاسخ تحلیلی به یک پرسش مهم : آیا می توان برای بقای سرمایه داری آینده ای متصور شد ؟ ، می پردازیم .
-
ویژگی اصلی صف آرائی نوین
درجهان پر تلاطم کنون
- تشدید و افزایش تلاطمات و ناآرامی های سیاسی و اجتماعی و ازدیاد روزانه فهرست کشورهای درگیر این اوضاع در اکناف جهان نشانه های نمایان از این امر هستند که نظام جهانی سرمایه وارد فاز جدیدی از دوره بحران عمیق ساختاری خود ( که پیشینه شکلگیری و رشدش به نیمه اول دهه 1970 می رسد ) می گردد . تا این اواخر رسانه های گروهی جاری و رسانه های اجتماعی و بدیل در جهان تمرکز گزارشاتی و تحلیل های خود را عمدتا بر روی کشورهای مشمول " بهار عربی " ، سوریه و ... گذاشته بودند . امروز بیشترین تمرکز ها متوجه اوکرائین ، سوریه ، جمهوری آفریقای مرکزی ، عراق و پاکستان ، قرار دارند .  ندارد که در ماه های آینده ما شاهد تمرکز رسانه ها ، دولتمردان و توده های مردم بر سر کشورهای نیجریه ، کلمبیا ، کنیا ، مالزی و... باشیم که در حال حاضر چندان در مد نظر نیستند .
- بدون تردید این تلاطمات و ناآرامی ها ( که ابعادشان جهانی تر ، عمیق تر و فراگیرتر از هر زمانی در تاریخ مدرن جهان است ) منبعث از گسترش امپراطوری آشوب و پر از فلاکتی است که معلول بحران عمیق ساختاری نظام جهانی است : نظامی که خودش از نظر شکل و شمایل و مدیریت در حال تحویل و تحول ( از تک قطبی و تک محوری به دو قطبی و دو محوری و حتی چند قطبی و چند محوری ) است . بررسی اوضاع رو به رشد پر از تلاطمات و آشوب های رو به پیش نشان می دهد که بالائی ها ( اولیگارشی های طبقات حاکمه فرمانبر " انحصارات پنجگانه " ) چه در کشورهای مسلط مرکز نظام و چه در کشورهای دربند پیرامونی و نیمه پیرامونی نظام دیگر قادر نیستند که پائینی ها ( توده های زحمتکش و ستمدیده جهان ) را مثل گذشته ها رام و مطیع منقاد خود سازند . پائینی های به ستوه آمده نه تنها از فرامین بالائی ها سرپیچی می کنند بلکه در موارد متعدد و متنوع آنها را حتی مورد تحمیق قرار می دهند . این وضع در واقع یک روند نوینی است که در مسیر آن سیاست فشار از " پائین به بالا " در تقابل و ضدیت با سیاست حاکم فشار از " بالا به پائین " قرار گرفته و توده های مردم در پنج قاره جهان بالائی ها را به چالش می طلبند : چالشی که بُعد جهانی و عمق دگرگون سازی آن در تاریخ بشر بی نظیر است .
- در پرتو این اوضاع و در چهارچوب این روند نوین ( جابجا شدن فشار از بالا به پائین به فشار از پائین به بالا ) اکثر شرکت کنندگان سخنور در کنفرانس " فوروم چپ " که در اقتصاد سیاسی و ژئوپلتیکی از یک سو و در جامعه شناسی نظام سرمایه از سوی دیگر صاحب نظر هستند ، تم اصلی فوروم چپ را تحت یک پرسش قابل بحث و مناسب مطرح ساختند که در اینجا بعد از طرح آن به تشریح جنبه های متعدد آن می پردازیم .
آیا می توان برای سرمایه داری
آینده ای متصور شد ؟
- بحران ساختاری نظام سرمایه در فاز فعلی جهانی گرائی = گلوبالیزاسیون ( بازار آزاد نئولیبرالی ) و آشوب ها ، قیام ها و تلاطمات روزانه و فراگیر منبعث از آن در سراسر جهان باعث گشت که شرکت کنندگان ( بویژه سخنور ) نظرات متنوع و متفاوتی را درباره آینده سرمایه داری واقعا موجود چه دولتی و چه خصوصی ، ارائه دهند . آنچه را که این تجزیه و تحلیل ها ، معاینه ها ، نسخه پیچی ها و آینده نگری ها از سوی این پژوهشگران و فعالین آن کنفرانس ، قابل تامل و حائز اهمیت می سازد ، نظرگاه مشترک تعداد قابل توجهی از این شرکت کنندگان صاحب نظر است که جملگی آینده ای برای سرمایه داری متصور نبوده و انحطاط و سقوط و حتی اضمحلال آن را در آینده ای نه چندان دور تخمین زده و محتمل می دانند .
- با عطف به تاریخ سرمایه داری و بویِژّه در دوره 130 ساله انحصاری آن ( از دهه 1880 تا کنون ) این اولین بار است که دانشوران و محققین علوم اقتصاد سیاسی و جامعه شناسی نظام جهانی سرمایه که تعدادی از آنها خود را ضرورتا چپ رادیکال دگرگون ساز و یا برانداز محسوب نمی کنند ، بر آن هستند که از عمر نظام کنونی ( سرمایه داری واقعا موجود ) بیش از سه تا چهار دهه باقی نمانده است .
- خیلی از صاحب نظران به تبعیت از امانوئل والرشتاین و دیگر مارکسیست های متعلق به مکتب نظام جهانی سرمایه بعد از بررسی سیکل های کندراتیو و هژمونیکی که عموما به عنوان مکانیزم های موثر ، سرمایه داری را در گذشته از بحران های فصلی و حتی یک بار ساختاری در سال های عهد زیبا ( صلح مسلح 1914-1873 ) عبور داده و دوباره با تامین بهبودی آن موفق به بقای سرمایه داری می گشتند ، امروز بر آن هستند که در طی 30 تا 40 سال آینده بقای نظام توسط آن مکانیزم ها غیر قابل وصول و حتی ناممکن خواهد گشت . توضیح اینکه نیروی تمام امکانات و مکانیزم ها برای افزایش انباشت سرمایه به آخر خط عمر رسیده و با فرسودگی ، بی ربطی و خستگی غیر قابل علاجی ، روبرو گشته است . ناکامی و اخته گشتن این مکانیزم ها بویژه در حیطه هژمونیکی در بازتولید ، لاجرم نظام جهانی سرمایه را به سوی پراکندگی و انحلال و بالاخره فرود و پاشیدگی سوق خواهند داد . در اینجا به طور اجمالی به دو مکانیزم که امروز برخلاف گذشته به ضعف های درازمدت ساختاری در درون نظام تبدیل شده اند ، می پردازیم .
- توسل به جنگ های گوناگون مرئی ، نامرئی و نیابتی در سطح کشوری ، منطقه ای ، قاره ای و حتی جهانی . این جنگ ها و دیگر ماجراجوئی های میلیتاریستی مکانیزم ها و وسایلی بودند که نظام سرمایه با برپائی آنها در گذشته قادر می گشت که از بحران های گوناگون موقتی و فصلی و حتی ساختاری با موفقیت عبور کرده و بطور مشخص به درجه گسترش هژمونیکی خود ، بیافزاید . بررسی تاریخ نشان می دهد که این امر در دوره هژمونی امپراطوری انگلستان از دهه 1850 تا 1914 و سپس در دوره بین دو جنگ 1914 تا 1945 ( دوره رقابت خونین بین آلمان و انگلستان بر سر رهبری هژمونیکی بر جهان ) و متعاقبا در دوره هژمو نی آمریکا ( از پایان جنگ جهانی دوم تا سال های آغازین قرن بیست و یکم ) به قوت خود باقی مانده بود . ولی امروز مکانیزم جنگ های " بی پایان " ساخت آمریکا در اکناف جهان نه تنها کوچکترین علامتی از عبور ( از بحران ساختاری ) را نشان نمی دهد بلکه تصویر بیش از پیش ناکامی های نظام حتی در گستره آخرین اهرم اش ( میلیتاریسم و جنگ ) را بطور رسوا کننده ، در مقابل جهانیان ترسیم می کند .
-  علاوه بر ناکامی در جنگ های بی پایان و دیگر ماجراجوئی های نظامی ، امپریالیسم سه سره در یک گستره عظیم دیگر نیز با شکست و ناکامی روبرو گشته و بیش از پیش با فرتوتی و ناتوانی خود بحران ساختاری عمیق خود را بر ملا می سازد . این ناکامی فرود و زوال تدریجی طبقه متوسط خرده بورژوازی است که سنتاَ همواره پایگاه اجتماعی-سیاسی که تعیین کننده ثبات و رشد سرمایه در تاریخ پانصد ساله سرمایه داری محسوب می گشت . با اینکه جابجائی و درماندگی نیروهای کار دستی منبعث از عروج تلاطمات و تحویل و تحولات تکنولوژیکی توسط مارکس و انگلس و سپس مارکسیست ها در تاریخ تکامل سرمایه داری به تفصیل مورد بررسی قرار گرفته اند ولی جابجائی ، دربدری و افول طبقه متوسط خرده بورژوازی بویژه در کشورهای مسلط مرکز ( شمال ) در زمان حال به خاطر تحولات و دگرگونی های تکنولوژیکی بویژه در گستره های دیجیتال و اینترنت یک پروسه بی نظیر در تاریخ
 130 ساله سرمایه داری انحصاری است . مسئله دگرگونی ( اتومیزاسیون و اتوماتیک سازی ) به قدری نیروهای کار متعلق به طبقه متوسط خرده بورژوازی را جابجا ، درمانده و بیکار ساخته که نظام سرمایه داری برخلاف دوران گذشته دیگر قادر به حل آن به نفع بقای خود نیست .
- تضعیف و نزول طبقه عظیم متوسط در کشورهای مسلط مرکز نظام باعث گشته که قدرت خرید و فروش در بازارها ( که بعد از استثمار مستقیم طبقه کارگر و اشتعال جنگ های مرئی و نامرئی در اکناف جهان بزرگترین منبع انباشت سرمایه ، محسوب می شود ) به کلی و بطور قابل ملاحظه ای تقلیل یابد . در یک کلام تضعیف و نزول طبقه متوسط خرده بورژوازی بویژه در کشورهای متروپل که در تاریخ بزرگترین منبع و پایگاه اجتماعی ، فرهنگی و سیاسی سرمایه داری بوده و هنوز هم هست همراه با تشدید پروسه سیاست زدائی ( دپولیتزه سازی ) در بین این طبقه و نتیجتاٌ افول دموکراسی بورژوائی ، نظام جهانی سرمایه را در سراشیب تخریب و سقوط قرار داده است .
 اگر اوضاع بر این منوال پیش رود درصد بیکاری در سال های 2020 میلادی در درون نظام جهان حاکم فعلی ( شامل بخش پیرامونی و هم بخش مرکز نظام ) به 50 در صد و سپس در دهه 2030 م به 70 در صد خواهد رسید . شایان ذکر است که این دفعه در صد بیکاری در کشورهای مسلط مرکز برخلاف دوره های گذشته سرمایه داری چشمگیرتر و فراتر از کشورهای دربند پیرامونی خواهد بود . در پرتو این شرایط بحرانی می توان اذغان کرد که کلیت نظام حاکم سرمایه داری در مسیر افول و فرود پر از آشوب و پراکندگی ، قرار گرفته است .
نتیجه اینکه
- در حالی که نظام تاریخی کنونی ( سرمایه داری واقعا موجود ) در سراشیب آشوب و انحلال قرار گرفته ما شاهد یک کارزار شدید تاریخساز بر سر چه نوع نظام تاریخی جدید جای این نظام بی ربط و در حال موت را خواهد گرفت ، هستیم . بدون تردید ، در  آینده نه چندان دور بشریت در درون نظام کنونی سرمایه داری زندگی نخواهد کرد ولی خیلی ممکن است که ما در درون یک نظام بدتر – " هیولای وحشتناکی " که تقلا می کند متولد گردد – در غلطیم . مطمئناٌ این فقط یک بدیل است که بالائی های یک درصدی با گسترش امپراتوری آشوب و ایجاد هولوکاست و آپارتاید جهانی تقلا خواهند کرد که بر بشریت زحمتکش جهان ، اعمال کنند . بدیل انتخابی دیگر که آن نیز در حال تولد است ، نظامی خواهد بود که بطور نسبی دموکراتیک و برابر طلب و کم هیرارشی تر و لاجرم با چشم اندازهای سوسیالیستی قرن بیست و یکم  


 خواهد بود . کدام یک از این بدیل ها در آخر این کارزار تاریخساز و تعیین کننده نظام جهانی آینده ما را در بر خواهد گرفت بسته به همت و جسارت ما پائینی ها خواهد داشت . آنچه که گذشته روزگار به ما می آموزد این حقیقت عینی است که بشریت زحمتکش هر زمانی بر سر دو راهه رسیده مسیر جهان بهتر را انتخاب کرده است
منابع و مآخذ
1 – امانوئل والرشتاین ، " مرکز مسلط دیکر در کنترل کامل نیست " در نشریه بینگمتن یونیورسیتی ، 15 ماه می 2014 م .
2 – کنفرانس فوروم چپ ، میز بحث " استراتژی انقلابی لنین برای عصر ما " نیویورک ، 30 ماه می 2014م.
3 - کنفرانس فوروم چپ ، میز بحث  " مجمع عمومی جنبش توده ای " نیویورک ، 31 ماه می 2014 م .
4 - کنفرانس فوروم چپ ، میز بحث  " جنگ های امپریالیستی و نابودی جهانی اکولوژی " نیویورک 31 ماه می 2014 م .
5- امانوئل والرشتاین ، " جهان ما در کدام جهتی حرکت می کند " نیویورک 2007 .



ويکتورخارا!ترانه ام،شعرم و گيتارم برای خلق است

۱۳۹۴ اسفند ۹, یکشنبه

محاکمه سريع وترورمشکوک عباس هويدا


Restrictions on movement in Jerusalem’s Old City place neighborhood "Bab al-Majles" in chokehold. Once a rich cultural and social hub, a major route crossed by Muslim worshippers on their way to al-Aqsa Mosque, has been under a chokehold since the police put up a checkpoint at its entrance in the summer of 2014, imposing severe access restrictions.
Take a photo tour in the neighborhood:
http://btselem.org/photoblog/20160228_bab_al_majles
Read more about the neighborhood:
http://btselem.org/jerusalem/20160228_bab_al_majles
ديگر در جنبش در اورشلیم است جای شهر قدیمی محله "باب آل-majles" در chokehold. یک بار در پولدار ناف اجتماعی و فرهنگی ، یک راه بزرگ گره خورده پرستها توسط مسلمان قصد رفتن به مسجدالاقصی ، تحت عنوان شده است ، یک chokehold چون پلیس را نقض کرده ای در ورودي آن ، در تابستان 2014 ، با ابهت تغییرشکل دسترسی ديگر.
یک عکس تور در همسايگي:
http://btselem.org/photoblog/20160228_bab_al_majles
خواندن بیشتر در مورد حديث:
http://btselem.org/jerusalem/20160228_bab_al_majles

۱۳۹۴ اسفند ۸, شنبه

ترجمه بهروز عارفی: شلومو ساند و تاریخ



مصاحبه با شلومو ساند، استاد تاریخ معاصر دانشگاه تل آویو
اومانیته 22 ژانویه 2016

تازه‌ترین کتاب شما،غروب تاریخ نام‌دارد. این عنوان مایه ترس است. آیا  پایان تاریخ را تداعی می کند؟
ش س: من از حرفه حرف می‌زنم. در مورد حرفه‌ی مورخ، چیزی در حال دگرگونی‌است. این رشته در حال تغییر است. در طول قرن‌ها در همه تمدن‌ها، وظیفه‌ی تاریخ ارائه‌ی نمونه‌هائی به نخبگان سیاسی بود. تاریخ همیشه در کنار زورمندان تدوین می‌شد. زیرا در طول قرن‌ها، توده‌ها نبودند که تاریخ را می‌خواندند. تاریخ، نوعی نوشته‌ی ادبی است که بینش خاصی از جهان را در اختیار نخبگان قرار می‌‌‌‌‌‌داد.پس از ایجاد دولت-ملت‌ها در قرن نوزدهم، کار تاریخ‌نویسی در آموزش و پرورش دولت اهمیت پیداکرد. از مدرسه تا دانشگاه، تاریخ یاد می‌گیریم. از اگوست تییِری، میشله، تا مورخان قرن بیستم، و در رده نخست، ارنست لاویس، تاریخ را به‌موازات رشته‌های علمی، به عنوان حرفه‌ای اصلیدرآوردند. نخستین پرسش من این‌ست: چرا باید تاریخ بیاموزیم. چرا فکر می کنیم که این امری طبیعی ست؟ لذا من تحول این پیشه را بررسی کرده‌ام. استخوان‌بندی، مهم‌ترین ارتعاشات پیشه عبارت از تاریخ ملی است. بدین‌جهت،  تاریخ نه فقط یک رشته‌ی دانشگاهی مثل جامعه‌شناسی شده، بلکه مهارتی اساسی در آموزش نیز گشته است.دولت-ملت ملت‌ها را ایجاد کرد. برای ایجاد یک ملت، چند عامل ضروری‌است: زبان مشترک، دشمن مشترک، همچنین یک حافظه‌ی مشترک. یعنی، فکر نکنیم که ما فقط امروز یک جمع هستیم، همیشه چنین بوده است. تاریخ برای اثبات آن به‌کار گرفته‌شد. می‌‌دانستند که اصل پایه‌ی این پیشه ایجاد ملت‌ها بود. برای گذشته‌ی مشترک به آن نیاز داریم، برای باهم به جنگ رفتن نیز. برای نشان دادن این امر که همواره این هویت جمعی را داشتیم.
آیا این مسئله از ملتی به ملت دیگر تفاوت دارد؟
ش س: اسطوره ملی، آن‌طور که در فرانسه با اصطلاح «نیاکان ما گُل‌ها» وجود دارد، اسطوره داغی نیست. سردشده است. اگر قرار شود کهتاریخ ملی را مطالعه نکرد، پس چه می‌ماند؟ آیا باید استعمار یا قرن روشنگری را آموخت؟ یا باید تاریخ فرهنگی تدریس کرد و نه سیاسی؟ کسی پاسخی برایآن ندارد. حرفه‌ی مورخی پس می‌رود. حتی همین اواخر، رژیس دبره در همین جهت، کتاب سوگنامه‌ای نوشته است. من در سوگ نیستم. علیه تاریخ درسوگ نیستم. فکر می‌کنم که تاریخ در ایجاد روحیه نقش مهمی ایفا کند، اما تاریخی دیگر. آیا باید به تدریس تاریخ در دبیرستان ادامه داد؟ آری، ولی نه مثل امروز. باید دانش‌اموزان را با مهارتی مجهز کرد  که کمتر از کاربرد تاریخ در تخیل و تحصیلات آنان اهمیت ندارد. برای مثال، آیا آموزش ارتباطات برای مسلح‌شدن علیه رسانه‌های مسلط وظیفه عمده دبستان و دبیرستان نیست؟ آیا آموختن اقتصادسیاسی  جهت ایجاد مزدبگیرانی که به منافع‌شان آگاهی دارند، اهمیت ندارد؟ حقوق فقط در دانشگاه تدریس می‌شود، چرا نبایدآن را در مدرسه تدریس کرد تا شهروندی از نوع جدید ساخت که بداند چگونه برای حقوق‌مدنی مبارزه کند؟
چرا آموزش تاریخ اجباری‌ست و نه آموزش اقتصادسیاسی یا ارتباطات؟ در فرانسه، کمی فلسفه می‌آ‌موزند. ولی در نقاط دیگر جهان، این امر نادر است. برای مثال، در اسرائیل فلسفه جزء درس‌های آموزشی دانش‌آموزان نیست.اگر فلسفه به جوانان میآموزد که چگونه بیاندیشند، تاریخ یاد می‌دهد که به چه فکر‌کنند. پس باید در همه مدرسه‌های جهان با «چگونه اندیشیدن» شروع کرد.  ولی من توهمی ندارم. مدرسه مدرن نمی‌تواند گورکَن خود باشد! تاریخ نباید پراهمیت‌تر باشد. تاریح حرفه‌ای مهم برای ایجاد ملت‌ها بود. دیگر چنین نیست. متاسفانه بیشتر مورخان با من توافق ندارند. باید تاریخ را با همان روحیه‌ای تدریس کرد که تابلوی ماگریت را توضیح می‌دادند، همان‌که در زیر تصویر پیپنوشته‌بود «این یک پیپ نیست». اغلب نمی‌پذیرند که بسیاری از داستان‌های تاریخ اسطوره‌است. باوجود این... این کارادامه دارد. اسطوره‌های جدیدی درباره سرمایه‌داری طرح می‌شود. هنگامی‌که من روایت‌های فینکلکروت یا زِمور از تاریخ را می‌خوانم، به‌وحشت می‌افتم. با تاریخ می‌شود هرکاری کرد. زیرا تاریخ حقیقت نیست. تاریخ هرگزیک پیپ نخواهدشد، اما تصویر پیپ چرا. و تاریخ را باید به این‌صورت یعنی انتقادی با افشای بارایدئولوژیکی که هر فردی حمل می‌کند، تدریس کرد. من، این نکته را هرگز پنهان نکرده‌ام. این بخشی از کتاب من است.
شما درپژوهش‌های‌تان ، ابتدا به الهیات پرداختید، سپس به اسطوره داغ صهیونیستی. و این بار؟
ش س: من با ازهم‌پاشیدن اسطوره‌‌‌‌‌ی اروپائی آغازکردم که گویا از آتن شروع و به نادین مورانو ختم می‌شود. شوخی نمی‌کنم. این بینش غلط است. روش من به ماتریالیسم تاریخی متکی‌ست. من نشان می‌دهم که اساس کار در مدیترانه کاملا با اروپا تفاوت داشت. برای مثال، کوله‌بارعلمی یونانی-رومی  ازطریق عرب‌ها منتقل شده‌است. بین پایان دوره پرافتخار یونانی-رومی در قرن پنجم و تولد آن‌چه رنسانس خوانده می‌شود در قرن پانزدهم، هزار سال فاصله وجود دارد! با فتح توُلدو و کوردوبا [اسپانیا] بود که بخشی از فرهنگ رومی-یونانی در اروپا تزریق شد. لذا تداومی وجود ندارد. در بخش دوم، برای نخستین بار، انتقادهای بسیار سخت به استادانم در مکتب آنال وارد می‌آورم که به‌من امکان دادند تا رابطه دیگری با ایدئولوژی و فرهنگ داشته باشم. با این کتاب ارزیابی‌ای که می‌کنم بیشتر منفی است.  زیرا به این نتیجه رسیدم که بخشی از کشفیات این تاریخ فرهنگی به گریز تاریخ متکی بوده‌است. اگر، تقریبا همه تاریخ تا ولتر و همین طور تا قرن نوزدهم، تاریخ سیاسی بود، ، در مورد مکتب آنال که در سال‌های دهه 1920 برای فرار از درگیری با تاریخ سیاسی که به تاریخ توده‌ها تبدیل می‌شد، بوجود آمده ، چنین نبود. سالنامه‌ای که آنال نامیده‌می‌شد و پایه کلیه مطالعات تاریخ‌نگاری در سال‌های دهه 1950، 1960 و 1970 بود، یک مقاله درمورد جنگ جهانی اول  نداشت.شما می توانید سالنامه‌ای را درنظربگیرید که نه به مقابله با جنگ جهانی اول می‌پردازد و نه به تایلوریسم، نه اعتصاب‌های سال 1936 و نه به جنگ اسپانیا و نه به یهودستیزی، و نه به کشتارهای استالینی نمی پردازد؟ من در سال 1975 برای تحصیل به پاریس آمدم. چندماه پیش از ورودم، سه کتاب بزرگ ژاک لوگوف و پییِر نورا به نام «ایجاد تاریخ» منتشر شده‌بود. اوج تاریخ‌نگاری فرانسه بود. اما، یک صفحه درباره حکومت ویشی، جنگ الجزایر در آن ها وجود نداشت.  درحالی‌که، تقریبا در همان زمان، فیلم آقای کلِن به کارگردانی جوزف لوزی تهیه می‌شد که درباره دستگیری‌های جمعی یهودیان  و تجمع آن‌ها در «پیستدوچرخه سواری پاریس» [پیش از اعزام به اردوگاه های آلمان نازی.م] بود. اما، مورخان کاری با این رویداد نداشتند.
آیا این مسئله بغرنج که شما بر رویش انگشت می‌گذارید، شامل محفل‌های همه مورخان جهان می‌شود؟ آیا در این باره بحث و جدلی وجود دارد که شما وارد می‌شوید، یا نه شما آغازگر بحث هستید؟
ش س: در کتاب هم نوشته ام که من از حق ویژه‌ای برخوردارم. چون من در اسرائیل بزرگ شده‌ام، که در آن‌جا اسطوره بسیار داغ است، من این امتیاز را داشتم که از بیرون به اسطوره‌ای بنگرم که در فرانسه سرد شده‌بود. اسطوره‌های ملی فقط در فرانسه سرد نشده، در ایالات متحده، انگلستان، و آلمان نیز سرد شده است. پس از سال 1945، در سوربن گروهی بود  متشکل از شخصیت‌هائی مانند آلبر سوبول و ژُرژ لوفِور که جایگاه ویژه ای داشتند و نزدیک به مارکسیست‌ها که موقعیت‌شان به شرایط پس از آزادی [از اشغال نازی‌ها] ارتباط داشت. در آن‌زمان، لوسیَن فِور، مکتب آنال و بنیان‌گذار  مدرسه عالی مطالعات علوم انسانی مبلغ هنگفتی از بنیاد راکفلر دریافت کردند. می بایست، درچارچوب جنگ سرد، جلو مارکسیسم را در اروپا گرفت. اگر مارکسیستها یا مارکسیست‌های پیشین هنوز در انگلستان بر تاریخ مسلط بودند، در فرانسه، سوبول و دوستانش در برابر قدرت مدرسه عالی مطالعات علوم انسانی  عقب‌نشینی کردند.. پدیده طرفداران مکتب آنال که بسیاری از افراد هوشمند نظیر فوره، لوگوف... را گردهم می‌آورد، باوجود ماتریالیست بودن، تاریخی عرضه کردند که کمتر متعارضبود. بدین ترتیب، تعداد زیادی  تز دکترا درباره زندگی روستائی قدیمی، و بسیار کمتر درباره مبارزه اجتماعی اختصاص یافت. اگر در  همان دوره، مورخان بریتانیائی ، کتاب‌های بسیاری درباره ظهور طبقه کارگر در قرن نوزدهم منتشر می کنند، در فرانسه معادلی برای این موج گسترده تحلیل اجتماعی-اقتصادی مبارزات اجتماعی نمی‌توان یافت. مورخان مکتب آنال که هژمونی داشتند، قرون وسطی را ترجیح دادند و در نتیجه به مبارزه‌های اجتماعی جای ناچیزی اختصاص یافت. در فرانسه کتابی مثل کتاب هورادزین در آمریکا نیز وجود ندارد.
شاید درخاورمیانه، تاریخ دائما و بیش از هر نقطه دیگر نوشته می‌شود؟ خلق ها در جائی که اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها زندگی می‌کنند تاریخ را چگونه می‌نویسند؟
ش س: مترجم کتاب هوراد زین، تاریخ توده‌ای آمریکا آن را در زندان به عبری ترجمه کرده است. زیرا او حاضرنشده‌بود در ارتش خدمت کند.  او در دیدار با زین از او پرسیده‌بود که آیا می‌توان چنین کتابی را در اسرائیل نوشت. زین، یهودی آمریکائی پاسخ داده بود، فکر نمی‌کند زیرا سنت جهان‌گرا در اسرائیل وجود ندارد. چنین بینشی در فرانسه وجود دارد. از همین رو، من ناامید نیستم. برای مثال، رودرروئی دوگلِ محافظه کار و سارتر جهان‌گرا وضعی ایجاد کرد که نتیجه‌اش توقف جنگ دهشتناک الجزایر شد. در اسرائیل، تقریبا سنت جهانگرائی وجود ندارد. طرفداران این نظر کشور را ترک کرده‌اند. شرایط کنونی را باید با حرکت از کولونیزاسیون (استعمار) صهیونیستی تحلیل کرد که ازقرن نوزدهم آغاز شد. استعمار هرگز متوقف نشده است. حتی بین سال‌های 1948 و 1967. این یک استعمار داخلی بود.  راست و چپ به جز کمونیست‌ها شعار «یهودی‌کردن جلیل» را پذیرفتند. به همین دلیل است‌که هیچ سیاستمدار اسرائیلی هیچ‌قدم جدی برای مصالحه با فلسطین‌ها برنمی‌دارد. من هر فاز استعمار  را از نظر اخلاقی و سیاسی، در یک سطح داوری نمی‌کنم. من دستاوردهای صهیونیسم را باایجاد دولت اسرائیل (ونه دولت یهود) انکار نمی‌کنم. اما مرزهای 1967 را به‌رسمیت می‌شناسم.  از یک سو این تداوم را داریم و در طرف دیگر، داوری سیاسی من قرار دارد که متفاوت‌است. زیرا، از نظر سیاسی من میانه روهستم. من با قبول پیمان‌های اسلو دچار اشتباه شدم زیرا فکرمی کردم گشایشی ایجاد خواهدکرد. همه دوستان چپ‌گرای من به من گفتند که این هم فریب دیگری است. من اشتباه کردم. زیرا اسلو جناح چپ را وادار به استعمارزدائی نکرد. زیرا برپایه‌ی اسطوره داغ، در اسرائیل گمان می‌برند که  خلیل (هبرون)، بیت‌المقدس و اریحا میهن واقعی یهودیان است. در اسرائیل، هر دانش‌آموزی از 7 تا 18 سالگی کتاب مقدس را به‌منزله کتاب تاریخ یاد می‌گیرد (جزو امتحان نهائی دیپلم دبیرستان است). برای ایجاد دلبستگی به سرزمین اسطوره‌ای باستانی. کسی قادر نیست خود را از چنگ آن رها کند. خوشبختانه، من در 16 سالگی از مدرسه اخراج شدم.  شاید، این امر به من کمک کرد که بتوانم حرف زده و فکر کنم. و همچنین چون پدرم کمونیست بود. اما، هیچ عاملی به‌خودی خود کافی نیست. سال‌ها من کارزار بایکوت-عدم‌سرمایه‌گذاری-مجازات (ب د اِس) را رد می کردم. اما، امروز فکر می کنم که هیچ نیروی سیاسی که قادر به تغییر وضع یا دگرگونی رادیکالیزاسیون راست‌گرا و شبه‌مذهبی جامعه باشد، وجود ندارد. اکنون، من هر فشاری را بر دولت اسرائیل می‌پذیرم، خواه دیپلماتیک و سیاسی، خواه اقتصادی. به جز ترور. اگر فردی از کارزار بایکوت [محصولات ساخته شده در شهرک‌های استعماری] پشتیبانی نکند، باید بداند  که به استمرار نومیدی تراژیک فلسطینی‌ها که بدون اسلحه در مقابل وضع موجود مقاومت می‌کنند، کمک می‌کند.
*****
آخرین کتاب شلومو ساند:
Crépuscule de l’Histoire, Editions Flammarion, 320 pages, 23,90€.

توضیحات مترجم درباره نام ها:
Augustin Thierry اگوستن تییِری، مورخ فرانسوی 1856-1795 که بر روی نسخه های مرجع تاریخ‌نگاری  کار می کرد.
Michelet ژول مییشله 1874-1798 مورخ فرانسوی، لیبرال و مخالف کلیسا
Ernest Lavisse ارنست لاویس 1922 -1842، مورخ فرانسوی، مبتکر تاریخ نویسی پوزیتیویستی
Régis Debray رژیس دبره، متولد 1940، نویسنده و استاد علوم ارتباطات ، از روشنفکران چپ فرانسه
Magritte رنه ماگریت، 1967- 1897، نقاش سوررآلیستی بلژیکی
Finkielkraut آلن فینکلکروت، متولد 1949، فیلسوف فرانسوی. دارای گرایش های اولتراناسیونالیستی، ضدخارجی و ضدمهاجرین شرقی. منتقد نظام اموزشی عمومی فرانسه. از ماه پیش، عضو اکادمی فرانسه.
Éric Zemmour اریک زومر، متولد 1958، نویسنده و روزنامه نگار راست‌افراطی فرانسوی. با مواضع ضد خارجی و ضد زن. با وجود یهودی بودن از برخی نظریه های جبهه ملی فرانسه دفاع می کند به ویژه نظریه های اسلام‌ستیزانه و ضدخارجی
Nadine Morano نادین مورانو، سیاستمدار عضو حزب راست جمهوری‌خوهان. از کاتولیک بودن فرانسه و سفید بودن نژاد مردمانش دفاع می کند. در جبهه راست حزب محافظه کار قرار دارد.
Ecole des Annales مکتب تاریخی آنال، که لوسین فور و مارک بلوخ پایه گذاشته اند. مکتبرتاریخی که بیشتر بر جنبه های اجتماعی تکیه کرده و با بینش سنتی تاریخ‌نگاری فرانسه و نیز بینش تاریخ‌نگاری ماتریالیسیتی مخالفت می کرد.
Taylorisme نوعی سازماندهی کار منتسب به Frederick Winslow Taylor،1856-1915آمریکائی.
Jacques Le Goff ژاک لوگوف، مورخ فرانسوی، 2004-1924، متخصص انتروپولوژی قرون وسطی
Pierre Nora پییِر نورا، متولد 1934، مورخ فرانسوی، عضو اکادنیف متخصص احساسات ملی
Albert Soboul آلبر سوبول، 1982 -1914، مورخ فرانسوی، متخصص انقلاب فرانسه و ناپلئون
George Lefebvre ژرژ لوفِور، 1959-1874، مورخ فرانسوی، متخصص انقلاب فرانسه
Furet فرانسوآ فوره، 1997-1927، مورخ فرانسوی. مولف آثار مهمی در مورد انقلاب فرانسه
Howard Zinn هوارد زین، 2010- 1922، مورخ و سیاست‌شناس امریکائی ، مولف تاریخ امریکائیان
Sartre ژان پل سارتر، 1980-1905، فیلسوف و نویسندهفرانسوی . مبتکر اگزیستانسیالیسم.
BDS کارزار بین‌المللی که برای تحریم محصولات شهرک های استعماری واقع در سرزمین‌های اشغالی کرانه باختری رود اردن فعالیت می‌کند.