۱۳۹۶ دی ۲۹, جمعه

روز پنجشنبه (۲۸ دی / ۱۸ ژانویه) خبر قطع دست مردی ۳۴ ساله منتشر شد که به ۲۱ فقره دزدی گوسفند در شهرهای گوناگون استان‌های خراسان رضوی و جنوبی اعتراف کرده بود.
متهم در مدت‌زمانی طولانی دست به این سرقت‌ها زده و شش سال پیش دستگیر شده است. وبسایت "خراسان" در این زمینه نوشت: «اگرچه در اثنای این سرقت‌ها، اموالی از قبیل سرویس طلا، موتورسیکلت و ... نیز مورد دستبرد سارق یا سارقان قرار می‌گرفت اما تحقیقات پلیس بیانگر آن بود که سرقت گوسفند، هدف اصلی دزدان از دستبرد به منازل روستایی و گاهی شهری است.»
"خراسان" در ادامه گزارش خود می‌نویسد که ماموران انتظامی در سال ۱۳۹۰ موفق به دستگیری متهم که آن زمان ۲۸ ساله بوده، می‌شوند و حکم قطع دست او در روز ۲۸ دی ۹۶ در زندان مرکزی مشهد اجرا می‌گردد.
37927053_303.jpg
یک نمونه از مجازا‌ت‌هایی که طالبان برای سرقت اعمال می‌کنند (مارس ۲۰۱۷)
مجازات‌های مشابه
قطع دست مجازاتی است که براساس قانون مجازات اسلامیِ جمهوری اسلامی و آیه ۳۸ سوره مائده در مورد دزدها اعمال می‌شود. قوه قضائیه ایران در ۳۹ سال گذشته پیوسته حکم قطع دست را در مورد متهمان اجرا کرده است.
در میان استان‌هایی که صدور این حکم رایج است، بیش از همه نام خراسان جنوبی و رضوی و اصفهان به‌چشم می‌خورد. در مرداد ماه ۹۴ در مشهد علاوه بر دست، پای یک متهم را نیز قطع کردند.
چنین اقدامی آخرین بار از سوی طالبان در ولایت هرات افغانستاندر مارس سال گذشته میلادی صورت گرفت.
ایجاد رعب و وحشت
پس از قطع دست‌وپای یک متهم در مشهد حسین رئیسی، حقوقدان و مدرس دانشگاه، به کمپین بین‌المللی حقوق بشر در ایران گفت: «قوه قضائیه و در راس آن صادق لاریجانی به ایجاد رعب و وحشت در بین مردم بسیار تمایل دارد و به نوعی می‌خواهد به صورت مکانیکی از وقوع جرائم جلوگیری کند.»
رئیسی ضمن بیان اینکه «حتی بسیاری از متفکرین اسلامی هم اجرای چنین مجازات‌هایی را جایز نمی دانند» تاکید کرد که «افزایش آمار جرم و جنایت، شمار زندانی‌ها و پرونده‌های وارده به دادگستری» نشان می‌دهد که این گونه مجازات «هرگز از وقوع جرم جلوگیری نمی‌کند».
قرآن و قطع دست
در حالی که اکثر مفسران قرآن معتقدند که در سوره مائده فرمان قطع دست سارقان صادر شده، آیـت‌الله محمد جواد موسوی غروی بر این باور بود که «غرض، صدور حکم بریدن دست نبوده است».
او گفته است: «ید در این آیه به معنای قدرت به کار رفته، زیرا آن که می‌دزدد با تکیه بر مقام و منصب و قدرتی است که توان و ابزار و امکان دزدیدن را برایش فراهم می‌آورد. بنابراین باید دست او را از مقام و قدرت قطع نمود یعنی توان و ابزار دزدی را از او گرفت و اگر کسی به جهت نیاز و فقر دست به دزدی زد، حرج و گناهی بر او نیست و با توسعه عدالت و عادلانه ثروت باید دست او را هم از این کار قطع نمود.»
غروی معتقد بود که برای جلوگیری از وقوع جرم باید در حوزه فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی اقداماتی صورت بگیرد.

کیانوش زندی، ۲۴ ساله، دومین قربانی وقایع اخیر در شهر سنندج


Fri 19 01 2018 


کیانوش زندی، ۲۴ ساله، دومین جانباخته وقایع اخیر در شهر سنندج است که روز شنبه، ۲۳ دی ماه ۱۳۹۶ جسد او تحویل خانواده و همزمان دفن شده است.

خانواده کیانوش زندی به کمپین حقوق بشر در ایران گفته‌اند که ماموران وزارت اطلاعات، با مراجعه به خانه کیانوش زندی، مادر او را برای دفن جسد در قبری که از پیش آماده کرده بودند برده و او را دفن کرده‌اند.

پی‌گیری‌های کمپین حقوق بشر در ایران حاکی از این است که کیانوش زندی، ۲۳ دی ماه در بهشت محمدی سنندج به خاک سپرده شده و نام او در دفتر اموات بهشت محمدی ثبت شده است.

عطالله زندی، پدر کیانوش زندی سال‌ها است که در زندان به سر می‌برد و اطلاعات سنندج، مادر و عموی او را تحت فشار گذاشته است که با هیچ رسانه‌ای مصاحبه نکرده و علت مرگ کیانوش زندی را تصادف ماشین عنوان کنند.

کیانوش زندی، روز ۱۲ دی ماه ۱۳۹۶ همزمان با اعتراضات مردمی در ایران مفقود شد. بررسی‌های کمپین نشان می‌دهد که او به اتفاق سارو قهرمانی، دیگر جانباخته اهل سنندج، در این روز، مورد هجوم ماموران امنیتی قرار گرفته است. براساس بررسی‌ها و گزارش کمپین، کیانوش زندی و سارو قهرمانی در مقابل ترمینال سنندج با شلیک نیروهای نظامی متوقف شده‌اند. شاهدان عینی به کمپین گفته‌اند که ماشین آنها از سوی ماموران نظامی به رگبار بسته شده و هنوز مشخص نیست که کیانوش زندی براثر رگبار گلوله‌های ماموران، کشته شده یا زخمی، بازداشت و در بیمارستان یا بازداشتگاه جان باخته است.

به گفته خانواده کیانوش زندی، او نه فردی سیاسی بود و نه هیچ عضویت یا هواداری از هیچ یک از احزاب کردی داشت و مشخص نیست ماموارن به چه دلیلی ماشین سارو قهرمانی و او را به رگبار بسته اند.

کمیته پیگیری بازداشت‌های دی ماه ۹۶ روز بیست و سوم دی ماه اعلام کرد پیکر سارو قهرمانی شهروند بازداشت شده سنندجی بعد از ۱۱ روز، صبح بیست و سوم دی توسط نیروهای امنیتی به پدر و مادر وی تحویل شد. یکی از روزنامه‌نگاران مسوول این کمیته همچنین نوشت پیکر سارو قهرمانی تنها با حضور پدر و مادر و در غیاب دیگر اعضای خانواده یا بستگان در قبرستانی در سنندج به خاک سپرده شده است.

اما یک روز پس از انتشار خبر کشته شدن سارو قهرمانی در بازداشتگاه وزارت اطلاعات شهر سنندج، محمد قهرمانی پدر این جوان ۲۴ ساله در ویدیویی که از تلویزیون ایران پخش و از سوی خبرگزاری‌های دولتی نیز منتشر شد، کشته شدن فرزندش در بازداشتگاه وزارت اطلاعات را تکذیب کرد و گفت سارو از اعضای مسلح حزب کومله بوده و در یک درگیری مسلحانه کشته شده است، گفته‌های محمد قهرمانی مشابه و تایید اظهارات محمدابراهیم زارعی، فرماندار سنندج نیز بود که در مصاحبه با خبرگزاری‌های دولتی گفته بود بازداشت سارو قهرمانی ارتباطی به اعتراضات اخیر ندارد و در یک درگیری مسلحانه و پس از فرار و تیراندازی به سوی ماموران، هدف گلوله قرار گرفته است.

پیگیری‌های کمپین حقوق بشر در ایران از خانواده‌های سارو قهرمانی و کیانوش زندی، شاهدان عینی و فعالان مدنی سنندج حاکی از این است که هیچ درگیری مسلحانه‌ای صورت نگرفته و نه سارو قهرمانی و نه کیانوش زندی، مسلح نبوده‌اند. فرماندار سنندج در حالی از کشته شدن سارو قهرمانی در درگیری مسلحانه سخن گفته که هیچ توضیحی درباره کیانوش زندی که همراه سارو قهرمانی بوده، نداده است.

کمپین حقوق بشر در ایران روز دوشنبه، ۲۵ دی ماه گزارش داده بود که ماموران اطلاعاتی شهر سنندج در استان کردستان، پس از انتقال پدر سارو قهرمانی به اداره اطلاعات، او را با تهدید و وادار کرده‌اند علیه فرزند کشته شده‌اش شهادت بدهد و ویدیوی آن را در اختیار خبرگزاری‌های دولتی قرار داده‌اند. یکی از بستگان نزدیک سارو قهرمانی در مصاحبه با کمپین جزئیات بیشتری را مطرح کرد: «شب دوازدهم دی ماه که سارو بیرون می رود دیگر برنمی گردد. خانواده با توجه به سابقه بازداشت سارو و سابقه ارتباطی که با کومله داشته احتمال می دهند که از کشور خارج شده باشد. به پلیس مراجعه نمی کنند که مشکلی احتمالی پیش نیاید اما چهار پنج روز که می گذرد و هیچ خبری نمی شود، می روند نیروی انتظامی و پیگیر می شوند. آنجا می گویند که هیچ خبری نداریم و جواب سربالا می دهند. در این مدت همه نگران بودیم تا شب ۲۴ دی که دو نفر از اطلاعات سنندج رفتند دم خانه پدر سارو و گفتند بیایید جنازه پسرتان را تحویل بگیرید. بدون اینکه هیچ توضیحی بدهند که چه اتفاقی افتاده و چگونه و در چه شرایطی کشته شده. پدر و مادر می ترسند و شبانه نمی روند جنازه را تحویل بگیرند و واقعیت این است که باور هم نمی کردند که این مساله درست باشد. ساعت ۹ صبح روز بعد همان ماموران اطلاعات سنندج مجددا مراجعه می کنند و می گویند باید با ما بیایید.»

به گفته او «پدر و مادر سارو را با خود بردند پزشکی قانونی سنندج و جنازه را به آنها نشان دادند. مادر سارو گفت ماموران به ما گفتند ما خودمان قبر تهیه کرده‌ایم و حق برگزاری مراسم خاکسپاری و ختم ندارید. پدر و مادر سارو را به بهشت محمدی سنندج بردند و سارو را در قبری که از قبل آماده کرده بودند دفن کرده و بعد پدر و مادر سارو را به خانه بازگرداندند. هان موقع هم گفته‌اند حق ندارید با هیچ رسانه‌ای حرف بزنید. حق ندارید از مرگ‌اش با کسی حرف بزنید و اینکه چه اتفاقی افتاده و ما آمدیم دنبال شما.»

به گزارش‌های پراکنده رسانه‌های ایرانی، در جریان اعتراضات سراسری دی ماه ۹۶ حدود ۳۰ تن در اعتراضات کشته شده‌اند، بیش از سه هزار نفر بازداشت شده‌اند و حداقل سه تن از معترضان بازداشت شده نیز در بازداشتگاه‌ها به دلیل شرایط بد بازداشتگاه یا شکنجه‌های احتمالی جان باخته‌اند. اگرچه به دلیل سکوت اجباری خانواده‌های کشته شدگان پس از تهدیدات امنیتی و تلاش آشکار مقامات قضایی و دولتی برای پوشاندن حقیقت، احراز آمار دقیق هنوز امکلن‌پذیر نشده، مقامات قضایی تا کنون صرفا مرگ دو تن به نام‌های وحید حیدری و سینا قنبری را در بازداشتگاه‌های جمهوری اسلامی تایید کرده‌اند، اما در هر دو مورد ادعا کردند آن ها ربطی به اعتراضات اخیر نداشته‌اند یا معتاد بوده‌اند.
در بن بستهای پیش آمده ناشی از ناکارآمدی شیوه مدیریت کلان کشور در نظر و عمل، بعد از استفتای وزیر کار از رهبر جمهوری اسلامی، و اظهارات آقای خامنه ای رئیس جمهور وقت در نماز جمعه تهران، رهبر انقلاب آقای خمینی در نامه مورخ ۱۶ دی ۱۳۶۶ خطاب به رئیس جمهور نوشت: 
«شما حكومت را كه به معناي ولايت مطلقه اي كه از جانب خدا به نبي اكرم (ص) واگذار شده و از اهم احكام الهي است و بر جميع احكام فرعيه الهيه تقدم دارد، صحيح نمي دانيد و تعبير به آن كه اينجانب گفته ام: «حكومت در چهارچوب احكام الهي داراي اختيار است» به كلي بر خلاف گفته هاي اينجانب است..... حكومت مي تواند قراردادهاي شرعي را كه خود با مردم بسته است... يك جانبه لغو كند.» 
از آن تاریخ اصطلاح ولایت مطلقه فقیه وارد فضای سیاسی ایران شد و در بازنگری قانون اساسی جمهوری اسلامی در سال ۱۳۶۸ این اصطلاح به قانون اساسی نیز افزوده شد.
علی رغم تبلیغات فراوانی که درباره ولایت مطلقه فقیه از زمستان ۱۳۶۶ به بعد صورت گرفت این نظریه از آن زمان تا کنون به جز آقای خمینی و برخی شاگردانش از سوی احدی از فقها و مراجع پذیرفته نشده است.
نهضت آزادی ایران در دو بیانیه کوتاه و بلند در این باره اظهار نظر کرده است. بیانیه اول با عنوان «بیانیه نهضت آزادی ایران پیرامون ولایت مطلقه فقیه یا انقلاب چهارم» مورخ ۳۰ دی ۱۳۶۶ و کتابی با عنوان «تفصیل و تحلیل ولایت مطلقه فقیه» (فروردین ۱۳۶۷) که تا کنون امکان انتشار داخل کشور نیافته است. کتاب مذکور نخستین نقد نظریه رسمی است. این کتاب از زوایای مختلف مهم است.
به مناسبت سالگرد درگذشت مهندس مهدی بازرگان عضو مؤسس و نخستین دبیر کل نهضت آزادی ایران، کتاب مزبور که بیانیه نخست نیز پیوست آن است بازنشر کرده همراه با تلخیصش به اجمال به عکس العمل نظام به آن اشاره می کنم.
اشکالات عقیدتی از دیدگاه کتاب و سنت و عترت: 
۱. ولايت فقيه يا مجتهد، يك مسأله فقهي مستحدث در ميان فقهاء است و مشموليت عام ندارد. 
۲. ولايت مطلقه فقيه از ديد قرآن بي اساس و در حكم شرك است. 
۳. ولايت فقيه از ديدگاه فقهي و روايات نقل شده مردود است. 
۴. حكومت، شايستگي تغيير و تعيين احكام دين را ندارد. 
۵. حكومت و ولايت حق لغو يك طرفه تعهدات و پيمانها را ندارند.
بررسي حقوقي و قانوني از ديد انقلاب و نظام: 
۱. تعارض با نظريات و تعهدات قبلي رهبر جمهری اسلامی، 
۲. تعارض با قانون أساسي، 
۳. ميان ولايت مطلقه و استبداد مطلقه مرزی نیست .
جنبه های سیاسی اجتماعي: چرا رهبر انقلاب از روز اول، مسأله و برنامه مهمي چون ولايت مطلقه فقيه را عنوان و اجراء نكردند، بلكه خلاف آن را وعده ميدادند؟
براي خروج از بن بست، رهبر انقلاب مرحله به مرحله از حق وتوي شوراي نگهبان، از حاكميت فقه يا اسلام فقاهتي و از اقتدار و اعتبار مقامات و متوليان طرفدار آن كاستند و بالاخره با صدور فرمان ١٦ دي ماه ١٣٦٦ انقلاب چهارمي انجام دادند تا به اين ترتيب قانون اساسي ارزش خود را عملاً از دست بدهند. فقه ساقط شود، ولايت فقيه به مقام مطلقه ارتقاء يابد، و استبداد ديني ـ دولتي با داعيه قيموميت خلق و وكالت خدا، خود را از تعهد و امانت و اطاعت هر دو آزاد سازد!
عکس العمل نظام: بیانیه و کتاب نهضت آزادی نقدی تیز و جدی به مواضع آقای خمینی درباره ولایت مطلقه فقیه با لحنی مؤدبانه و علمی و مبتنی بر موازین اسلامی و قانونی است. 
ترور شخصیت و تخریب سران نهضت در سال ۶۷ تشدید شد. اتهام اصلی قائم مقام وقت رهبری آقای منتظری به قدرتْ بازگردان لیبرالها بود.
طنز تاریخ اینکه کسی جانشین رهبر جمهوری اسلامی و ولیّ مطلق فقیه شد که اولا فقیه و مجتهد مطلق نبود، ثانیا به ولایت مطلقه باور نداشت و توسط آقای خمینی علنا مورد نقد قرار گرفته بود، البته همو تا به قدرت رسید در نظر و عمل مدافع دوآتشه ولایت مطلقه فقیه شد، تا همگان شعبده بازی قدرت سیاسی بنام دین را بالعیان مشاهده کنند.
اکثر قریب به اتفاق نکات انتقادی مذکور در بیانیه و کتاب نهضت آزادی در مورد ولایت مطلقه فقیه در نظر و عمل درست بوده است. نویسندگان این بیانیه و کتاب به دلیل تحلیل صائب، شجاعت در بیان، سبقت در نقد تیز این بدعت دینی و فقهی، و پیش بینی لوازم سوء سیاسی و اجتماعی آن شایسته تقدیر و تحسین هستند.

جیمز ماتیس، وزیر دفاع آمریکا، اعلام کرده است که در استراتژی دفاعی جدید آمریکا، این کشور به جای مبارزه با تروریسم بر تقویت توان نظامی خود متمرکز می‌شود تا در رقابت تسلیحاتی با قدرت‌هایی مثل چین و روسیه پیش بیفتد.

جیمز ماتیس، وزیر دفاع آمریکا، اعلام کرده است که در استراتژی دفاعی جدید آمریکا، این کشور به جای مبارزه با تروریسم بر تقویت توان نظامی خود متمرکز می‌شود تا در رقابت تسلیحاتی با قدرت‌هایی مثل چین و روسیه پیش بیفتد.
آقای ماتیس گفت آمریکا در حال از دست دادن برتری نظامی خود در حوزه‌های مختلف است و باید بودجه نظامی خود را بالا ببرد تا بتواند برای جنگ آماده شود.
  • جیمز ماتیس
او همچنین به ایران و کره شمالی به عنوان کشورهایی اشاره کرده که از نظر آمریکا ثبات منطقه‌ای و جهانی را بر هم می‌زنند.
آقای ماتیس با گفتن این که نیروهای آمریکا باید آماده جنگ باشند، خواهان بودجه نظامی بیشتری شد.
در سند جدید وزارت دفاع آمریکا، چین به عنوان تهدیدی بزرگ برای منافع این کشور قلمداد شده است.
ژنرال ماتیس، چین را به استفاده از آنچه اقتصاد غارتگرانه خواند متهم کرد و گفت این کشور با چنین روشی همسایگانش را مورد ارعاب قرار می‌دهد.
وزیر دفاع آمریکا همچنین گفت روسیه به مرزهای سایر کشورها تجاوز کرده است.
آقای ماتیس در هشداری به روسیه گفت: "اگر ما را به چالش بکشید، طولانی‌ترین و بدترین روزتان خواهد بود."
وزارت دفاع آمریکا خلاصه‌ای از بخش‌های غیرمحرمانه استراتژی جدید را منتشر کرده‌ است. این اولین بار از سال ۲۰۱۴ به بعد است که چنین سندی منتشر می‌شود.
ناوگان دریایی آمریکا یکی از اصلی‌ترین اهرم‌های سیاست دفاعی این کشور در احاطه نظامی بر جهان استناوگان دریایی آمریکا یکی از اصلی‌ترین اهرم‌های سیاست دفاعی این کشور در احاطه نظامی بر جهان است
-----------------------------------

دکترین جدید یا احیای وعده اوباما

امیر پیام 
سخنان امروز ژنرال متیس اگرچه برای نخستین‌بار از چشم‌انداز دولت دونالد ترامپ در سیاست خارجی و استراتژی دفاعی او خبر می‌دهد اما در حقیقت تکرار دکترینی است که باراک اوباما آن را بارها رسما اعلام کرده بود اما بهار عربی و ظهور داعش عملی کردن آن را با تاخیر و اختلال روبرو کرد.
باراک اوباما، رئیس‌جمهور قبلی آمریکا، در نوامبر سال ۲۰۱۱ هنگامی که برای سخنرانی به پارلمان استرالیا رفته بود با تاکید بر تعمیق همکاری‌های استراتژیک میان واشنگتن و سیدنی گفت: "سیاست خارجی ما از این پس به جای جنگ علیه تروریسم بر چالش‌های امنیتی و اقتصادی در منطقه آسیا-اقیانوسیه متمرکز خواهد شد."
آقای اوباما این سخنان را تنها یک روز پس از آن ایراد کرد که به دستور او ۲۵۰۰ نیروی نظامی جدید آمریکایی به پایگاهی در شمال استرالیا اعزام شدند تا استحکامات دفاعی آمریکا در بخش آسیایی اقیانوس آرام قوی‌تر شود. اقدامی که همان موقع هم ناظران آن را پیامی جدی برای چین ارزیابی کردند.
این دکترین جدید را باراک اوباما از زمان ورود به کاخ‌سفید مد نظر داشت و هیلاری کلینتون، وزیر خارجه وقت هم بارها از آن یاد کرده بود؛ مانند یادداشت خانم کلینتون در نشریه فارن پالیسی در اکتبر سال ۲۰۱۱ که این چنین آغاز می‌‎شد: "آینده سیاست جهانی در آسیا شکل می‌گیرد نه در افغانستان و عراق."
از طرف دیگر در همان ایام، آمریکا با گسترش و پیشرفت روش‌های استخراج گاز و نفت از انقلابی در منابع انرژی فسیلی خود خبر داد و پیش‌بینی می‌شد که با بی‌نیازی کامل این کشور به نفت خاورمیانه و اعلام خروج تدریجی نیروهای این کشور از عراق و افغانستان کم‌کم باید شاهد سبک‌تر شدن حضور نظامی ارتش ایالات متحده در این منطقه و اعزام ناوگان‌های بیشتری به اقیانوس آرام بود.
پیش‌بینی که با قیام‌های پرشتاب در کشورهای مسلمان و سرنگونی دیکتاتورهایی چون بن علی، مبارک و قذافی، به یک باره معادلات نظم جهانی را تحت تاثیر قرار داد و با آغاز جنگ در سوریه و قدرت گرفتن داعش در عراق، آمریکا را ناچار به تمرکزی دوباره بر "جنگ علیه تروریسم" کرد.
حالا پس از 'شکست فیزیکی داعش' ژنرال متیس یک بار دیگر با اشاره به چین و تهدید خواندن این کشور از تغییر تمرکز سیاست دفاعی ارتش آمریکا خبر داده است. با این تفاوت که در ۱۰ سال گذشته، هم نظم جهانی دچار تغییرات ساختاری متاثر از رکود جهانی اقتصاد شده و هم با سرکارآمدن دونالد ترامپ و نگاه درون مرزی و ملی گرایانه او، جایگاه و قدرت رهبری آمریکا به عنوان برترین قدرت نظامی جهان با تلاطم بسیار روبرو شده است.

اعتبار این فصل پنج هزار میلیارد تومان است. همه قوا، رقم‌های کلانی به‌عنوان کمک بلاعوض در اختیار دارند و هیچ نظارتی روی آن نیست. ردیف‌هایی هست که به هر کسی به هر بهانه‌ای پول بدهید و جایی ثبت نشود». پنج هزار میلیارد تومان رقم کلانی است که نمی‌توان به‌سادگی و بدون حسابرسی از کنار آن عبور کرد. البته سازنده مستند اعلام کرد به‌طورکامل نتوانسته به جزئیات این فصل از بودجه بپردازد

۵ هزار میلیارد تومان بودجه بدون حسابرسی

  سال جاری بودجه‌ای ریاضتی برای کشور نوشته شد. در اغلب بخش‌ها با کاهش اعتبارات مواجه بودیم، اما در مستندی که درباره لایحه بودجه در ایران ساخته شده است و دیروز در نشست «اصلاح بودجه به نفع مردم، کمک به مراکز خاص از بودجه، رانت یا توسعه فرهنگی؟ به فصل پنج بودجه اشاره شد که در آن پنج هزار میلیارد تومان اعتبار بلاعوض برای سران سه قوه در نظر گرفته شده است و هیچ حسابرسی روی آن وجود ندارد. اگرچه محسن ماندگاریدر مستند به‌طورکامل نتوانسته به ردیف‌های فصل پنج بپردازد و کمک‌های بلاعوض برای حل مشکلات ناشی از سیل، زلزله و بلایای طبیعی هم در این ردیف دیده می‌شود، اما به نظر می‌رسد در سال ریاضت اقتصادی به شفافیت بیشتر در بودجه نیاز داریم. در نشست روز گذشته که با حضور حسین راغفر، کارشناس اقتصادی و یاشار سلطانی، از فعالان رسانه، برگزار شد، برخی عدم شفافیت‌های لایحه بودجه بررسی شد. . در این مستند، به بررسی سوابق نهادهای دریافت‌کننده بودجه جدول ١٧ پرداخته شد. البته آن‌طورکه از اخبار مجلس استنباط می‌شود، احتمالا در سال ٩٧ جدول ١٧ از بودجه حذف می‌شود.در این مستند گفته شد برخی دریافت‌کنندگان بودجه جدول ١٧، حاضر به مصاحبه نشده‌اند و گروه اندکی در ساخت مستند مشارکت کرده‌اند. براساس محتویات این مستند، روند دریافت بودجه دانشگاه عدالت که تازه سال ٩٢ مجوز تأسیس از وزارت علوم دریافت کرده، صعودی بوده است.در این مستند بیان شد که سازمان مدیریت هم از پاسخ‌گویی درباره دلیل تخصیص بودجه به نهادهای خاص در قالب جدول ١٧ خودداری کرده است.در مستند پخش‌شده به بخش‌های دیگری از لایحه بودجه نیز اشاره‌ای شده و موارد عجیب و غریب آن استخراج شده بود. از جمله در جدول هفت که جدول دستگاه‌های اجرائی است، یک سایت خبری شخصی به نام خبرگزاری سلامت از دولت بودجه دریافت می‌کند، این سایت متعلق به دکتر ریاض است؛ اما ازآنجاکه همه نمایندگان حوصله خواندن تمام بندهای بودجه را ندارند، هر ساله این ردیف‌ها تصویب می‌شود. براساس محتوای فیلم پخش‌شده، در سال ٩١ مؤسسه فرهنگی – هنری آرمان فرهنگ سلامت نیز که هیچ سابقه‌ای در هیچ‌یک از سایت‌های رسمی از آن منتشر نشده، بودجه گرفته است. در اواخر دهه ٨٠ یکباره نام شرکت‌های خصوصی دریافت‌کننده بودجه افزایش یافته است؛ یعنی درست زمانی که کشور دارای درآمدهای نفتی سرشار و تحریم‌های خانمان‌سوز بوده، شرکت‌های نوظهور در ردیف‌های بودجه جا خوش کرده بودند.در انتهای این مستند، فردی که خود را از کارشناسان سازمان برنامه و بودجه معرفی می‌کند، به سازنده مستند می‌گوید: «چرا روی جدول ١٧ متمرکز شده‌اید و اصل قضیه را فراموش می‌‎کنید. فصل پنج بودجه، مربوط به کمک بلاعوض سران سه قوه است.

اعتبار این فصل پنج هزار میلیارد تومان است. همه قوا، رقم‌های کلانی به‌عنوان کمک بلاعوض در اختیار دارند و هیچ نظارتی روی آن نیست. ردیف‌هایی هست که به هر کسی به هر بهانه‌ای پول بدهید و جایی ثبت نشود».
پنج هزار میلیارد تومان رقم کلانی است که نمی‌توان به‌سادگی و بدون حسابرسی از کنار آن عبور کرد. البته سازنده مستند اعلام کرد به‌طورکامل نتوانسته به جزئیات این فصل از بودجه بپردازد و کمک‌های بلاعوض در زمان بروز بلایای طبیعی نیز در این ردیف جای می‌گیرد. اما شاهد هستیم حتی در زمان وقوع بلایای طبیعی نیز دست دولت به سوی مردم دراز است تا کمک‌های نقدی جامعه را به آسیب‌دیدگان برساند!
پس از اتمام این مستند، حسین راغفر، اقتصاددان، گفت: بودجه یک سند مالی بخش عمومی و دولت است. فرض بر این است که منابع عمومی باید منابع اصلی تأمین‌کننده بودجه باشند. طبق قانون دولت حق دارد بر نحوه مصرف هر دستگاهی که از منابع مالی دولتی استفاده می‌کند، نظارت داشته باشد.
او ادامه داد: بودجه همواره یکی از غیرشفاف‌ترین سندهای بخش عمومی بوده است. به‌ویژه در سال‌های اخیر و بعد از دوره دولت نهم و دهم، بر عدم شفافیت بودجه افزوده شد.
به گفته این اقتصاددان، ۵۶ درصد کل درآمدهای نفتی از سال ٣٨ تا ٩٢، در هشت‌ساله دولت نهم و دهم حاصل شد، به‌همین‌دلیل یک ظرفیت عجیب درآمدی در این مدت در اختیار دولت قرار گرفت.
او افزود: انتظار سیاسی که در این دوره تجربه می‌کنیم، یکی از موارد استثنائی این دوره ۴٠ساله است. به‌‌ویژه در چهارساله اول دولت نهم انتظارات سیاسی موجود به تعطیلی تعداد زیادی از روزنامه‌ها، رسانه‌ها و احزاب سیاسی منجر شد. در این دوره فضای سیاسی کاملا یکدست شد و این یکدستی سبب شد امکان نظارت و به تعبیر بهتر نقد فعالیت‌های دولت عملا تعطیل شود.
ایجاد ابهامات زیاد، ترفندی برای سوء استفاده از بودجه
راغفر یادآور شد: همین‌ رفتارها بهترین فرصت را برای فساد بی‌سابقه در تاریخ معاصر ایران فراهم کرد و مبالغ هنگفتی از منابع عمومی دارای سرنوشت نامشخص شدند.
او بیان کرد: در شرایط ایجادشده، کسانی که تعمد دارند از منابع عمومی سوء استفاده کنند، قطعا به‌دنبال تعدد این موارد خواهند بود. تعدد موارد ابهام، امکان ردیابی، نظارت و برخوردهای قانونی را مشکل می‌کند. این ترفند کسانی است که می‌خواهند از منابع عمومی سوء‌استفاده کنند.
به اعتقاد این اقتصاددان، در دوره دولت‌های نهم و دهم در موارد متعددی قانون نقض شده است؛ هم مجلس و هم دولت زمینه را برای این نقض قانون فراهم کرده‌اند. به‌دلیل یکدستی در دولت‌های نهم و دهم، زمینه برای ابهام بیشتر و مخفی‌ترشدن فعالیت‌های اقتصادی و مالی کشور فراهم شد.
او اضافه کرد: بارها نسبت به تخلفات آشکار دولت وقت تذکراتی داده می‌شد. در انتخابات سال ٨٨، دولت وقت مبالغ هنگفتی پول نقد در بین خانوارهای ساکن در شهرستان‌ها و برخی مناطق پرجمعیت کشور توزیع کرد. اینکه چه مبلغی به چه خانواده‌ای و به چه میزانی داده شده، مشخص نیست.
راغفر بیان می‌کند: مبالغ توزیعی بین ۴٠٠ تا ۵٠٠ هزار تومان به هر نفر است ولی این ارقام هیچ جا ثبت نشد.
او با اشاره به یکی از سوء‌استفاده‌هایی که منجر به دستگیری معاون‌اول رئیس‌جمهور دولت دهم شد، ساخت بیمه‌نامه‌های صوری در شرکت بیمه و تعریف سانحه برای کشتی‌هایی که وجود خارجی ندارند را بخشی از این تخلفات دانست و افزود: این منابع مالی در جریان انتخابات هزینه شد.
تصویب قانون در مجلس برای کمک به دانشگاه ایرانیان
راغفر گفت: در روزهای آخر دولت دهم، ١۶ میلیارد تومان به حساب دانشگاه ایرانیان توسط احمدی‌نژاد منتقل شده بود و این رقم، به دولت بازگردانده شد. احمدی‌نژاد همین چند ماه پیش اظهار کرد که این کمک، یک امر قانونی بوده است زیرا از طریق مجلس مصوب و به رئیس دولت اجازه داده شده که منابعی را به هر کسی که دلش می‌خواهد، بپردازد.
او تأکید کرد: یکی از مصادیق دلبخواهی‌بودن تخصیص بودجه، همین رقم بود. ما بارها زمان بودجه‌ریزی متذکر شدیم که این مسئله خارج از قانون است.
به گفته راغفر در دوره احمدی‌نژاد ردیف بودجه‌ای برای بنیاد مولانا در نظر گرفته شد که این ردیف هیچ ربطی به جلال‌الدین رومی ندارد و کمک دولت وقت به مشاور مطبوعاتی رئیس‌جمهور بوده است.
او افزود: حمید مولانا مدت‌ها در دانشگاه آمریکن‌سیتی که دانشگاه رسمی CIA بوده است، مالک بنیاد مولاناست و با این سابقه یکباره به عنوان مشاور مطبوعاتی رئیس‌جمهور انتخاب می‌شود. این بنیاد سالانه ٣۵٠ میلیون تومان ردیف بودجه داشته است.
یارانه انرژی و شکل‌گیری مافیا
راغفر محرمانه‌نبودن بودجه قبل از تقدیم‌شدن به مجلس و ارائه آن روی سایت برای دسترسی عمومی را عاملی برای ایجاد شفافیت در بودجه معرفی کرد.
او افزود: اقلام بزرگ‌تری در بودجه وجود دارند که به‌خصوص بعد از انقلاب هیچ‌گاه شفاف نبوده است. ١۴,۵ درصد درآمد نفتی برای اکتشاف به وزارت نفت داه می‌شود. این بودجه حدود هفت میلیارد دلار است اما این وزارتخانه برای چنین اعتباری به هیچ کس پاسخ نمی‌دهد و مصرف آن جزء اختیارات وزیر است.
این اقتصاددان گفت: پنج میلیارد دلار صادرات نفت و گاز داریم که هیچ جا ثبت نمی‌شود. درآمدهای عمومی نفتی دولت تنها ۵٣,۵ درصد کل درآمدهای نفتی است که وارد بودجه می‌شود. بر اساس آنچه ضرب و تقسیم می‌شود، دلار را در بودجه سه‌هزارو ٧۵٠ تومان محاسبه کرده‌اند. نه میزان صادرات مشخص است و نه قیمت نفت که قرار است فروش رود. اینها همه در لایجه بودجه به صورت تخمینی است و اگر اطلاعاتی راجع به فروش و قیمت نفت بخواهید، اصلا وجود ندارد.
او ادامه داد: منابع شهرداری‌ها و بودجه آنها بخشی از سند مالی عمومی کشور است و وضعیت آنها هیچ وقت مشخص نیست. یارانه‌های پرداختی هیچ وقت مشخص نیست. نمی‌دانیم چقدر یارانه می‌دهیم. ارقام یارانه بالغ بر ٧٨ هزار میلیارد تومان است؛ این بخشی از یارانه‌های قابل محاسبه است.
به اعتقاد راغفر در خیلی از جاهای دنیا آنچه دولت برای ارائه خدمات عمومی پرداخت می‌کند، یارانه محسوب می‌شود اما در ایران، صرفا یارانه نقدی یا یارانه به کالاهایی نظیر نان را یارانه حساب می‌کنند. وضعیت پرداخت یارانه به کل حامل‌های انرژی مشخص نیست. معلوم نیست این یارانه به چه کسانی داده می‌شود. در همین راستا مافیاهای متعددی در اقتصاد کشور شکل گرفته است و مثل زالو از منابع عمومی ارتزاق می‌کنند. مهم‌ترین دلیل نیز عدم شفافیت در پرداخت یارانه‌هاست.
او افزود: در سال ٩١ کل یارانه انرژی پرداختی به صنعت فولاد، یک میلیارد دلار بوده است. کل نیروی کار این صنعت، صد هزار نفر است. سرانه یارانه هر یک از پرسنل این صنعت ١٠ هزار دلار بوده است.
این کارشناس اقتصاد درباره نقش مناسبات سیاسی و ساختار سیاسی برای تخصیص منابع و اعتبارات گفت: اصولا مناسبات قدرت و ثروت در جامعه است که امکان این نوع سوء‌استفاده‌ها را مهیا کرده است. این مسئله بعد از جنگ و تغییر جهت‌گیری کشور شکل گرفت و تاکنون ادامه دارد. در همه دولت‌ها صرف‌نظر از اینکه چه دولتی بر سر کار بوده، نزدیک به ٣٠ سال بعد از جنگ، سیاست تعدیل ساختاری کماکان ادامه داشته است.
او ادامه داد: حاصل این سیاست‌ها یک به‌هم‌ریختگی فرهنگی در حوزه اقتصاد بوده است. چیزی که همه ما باید به آن توجه داشته باشیم و کمتر به این مسئله توجه می‌شود، این است که امنیت هزینه دارد و هزینه باید تأمین شود.
راغفر گفت: منتها چگونگی تأمین هزینه مهم است. آیا باید نیروهای غیر اقتصادی وارد اقتصاد شوند و منابع را از فعالیت‌های اقتصادی خود کسب کنند یا اینکه نظام اقتصادی کار کند، نظام مالیاتی مالیات بگیرد و منابع موردنیاز آنها را تأمین کند. این دو رویکرد متفاوت است.
او ادامه داد: جلوه بحران‌ها همین اتفاقات دو هفته گذشته است. وقتی به کالبدشکافی این بحران‌ها می‌پردازند، به عواملی که موجب ایجاد اغشاشات می‌شود، توجهی نمی‌شود.
او برای روشن‌تر‌شدن این موضوع چند مثال عنوان کرد و گفت: چند ماه قبل بابت طلب ایران از کره جنوبی ١٣٠ هزار خودروی لوکس از این کشور وارد شد. نفس این مسئله بحران است. ساده‌زیستی ویژگی جامعه اسلامی است اما این واردات به مصرف‌گرایی مبتذل دامن می‌زند. بانک مرکزی سه‌شنبه هفته قبل اعلام کرد که ارز از طریق صرافی نمی‌دهد و مستقیم با شیوه حراج انگلیسی و با کارت ملی اشخاص، اقدام به عرضه دلار کرد. این شیوه مبتذل مافیایی برای کاهش ارزش پول ملی هیج جای دنیا وجود ندارد.
به اعتقاد راغفر، این رفتارها منجر به ایجاد تورم و افزایش نرخ حتی ارزاق عمومی می‌شود و دود آن به چشم مردم فقیر خواهد رفت. تا این روند اصلاح نشود، مشکل اقتصاد ایران حل نمی‌شود
.

آن روزها بازار رونق داشت و سفره صاحبان چرخ دستی اگرچه ساده اما رنگین بود. سالها گذشت و بازار از رونق افتاد و از سوی دیگر با عریض شدن برخی از مسیرهای بازار پای وانت بارها به آن باز شد. چرخ دستی ها ساعت های متوالی خالی و بی حرکت ماندند وصاحبان چرخ دستی در انتظار بار. رفته رفته چرخ دستی ها فرسوده تر، مردان پشت چرخ دستی پیرتر و بیماری و ناتوانی بر آنها غالب شد. هزینه های زندگی بالا رفت و چرخ زندگی مردان پشت چرخ دستی از حرکت ایستاد. در کوچه پس کوچه های بازار چهارسوق آمل که قدم می زنی صدای پای چرخ دستی ها را می شنوی و مردان سالخورده و خمیده ای را می بینی که پشت آن جوانی خود را پیر کرده اند. چرخ دستی آخرین امید آنها است و وسیله ای برای کسب روزی حلال. چرخ دستی های فرسوده یک قدم جلوتر از پاهای خسته آنها پیش می روند و چرخ زندگی صاحبان خود را می چرخانند.



بندر رحمانلو و دانالو در جنوب شرقی دریاچه ارومیه و در نزدیکی شهرستان عجب شیر در جنوب غربی تبریز قرار دارد. این بندر که قرار بود زیباترین بندر تفریحی و توریستی دریاچه ارومیه شود، اکنون پس از سالها خشکی در جنوب دریاچه که زودتر از بسیاری از بنادر و سواحل ارومیه صورت پذیرفته بود، کاملا تخریب شده است. دریاچه ارومیه با مساحتی نزدیک به دو برابر کشور لوکزامبورگ، در شمال غربی ایران و در منطقه ای مابین آذربایجان شرقی و غربی قرار دارد. این دریاچه بزرگ‌ترین دریاچه داخلی ایران، بیستمین دریاچه جهان از نظر وسعت و دومین دریاچه آب‌شور دنیا بود که در ۲۰ سال گذشته ۹۰% آب خود را از دست داده و در خطر خشکی کامل قرار دارد.