کچویی در نشست خبری در زمان سرپرستی اوین
رجایی، عزت شاهی، عباس دوزدوزانی و محمد کچویی
۱۳۹۶ تیر ۷, چهارشنبه
محمد کچویی!!«اوین»
کچویی در نشست خبری در زمان سرپرستی اوین
رجایی، عزت شاهی، عباس دوزدوزانی و محمد کچویی
Victoire BDS aux Pays-Bas: une société de transport israélienne perd un contrat de 190 millions d’euros
- 26 Jun 2017
Egged Bus Systems a perdu cette offre après que des activistes BDS hollandais eurent lancé une campagne accusant sa société mère israélienne de favoriser de graves violations des droits humains palestiniens et des lois humanitaires internationales.
Spécifiquement, Egged Cooperative met en service des bus exclusivement réservés aux Juifs et reliant la quasi-totalité des colonies illégales d’Israël, construites sur des terres palestiniennes volées en Cisjordanie militairement occupée, y compris des avant-postes éloignés et Jérusalem-Est.
Les bus d’Egged empruntant les itinéraires de bus entre les colonies israéliennes sont interdits aux Palestiniens. Ces véhicules sillonnent un vaste réseau de routes construites de façon à relier sans interruption les colonies illégales situées de part et d’autre du mur illégal de séparation israélien et les villes se trouvant dans l’Israël d’aujourd’hui.
Par conséquent, la société soutient, en même temps qu’elle en tire profit, un système de bus à ségrégation raciste qui facilite activement le maintien et l’expansion des colonies illégales d’Israël, qui sont elles-mêmes considérées comme crimes de guerre par les lois internationales.
Sonja Zimmermann, du Centre de services et de recherche sur la Palestine (DocP), une coalition de militants BDS hollandais pour les droits palestiniens, a déclaré :
Nous sommes très heureux de ce résultat, puisque notre gouvernement régional a rejeté l’offre d’Egged portant sur la gestion du système de transport public de la Hollande-Septentrionale.Les gens peuvent désormais monter dans un bus sans contribuer à financer les bus de l’apartheid israélien qui pratiquent des discriminations à l’égard des Palestiniens, et sans contribuer à la normalisation des allers et retours entre Tel-Aviv et les colonies illégales réservées aux juifs et construites sur des terres palestiniennes volées.Il n’y a rien de normal dans l’oppression subie quotidiennement par les Palestiniens et je me sens confortée de voir que nos campagnes BDS aux Pays-Bas bénéficient d’un soutien populaire croissant et qu’elles affichent des résultats.
Riya Hassan, représentante du BNC (Comité national palestinien pour les BDS) auprès des campagnes européennes, a déclaré de son coté :
Félicitations à tous les activistes, organisations et collectifs aux Pays-Bas qui ont surenchéri avec succès sur leurs premières campagnes BDS afin d’exclure une société de transport israélienne qui tire profit de la ségrégation appliquée dans les services de bus, routes et colonies israéliennes illégalement construites sur des terres palestiniennes volées.Vous avez contribué à faire en sorte que le conseil régional de la Hollande-Septentrionale s’en tienne à ses obligations à l’égard des lois internationales en n’aidant ni encourageant les graves violations des droits palestiniens par Israël.Egged Cooperative a également été accusée d’exposer ses conducteurs palestiniens au danger et de ne pas les protéger suffisamment des violences des extrémistes israéliens. En 2014, une centaine de chauffeurs de bus palestiniens d’Egged avaient démissionné, craignant des agressions de la part des colons israéliens et après qu’un chauffeur palestinien de la ligne de Jérusalem, Yusuf Hassan al-Ramouni avait été retrouvé mort, pendu, dans un bus d’Egged.
Egged Bus Systems était l’une des quatre sociétés ayant soumissionné en vue de ce très lucratif contrat de transport public aux Pays-Bas. La société qui a finalement décroché le contrat, Connexxion, une société hollandaise, fournira des bus et gérera le transport public en Hollande-Septentrionale à partir de juillet 2018 et ce, durant les dix années à venir.
Connexxion est elle-même une filiale de Veolia, un géant français qui a été complice de l’occupation israélienne jusqu’au moment où une vaste campagne BDS lui a coûté des soumissions dans le monde entier, pour une valeur estimée à plus de 20 milliards de dollars, ce qui l’a contrainte à abandonner le marché israélien. Veolia et Connexxion ont mis un terme à leur complicité dans les violations israéliennes des droits humains palestiniens, mais doivent toujours payer des dommages et intérêts aux communautés palestiniennes qu’elles ont lésées et les participants à la campagne exigent aujourd’hui encore qu’elles s’exécutent.
Traduction: Jean-Marie Flémal
Source: Pour la Palestine
JUNE 27, 2017
Hersh’s New Syria Revelations Buried From View
Veteran investigative journalist Seymour Hersh, the man who exposed the Mai Lai massacre during the Vietnam War and the US military’s abuses of Iraqi prisoners Abu Ghraib in 2004, is probably the most influential journalist of the modern era, with the possible exception of Bob Woodward and Carl Bernstein, the pair who exposed Watergate.
For decades, Hersh has drawn on his extensive contacts within the US security establishment to bring us the story behind the official story, to disclose facts that have often proved deeply discomfiting to those in power and exploded the self-serving, fairy-tale narratives the public were expected to passively accept as news. His stature among journalists was such that, in a sea of corporate media misinformation, he enjoyed a small island of freedom at the elite, but influential, outlet of the New Yorker.
Paradoxically, over the past decade, as social media has created a more democratic platform for information dissemination, the corporate media has grown ever more fearful of a truly independent figure like Hersh. The potential reach of his stories could now be enormously magnified by social media. As a result, he has been increasingly marginalised and his work denigrated. By denying him the credibility of a “respectable” mainstream platform, he can be dismissed for the first time in his career as a crank and charlatan. A purveyor of fake news.
Nonetheless, despite struggling to find an outlet for his recent work, he has continued to scrutinise western foreign policy, this time in relation to Syria. The official western narrative has painted a picture of a psychotic Syrian president, Bashar Assad, who is assumed to be so irrational and self-destructive he intermittently uses chemical weapons against his own people. He does so, not only for no obvious purpose but at moments when such attacks are likely to do his regime untold damage. Notably, two sarin gas attacks have supposedly occurred when Assad was making strong diplomatic or military headway, and when the Islamic extremists of Al-Qaeda and ISIS – his chief opponents – were on the back foot and in desperate need of outside intervention.
Dangerous monsters
Hersh’s investigations have not only undermined evidence-free claims being promoted in the west to destabilise Assad’s goverment but threatened a wider US policy seeking to “remake the Middle East”. His work has challenged a political and corporate media consensus that portrays Russia’s Vladimir Putin, Assad’s main ally against the extremist Islamic forces fighting in Syria, as another dangerous monster the West needs to bring into line.
For all these reasons, Hersh has found himself increasingly friendless. The New Yorker refused to publish his Syria investigations. Instead, he had to cross the Atlantic to find a home at the prestigious but far less prominent London Review of Books.
Back in 2013 his contacts within the security and intelligence establishments revealed that the assumption Assad had ordered the use of sarin gas in Ghouta, outside Damascus, failed to stand up to scrutiny. Even Barack Obama’s national intelligence director, James Clapper, was forced to admit privately that Assad’s guilt was “not a slam dunk”, even as the media widely portrayed it as precisely that. Hersh’s work helped stymie efforts at the time to promote a western military attack to bring down the Syrian government.
His latest investigation questions whether Assad was responsible for another alleged gas attack – this one in April, at Khan Sheikhoun. Again a consensual western narrative was quickly constructed after social media showed dozens of Syrians dead, apparently following a bomb dropped by Syrian aircraft. For the first time in his presidency, Donald Trump received wall-to-wall praise for launching a military strike on Syria in response, even though, as Hersh documents, he had no evidence on which to base such an attack, one that gravely violated international law.
Hersh’s new investigation was paid for by the London Review of Books, which declined to publish it. This is almost disturbing as the events in question.
What is emerging is a media blackout so strong that even the London Review of Books is running scared. Instead, Hersh’s story appeared yesterday in a German publication, Welt am Sonntag. Welt is an award-winning newspaper, no less serious than the New Yorker or the LRB. But significantly Hersh is being forced to publish ever further from the centres of power whose misinformation his investigations are challenging.
Imagine how effective Woodward and Bernstein would have been in bringing down Richard Nixon had they been able to publish their Watergate investigations only in the French media. That is the situation we have reached now with Hersh’s efforts to scrutinise the west’s self-serving claims about Syria.
US-Russian cooperation
As for the substance of Hersh’s investigation, he finds that Trump launched 59 Tomahawk missiles at a Syrian air base in April “despite having been warned by the US intelligence community that it had found no evidence that the Syrians had used a chemical weapon.”
In fact, Hersh reveals that, contrary to the popular narrative, the Syrian strike on a jihadist meeting place in Khan Sheikhoun on April 4 was closely coordinated beforehand between Russian and US intelligence agencies. The US were well apprised of what would happen and tracked the events.
Hersh’s sources in the intelligence establishment point out that these close contacts occurred for two reasons. First, there is a process known as “deconfliction”, designed to avoid collisions or accidental encounters between the US, Syrian and Russian militaries, especially in the case of their supersonic jets. The Russians therefore supplied US intelligence with precise details of that day’s attack beforehand. But in this case, the close ties also occurred because the Russians wanted to warn the US to keep away a CIA asset, who had penetrated the jihadist group, from that day’s meeting.
“This was not a chemical weapons strike,” a senior adviser to the US intelligence community told Hersh. “That’s a fairy tale. If so, everyone involved in transferring, loading and arming the weapon … would be wearing Hazmat protective clothing in case of a leak. There would be very little chance of survival without such gear.”
According to US intelligence, Hersh reports, the Syrian air force was able to target the site using a large, conventional bomb supplied by the Russians. But if Assad did not use a chemical warhead, why did many people apparently die at Khan Sheikhoun from inhalation of toxic gas?
The US intelligence community, says Hersh, believes the bomb triggered secondary explosions in a storage depot in the building’s basement that included propane gas, fertilisers, insecticides as well as “rockets, weapons and ammunition, … [and] chlorine-based decontaminants for cleansing the bodies of the dead before burial”. These explosions created a toxic cloud that was trapped close to the ground by the dense early morning air.
Medecins Sans Frontieres found patients it treated “smelled of bleach, suggesting that they had been exposed to chlorine.” Sarin is odourless.
Hersh concludes that the “evidence suggested that there was more than one chemical responsible for the symptoms observed, which would not have been the case if the Syrian Air Force – as opposition activists insisted – had dropped a sarin bomb, which has no percussive or ignition power to trigger secondary explosions. The range of symptoms is, however, consistent with the release of a mixture of chemicals, including chlorine and the organophosphates used in many fertilizers, which can cause neurotoxic effects similar to those of sarin.”
Political suicide
Hersh’s main intelligence source makes an important contextual point you won’t hear anywhere in the corporate media:
“What doesn’t occur to most Americans is if there had been a Syrian nerve gas attack authorized by Bashar [Assad], the Russians would be 10 times as upset as anyone in the West. Russia’s strategy against ISIS, which involves getting American cooperation, would have been destroyed and Bashar would be responsible for pissing off Russia, with unknown consequences for him. Bashar would do that? When he’s on the verge of winning the war? Are you kidding me?”
When US national security officials planning Trump’s “retaliation” asked the CIA what they knew of events in Khan Sheikhoun, according to Hersh’s source, the CIA told them “there was no residual delivery for sarin at Sheyrat [the airfield from which the Syrian bombers had taken off] and Assad had no motive to commit political suicide.”
The source continues:
“No one knew the provenance of the photographs [of the attack’s victims]. We didn’t know who the children were or how they got hurt. Sarin actually is very easy to detect because it penetrates paint, and all one would have to do is get a paint sample. We knew there was a [toxic] cloud and we knew it hurt people. But you cannot jump from there to certainty that Assad had hidden sarin from the UN because he wanted to use it in Khan Sheikhoun.”
Trump, under political pressure and highly emotional by nature, ignored the evidence. Hersh’s source says:
“The president saw the photographs of poisoned little girls and said it was an Assad atrocity. It’s typical of human nature. You jump to the conclusion you want. Intelligence analysts do not argue with a president. They’re not going to tell the president, ‘if you interpret the data this way, I quit’.”
Although Republicans, Democrats and the entire media rallied to Trump’s side for the first time, those speaking to Hersh have apparently done so out of fear of what may happen next time.
The danger with Trump’s “retaliatory” strike, based on zero evidence of a chemical weapons attack, is that it could have killed Russian soldiers and dragged Putin into a highly dangerous confrontation with the US. Also, the intelligence community fears that the media have promoted a false narrative that suggests not only that a sarin attack took place, but paints Russia as a co-conspirator and implies that a UN team did not in fact oversee the destruction of Syria’s chemical weapons stockpile back in 2013-14. That would allow Assad’s opponents to claim in the future, at a convenient time, yet another unsubstantiated sarin gas attack by the Syrian government.
Hersh concludes with words from his source that should strike fear into us all:
“The issue is, what if there’s another false-flag sarin attack credited to hated Syria? Trump has upped the ante and painted himself into a corner with his decision to bomb. And do not think these guys [Islamist groups] are not planning the next faked attack. Trump will have no choice but to bomb again, and harder. He’s incapable of saying he made a mistake.”
Four questions
Hersh’s investigation contributes to a more complex and confusing picture of events in Khan Sheikhoun. In the absence of an independent investigation, there is still no decisive physical evidence to confirm what happened. That makes context and probability important factors for observers to weigh.
So let us set aside for a moment the specifics of what happened on April 4 and concentrate instead on what Hersh’s critics must concede if they are to argue that Assad used sarin gas against the people of Khan Sheikhoun.
1. That Assad is so crazed and self-destructive – or at the very least so totally incapable of controlling his senior commanders, who must themselves be crazed and self-destructive – that he has on several occasions ordered the use of chemical weapons against civilians. And he has chosen to do it at the worst possible moments for his own and his regime’s survival, and when such attacks were entirely unnecessary.
2. That Putin is equally deranged and so willing to risk an end-of-times conflagration with the US that he has on more than one occasion either sanctioned or turned a blind eye to the use of sarin by Assad’s regime. And he has done nothing to penalise Assad afterwards, when things went wrong.
3. That Hersh has decided to jettison all the investigatory skills he has amassed over many decades as a journalist to accept at face value any unsubstantiated rumours his long-established contacts in the security services have thrown his way. And he has done so without regard to the damage that will do to his reputation and his journalistic legacy.
4. That a significant number of US intelligence officials, those Hersh has known and worked with over a long period of time, have decided recently to spin an elaborate web of lies no one wants to print, either in the hope of damaging Hersh in some collective act of revenge against him, or in the hope of permanently discrediting their own intelligence services.
Hersh’s critics do not simply have to believe one of these four points. They must maintain the absolute veracity of all four of them.
Genèses du Moyen-Orient: Le Golfe persique à l’âge des impérialismes (vers 1800-vers 1914)
Genèses du Moyen-Orient: Le Golfe persique à l’âge des impérialismes (vers 1800-vers 1914)
Au tout début du XXe siècle fut inventé ce « Moyen-Orient » qui aujourd’hui semble se défaire dans le sang sous nos yeux. Or, c’est du côté des Indes que l’on doit chercher l’origine de cette construction géographique, du côté des Indes parce que le « Moyen-Orient » est alors conçu comme l’ensemble des territoires gardant l’approche de l’Empire anglo-indien face aux menaces ottomanes, russes, françaises et allemandes. Mais cette invention ne peut se comprendre à la lumière des seuls enjeux politiques et économiques de l’âge des impérialismes. Elle procède d’une lente genèse qui eut, à partir de 1809, pour cadre l’aventure britannique dans le Golfe Arabo-Persique.L’impérialisme britannique et anglo-indien, actif tout au long du XIXe siècle dans les eaux et sur les rivages de la péninsule Arabique, de la Perse et du nord de l’océan Indien, est au cœur de l’ouvrage de Guillemette Crouzet. Par la violence mise en œuvre contre des « pirates » accusés de perturber la libre circulation des biens et des hommes, par une politique systématique de traités conclus avec les pouvoirs locaux, par des grandes entreprises cartographiques marquant symboliquement une prise de possession spatiale, par une lutte acharnée contre des trafiquants d’esclaves qui légitimait les patrouilles de croiseurs de Sa Majesté, par le grand projet de création d’un route rejoignant par l’Euphrate la Méditerranée, Londres, Bombay et Calcutta imposent leurs règles, avançant peu à peu du détroit d’Ormuz jusqu’au Koweït. Dans ce contexte, les flux commerciaux, licites et illicites, augmentent, et le Golfe participe à une mondialisation croissante de l’économie ; ce sont alors autant de trafics de perles, de dattes, d’armes, autant de réseaux marchands et de connections multiples avec des espaces plus ou moins lointains qui se découvrent.Guillemette Crouzet le souligne, certes l’or noir n’est pas encore exploité mais le Golfe Arabo-Persique a déjà acquis une centralité stratégique minorée jusqu’à présent par les historiens. Il s’ensuit que si le « Moyen-Orient » protège le « joyau de la couronne britannique » que sont les Indes, dans la géopolitique mondiale de la fin du XIXe siècle il est déjà en voie de s’autonomiser...
خاورمیانه، ابداعی انگلیسی /گییمت کروزه ، برگردان: آزاده حسینی
گییمت کروزه (۱) برگردان: آزاده حسینی
برایان ویتاکر(۲) روزنامهنگار و مقالهنویس گاردین (۳) در مطلبی در سال ۲۰۰۴ نوشت: «من آنجا بودم، اما اعتراف میکنم که دقیقا نمیدانم خاورمیانه کجاست»! این اظهارات از سوی یک متخصص امور منطقه، نشانگر مشکلی است که در مشخص کردن محدوده خاورمیانه وجود دارد.
گاه و برای شماری از افراد «خاورمیانه» مغرب (مراکش) و ترکیه را نیز در برمیگیرد؛ در اصطلاح بعضی دیگر از نویسندگان «خاورمیانه» تا آسیای مرکزی گسترده میشود. این محدوده جغرافیایی همچنین شرق عربی، شرق نزدیک و یا حتی جهان عرب نامیده میشود. تعریف و مرزهای مشخصی برای خاورمیانه هنوز دست نیافتنی است.
گاهی خاورمیانه را با کلیشههای قدیمی و تکراری شرقی بهتر میتوان وصف کرد تا آنکه برای آن مرزی شناساند!
گاه مجموعهای از تصاویر متفاوت و چند وجهی، بهتر میتوانند «خاور میانه» را معرفی کنند.
عبارت «خاورمیانه» به همان اندازه که تداعی بخش تاریخ اساطیری هزار و یک شب شرق است، یادآور تداوم درگیریهای همیشگی نیز هست؛ همچنان که در حال حاضر نیز منطقهای بحرانی است و نیز از آن با عبارت «مخزن نفت زمین» یاد میشود.
در تصور عمومی، خاورمیانه همان فضایی است که پس از ۱۹۱۸ ابرقدرتهای غربی به ویژه فرانسه، بریتانیای کبیر، ایتالیا، آمریکا و شرکتهای نفتی، با هدف گسترش قلمرو اقتدار خود و دسترسی به ذخایر عظیم نفتی، بر ویرانههای امپراتوری عثمانی مرزهایی تعیین کردهاند.
اصطلاح «خاورمیانه» در غرب و بهتر بگوییم اروپا ابداع شده است. این ناحیه که به گفته کارن کولکاسیِ جغرافیدان «زمین مبارزه» نامیده شده، عملا از پایان قرن نوزدهم و در اثر کشمکش قدرت دولتهای غربی در آن برپا شده است.
این منطقه شاهد رقابتهای امپراتوریها، جنگهای سرد، مداخلههای مشترک آمریکا و اروپا در سا لهای ۱۹۹۰ و ۲۰۰۰ به بهانه آزادیخواهی و مبارزه با تروریسم و اسلامگرایی افراطی بوده است.
در آغاز قرن بیست و یکم خاورمیانه را میتوان به خاطر اهمیت نفت برای صنایع، به حیات خلوت دولتهای اروپایی تشبیه کرد که به رغم روابط پیچیده با دولتهای منطقه، توجه ویژهای به کل منطقه دارند.
از دیدگاه عمیقا اروپایی، خاورمیانه را میتوان یک اختراع غربی شمرد: منطقهای در نیمه راه جاده اروپا و آسیا با مرزهای نامشخص؛ اما به واقع از لحاظ جغرافیایی آسیایی، خاورمیانهای قلمروی احاطه شده میان قدرتهای چند قطبی است.
این اظهارات مؤید آن نظریهاند که خاورمیانه میان روابط بین قدرتهای جهانی گرفتار است. غربیان تلاش میکنند و ترجیح میدهند که کمی عمیقتر و مفهومیتر در مورد اختراع خاورمیانه صحبت کنند. یادآوری میشود پیدایش اصطلاح خاور میانه به هند برمیگردد، نه اروپا. (۴) اما در سالهای ۱۹۰۲ و ۱۹۰۳ پس از آنکه والنتین شیرول (۵) خبرنگار انگلیسی مشهور روزنامه تایمز و دریاسالار آمریکایی آلفرد تایر ماهان (۶) نویسنده کتاب اثرگذار و مشهور تأثیر و نفوذ قدرت دریایی در تاریخ از این اصطلاح استفاده کردند، به عبارتی رایج و پرکاربرد تبدیل شد.
برای شناخت تاریخچه خاورمیانه نباید فقط به آمریکا، بریتانیای کبیر و اروپا توجه کرد، بلکه باید به شرق و به سمت هندوستان هم نگاهی داشت؛ همانجا که از اواخر قرن هجده قلب بریتانیا بود. خاورمیانه برای شیرول و ماهان به معنای فضای استراتژیک حائل میان غرب و شرق بود. به بیان دیگر خاورمیانه به مجموع سرزمینهای واقع شده در غرب هندوستانِ بریتانیا و محافظ امپراتوری گسترده راجا از حملههای احتمالی روس، فرانسه و عثمانی اطلاق میشد. با مرزهای گسترده آب و شن و کوه و در مرکز آن یک محور مهم یعنی خلیج فارس، خاورمیانه به عنوان یک فضای ارتباطی هم تلقی میشد که هند را به مدیترانه، دریای سرخ، اقیانوس هند و دریای خزر مرتبط میکرد.
در هند، در قرن نوزدهم، در فرآیند سازماندهی امپراتوری هند، فضای دیگری اختراع میشود که عبارت است از خلیج فارس و خاورمیانه. اما واقعیت این است که شیرول و ماهان مبدع این فضا و آغازگر این فرایند نبودند، بلکه در تلاشهای خود برای توسعه ریاست جمهوری هند در خارج از شبه قاره هند، به ویژه در آسیای غربی، به فرایندی که از انتهای قرن هجدهم آغاز شده بود، عنوان «خاورمیانه» را اطلاق کردند.
در واقع پیش از آنکه در نوشتههای شیرول و ماهان به ایجاد خاورمیانه اشاره شود، خاورمیانه در ذهن مردان بمبئی و کلکته ـ همان دولتمردانی که بر بخش گستردهای از فتوحات امپریالیستی بریتانیا بعد از جنگ پلاسی در ۱۷۵۷حکمرانی میکردند ـ متولد شده بود. با توجه به نکات پیشگفته و درنگ دوباره در مورد پیجیدگی جغرافیایی خاورمیانه، قدرتهای حاکم تمایل دارند مفهوم خاورمیانه را تغییر دهند و نامی نو و متفاوت با آنچه که تاکنون در رسانههای گروهی و آثار هنری، برای این منطقه به کار میرود، انتخاب کنند.
بدون مناقشه در پژوهشهای ریشهای ادوارد سعید (۷) روشنفکر مشهور فلسطینی و انتقاد پساساختگرایی او در مورد تشکیل شرق به دست غرب، در این مطالعه نشان خواهیم داد که خاورمیانه پیش از اینکه یک ساخت و ساز فکری و ایدئولوژیک بر اساس روابط قدرت باشد، فضایی طراحی شده از سوی بمبئی، مَدرَس (۸) و کلکته است برای طراحی جهانی که در آن تولد دوباره رفاه یا باغ عدن یا بینالنهرینِ حاصلخیز نبوکد نصر (۹) ممکن باشد.
بر خلاف عقیده جیمز رنتون (۱۰) شرق و شرق میانه پس از آنکه در قرن نوزدهم بیشتر در کانون توجه نویسندگان و مسافران بود به طور ناگهانی و اتفاقی پس از جنگ جهانی اول مورد توجه دیپلماتها ودولتها قرار نگرفت. این منطقه پیش از ۱۹۱۴ و پیش از اینکه به نام خاورمیانه شناخته شود، در قلب سیاست هند امپریالیستی بود و در همان زمان در چهارچوب تحولات شرق اهمیت فراوان داشت.
در ادامه، نخست به اهمیت خاورمیانه در قرن نوزدهم در هند بریتانیا و چگونگی استفاده گسترده از اصطلاح خاورمیانه میپردازیم. پس از آن به توصیف فضای خاورمیانه و جغرافیای چند بُعدی و در حال تغییر خواهیم پرداخت.
گاه و برای شماری از افراد «خاورمیانه» مغرب (مراکش) و ترکیه را نیز در برمیگیرد؛ در اصطلاح بعضی دیگر از نویسندگان «خاورمیانه» تا آسیای مرکزی گسترده میشود. این محدوده جغرافیایی همچنین شرق عربی، شرق نزدیک و یا حتی جهان عرب نامیده میشود. تعریف و مرزهای مشخصی برای خاورمیانه هنوز دست نیافتنی است.
گاهی خاورمیانه را با کلیشههای قدیمی و تکراری شرقی بهتر میتوان وصف کرد تا آنکه برای آن مرزی شناساند!
گاه مجموعهای از تصاویر متفاوت و چند وجهی، بهتر میتوانند «خاور میانه» را معرفی کنند.
عبارت «خاورمیانه» به همان اندازه که تداعی بخش تاریخ اساطیری هزار و یک شب شرق است، یادآور تداوم درگیریهای همیشگی نیز هست؛ همچنان که در حال حاضر نیز منطقهای بحرانی است و نیز از آن با عبارت «مخزن نفت زمین» یاد میشود.
در تصور عمومی، خاورمیانه همان فضایی است که پس از ۱۹۱۸ ابرقدرتهای غربی به ویژه فرانسه، بریتانیای کبیر، ایتالیا، آمریکا و شرکتهای نفتی، با هدف گسترش قلمرو اقتدار خود و دسترسی به ذخایر عظیم نفتی، بر ویرانههای امپراتوری عثمانی مرزهایی تعیین کردهاند.
اصطلاح «خاورمیانه» در غرب و بهتر بگوییم اروپا ابداع شده است. این ناحیه که به گفته کارن کولکاسیِ جغرافیدان «زمین مبارزه» نامیده شده، عملا از پایان قرن نوزدهم و در اثر کشمکش قدرت دولتهای غربی در آن برپا شده است.
این منطقه شاهد رقابتهای امپراتوریها، جنگهای سرد، مداخلههای مشترک آمریکا و اروپا در سا لهای ۱۹۹۰ و ۲۰۰۰ به بهانه آزادیخواهی و مبارزه با تروریسم و اسلامگرایی افراطی بوده است.
در آغاز قرن بیست و یکم خاورمیانه را میتوان به خاطر اهمیت نفت برای صنایع، به حیات خلوت دولتهای اروپایی تشبیه کرد که به رغم روابط پیچیده با دولتهای منطقه، توجه ویژهای به کل منطقه دارند.
از دیدگاه عمیقا اروپایی، خاورمیانه را میتوان یک اختراع غربی شمرد: منطقهای در نیمه راه جاده اروپا و آسیا با مرزهای نامشخص؛ اما به واقع از لحاظ جغرافیایی آسیایی، خاورمیانهای قلمروی احاطه شده میان قدرتهای چند قطبی است.
این اظهارات مؤید آن نظریهاند که خاورمیانه میان روابط بین قدرتهای جهانی گرفتار است. غربیان تلاش میکنند و ترجیح میدهند که کمی عمیقتر و مفهومیتر در مورد اختراع خاورمیانه صحبت کنند. یادآوری میشود پیدایش اصطلاح خاور میانه به هند برمیگردد، نه اروپا. (۴) اما در سالهای ۱۹۰۲ و ۱۹۰۳ پس از آنکه والنتین شیرول (۵) خبرنگار انگلیسی مشهور روزنامه تایمز و دریاسالار آمریکایی آلفرد تایر ماهان (۶) نویسنده کتاب اثرگذار و مشهور تأثیر و نفوذ قدرت دریایی در تاریخ از این اصطلاح استفاده کردند، به عبارتی رایج و پرکاربرد تبدیل شد.
برای شناخت تاریخچه خاورمیانه نباید فقط به آمریکا، بریتانیای کبیر و اروپا توجه کرد، بلکه باید به شرق و به سمت هندوستان هم نگاهی داشت؛ همانجا که از اواخر قرن هجده قلب بریتانیا بود. خاورمیانه برای شیرول و ماهان به معنای فضای استراتژیک حائل میان غرب و شرق بود. به بیان دیگر خاورمیانه به مجموع سرزمینهای واقع شده در غرب هندوستانِ بریتانیا و محافظ امپراتوری گسترده راجا از حملههای احتمالی روس، فرانسه و عثمانی اطلاق میشد. با مرزهای گسترده آب و شن و کوه و در مرکز آن یک محور مهم یعنی خلیج فارس، خاورمیانه به عنوان یک فضای ارتباطی هم تلقی میشد که هند را به مدیترانه، دریای سرخ، اقیانوس هند و دریای خزر مرتبط میکرد.
در هند، در قرن نوزدهم، در فرآیند سازماندهی امپراتوری هند، فضای دیگری اختراع میشود که عبارت است از خلیج فارس و خاورمیانه. اما واقعیت این است که شیرول و ماهان مبدع این فضا و آغازگر این فرایند نبودند، بلکه در تلاشهای خود برای توسعه ریاست جمهوری هند در خارج از شبه قاره هند، به ویژه در آسیای غربی، به فرایندی که از انتهای قرن هجدهم آغاز شده بود، عنوان «خاورمیانه» را اطلاق کردند.
در واقع پیش از آنکه در نوشتههای شیرول و ماهان به ایجاد خاورمیانه اشاره شود، خاورمیانه در ذهن مردان بمبئی و کلکته ـ همان دولتمردانی که بر بخش گستردهای از فتوحات امپریالیستی بریتانیا بعد از جنگ پلاسی در ۱۷۵۷حکمرانی میکردند ـ متولد شده بود. با توجه به نکات پیشگفته و درنگ دوباره در مورد پیجیدگی جغرافیایی خاورمیانه، قدرتهای حاکم تمایل دارند مفهوم خاورمیانه را تغییر دهند و نامی نو و متفاوت با آنچه که تاکنون در رسانههای گروهی و آثار هنری، برای این منطقه به کار میرود، انتخاب کنند.
بدون مناقشه در پژوهشهای ریشهای ادوارد سعید (۷) روشنفکر مشهور فلسطینی و انتقاد پساساختگرایی او در مورد تشکیل شرق به دست غرب، در این مطالعه نشان خواهیم داد که خاورمیانه پیش از اینکه یک ساخت و ساز فکری و ایدئولوژیک بر اساس روابط قدرت باشد، فضایی طراحی شده از سوی بمبئی، مَدرَس (۸) و کلکته است برای طراحی جهانی که در آن تولد دوباره رفاه یا باغ عدن یا بینالنهرینِ حاصلخیز نبوکد نصر (۹) ممکن باشد.
بر خلاف عقیده جیمز رنتون (۱۰) شرق و شرق میانه پس از آنکه در قرن نوزدهم بیشتر در کانون توجه نویسندگان و مسافران بود به طور ناگهانی و اتفاقی پس از جنگ جهانی اول مورد توجه دیپلماتها ودولتها قرار نگرفت. این منطقه پیش از ۱۹۱۴ و پیش از اینکه به نام خاورمیانه شناخته شود، در قلب سیاست هند امپریالیستی بود و در همان زمان در چهارچوب تحولات شرق اهمیت فراوان داشت.
در ادامه، نخست به اهمیت خاورمیانه در قرن نوزدهم در هند بریتانیا و چگونگی استفاده گسترده از اصطلاح خاورمیانه میپردازیم. پس از آن به توصیف فضای خاورمیانه و جغرافیای چند بُعدی و در حال تغییر خواهیم پرداخت.
از اوایل قرن بیستم است که ما برای نخستین بار عبارت خاورمیانه را یا شیرول و ماهان میشنویم. به نظر میرسد که در تمام قرن نوزدهم خاورمیانه هنوز به این نام خوانده نشده بود و سیاستمداران انگلیسی و یا مسافران با عبارات دیگری از منطقه یاد میکردهاند. استانهای عربی امپراتوری عثمانی که اقتدار امپراتوری در آنها تا سالهای ۱۸۷۰ رو به کاهش بود، مثل شبه جزیره عربستان، عراق، سوریه عثمانی یا خلیج فارس به عنوان شرق یا خاور نزدیک یا ترکیه آسیایی نامیده میشدند. بخشی از سرزمینهای آسیایی را که قسطنطنیه در قرون شانزده و هفده تصرف کرده بود، یعنی خاور نزدیک یا ترکیه آسیایی، در واقع ناحیهای نزدیکتر از خاور دور و دورتر از ترکیه سلطانها بود. پس در قرن نوزدهم، شرق ترکیه آسیایی یا حتی خاور نزدیک در چارچوب مسئله شرق دارای اهمیت راهبردیِ ویژه برای بریتانیای کبیر بود.
در واقع برای لندن، امپراتوری عثمانی که گاهی آن را به اشتباه «مرد مریض اروپا» لقب میدادند، میبایست از وسوسههای روسها، فرانسویها و یا آلمانیها در امان میماند و حتی بخشی از قدرتش را در ترکیه آسایی حفظ میکرد.
اگر بخشهایی از سرزمینهای ترکیه آسیایی مثل خلیج فارس در امپراتوری غیر رسمی بریتانیای کبیر ادغام شده بود، سرزمینهایی هم مانند ایران و افغانستان نقش ضربه گیر را برای امپراتوری هند ایفا میکردند.
در واقع برای لندن، امپراتوری عثمانی که گاهی آن را به اشتباه «مرد مریض اروپا» لقب میدادند، میبایست از وسوسههای روسها، فرانسویها و یا آلمانیها در امان میماند و حتی بخشی از قدرتش را در ترکیه آسایی حفظ میکرد.
اگر بخشهایی از سرزمینهای ترکیه آسیایی مثل خلیج فارس در امپراتوری غیر رسمی بریتانیای کبیر ادغام شده بود، سرزمینهایی هم مانند ایران و افغانستان نقش ضربه گیر را برای امپراتوری هند ایفا میکردند.
انگلیسی ها و ابداع خاورمیانه
مطالعات شرقشناسانهای که به منظور تدوین سیاست کارآمدی برای این منطقه انجام شده بود، آن منطقه را رو به زوال توصیف میکرد و دلیل چنین وضعیتی را بی توجهی دولت قسطنطنیه ذکر میکرد، زوال غیر قابل جبرانی که تنها راه مقابله با آن، حمایت انگلیس بود. بنابراین بریتانیای کبیر تنها ناجی سعادت از بین رفته نبوکدنصر در بین النهرین و آشوریها به حساب میآمد. در نظر شماری از سیاستمداران وزارت خارجی هند حفظ تمامیت و اقتدار امپراتوری عثمانی امری لازم شمرده میشد، اما شرقشناسی به نام «لرد کورزو» راه دیگری برای نجات منطقه پیشنهاد میکرد که عبارت بود از تسلط انگلیسیها بر آن.
بازگشت به ابداع یک مفهوم
تاریخدانان بسیاری ابداع اصطلاح خاورمیانه را در ۱۹۰۲ به آلفرد تایر ماهان، ناخدای ارتش نیروی دریایی آمریکایی نسبت میدهند. به نظر میرسد باید این مطلب را پذیرفت، در عین حال نباید از یاد برد که دو سال پیش از آن، یعنی در ۱۹۰۰ در سلسله مقالاتی که ماهان زیر عنوان «مشکل آسیا» نوشت، ناحیه پهناور مرکزی را کمربند مقسم یا ناحیه میانی قابل بحث نامید که از تنگه سوئز تا دره یانگ تسه کشیده میشد، یعنی دقیقا جایی که فرانسه، انگلیس و آمریکا باید علیه توسعه طلبی روس متحد میشدند. دوسال بعد در یکی از مقالههایش با عنوان «خاورمیانه و روابط بین المللی» که در «نشنال ریویو»(۱۱) چاپ شد و به خلیج فارس میپرداخت، ماهان ادعا کرد نخستین فردی بوده که عبارت خاورمیانه را برای مشخص کردن یک ناحیه با مرزهای نامشخص به کار برده است که محور مرکزی آن خلیج فارس، ایران و بین النهرین بوده است.
این مقاله آبهای خلیج فارس را مرکز خاورمیانه معرفی میکرد. مقاله «مشکل آسیا» روسیه، فرانسه، بریتانیا و همچنین آلمان را قدرتهای اصلی حاضر در منطقه برای چیرگی بر مسیر سوئز تا سنگاپور و مالاکا میداند. ماهان همچنین خلیج فارس را آخرین ایستگاه راه آهنی معرفی میکند که قرار است مدیترانه را به اقیانوس هند و غرب را به هند مرتبط کند.
در واقع افزون بر ناخدای آمریکایی، همزمان دو نویسنده دیگر نیز از عبارت خاورمیانه برای توصیف بخشی از آسیای غربی و سرزمینهای محافظ امپراتوری هند در مرزهای غربی آن استفاده کردهاند. همچنین در ۱۹۰۰ ژنرال توماس ادوارد گوردون (۱۲) مقالهای به افغانستان، ایران، روسیه و هندِ بریتانیا اختصاص داد و در آن، خاورمیانه را قلمروی با مرزهای نامشخص معرفی کرده بود. از نظر او خاورمیانه منطقه جغرافیایی پیچیدهای است که تأمین هند عمیقا وابسته به آن بود. به عقیده گوردون که در زمان انتشار این مقاله در شبه قاره هند مستقر بود، از پیش در دفاتر سیاسی و دیپلماتیک بریتانیا در هند از اصطلاح خاورمیانه استفاده میشده است.
پس از آنکه والنتین شیرول در سلسله مقالاتی (شامل ۲۱ نوشته که ۱۹۰۲ و ۱۹۰۳ در «تایمز آف لندن» (۱۳) به منزله گزارشی از سفرهایش به ایران و هند بود) به این محدوده اشاره کرد، خاورمیانه به این معنای این قلمرو جغرافیایی مطرح شد. شیرول در مقالههایش از ماهان، دریا سالاری که اصطلاح خاورمیانه را برای این روزنامه نگار انگلیسی به ارمغان آورده بود، با احترام یاد میکرد.
شیرول با اشاره به بریتانیا به عنوان یک قدرت اصالتا آسیایی و در عین حال با توجه به اهمیت امپراتوری هند، همچون یک «امپراتوری در امپراتوری»، خاورمیانه را قلمروی متشکل از سرزمینها و دریاهای هند، دریای سرخ، شبه جزیره عربستان، خلیج فارس، امپراتوری عثمانی، سوریه، بین النهرین، ایران و آسیای مرکزی معرفی میکرد. شیرول حفظ چیرگی و منافع استراتژیک بریتانیا در خاورمیانه را سنگ بنای امپراتوری بریتانیا و نتیجتا ضروری میدانست. بدون خاورمیانه در مرزهای غربی امپراتوری هند، آن امپراتوری در معرض تهدیدهای عثمانی و روس و نیز آلمان و فرانسه قرار میگرفت.
این مقاله آبهای خلیج فارس را مرکز خاورمیانه معرفی میکرد. مقاله «مشکل آسیا» روسیه، فرانسه، بریتانیا و همچنین آلمان را قدرتهای اصلی حاضر در منطقه برای چیرگی بر مسیر سوئز تا سنگاپور و مالاکا میداند. ماهان همچنین خلیج فارس را آخرین ایستگاه راه آهنی معرفی میکند که قرار است مدیترانه را به اقیانوس هند و غرب را به هند مرتبط کند.
در واقع افزون بر ناخدای آمریکایی، همزمان دو نویسنده دیگر نیز از عبارت خاورمیانه برای توصیف بخشی از آسیای غربی و سرزمینهای محافظ امپراتوری هند در مرزهای غربی آن استفاده کردهاند. همچنین در ۱۹۰۰ ژنرال توماس ادوارد گوردون (۱۲) مقالهای به افغانستان، ایران، روسیه و هندِ بریتانیا اختصاص داد و در آن، خاورمیانه را قلمروی با مرزهای نامشخص معرفی کرده بود. از نظر او خاورمیانه منطقه جغرافیایی پیچیدهای است که تأمین هند عمیقا وابسته به آن بود. به عقیده گوردون که در زمان انتشار این مقاله در شبه قاره هند مستقر بود، از پیش در دفاتر سیاسی و دیپلماتیک بریتانیا در هند از اصطلاح خاورمیانه استفاده میشده است.
پس از آنکه والنتین شیرول در سلسله مقالاتی (شامل ۲۱ نوشته که ۱۹۰۲ و ۱۹۰۳ در «تایمز آف لندن» (۱۳) به منزله گزارشی از سفرهایش به ایران و هند بود) به این محدوده اشاره کرد، خاورمیانه به این معنای این قلمرو جغرافیایی مطرح شد. شیرول در مقالههایش از ماهان، دریا سالاری که اصطلاح خاورمیانه را برای این روزنامه نگار انگلیسی به ارمغان آورده بود، با احترام یاد میکرد.
شیرول با اشاره به بریتانیا به عنوان یک قدرت اصالتا آسیایی و در عین حال با توجه به اهمیت امپراتوری هند، همچون یک «امپراتوری در امپراتوری»، خاورمیانه را قلمروی متشکل از سرزمینها و دریاهای هند، دریای سرخ، شبه جزیره عربستان، خلیج فارس، امپراتوری عثمانی، سوریه، بین النهرین، ایران و آسیای مرکزی معرفی میکرد. شیرول حفظ چیرگی و منافع استراتژیک بریتانیا در خاورمیانه را سنگ بنای امپراتوری بریتانیا و نتیجتا ضروری میدانست. بدون خاورمیانه در مرزهای غربی امپراتوری هند، آن امپراتوری در معرض تهدیدهای عثمانی و روس و نیز آلمان و فرانسه قرار میگرفت.
بریتانیا و ابداع شرق میانه
پیدایش هند و ابداع خاورمیانه
هنگامی که امپریالیسم انگلیس و هند در غرب آسیا به ابداع خاورمیانه میپرداختند
به واقع ماهان و شیرول در آغاز قرن بیستم ابداعی مشترک را به نظریه تبدیل کردند، اصطلاحی که در غرب آسیا و به دو دلیل ابداع شد: نخست توسعهطلبی دولتهای محلی بمبئی و کلکته و پس از آن دولت بریتانیایی ـ هندی در رأس امپراتوری گسترده راج که از همان ابتدای قرن نوزدهم خلیج فارس را مانند مرزی از آب و شن، همانند دیوار حفاظتی کاملا سازمان یافته در نظر میگرفت و دوم پایه ریزی طرح ارتباطی خاورمیانه. به طور خلاصه به این ابداع دو جانبه میپردازیم.
ریاست بمبئی خلیج فارس را که در آن زمان به وسیله دزدان دریایی ناامن شده بود (این دزدان دریایی بازوی نظامی وهابیون شبه جزیره عربستان فرض میشوند) نه تنها بخشی از دریاهای سرزمین خود، بلکه همچنین به مثابه مرزی برای محافظت از اموال شبه قاره به حساب میآورد.
روند توسعه خلیج فارس را میتوان به عنوان مرزی در چهارچوب سلطهجویی بمبئی ـ که در آن زمان در رقابت با دو ریاست جمهوری دیگر هند، یعنی مدرس و کلکته برای توسعه حوزههای قضایی شان بود ـ فرض کرد. سلطهجویی بمبئی در غرب آسیا، روند ظهور هند به عنوان یک نهاد سیاسی مستقل در لندن و هیأت مدیره شرکت «شرق هند» را نشان میدهد. پس از جنگ پلاسی در سال ۱۷۵۸ و در حالی که لندن در حال دست دادن مستعمرات آمریکایی خود بود، قطب بخش بزرگی از فتوحات بریتانیا و مرکز امپراتوری دوم انگلستان شد. باید افزود که از یک نگاه کلیتر و چهارچوب رقابتهای فرانسه و بریتانیا، اقتدار بمبئی در غرب آسیا متحول میشد. در سالهای ۱۸۰۹و ۱۸۱۹ حکومت بمبئی با حمایت دولت کلکته، دو پایگاه در برابر رأس الخیمه و دیگر بنادر خلیج فارس که متهم بودند به کمینگاه بودن دزدان دریایی شدهاند، راه اندازی شد. این دو مقر زمینه ساز نفوذ سیاسی دولت بمبئی در خلیج فارس بود.
با امضای معاهداتی میان هند، بریتانیا، شیوخ جنوب خلیج فارس و سلطان عمان در سالهای ۱۸۱۰، ۱۸۱۹و ۱۸۵۰ برای مبارزه با دزدان دریایی، قاچاق و یا قاچاق اسلحه، همچنین با استقرار کنترل گشت دریایی نیروی دریایی، با همکاری یک شرکت بزرگ نقشه برداری، خلیج فارس آرام آرام به صورت مرز آب و خاکی هند، که در سال ۱۸۲۵ به راج بریتانیا تبدیل شد، شناخته میشود.
از۱۸۱۰ بدینسو شاهد افزایش نمایندگان تجاری شرکت شرق هند، همچنین استفاده از افراد محلی در پستهای دیپلماتیک و سیاسی و به کارگیری آنان برای اداره ساختار جدید خلیج فارس هستیم.
ریاست بمبئی خلیج فارس را که در آن زمان به وسیله دزدان دریایی ناامن شده بود (این دزدان دریایی بازوی نظامی وهابیون شبه جزیره عربستان فرض میشوند) نه تنها بخشی از دریاهای سرزمین خود، بلکه همچنین به مثابه مرزی برای محافظت از اموال شبه قاره به حساب میآورد.
روند توسعه خلیج فارس را میتوان به عنوان مرزی در چهارچوب سلطهجویی بمبئی ـ که در آن زمان در رقابت با دو ریاست جمهوری دیگر هند، یعنی مدرس و کلکته برای توسعه حوزههای قضایی شان بود ـ فرض کرد. سلطهجویی بمبئی در غرب آسیا، روند ظهور هند به عنوان یک نهاد سیاسی مستقل در لندن و هیأت مدیره شرکت «شرق هند» را نشان میدهد. پس از جنگ پلاسی در سال ۱۷۵۸ و در حالی که لندن در حال دست دادن مستعمرات آمریکایی خود بود، قطب بخش بزرگی از فتوحات بریتانیا و مرکز امپراتوری دوم انگلستان شد. باید افزود که از یک نگاه کلیتر و چهارچوب رقابتهای فرانسه و بریتانیا، اقتدار بمبئی در غرب آسیا متحول میشد. در سالهای ۱۸۰۹و ۱۸۱۹ حکومت بمبئی با حمایت دولت کلکته، دو پایگاه در برابر رأس الخیمه و دیگر بنادر خلیج فارس که متهم بودند به کمینگاه بودن دزدان دریایی شدهاند، راه اندازی شد. این دو مقر زمینه ساز نفوذ سیاسی دولت بمبئی در خلیج فارس بود.
با امضای معاهداتی میان هند، بریتانیا، شیوخ جنوب خلیج فارس و سلطان عمان در سالهای ۱۸۱۰، ۱۸۱۹و ۱۸۵۰ برای مبارزه با دزدان دریایی، قاچاق و یا قاچاق اسلحه، همچنین با استقرار کنترل گشت دریایی نیروی دریایی، با همکاری یک شرکت بزرگ نقشه برداری، خلیج فارس آرام آرام به صورت مرز آب و خاکی هند، که در سال ۱۸۲۵ به راج بریتانیا تبدیل شد، شناخته میشود.
از۱۸۱۰ بدینسو شاهد افزایش نمایندگان تجاری شرکت شرق هند، همچنین استفاده از افراد محلی در پستهای دیپلماتیک و سیاسی و به کارگیری آنان برای اداره ساختار جدید خلیج فارس هستیم.
اختراع کشتی بخار و لزوم بازنگری در جغرافیای سیاسی
با آغاز استفاده فزاینده تجاری از کشتیهایی که با نیروی بخار کار میکردند (۱۴) بسیاری معادلات و روابط آن روزگار دچار دگرگونی شد. از جمله آنکه در قرن نوزدهم این مرز، یعنی خلیج فارس مرکزیت بیشتری کسب میکند و به مثابه فضای جدیدی که نقش آن اتصال هند به مدیترانه، دریای سرخ و شبه جزیره عربستان است، در کانون توجه قرار میگیرد. این فضا که به تدریج و در طول قرن نوزدهم در هند پدید آمده، فضایی چند سازه (۱۵) است که از مناطقی با قوانین سیاسی گوناگون و ساختارهای اداری متفاوت و بر اساس پروژههای مختلف ساخته شده و در نهایت در۱۹۰۲خاورمیانه نام میگیرد.
پیشرفتهای مختلف ناشی از کشف نیروی بخار و اختراع کشتیهای بخار از همان ابتدای دهه ۱۸۳۰ با آرزوی تحولات جهش گونه و ایجاد پل ارتباطی از شرق به غرب پیگیری میشدند.
این تحولات عملی شدن یک آرزوی دیرسال بود: ایجاد جادهای دیگر به سوئز و دریای سرخ. اینک قایقهای بزرگ با نیروی پیشبرنده بخار، مسافران و کالاها را بر دجله و فرات پیش میبردند، سپس در امتداد خلیج فارس به سوی هند حرکت میکردند. این راه ارتباطی از بندرهای مدیترانهای عثمانی اسکندر و جفا به سوی بین النهرین و برای رسیدن به شط العرب و خلیج فارس «جاده مستقیم» نامیده میشد؛ جادهای که رقیب مسیر زمینی سوئز و دریای سرخ بود.
پیشرفتهای مختلف ناشی از کشف نیروی بخار و اختراع کشتیهای بخار از همان ابتدای دهه ۱۸۳۰ با آرزوی تحولات جهش گونه و ایجاد پل ارتباطی از شرق به غرب پیگیری میشدند.
این تحولات عملی شدن یک آرزوی دیرسال بود: ایجاد جادهای دیگر به سوئز و دریای سرخ. اینک قایقهای بزرگ با نیروی پیشبرنده بخار، مسافران و کالاها را بر دجله و فرات پیش میبردند، سپس در امتداد خلیج فارس به سوی هند حرکت میکردند. این راه ارتباطی از بندرهای مدیترانهای عثمانی اسکندر و جفا به سوی بین النهرین و برای رسیدن به شط العرب و خلیج فارس «جاده مستقیم» نامیده میشد؛ جادهای که رقیب مسیر زمینی سوئز و دریای سرخ بود.
انگلیسیها و ابداع خاورمیانه
«جاده مستقیم» در لندن، هند و منطقه مدافعان فراوانی داشت. مثلا شیوخ و افراد با نفوذ محلی در خلیج فارس و بغداد بر مزایای آن پافشاری میکردند.
گفتنی است فرانسیس راودون (۱۶) از امرای ارتش بریتانیا در هند، برای اثبات قابلیت ناوبری فرات و نتیجتا مفید بودن پروژه ساخت جاده بین النهرین، دو گروه تحقیقاتی به منطقه فرستاد. سال ۱۸۳۰ او در سفری نخست از جافا تا بغداد و سپس از بیراهه از بیت المقدس و بعلبک، پس از سفر دریایی طولانی در فرات، مسیرهای متفاوت آبی را برای کشتیهای بخار آزمود.
فرانسیس شنه یکی دیگر از فرماندهان ارتش بریتانیا پس از نخستین سفرش در سفرنامه خود از مزایا و فواید کشتیهای بخار سخن گفت و تصریح کرد بریتانیا میتواند از این امکان برای ترویج صلح و ارزشهای مطلوبش افزون بر درون کشور، در خلیج فارس استفاده کند. سال ۱۸۳۴ به درخواست شاه ویلیام چهارم، شنه باردیگر به منطقه سفر کرد. وی که به «جاده مستقیم» علاقهمند شده بود در این سفر سه ساله بار دیگر فرات را میپیماید. در همان ایام است بر رد پای پادشاهان باستانی آشوری، فضا و زمانی میان بین النهرین خیالی و واقعی ایجاد میشود. اما در ۱۸۳۷ شنه در جمعبندی دو سفرش، جاده زمینی سوئز را بر جاده مستقیم بین النهرین ترجیح میدهد.
در واقع ظرفیتهای خلیج فارس و بین النهرین در پیوند دادن مناطق باعث شد این دو منطقه در کانون توجه بسیاری از پروژههای مربوط به کشتیهای بخار بمانند. حدود سالهای ۱۸۵۰ ارتباط بریتانیا و هند از طریق یک خط کشتیرانی از دریای شمال به قسطنطنیه پیش بینی شده بود. این خط از بصره تا خلیج فارس و سپس تا هند ادامه مییافت.
ویلیام پاتریک اندرو (۱۷) رئیس شرکت راه آهن پنجاب و دهلی از سالهای ۱۸۵۵ خود را وکیل این مسیر راه آهن که «دره راه آهن فرات» نامیده میشد، اعلام کرد. نوشتههای بسیاری که از وی درباره این پروژه برجای مانده گواه تفکرات مبتکرانه اوست. سیستم پیشنهادی وی بسیار پیچیدهتر از آن بود که شنه بتواند در زمان سفرش به بین النهرین آن را توصیف کند. ابتکار اساسی ویلیام اتصال منطقی شبکههای محلی حمل و نقل زمینی و دریایی و طراحی سیستمی فراگیر و کارآ برای افزایش سرعت در تجارت و اجتناب از صدمه دیدن محمولههای تجاری بود. پر پیداست در این پروژه کشتیهای بخار اولویت داشتند.
آرزوی ویلیام ایجاد دو شبکه بزرگ خطوط راه آهن، یکی در بین النهرین و دیگری در جنوب دره هند بود. در طراحی این سیستم جامع، خلیج فارس از جنبههای گوناگون و به صورتی متفاوت از بررسیهای پیشین، دوباره ارزیابی شده بود. این بار خلیج فارس در کانون این طرح جامع قرار داشت. نقش تضمین ارتباط بین دو شبکه راه آهن دو ناحیه حاصلخیز و موفق از دیدگاه های کشاورزی و تجاری، یعنی بین النهرین و دره سند به خلیج فارس واگذار شده بود.
در طراحی خط آهن دره فرات، هدف اصلی پیوند دادن مدیترانه به اقیانوس هند و دستیابی به مسیری جایگزین برای سوئز ـ هند، یا محافظت از امپراتوری هند بریتانیا در برابر خطر روسیه بود.
راه آهن دره فرات دقیقا این گونه طراحی شده بود: از اسکندرون به سوی حلب، فرات، هانا، کربلا، نجف، سامرا، سپس کویت، بندری در شمال خلیح فارس که نقش مرکزی ومهم برای این جاده ایفا خواهد کرد. ایده آن بود که کشتیهای بخار از کویت به مقصد کراچی، در خلیج فارس روان شوند. ویلیام میخواست ظهور یک جهان مرفه تحت حمایت بریتانیا را به تصویر بکشد.
طرحهای فرانسیس شنه و ویلیام آندرو هرگز اجرا نشدند، اما به هر روی این دو بسیار پیشتر از ماهان و شیرول دنیای مرفهی را تصور کرده بودند که در آن سلطه بریتانیایی ـ هندی برای احیای وعدههای کتاب مقدس و اسطورههای تاریخی درباره زندگی ایده آل مجسم شده بود؛ درست مانند دوران سلطنت نبوکدنصر، الکساندر و تراژان و پیروزی آنان در بابیلون، آتن و رم که قرار بود لندن وارث آنها باشد.
با مدد خطوط راه آهن و کشتیهای بخار، رفاه میتوانست دیگر بار در بینالنهرین سایهگستر شود و آن سرزمین را به بهشت زمین و ارض موعود بشری تبدیل کند. تصور این بود در پرتو آن رفاه، فقر و جنگ ناپدید میشوند و سرانجام مردمان شبه قاره هند و اروپاییان با استفاده از راه آهن بین قارهای با رنج کمتر و در زمان کوتاهتر به مبادلات تجاری و فرهنگی میپردازند و برادری و شادکامی همه جا جلوهگر خواهد بود.
این خاورمیانه موعود آندرو و شنه به هیچوجه و به دلایل بسیار، فضایی ثابت و پایدار نبود. در حقیقت این منطقه با ریلهای راهآهن و مسیر کشتیهای بخار ساخته شده، به نوعی مانند یک منطقه حایل در نظر گرفته شده بود.
در نگاه ابداع کنندگان خاورمیانه، این بخش از جهان قلمروی پیشگام است که تعامل و همکاری تمدن، فرهنگ، تجارت، کشاورزی و صنعت را مقدور میکند و منادی تمدن در جهان است. بنابراین در تفکر شخصیتهای اصلی مبتکران خاورمیانه نوعی مدرنیته واقعی وجود داشت. این نکته مهمی است که نباید از آن غقلت کرد. آنان خاورمیانه را محوری اصلی میدیدند، نه مرزی حاشیهای. این شرق، پیش از آنکه با عبارت شرق میانه شناخته شود، جهانی بین شرق و غرب است و نقش مرکز را میان آن دو ایفا میکند.
در اوایل قرن نوزدهم به نظر میرسید خلیج فارس و سرزمینهای پیرامونی آن درحاشیه باشند. از این پس و در این خاورمیانه جدید نقش خلیج فارس برجسته و حیاتی میشود.
خلیج فارس افزون بر آنکه مسیر پیوند اروپا و شبه جزیره عربستان به آسیا تلقی میشود، به امپراتوری بریتانیا همبستگی و انسجام میدهد و در صورت لزوم آن امپراتوری را از فشارهای داخلی و خارجی حفظ میکند.
گفتنی است فرانسیس راودون (۱۶) از امرای ارتش بریتانیا در هند، برای اثبات قابلیت ناوبری فرات و نتیجتا مفید بودن پروژه ساخت جاده بین النهرین، دو گروه تحقیقاتی به منطقه فرستاد. سال ۱۸۳۰ او در سفری نخست از جافا تا بغداد و سپس از بیراهه از بیت المقدس و بعلبک، پس از سفر دریایی طولانی در فرات، مسیرهای متفاوت آبی را برای کشتیهای بخار آزمود.
فرانسیس شنه یکی دیگر از فرماندهان ارتش بریتانیا پس از نخستین سفرش در سفرنامه خود از مزایا و فواید کشتیهای بخار سخن گفت و تصریح کرد بریتانیا میتواند از این امکان برای ترویج صلح و ارزشهای مطلوبش افزون بر درون کشور، در خلیج فارس استفاده کند. سال ۱۸۳۴ به درخواست شاه ویلیام چهارم، شنه باردیگر به منطقه سفر کرد. وی که به «جاده مستقیم» علاقهمند شده بود در این سفر سه ساله بار دیگر فرات را میپیماید. در همان ایام است بر رد پای پادشاهان باستانی آشوری، فضا و زمانی میان بین النهرین خیالی و واقعی ایجاد میشود. اما در ۱۸۳۷ شنه در جمعبندی دو سفرش، جاده زمینی سوئز را بر جاده مستقیم بین النهرین ترجیح میدهد.
در واقع ظرفیتهای خلیج فارس و بین النهرین در پیوند دادن مناطق باعث شد این دو منطقه در کانون توجه بسیاری از پروژههای مربوط به کشتیهای بخار بمانند. حدود سالهای ۱۸۵۰ ارتباط بریتانیا و هند از طریق یک خط کشتیرانی از دریای شمال به قسطنطنیه پیش بینی شده بود. این خط از بصره تا خلیج فارس و سپس تا هند ادامه مییافت.
ویلیام پاتریک اندرو (۱۷) رئیس شرکت راه آهن پنجاب و دهلی از سالهای ۱۸۵۵ خود را وکیل این مسیر راه آهن که «دره راه آهن فرات» نامیده میشد، اعلام کرد. نوشتههای بسیاری که از وی درباره این پروژه برجای مانده گواه تفکرات مبتکرانه اوست. سیستم پیشنهادی وی بسیار پیچیدهتر از آن بود که شنه بتواند در زمان سفرش به بین النهرین آن را توصیف کند. ابتکار اساسی ویلیام اتصال منطقی شبکههای محلی حمل و نقل زمینی و دریایی و طراحی سیستمی فراگیر و کارآ برای افزایش سرعت در تجارت و اجتناب از صدمه دیدن محمولههای تجاری بود. پر پیداست در این پروژه کشتیهای بخار اولویت داشتند.
آرزوی ویلیام ایجاد دو شبکه بزرگ خطوط راه آهن، یکی در بین النهرین و دیگری در جنوب دره هند بود. در طراحی این سیستم جامع، خلیج فارس از جنبههای گوناگون و به صورتی متفاوت از بررسیهای پیشین، دوباره ارزیابی شده بود. این بار خلیج فارس در کانون این طرح جامع قرار داشت. نقش تضمین ارتباط بین دو شبکه راه آهن دو ناحیه حاصلخیز و موفق از دیدگاه های کشاورزی و تجاری، یعنی بین النهرین و دره سند به خلیج فارس واگذار شده بود.
در طراحی خط آهن دره فرات، هدف اصلی پیوند دادن مدیترانه به اقیانوس هند و دستیابی به مسیری جایگزین برای سوئز ـ هند، یا محافظت از امپراتوری هند بریتانیا در برابر خطر روسیه بود.
راه آهن دره فرات دقیقا این گونه طراحی شده بود: از اسکندرون به سوی حلب، فرات، هانا، کربلا، نجف، سامرا، سپس کویت، بندری در شمال خلیح فارس که نقش مرکزی ومهم برای این جاده ایفا خواهد کرد. ایده آن بود که کشتیهای بخار از کویت به مقصد کراچی، در خلیج فارس روان شوند. ویلیام میخواست ظهور یک جهان مرفه تحت حمایت بریتانیا را به تصویر بکشد.
طرحهای فرانسیس شنه و ویلیام آندرو هرگز اجرا نشدند، اما به هر روی این دو بسیار پیشتر از ماهان و شیرول دنیای مرفهی را تصور کرده بودند که در آن سلطه بریتانیایی ـ هندی برای احیای وعدههای کتاب مقدس و اسطورههای تاریخی درباره زندگی ایده آل مجسم شده بود؛ درست مانند دوران سلطنت نبوکدنصر، الکساندر و تراژان و پیروزی آنان در بابیلون، آتن و رم که قرار بود لندن وارث آنها باشد.
با مدد خطوط راه آهن و کشتیهای بخار، رفاه میتوانست دیگر بار در بینالنهرین سایهگستر شود و آن سرزمین را به بهشت زمین و ارض موعود بشری تبدیل کند. تصور این بود در پرتو آن رفاه، فقر و جنگ ناپدید میشوند و سرانجام مردمان شبه قاره هند و اروپاییان با استفاده از راه آهن بین قارهای با رنج کمتر و در زمان کوتاهتر به مبادلات تجاری و فرهنگی میپردازند و برادری و شادکامی همه جا جلوهگر خواهد بود.
این خاورمیانه موعود آندرو و شنه به هیچوجه و به دلایل بسیار، فضایی ثابت و پایدار نبود. در حقیقت این منطقه با ریلهای راهآهن و مسیر کشتیهای بخار ساخته شده، به نوعی مانند یک منطقه حایل در نظر گرفته شده بود.
در نگاه ابداع کنندگان خاورمیانه، این بخش از جهان قلمروی پیشگام است که تعامل و همکاری تمدن، فرهنگ، تجارت، کشاورزی و صنعت را مقدور میکند و منادی تمدن در جهان است. بنابراین در تفکر شخصیتهای اصلی مبتکران خاورمیانه نوعی مدرنیته واقعی وجود داشت. این نکته مهمی است که نباید از آن غقلت کرد. آنان خاورمیانه را محوری اصلی میدیدند، نه مرزی حاشیهای. این شرق، پیش از آنکه با عبارت شرق میانه شناخته شود، جهانی بین شرق و غرب است و نقش مرکز را میان آن دو ایفا میکند.
در اوایل قرن نوزدهم به نظر میرسید خلیج فارس و سرزمینهای پیرامونی آن درحاشیه باشند. از این پس و در این خاورمیانه جدید نقش خلیج فارس برجسته و حیاتی میشود.
خلیج فارس افزون بر آنکه مسیر پیوند اروپا و شبه جزیره عربستان به آسیا تلقی میشود، به امپراتوری بریتانیا همبستگی و انسجام میدهد و در صورت لزوم آن امپراتوری را از فشارهای داخلی و خارجی حفظ میکند.
در اطراف بذر یک مفهوم:
آزمون در جغرافیای چند بعدی
شرق میانه، شرق نزدیک، شرق دور:
«به معنی شرق» و جغرافیای امپریالیستی
«به معنی شرق» و جغرافیای امپریالیستی
پس از جنگ جهانی اول و کنفرانس صلح و زمانی که بریتانیا سه استان سابق امپراتوری عثمانی یعنی اردن، فلسطین و عراق را درامپراتوری خود ادغام میکرد، استفاده از اصطلاح «خاور میانه» رایج شد. به نظر میرسد همانگونه که از دانیال فولیارد نقل شده در آن زمان، یعنی ۱۹۱۹هنوز جغرافیای منطقه نامشخص بود.
اعضای هیأتی که از بریتانیا برای کنفرانس صلح در ۱۹۱۹- ۱۹۲۰ به پاریس میرفتند کتابچههای دستنویس و صدها نقشه را از لندن همراه خود میبردند. برخی از آن نقشهها برای طراحی دوباره شرق میانه، مثلا آناتولی را نیز شامل میشد.
دانیال فولیارد از نقشههای متعددی صحبت میکند که روی میزهای مذاکره در ورسای یا سن ژرمن گسترده و جمع میشدند، اما ویژگی مشترک آنها این بود که به رغم کوششها و دقت نظرهای نقشه برداران، محدود خاورمیانه نامشخص بود.
در ۱۹۲۱ چرچیل (۱۸) وزارتخانه خاورمیانه را ایجاد کرد و عبارت «خاورمیانه» به اصطلاحی رسمی و کاربردی برای دیپلماتها و سیاستمداران بریتانیایی تبدیل شد.
با این تحول در ساختار دولت، اداره و نظارت بر شرق میانه به وزارت مستعمرات واگذار شد، به وزارت هند. این بخش تنها فلسطین، اردن، عراق و مصر را اداره میکرد و عملا منعکس کننده تعریف بدیع چرچیل از شرق میانه در مقایسه با دیگر مستعمرات بود که آنها تحت سرپرستی اداره امور هند و وزارت امور خارجه باقی مانده بودند.
سال ۱۹۳۰ به رغم نهادینه شدن وزارت خاورمیانه، سه گروه جغرافیایی با همکاری بسیاری از دیپلماتها و سیاستمداران بریتانیا وجود داشت: شرق میانه با محوریت امپراتوری هند، شرق نزدیک با تمرکز بر ترکیه، شرق دور با مرکزیت چین.
افزون بر این به نظر نمیرسید حوزههای قضایی مختلف امپراتوری بریتانیا در تعریف جغرافیایی خاورمیانه همداستان باشند. حتی خود چرچیل مردد بود. در برخی سخنانش در دهه ۱۹۳۰ و حتی در آستانه جنگ جهانی دوم، در حالی که نخست وزیر بریتانیا بود گاه بر خلاف عقیده شیرول و ماهان ترکیه را نیز بخشی از خاورمیانه میخواند. وی پیش از ۱۹۳۰ از عربستان با عبارت شرق نزدیک یاد میکرد و این احتمال را طرح میکرد که مرکز ثقل خاورمیانه ناگهان از مصر به بالکان و از قاهره به قسطنطنیه تغییر کند. در اواخر دهه ۱۹۳۰ و در حالی که اصطلاح خاورمیانه رایج و نهادینه شده بود وی عبارت خاورمیانه را منحصرا برای سرزمینهای اطراف هند به کار برد و گفت من همیشه احساس میکردم که استفاده از عبارت خاورمیانه برای مصر، شام، سوریه و ترکیه درست نبوده است؛ این مناطق در واقع شرق نزدیک هستند. ایران و عراق خاورمیانه هستند، هند، برمه و مالزی شرق هستند، سرانجام چین و ژاپن شرق دور هستند.
این اظهارات شگفت انگیز بود. مثلا به صورت سنتی شام همواره شامل سوریه بوده است، اما چرچیل این دو واژه را در کنار هم (همچون دو قلمرو مجزا) ذکر کرده بود. در ۱۹۴۲ چرچیل برای مواجهه بهتر با مشکلات بریتانیا در مرز شمال آفریقا پیشنهاد داد در سازمان فرماندهی شرق میانه تجدد نظر شود و با تقسیم آن قلمرو به دو منطقه، دو فرماندهی مستقل ایجاد شود. این پیشنهاد نیز گواه دیگری است که در ذهن نخست وزیر تعریف و قلمرو مشخصی برای شرق میانه وجود نداشت.
چرچیل پیشنهاد کرد فرماندهی شرق نزدیک ایجاد شود و با استقرار در قاهره عهدهدار امور مصر، فلسطین وسوریه باشد. ستاد دیگری، یعنی فرماندهی خاورمیانه که در بغداد یا بصره مستقر شود، امور بین النهرین و شبه جزیره عربستان را ساماندهی کند. که به طور عمده پایه اش در بغداد و یا بصره باشد.
اصلاحات پیشنهادی چرچیل مجلس را متقاعد نکرد. به نظر میرسد نه تنها درباره مناطق جغرافیایی خاورمیانه، بلکه در خصوص تقسیمات جغرافیایی سرزمینهای پادشاهی بریتانیا نیز نظرات سیاستمداران بسیار مختلف و ناهماهنگ بود.
در ۱۰ مه ۱۹۴۳ یک دیپلمات ارشد به نام پرسی فونتین، در کنفرانس «چشم اندازهایی از شرق نزدیک» از تشابه غیر ضروری بین شرق نزدیک و خاورمیانه صحبت کرد. گفتنی است بحثهای پارلمان بریتانیا درباره منسوخ شدن اصطلاح شرق نزدیک در دهه ۱۹۵۰ نیز ادامه داشت. سرانجام «کلمنت آتلی» (۱۹) راه حل مناسبی برای این اختلافات یافت. وی در پاسخ یکی از اعضای پارلمان که از او پرسید از این به بعد شرق نزدیک کجا خواهد بود و آیا مصر جزو خاورمیانه است؟ گفت همه اینها بستگی دارد که شما در کجای جهان واقع شدهاید!
سرانجام در ۱۹۴۸ سازمان ملل متحد تصمیم گرفت اصطلاح خاورمیانه را به منطقهای مرکب از سه قاره جهان اطلاق کند؛ قلمروی که شامل افغانستان، ایران، عراق، سوریه، لبنان، ترکیه، عربستان سعودی، یمن، مصر، اتیوپی و یونان و ایالاتی که به هند ـ که در ۱۹۴۷ استقلال یافتـ وابستگی ندارند.
در آمریکا استفاده گسترده از اصطلاح خاورمیانه زمانی رواج گرفت که اصطلاح شرق نزدیک هنوز به آن چیره بود. در ۱۹۰۹ وزارت امور خارجه آمریکا اداره امور شرق نزدیک را ایجاد کرد. در ۱۹۲۱ جغرافیدانی به نام «ایسایا بومن» در کتاب معروفش، جغرافیای سیاسی عبارت «شرق نزدیک» را برای فلسطین، عراق، اردن، ترکیه، مصر و سوریه استفاده کرد.
همه دیپلماتهای آمریکایی شرکت کننده در کنفرانس صلح پس از ۱۹۱۹ از اصطلاح «آسیای غربی» که در هند و انگلیس در قرن نوزدهم به کار میرفت، برای استانهای سابق عثمانی استفاده کردند. سال ۱۹۱۹ شمارهای از مجله «نشنال ریویو» به ظهور دوباره ملت عرب اختصاص داده شد. در آن مجله، از دو اصطلاح شرق نزدیک و خاورمیانه بدون آنکه متمایز شوند، مانند دو عبارت مترادف استفاده شد.
در دوره جنگ سرد، استفاده از «خاورمیانه» به جای «خاور نزدیک» در امریکا رواج گسترده یافت. در این دوران بود که در ایالات متحده با ارجاع به تاریخ کهن و پژوهشهای باستان شناسان از این منطقه بسیار سخن میرفت. گرچه در ۱۹۵۷ وزیرامور خارجه، جان فاستر دالس (۲۰) میگوید شرق نزدیک و شرق میانه یکسان بوده اند.
با جنگ سرد و چند بحران در منطقه، مانند گروگانگیری ایران در ۱۹۷۹، جنگ داخلی در لبنان و بمباران پایگاه آمریکا و بحران نفت در دهه ۱۹۷۰ اصطلاح خاورمیانه برای رودریک دیوسون، رنگ منفی به خود میگیرد.
اعضای هیأتی که از بریتانیا برای کنفرانس صلح در ۱۹۱۹- ۱۹۲۰ به پاریس میرفتند کتابچههای دستنویس و صدها نقشه را از لندن همراه خود میبردند. برخی از آن نقشهها برای طراحی دوباره شرق میانه، مثلا آناتولی را نیز شامل میشد.
دانیال فولیارد از نقشههای متعددی صحبت میکند که روی میزهای مذاکره در ورسای یا سن ژرمن گسترده و جمع میشدند، اما ویژگی مشترک آنها این بود که به رغم کوششها و دقت نظرهای نقشه برداران، محدود خاورمیانه نامشخص بود.
در ۱۹۲۱ چرچیل (۱۸) وزارتخانه خاورمیانه را ایجاد کرد و عبارت «خاورمیانه» به اصطلاحی رسمی و کاربردی برای دیپلماتها و سیاستمداران بریتانیایی تبدیل شد.
با این تحول در ساختار دولت، اداره و نظارت بر شرق میانه به وزارت مستعمرات واگذار شد، به وزارت هند. این بخش تنها فلسطین، اردن، عراق و مصر را اداره میکرد و عملا منعکس کننده تعریف بدیع چرچیل از شرق میانه در مقایسه با دیگر مستعمرات بود که آنها تحت سرپرستی اداره امور هند و وزارت امور خارجه باقی مانده بودند.
سال ۱۹۳۰ به رغم نهادینه شدن وزارت خاورمیانه، سه گروه جغرافیایی با همکاری بسیاری از دیپلماتها و سیاستمداران بریتانیا وجود داشت: شرق میانه با محوریت امپراتوری هند، شرق نزدیک با تمرکز بر ترکیه، شرق دور با مرکزیت چین.
افزون بر این به نظر نمیرسید حوزههای قضایی مختلف امپراتوری بریتانیا در تعریف جغرافیایی خاورمیانه همداستان باشند. حتی خود چرچیل مردد بود. در برخی سخنانش در دهه ۱۹۳۰ و حتی در آستانه جنگ جهانی دوم، در حالی که نخست وزیر بریتانیا بود گاه بر خلاف عقیده شیرول و ماهان ترکیه را نیز بخشی از خاورمیانه میخواند. وی پیش از ۱۹۳۰ از عربستان با عبارت شرق نزدیک یاد میکرد و این احتمال را طرح میکرد که مرکز ثقل خاورمیانه ناگهان از مصر به بالکان و از قاهره به قسطنطنیه تغییر کند. در اواخر دهه ۱۹۳۰ و در حالی که اصطلاح خاورمیانه رایج و نهادینه شده بود وی عبارت خاورمیانه را منحصرا برای سرزمینهای اطراف هند به کار برد و گفت من همیشه احساس میکردم که استفاده از عبارت خاورمیانه برای مصر، شام، سوریه و ترکیه درست نبوده است؛ این مناطق در واقع شرق نزدیک هستند. ایران و عراق خاورمیانه هستند، هند، برمه و مالزی شرق هستند، سرانجام چین و ژاپن شرق دور هستند.
این اظهارات شگفت انگیز بود. مثلا به صورت سنتی شام همواره شامل سوریه بوده است، اما چرچیل این دو واژه را در کنار هم (همچون دو قلمرو مجزا) ذکر کرده بود. در ۱۹۴۲ چرچیل برای مواجهه بهتر با مشکلات بریتانیا در مرز شمال آفریقا پیشنهاد داد در سازمان فرماندهی شرق میانه تجدد نظر شود و با تقسیم آن قلمرو به دو منطقه، دو فرماندهی مستقل ایجاد شود. این پیشنهاد نیز گواه دیگری است که در ذهن نخست وزیر تعریف و قلمرو مشخصی برای شرق میانه وجود نداشت.
چرچیل پیشنهاد کرد فرماندهی شرق نزدیک ایجاد شود و با استقرار در قاهره عهدهدار امور مصر، فلسطین وسوریه باشد. ستاد دیگری، یعنی فرماندهی خاورمیانه که در بغداد یا بصره مستقر شود، امور بین النهرین و شبه جزیره عربستان را ساماندهی کند. که به طور عمده پایه اش در بغداد و یا بصره باشد.
اصلاحات پیشنهادی چرچیل مجلس را متقاعد نکرد. به نظر میرسد نه تنها درباره مناطق جغرافیایی خاورمیانه، بلکه در خصوص تقسیمات جغرافیایی سرزمینهای پادشاهی بریتانیا نیز نظرات سیاستمداران بسیار مختلف و ناهماهنگ بود.
در ۱۰ مه ۱۹۴۳ یک دیپلمات ارشد به نام پرسی فونتین، در کنفرانس «چشم اندازهایی از شرق نزدیک» از تشابه غیر ضروری بین شرق نزدیک و خاورمیانه صحبت کرد. گفتنی است بحثهای پارلمان بریتانیا درباره منسوخ شدن اصطلاح شرق نزدیک در دهه ۱۹۵۰ نیز ادامه داشت. سرانجام «کلمنت آتلی» (۱۹) راه حل مناسبی برای این اختلافات یافت. وی در پاسخ یکی از اعضای پارلمان که از او پرسید از این به بعد شرق نزدیک کجا خواهد بود و آیا مصر جزو خاورمیانه است؟ گفت همه اینها بستگی دارد که شما در کجای جهان واقع شدهاید!
سرانجام در ۱۹۴۸ سازمان ملل متحد تصمیم گرفت اصطلاح خاورمیانه را به منطقهای مرکب از سه قاره جهان اطلاق کند؛ قلمروی که شامل افغانستان، ایران، عراق، سوریه، لبنان، ترکیه، عربستان سعودی، یمن، مصر، اتیوپی و یونان و ایالاتی که به هند ـ که در ۱۹۴۷ استقلال یافتـ وابستگی ندارند.
در آمریکا استفاده گسترده از اصطلاح خاورمیانه زمانی رواج گرفت که اصطلاح شرق نزدیک هنوز به آن چیره بود. در ۱۹۰۹ وزارت امور خارجه آمریکا اداره امور شرق نزدیک را ایجاد کرد. در ۱۹۲۱ جغرافیدانی به نام «ایسایا بومن» در کتاب معروفش، جغرافیای سیاسی عبارت «شرق نزدیک» را برای فلسطین، عراق، اردن، ترکیه، مصر و سوریه استفاده کرد.
همه دیپلماتهای آمریکایی شرکت کننده در کنفرانس صلح پس از ۱۹۱۹ از اصطلاح «آسیای غربی» که در هند و انگلیس در قرن نوزدهم به کار میرفت، برای استانهای سابق عثمانی استفاده کردند. سال ۱۹۱۹ شمارهای از مجله «نشنال ریویو» به ظهور دوباره ملت عرب اختصاص داده شد. در آن مجله، از دو اصطلاح شرق نزدیک و خاورمیانه بدون آنکه متمایز شوند، مانند دو عبارت مترادف استفاده شد.
در دوره جنگ سرد، استفاده از «خاورمیانه» به جای «خاور نزدیک» در امریکا رواج گسترده یافت. در این دوران بود که در ایالات متحده با ارجاع به تاریخ کهن و پژوهشهای باستان شناسان از این منطقه بسیار سخن میرفت. گرچه در ۱۹۵۷ وزیرامور خارجه، جان فاستر دالس (۲۰) میگوید شرق نزدیک و شرق میانه یکسان بوده اند.
با جنگ سرد و چند بحران در منطقه، مانند گروگانگیری ایران در ۱۹۷۹، جنگ داخلی در لبنان و بمباران پایگاه آمریکا و بحران نفت در دهه ۱۹۷۰ اصطلاح خاورمیانه برای رودریک دیوسون، رنگ منفی به خود میگیرد.
خاورمیانه سرزمین مبهم
تعیین قلمرو جغرافیایی شرق میانه و تشخیص مرزهای آن، همانند تعریف اصطلاح خاورمیانه بسیار دشوار است. گویی مورخان، جغرافیدانان، نقشهنگاران، سیاستمداران و دیپلماتها هرگز در مورد آن به توافق نخواهند رسید. برای برخی، شرق میانه جانشین شرق نزدیک است، که با تجزیه امپراتوری عثمانی، شامل ترکیه هم میشود.
همان گونه که دانیال فولیارد نشان داد از نظر مسافران و عکاسان بریتانیایی ابتدای قرن بیستم، شرق از جنوب ایتالیا در نزدیکی مدیترانه در آندالوس و قبرس شروع میشده است. خاورمیانه گاه به خاطر زبان و فرهنگ مشترک با شمال افریقا، با جهان عرب یکسان گرفته میشود.
برخی مانند «مارشال هودجسون» خاورمیانه قلمروی است از نیل تا جیحون؛ به بیان دیگر مجموعهای از سرزمینهای مسلمان نشین منطقه شرق نزدیک که به طور گسترده در آفریقا متمرکز هستند و اسلام دین مشترک و محور اساسی اتحاد آنان است.
بر اساس این تحلیل، دین مشترک موجب شده است قلمروی گسترده، از مراکش تا بنگلادش و ترکمنستان نام یکسانی پیدا کند؛ البته میتوانیم همان را نیز به غرب و شرق تقسیم کنیم. اولی شامل منطقه مغرب (مثلا مراکش، تونس و الجزایر) میشود و دومی با الهام از گفته «مارشال هودجسون» که جهان ایرانی در مقابل عربستان سعودی، بین النهرین، سوریه، مصر و شمال آفریقا ـ هویت و زبان عربی دارند ـ قرار میدهد.
اخیرا در دوران ریاست جمهوری جورج بوش، از خاورمیانهای بزرگتر و گستردهتر صحبت به میان آمد که به نظر میرسد منظور گویندگان قلمروی متفاوت باشد با مرزهای پیچیده و غیر منطبق بر جهان عرب و سرزمینهای مسلمانان.
با توجه به نقشههای پیشنهاد شده در وزارت امورخارجه آمریکا، خاورمیانه نو، شمال افریقا را در بر نمیگیرد و شامل این سرزمینهاست: اریتره، جیبوتی، اتیوپی، سودان، ازبکستان، قزاقستان، قرقیزستان و مناطق غربی چین که اقامتگاه اقلیت مسلمان است.
همانگونه که «کارن کولازی» میگوید در بیشتر نقشهها و اطلسهای اروپا محور، خاورمیانه و مغرب در کنار هم معرفی می شوند. بنابراین، خاورمیانه ازمراکش و لیبی تا صحرای غربی افریقا گسترش مییابد و قبرس، ترکیه، سودان، سوریه، لبنان، اردن، اسرائیل وسرزمینهای فلسطینی، شبه جزیره عربستان و گاه افغانستان را نیز شامل می شود.
خاورمیانهای که در قرن نوزده در ذهن مردان بمبئی و کلکته متولد شد، مجموعه سرزمینهایی بود که از در مرزهای غربی هند محافظت میکرد، قلمروی سرشار از ظرفیتهای گوناگون که بریتانیا میتوانست آنها را بالفعل کند.
اگر امروزه، چند دهه پس از نخستین کاربرد اصطلاح «خاورمیانه» معنای آن همچنان مبهم است و ناگزیر برای تعیین قلمرو آن تلاش میکنیم، تاریخچه این اصطلاح گواه آن است که نقشه برداری، تحقیقات جغرافیایی و قبض و بسط قلمرو آن، ابرازِ إعمال قدرت حاکمیتهای زمان هستند.
خاورمیانه یک مفهوم عمیقا اروپامحور است، شرقی نزدیک غرب. به نظر میرسد از اواخر قرن نوزدهم قدرتهای اروپایی به خاورمیانه همچون حیاط خلوتی برای رقابتهای سیاسی و اقتصادی میان خود مینگرند.
بیگمان ابداع این اصطلاح پیش از هر چیز برخاسته از آرزوی دیرپای اروپاییان برای چیرگی بر جهان و پی افکندن طرحی نو برای نظام بینالملل بود؛ رؤیایی که اکتشافات، اختراعات و پیشرفتهای اروپاییان در قرن نوزدهم تحقق آن را نزدیک جلوه میداد.
همان گونه که دانیال فولیارد نشان داد از نظر مسافران و عکاسان بریتانیایی ابتدای قرن بیستم، شرق از جنوب ایتالیا در نزدیکی مدیترانه در آندالوس و قبرس شروع میشده است. خاورمیانه گاه به خاطر زبان و فرهنگ مشترک با شمال افریقا، با جهان عرب یکسان گرفته میشود.
برخی مانند «مارشال هودجسون» خاورمیانه قلمروی است از نیل تا جیحون؛ به بیان دیگر مجموعهای از سرزمینهای مسلمان نشین منطقه شرق نزدیک که به طور گسترده در آفریقا متمرکز هستند و اسلام دین مشترک و محور اساسی اتحاد آنان است.
بر اساس این تحلیل، دین مشترک موجب شده است قلمروی گسترده، از مراکش تا بنگلادش و ترکمنستان نام یکسانی پیدا کند؛ البته میتوانیم همان را نیز به غرب و شرق تقسیم کنیم. اولی شامل منطقه مغرب (مثلا مراکش، تونس و الجزایر) میشود و دومی با الهام از گفته «مارشال هودجسون» که جهان ایرانی در مقابل عربستان سعودی، بین النهرین، سوریه، مصر و شمال آفریقا ـ هویت و زبان عربی دارند ـ قرار میدهد.
اخیرا در دوران ریاست جمهوری جورج بوش، از خاورمیانهای بزرگتر و گستردهتر صحبت به میان آمد که به نظر میرسد منظور گویندگان قلمروی متفاوت باشد با مرزهای پیچیده و غیر منطبق بر جهان عرب و سرزمینهای مسلمانان.
با توجه به نقشههای پیشنهاد شده در وزارت امورخارجه آمریکا، خاورمیانه نو، شمال افریقا را در بر نمیگیرد و شامل این سرزمینهاست: اریتره، جیبوتی، اتیوپی، سودان، ازبکستان، قزاقستان، قرقیزستان و مناطق غربی چین که اقامتگاه اقلیت مسلمان است.
همانگونه که «کارن کولازی» میگوید در بیشتر نقشهها و اطلسهای اروپا محور، خاورمیانه و مغرب در کنار هم معرفی می شوند. بنابراین، خاورمیانه ازمراکش و لیبی تا صحرای غربی افریقا گسترش مییابد و قبرس، ترکیه، سودان، سوریه، لبنان، اردن، اسرائیل وسرزمینهای فلسطینی، شبه جزیره عربستان و گاه افغانستان را نیز شامل می شود.
خاورمیانهای که در قرن نوزده در ذهن مردان بمبئی و کلکته متولد شد، مجموعه سرزمینهایی بود که از در مرزهای غربی هند محافظت میکرد، قلمروی سرشار از ظرفیتهای گوناگون که بریتانیا میتوانست آنها را بالفعل کند.
اگر امروزه، چند دهه پس از نخستین کاربرد اصطلاح «خاورمیانه» معنای آن همچنان مبهم است و ناگزیر برای تعیین قلمرو آن تلاش میکنیم، تاریخچه این اصطلاح گواه آن است که نقشه برداری، تحقیقات جغرافیایی و قبض و بسط قلمرو آن، ابرازِ إعمال قدرت حاکمیتهای زمان هستند.
خاورمیانه یک مفهوم عمیقا اروپامحور است، شرقی نزدیک غرب. به نظر میرسد از اواخر قرن نوزدهم قدرتهای اروپایی به خاورمیانه همچون حیاط خلوتی برای رقابتهای سیاسی و اقتصادی میان خود مینگرند.
بیگمان ابداع این اصطلاح پیش از هر چیز برخاسته از آرزوی دیرپای اروپاییان برای چیرگی بر جهان و پی افکندن طرحی نو برای نظام بینالملل بود؛ رؤیایی که اکتشافات، اختراعات و پیشرفتهای اروپاییان در قرن نوزدهم تحقق آن را نزدیک جلوه میداد.
1. Guillemette Crouzet
2 . Brian Whitaker
3 . Guardian
4 . منظور آن است که مقامات دفتر نمایندگی بریتانیا در هند در دهه ۱۹۵۰ اصطلاح خاورمیانه را ابداع کردند.
5. Lgnatius Valentine Chirol
6 . Alfred Thayer Mahan
7. دوارد ودیع سعید (۱ نوامبر ۱۹۳۵ اورشلیم، فلسطین تحت سرپرستی بریتانیا – ۲۵ سپتامبر ۲۰۰۳، نیویورک) نظریهپرداز ادبی، منتقد فرهنگی و فعال سیاسی فلسطینی – آمریکایی است. وی در دانشگاههای هاروارد و پرینستون درس خوانده بود و
پروفسور زبان انگلیسی و ادبیات تطبیقی در دانشگاه کلمبیا بود. سعید به عنوان یکی از بنیانگذاران نظریه پسااستعماری و مبتکر نظریهٔ شرقشناسی (=اورینتالیسم) شناخته میشود.
8 . اکنون نام این شهر به چِنای (Chennai) تبدیل شده است.
9. نبوکدنَصَر نام چند تن از پادشاهان بابل است ولی بیشتر به نبوکدنَصَرِ دوم اشاره دارد؛ کسی که اولین حمله به هیکل سلیمانِ یهودیان در اورشلیم و نابودی آن و اسارت قوم یهود به او نسبت داده میشود. همچنین گفته میشود دانیال نبی همدوره وی بوده است.
10. James Malcolm Leslie Renton (1898- 1972 از ژنرالهای ارشد ارتش بریتانیا.)
11 . National Review
12 . Thomas Edward Gordon
13 . Times of London
14 . Steamboat
15 .Composite
16 . Lord Francis Rawdon
17 . William Patrick Andrew
18 . سِر وینستون لئونارد اسپنسر چرچیل (Sir Winston Leonard Spencer-Churchill) (۳۰ نوامبر ۱۸۷۴- ۲۴ ژانویه ۱۹۶۵) سیاستمدار و نویسندهٔ بریتانیایی است که بین سالهای ۱۹۴۰ تا ۱۹۴۵، یعنی در طول جنگ جهانی دوم، و بار دیگر بین سالهای ۱۹۵۱ تا ۱۹۵۵ نخستوزیر بریتانیا بود. او افسر ارتش بریتانیا نیز بود. چرچیل در سال ۱۹۵۳ جایزه نوبل ادبیات را نیز دریافت کرد.
19 . کلمنت ریچارد اتلی (Clement Attlee) متولد ۱۸۸۳ سیاستمدار بریتانیایی از حزب کارگر و نخست وزیر این کشور از ۱۹۴۵ تا ۱۹۵۱ و رهبر حزب کارگر از ۱۹۳۵ تا ۱۹۵۵. اولین شخصی است که عنوان قائم مقام نخست وزیری را در زمان دولت جنگی ائتلافی
وینستون چرچیل در خلال جنگ جهانی دوم را داشت.
. John Foster Dulles(۲ فوریه ۱۸۸۸ واشینگتن دی سی – ۲۴ مه ۱۹۵۹ واشینگتن دی سی) وزیرخارجه آمریکا در زمان ریاست جمهوری دوایت د.آیزنهاور از سال ۱۹۵۳ تا ۱۹۵۹.
2 . Brian Whitaker
3 . Guardian
4 . منظور آن است که مقامات دفتر نمایندگی بریتانیا در هند در دهه ۱۹۵۰ اصطلاح خاورمیانه را ابداع کردند.
5. Lgnatius Valentine Chirol
6 . Alfred Thayer Mahan
7. دوارد ودیع سعید (۱ نوامبر ۱۹۳۵ اورشلیم، فلسطین تحت سرپرستی بریتانیا – ۲۵ سپتامبر ۲۰۰۳، نیویورک) نظریهپرداز ادبی، منتقد فرهنگی و فعال سیاسی فلسطینی – آمریکایی است. وی در دانشگاههای هاروارد و پرینستون درس خوانده بود و
پروفسور زبان انگلیسی و ادبیات تطبیقی در دانشگاه کلمبیا بود. سعید به عنوان یکی از بنیانگذاران نظریه پسااستعماری و مبتکر نظریهٔ شرقشناسی (=اورینتالیسم) شناخته میشود.
8 . اکنون نام این شهر به چِنای (Chennai) تبدیل شده است.
9. نبوکدنَصَر نام چند تن از پادشاهان بابل است ولی بیشتر به نبوکدنَصَرِ دوم اشاره دارد؛ کسی که اولین حمله به هیکل سلیمانِ یهودیان در اورشلیم و نابودی آن و اسارت قوم یهود به او نسبت داده میشود. همچنین گفته میشود دانیال نبی همدوره وی بوده است.
10. James Malcolm Leslie Renton (1898- 1972 از ژنرالهای ارشد ارتش بریتانیا.)
11 . National Review
12 . Thomas Edward Gordon
13 . Times of London
14 . Steamboat
15 .Composite
16 . Lord Francis Rawdon
17 . William Patrick Andrew
18 . سِر وینستون لئونارد اسپنسر چرچیل (Sir Winston Leonard Spencer-Churchill) (۳۰ نوامبر ۱۸۷۴- ۲۴ ژانویه ۱۹۶۵) سیاستمدار و نویسندهٔ بریتانیایی است که بین سالهای ۱۹۴۰ تا ۱۹۴۵، یعنی در طول جنگ جهانی دوم، و بار دیگر بین سالهای ۱۹۵۱ تا ۱۹۵۵ نخستوزیر بریتانیا بود. او افسر ارتش بریتانیا نیز بود. چرچیل در سال ۱۹۵۳ جایزه نوبل ادبیات را نیز دریافت کرد.
19 . کلمنت ریچارد اتلی (Clement Attlee) متولد ۱۸۸۳ سیاستمدار بریتانیایی از حزب کارگر و نخست وزیر این کشور از ۱۹۴۵ تا ۱۹۵۱ و رهبر حزب کارگر از ۱۹۳۵ تا ۱۹۵۵. اولین شخصی است که عنوان قائم مقام نخست وزیری را در زمان دولت جنگی ائتلافی
وینستون چرچیل در خلال جنگ جهانی دوم را داشت.
. John Foster Dulles(۲ فوریه ۱۸۸۸ واشینگتن دی سی – ۲۴ مه ۱۹۵۹ واشینگتن دی سی) وزیرخارجه آمریکا در زمان ریاست جمهوری دوایت د.آیزنهاور از سال ۱۹۵۳ تا ۱۹۵۹.
چندسال پیش(ویژه ابوالحسن بنی صدر)قسمت سوم(قطب فقط قطب ولایت فقیه)
محمد شوری
محمد شوری
قطب ولایت فقیه؛اسلام فقاهتی؛اسلام روشنفکری؛سکولاریزم؛مشروطه مشروعه!
دعوایی که مدرنیته باخودآورد...
باانقلاب مشروطیت وتاسیس مجلس قانونگذاری،دعوای مشروعه شدن مشروطه و تطبیق قوانین باشرع مقدس اسلام_که توسط روحانیت سنتی استنباط،استنتاج واستخراج می شدوکتاب رسمی اش رساله عملیه نام داشت_بالاگرفت.
روشنفکران غرب دیده مقابله کردند؛تاآنکه سرانجام انقلاب مشروطیت انتهایش به استبدادمحمدرضا پهلوی ختم شد.
روحانیت توانست انقلاب بهمن۵۷رارنگ آمیزی کندوایضامردم را!!
توده های منتظرمعجزه ی اسلام،تمام قدپشت سرآنان سینه زدند،شعاردادندوباحمایت خودشان،خوددلیل جرات واقتدارگرایی روحانیت برهمه ی شئون ملت شدند.
و"راس"های قبیله(بقول علی شریعتی درکتاب"امت وامامت")،"رای"های کم اطلاع وناآگاه راجهت.
جنگ احزاب بالاگرفت.وایضادعوا.دردعواهم که حلواپخش نمی شود!
روحانیت که درحاکمیت دست بالاراداشت با بهره وری ازهمین کم اطلاعی،وازهمه موثرتر،با آوردن پای قرآن،خدا،پیغمبر،جهنم،بهشت وگناهان کبیره به وسط(وعلاوه براین هیزم خوبی چون جنگ عراق باایران)،توانست میخ ولایت فقیه رامحکم برزمین ایران بکوبدوتا الان هم توانسته باهمین چماق،فرمان آتش به اختیاردهدوباحذف فیزیکی وغیرفیزیکی وقلع وقمع،به نام اسلام فقاهتی وولایت فقیه(که مردم راجزوصغاروایتام می داند) بربرج بلندبالایی که ساخت،سلطنت کند.
قطب ولایت فقیه غیرخودراتاوقتی درطول ودنباله اش باشند،می پذیرد؛آن هنگام که بخواهنددرعرض ولایت فقیه عرض اندام کنند بایدمعدوم ومنهدم شود.چون قطب ولایت فقیه حق است وغیرآن باطل!!
درسال نخست انقلاب،اطلاع رسانی وتوزیع آگاهی فقط ازراه مطبوعات آزادبود.هرکس وهرجریان سیاسی هرچه دل تنگش می خواست می نوشت.مطبوعات ایستگاه آگاهی بود.
یکی ازشیوه های مثبت آنزمان_که توسط دکتر ابوالحسن بنی صدربه عنوان اولین رئیس جمهوری ایران انجام گرفت_نوشتن کارنامه رئیس جمهوردرمطبوعات بود.که به طورمستقیم به مردم گزارش کارمی داد.
قطب ولایت فقیه طبق قرائت حاکمیت ازقرآن واسلام،تنهاسخن خودراحقیقت کامل وازجانب خدامی داند،لزومی نمی بیندبه مردم گزارش کاربدهدویابخواهدپاسخگوی مردم باشد. اومتکلم الوحده ی ست که چون خدای باری تعالی شریک نمی پذیرد.
درهمان سال نخست انقلاب،ایستگاه مطبوعات خطرناک اعلام شدوتاالآن هم همان خطربرای قطب ولایت فقیه همچنان هست.
امابادوره ی پسامدرنیته که ماهواره واینترنت راآورد،چه کنند؟
الآن قطب های دیگرمی توانندبه سهولت تمام،عقایدوآرای سیاسی وفکری خودرامنتشر ودرمعرض دیدقراردهندوبه توده ها(همان ناس دراصطلاح قرآن )تلنگربزنندوایضاشوک وارد کنند!
اینجنین حکومت دینی باپس لرزه های متعددی روبروشدکه دوام خودرادرخشونت دانست.
اینجاست که می بینیم وقتی پای ثبیت وحفظ قدرت به هرطریق ممکن باشد،باباصطلاح دفع افسدبه فاسدکردن،وسیله هدف،توجیه می شود.وبطورمثال بامهارتی که روحانیت درسفسطه و مغلطه کردن دارد،به همراه فن خطابه ای که درحوزه تمرین نموده اند،آیه ی"والله یعصمک من الناس"،اینگونه ازلسان خطیب جمعه تفسیرمی شود:
"خداوند متعال... میگوید"الله یعصمک من الناس"ای پیغمبر،خداتورااز"ناس"حفظ میکند. موضوع خطروسوژه خطررا«ناس»معین میکندوسوژه خطرتوده است.ناس یعنی توده مردم.خدابه پیغمبرمیگویدازمردم بترس،از یهودنترس،ازمسیحیت نترس،ازشرک و بت پرستی نترس،ازتمام تهاجمات وحملات جبهههای خارجی کفرونفاق علیه اسلام نترس؛ اماازناس بترس،ازتوده مردم."والله یعصمک من الناس".خطر توی توده است".
همه ی ترس وواهمه ی متکلم الوحده(خامنه ای)ازدوران پسامدرنیزم،وعصرارتباطات است که می تواندباانتقال وتوزیع اطلاعات وآگاهی _آنهم باسرعت نور_درکمترین ثانیه،پنبه ی همه را بزند.
لذاهرچه ازعمرقطب ولایت فقیه درایران گذشت،خمینی وسلفش بیشتراختیارراازکف دادندوفرمان آتش به اختیار!
گفتنی ست آنچه در[کروشه]درادامه ی مطالب می خوانید استنتاج اینجانب ازمتن ویک نظرشخصی ست.
این مجموعه چهارمین قسمت هم دارد.
تابعد...
محمد شوری
(نویسنده وروزنامه نگاربیکار)
تیرماه۱۳۹۶
[امنیت نداریم]
روزنامه صبح آزادگان۲۶خرداد۱۳۶۰
درجلسه علنی مجلس:
آقای معین فرنامه سه تن ازنمایندگان آقایان بازرگان،یدالله سحابی وسامی رامبنی برعدم شرکت آقایان درمجلس به این شرح قرائت کرد:
بسمه تعالی:
ریاست محترم مجلس شورای اسلامی!
بطوری که اطلاع داریدوملت عزیزمان آگاه می باشدمدتی است که ارتباط آزادماباموکلین خودوامکانات لازم برای اجرای ایفای وظیفه نمایندگی درجلوگیری ازاستبدادوانحصارودفاع ازآنهادرراه اسلام وایران وجمهوری اسلامی سوگندیادنموده ایم مشکل گردیده واخیرا بیشترمواجه باممانعت هاوخطرات زیرمی باشیم.ازآن جمله است:
۱_توهین وتهدیدوعدم تامین درمحوطه ودر ورودوخروج مجلس ومزاحمت هاوجوسازی هادرجلسات مجلس
۲_اخلالگری شدیددراجتماعات قانونی که تشکیل می شودویادعوت می شویم وممانعت ازسخنرانی هاهمراه باضرب وشتم ازطرف دستجات غیرمسئول ولی شناخته شده ومورد حمایت دستگاه.
۳_سانسورومحرومیت مخصوصی که صداو سیمای جمهوری اسلامی درپخش اظهارات مخالفین درمقایسه باسایرنمایندگان اجرامی نمایدواجازه توضیح ودفاع دربرابراتهامات نارواوخبرهای ناصحیح که علیه ما به عمل می آیدنمی دهند.
۴_ادامه توقیف غیرقانونی روزنامه های آزادکه دربعضی ازآنهاامکان انتقادوابرازنظرفکری با ملت وموکلین خودبرطبق قانون اساسی داشته ایم.که بوسیله دادستان انقلاب مرکزصورت گرفته وبدون صلاحیت قانونی وبدون اجازه قانون مطبوعات وآئین نامه دادگاه هاو دادسراهای انقلاب منصوب شورای انقلاب.
باتوجه به مراتب بالاواحساس بی اثرشدن در مجلس وبنابروظیفه نمایندگی مردم و شرمندگی نسبت به آنان درعدم انجام کامل وظیفه نمایندگی بدین وسیله اعلامدمی نماییم مادامی که رفع توهین وتهدیدوتوقیف های خلاف قانون فوق الذکربه عمل نیامده معترضادرجلسات علنی مجلس (جزدرمورد بودجه وجنگ)خودداری می نماییم.
ربناافتح بینناوبین قومنابالحق وانت
خیرالفاتحین.
[حق قانونی وقانون حق ]
روزنامه صبح آزادگان۲۶خرداد۱۳۶۰
آنگاه رئیس مجلس(هاشمی رفسنجانی)در پاسخ سخنان آقای شهرکی درموردکارمجلس گفت:
من قضاوت رادراین زمینه به ملت وکسانی که کارمجلس رادیده اندواگذارمی کنم.
آنچه ایشان اختلاف ازناحیه مجلس می گویند نهایت بی انصافی است.
کارهایی که دربیرون ازمجلس درجهت تفرقه ملت می شدکه نمونه اش همان بیانیه ای بود که دیروزاینجاخوانده شدونمایندگان مجلس بانهایت بردباری وبدستورامام دندان روی جگر می گذاشتندوجواب نمی دادندتاقضیه منجر شدبه این که امام هیات حل اختلاف رامعرفی کنندواین هیات نیزعلی رغم توصیه هایی که می شدسعی کنیدائتلاف بوجودبیاوریدصبر کردندوبازهم نگفتندتادراین اواخرگفتندوپرده هادریده شد.
رئیس مجلس افزود:
این بی انصافی است که مامجلس رامتهم کنیم که درجهت تفرقه حرکت می کند.این عین عملی است که لیبرال هاودشمنان خارجی می خواهندبگویند.منتهااززبان نماینده ای که ما میل نداشتیم این حرف رابزند.
مجلس اگرمی خواهدحقایق باآنطوری که می گذردبگویدکه خواهدگفت،توجه خواهیدکردکه چه چیزهایی رامجلس نگفته وچه چیزهایی دیرگفته.منتها دستورامام بودکه سکوت گردید.وقتی که آقای غضنفرپورنامه ای راپشت تریبون می خواندکه ماجسارتش راازپیکاری ها ومجاهدین خلق ومنافقین خلق هم نمی بینیم که بگویندبازهم این حرف قابل قبول است که بگوینددرمجلس خفقان وجوسازی است؟وقتی که نماینده ای به مجلس می آیدوبیانیه ای می خواندوبیرون می رودچنانکه آقای سلامتیان وآقای غضنفرپورماموربودندآمدنداینجاواین بیانیه راخواندندوازجلسه خارج شدندووظایف نمایندگی شان راانجام ندادندودربحث ورای گیری شرکت نکردندوبردباری شما ومن به عنوان مسئول اداره مجلس آنقدربودکه یک کلمه دربین صحبت های ایشان نگفتیم.بازمی فرمایندکه جوسازی ومحیط خفقان مجلس.
رئیس مجلس گفت:
توطئه روشن است.توطئه ازاول جوردیگری بود.بنابودمجلس راازاعتباربیاندازندکه نشد.و آخرین حرکتشان هم این است که اعلام کنند چون اینجوری است مابه مجلس نمی آئیم.
رئیس مجلس افزود:
من بااین آئین نامه موجودکاری نمی توانم بکنم.واین آئین نامه مجلس انقلابی نمی شود. ملت ایران ومردم تهران بدانندکه نمایندگان آنهادرمجلس به این ترتیب خدمت می کنند. روزی که مابرای یک رای،مجلس رابرای یک ربع معطل می کنیم که به حدنصاب برسدآقایان می گویندمعترضانمی آئیم.
رئیس مجلس به اشاره به اعلامیه اعتراض آمیزی که توسط معین فرخوانده شدگفت:
من مورداعتراض بحق نمایندگان واقع می شوم که چراتریبون مجلس رادراختیارکسانی می گذاریدکه اعلامیه آشوب مجلس راازاینجا بخوانند.امابدانیدماازموضع قانونی حرکت می کنیم.اگردادستان بااستفاده ازحق قانونیش روزنامه ای راتوقیف می کند،منهم باحق قانونی به نماینده اجازه می دهم که اینجا حرفش رابزندوباحق قانونی که اگراهانتی به مجلس شدبایدازمجلس دفاع کنم وباوظیفه قانونی وقتی که نماینده ای اینجا بگوید مجلس درجهت اختلاف حرکت کرده واین نسبت ناروارابه مجلس می دادبایداین تذکررا بدهم.
رئیس مجلس خطاب به نمایندگان گفت:
ارزش این تریبون مجلس راحفظ کنیدتاآئین نامه وتاقانون مجلس وتاحق اجازه می دهدکه نماینده ای اینجاحرفش رابزند،بپذیریم که حرف بزنند.واظهارنظرهم بکنندوامنیت و احترامشان هم بایستی کاملامحفوظ بماندو بایدتحمل کنندجوابش راهم بشنوند.
[توجه!
حق قانونی،که به قانون حق متحول شدو حق آن چیزی شدکه ولایت مطلقه فقیه می گفت. وایشان هم ازطریق منصوبین خوددر شورای نگهبان،وشورای نگهبان هم ازحق قانونی خودرنظارت برانتخابات،به نظارت استصوابی رسید!!]
[ولگدکردن اساس حقانیت انقلاب شد]
روزنامه اطلاعات۲۳خرداد۱۳۶۰
حائری شیرازی نماینده شیرازدرمجلس:
این انقلاب افرادی راروی سرگذاشته وبعدزیرپالگدکرده وبعدازاینهم چنین خواهدکرد.واین اساس حقانیت این انقلاب است.
[توجه!
واینگونه بودکه هرکه درطول ودنباله ولایت فقیه قرارنگرقت،لگدمال شد]
[کی بایدبرود؟!]
صبح آزادگان۲۲خرداد۱۳۶۰
مصاحبه حجت الاسلام هادی غفاری نماینده مردم تهران درمجلس شورای اسلامی:
پیمان شکنان وقتی می بینندعدالت سخت علی اجرامی شود،توطئه راشروع می کنند.
درپی توقیف روزنامه میزان وانقلاب اسلامی وچندنشریه غیرقانونی دیگر،درسطح شهرازسوی طرفداران گروهک های معلوم الحال ووابسته تظاهراتی صورت گرفت.نظرشما دراین موردچیست؟
هادی غفاری:
بسم الله الرحمن الرحیم.
مابارهااین مساله رابشکل تجربی دیده ایم. بخصوص باانقلاب خودمان.این انقلاب پس ازپیروزی یعنی در۲۲بهمن اگرمی توانست به محتوای اسلامیتش کاری نداشته باشدیعنی یک ظاهری ازاسلام داشته باشدودیگربه محتوانپردازددشمنان انقلاب بااین انقلاب هیچ کاری نداشتند...وقتی مساله عمل به اسلام مطرح می شوددشمنان سردرمی آورند.چه آمریکاوچه شوروی وچه سایرابرقدرت هاو....
بعدازپیروزی انقلاب دیدیم که بعضی ازروزنامه های خودفروخته که تادیروززبان گویای شاه خائن وپرچمدارمبارزات اعلیحضرت بودندمثل بامدادورستاخیزوآیندگان اینهابجای اینکه فوراتوقیف شوندوبجای اینکه قلم بدستان آن روزنامه هابه جزای اعمال کثیفشان برسندازفرصت آزادانقلاب سوء استفاده کردند واین دفعه بصورت یک انقلابیون سوپردو لوکس ودوآتشه همه ارزش های انقلاب رابه بادمسخره گرفتند.ازآن روزهامردم آمدنددر خیابان هاوگفتندکه بالاخره بایداین روزنامه هاتکلیفشان معلوم شودتاقانون اساسی نوشته نشده بوداینهاظاهرادلیل قانونی می خواستند ووقتی قانون اساسی نوشته شد،قانون مقرر می داردکه نشریاتی که برخلاف اسلام و مضر به روابط انسانی جامعه وحاکمیت ملت نباشدآزاداست آنوقت این هاآمدند وگفتند ماکاری به اسلام وملت نداریم وما خودمان ملت هستیم وشروع کردندهمه ارزش های انقلاب رازیرپاله کردن،اولین حرکت دادستانی ازتوقیف روزنامه آیندگان آغازشد.ویادمان هست که همان روزمجاهدین خلق وبسیاری گروه های دیگروچریک های فدایی خلق اطلاعیه هایی دادندوتوقیف روزنامه آیندگان راکه ازآن ورشکستگان آریامهری بودمحکوم کردندودرحالی که مردم درخیابان هاشعارمی دادندکه آیندگان رورنامه بیگانگان. اینهاآمدندوگفتندآیندگان آیندگان روزنامه آزادگان.ولی به هرحال اینهانتوانستنددرمقابل مردم مقاومت کنندومردم آنهارابسرجایشان نشاندند.اخیراباتوجه به شرایط جنگ امام اخیراخیلی اصرارداشتندوالان هم دارندکه بگذاریدنیروهایمان جنگشان رابکنندواظهار نظرهایی نکنیدکه مردم جامعه مان بخصوص نیروهای بسیج ونیروهای عشایزی وقوای انتظامی روحیه شان خراب شودوبگذارید اینهاجنگشان راادامه دهند.اما دیدیم که بعضی ازروزنامه هاجامعه رابه یک هرج ومرج وقاتون شکنی سوق دادند.تاجایی که روزنامه میزان باآن مقالات مکرروتهمت های عجیب وافتراهای عجیب به مقامات قضایی وقوه مقننه دردفاع ازقدرت پرستان شروع کردندبه جنجال آفرینی تاجایی که وقاحت رابه حدی رساندندکه آن مقاله ی"کی بایدبرود"رانوشتند. درکنارروزنامه میزان،روزنامه انقلاب اسلامی ستون های متعددرابازروبرای کوباندن تمام ارگان های انقلابی،سرمقاله که همیشه فحش بودویک ستونی هم بازکرده بودندبنام"وقایع اتفاقیه"که به قول خودشان بازبان طنزهمه ارزش های مارابه بادمسخره گرفتندوتوهین های زیادی هم کردند.بعدشروع کردندبه کارنامه نوشتن که بجای کارنامه که معنی کاربرای همه مامشخص است وآقای رئیس جمهورهم کارشان مشخص است وخلاصه بجای کارنامه آمدندتفکرغربی ولیبرالی خودشان رابه مردم القاء کنندامانه بایک بر خوردمناسب وآرام بلکه دریک فضای جنحال برانگیزاتهامی،فحشی !تاجایی که چندین مورد به نمایندگان وشخصیت های مملکتی دروغ بستندوبهرحال دادستانی وهیات سه نفره موظف به رسیدگی به این تخلفات شدندونظر هیات سه نفره هم این بودکه این چندروزنامه متخلف هستندودادستان انقلاب هم براساس وظیفه قانونی خودبایدجلوی هرج ومرج و جنجال رابگیرد،دستورتوقیف این نشریات را دادند.اماجهت گیری های بعدی راهمه شما دیدیدکه بلافاصله برادرمان آقای بنی صدریک روزنامه غیرقانونی بنان پیام رئیس جمهور منتشرکردندبطورقاچاقی که می دانیدمحل چاپ این نشریه غیرقانونی هم لاک ومهرشد وغیرقانونی اعلان شدوگروهک های سیاسی دیگرکه اخیرایک محوری برای خودشان گیرآورده اندهمه زیرنام آقای بنی صدرتجمع کردند.ازچپ ترین چپ هاتاراست ترین راست ها.ساواکی هاوتااخلال گرهاوتامارکسیستهای آمریکایی وچینی و مائویست.همه برگرد محورجدیدوبایک کودتای سریع جدید.خلاصه این هاآمدندمحوری شده اندبرای بهم ریختن مملکت تاهم درجبهه ضعیف شویم وهم در داخل...هم درمقاومت های خارجی ضعیف شویم وتحلیل برویم.اماامام وهمچنین راهپیمایی۱۵خردادنشان داده است ملت سر جایشان هستندونشان دادندکه این ملت چیستندو کیستند وچه خطی رادنبال می کنند.
س:
درهمین موردآقای بنی صدرنامه ای خطاب به امام نوشتندومتذکرشده اندکه یکی از نمایندگان مجلس یعنی شمایک کارغیرقانونی درجهت اشغال دفترهمکاری های مردم بارئیس جمهورانجام داده اید،نظرشمادراین مورد چیست؟
ج:
اولانامه نه مهرداردونه امضاءداردونه تاریخ ونه شماره ونمی دانم که این نامه درست هست یانیست؟وفرض رابراین می گیریم که این نامه ازطرف آقای بنی صدرباشد،گرچه آقای بنی صدرازاین جنجال آفرینی هامی کنند ونامه بدون امضاء می نویسندکه اگرخدای ناکرده به بن بست رسیدبتواندحاشاکنند،ولی من این نامه راقبول می کنم ومنهم چوابش راچنین دادم.
[توجه!
هادی غفاری الان جزواصلاح طلبان است.و ایضادراین سالهامطبوعات بخاطراخلال در اسلام وامنیت،همچنان فله ای تعطیل نی شوندوهرجا که لازم باشدبرای اجرای آن عده ای هم تحت نام حزب الله ودلواپس جمع شده ونامشان هم مردم.همان مردمی که همواره حاکمیت توانسته ذهن ناخودآگاهشان رابخواند وبرای عمل به وجدان،وبرای وحعظ نظام که اوجب واجبات است،حتی باتعطیلی نظام و روزه وحج،پروژه لگدمالی ولجن مالی وبهتان زنیرراه بیفتد!]
[ماده۳۰]
روزنامه اطلاعات۲۱خرداد۱۳۶۰
نامه اعظم طالقانی به شورای عالی قضائی
خانم اعظم طالقانی نماینده مردم تهران درمجلس شورای اسلامی،دررابطه باتوقیف روزنامه ها،نامه ای به شورای عالی قضایی نوشته است.متن نامه بشرح زیراست؛
بسم رب الصالحین
لاتتروکواالامن بالمعروف والنهی عن المنکر فیولی علیکم اشرارکم ثم تدعون فلایستجاب لکم (وصیت نامه علی (ع)به امام حسن و حسین)
شورای محترم عالی قضایی!
نظربه اینکه امام امت روی اجرای قانون تکیه خاصی مبذول داشته واینطوربه نظرمی رسید هرکسی ازحدودقانون اساسی ومصوبات شورای انقلاب ومجلس شورای اسلامی پافراتر نهد،بایدازطریق قوه قضائیه عمل اومورد رسیدگی وتعقیب قرارگیردوازآنجاکه به نظر می رسددادستان انقلاب توقیف روزنامه های توقیف شده رابرخلاف اصل۱۶۸قانون اساسی (رسیدگی به جرایم سیاسی ومطبوعاتی علنی است وباحضورهیات منصفه درمحاکم دادگستری صورت می گیرد....) مصوبه شورای انقلاب درباره مطبوعات ماده۳۰(به جرائم ارتکابی بوسیله مطبوعات دردادگاه جنایی وبا حضورهیات منصفه رسیدگی می شود)انجام داده اند،تقاضا دارداقدام ورسیدگی فرموده ونتیجه راجهت آگاهی ملت مسلمان ایران اعلام فرمائید.
پروردگارااجرای قانون رابرجامعه مسلمان ما حاکم گردان تامردم رنجدیده ماعدل اسلامی راباوجودشان لمس واحساس نمایند.
اعظم طالقانی نماینده مردم تهران درمجلس شورای اسلامی
[استبدادرایی درنهادهای قانونی؟]
روزنامه اطلاعات۲۱خرداد۱۳۶۰
بیانیه دفترتحکیم وحدت درموردتشنجات ودرگیری های اخیر
درقسمتی ازآن می خوانیم:
اکنون که گروهک های منحرف ومنافق دربرابر فعالیت قانونی وآزادبه بن بست رسیده اند وقلم بدستان بی مسئولیت وبی تعهد ناجوانمردانه برقانون وتمام نهادهای قانونی که موافق طبع آنان نیستند.اعم ازمجلس شورای اسلامی شورای نگهبان وقوه قضائیه ودولت مردمی هجوم آورده اند...
تعجب آوراست که آقای رئیس جمهورنیزعلاوه برمخالفت بانهادهای قانونی فوالذکروهمچنین هیات۳نفره حل اختلاف که خودنیزبدان گردن نهاده حتی نظرنماینده خویش راموردتائید قرارنداده اند.آیااین بدان معنی نیست که انتظارداریدهمه چیزموافق رای شماباشد؟آیااین به مفهوم استبدادرایی نیست؟
[توجه!
دفترتحکیم وحدت درگذرزمان همرنگ زمان بودوتابع قدرت؛وحق رادرقدرت دیدوخودش هم دردام استبدادرایی نهادهای قانونی افتاد!]
روزنامه اطلاعات۲۱خرداد۱۳۶۰
دردرگیری های دیروزکه بطورپراکنده در مناطقی ازتهران روی دادتعدادی زخمی و تعدادی نیزدستگیرشدند.
دریکی ازاین درگیری هادرمیدان امام خمینی، یک جوان کشته شد.عکس فوق صحنه ای از درگیری های دیروزرانشان می دهد.
[می خواهندروحانیت راازصحنه بیرون کنند]
روزنامه اطلاعات۲۱خرداد۱۳۶۰
آیت الله مهدوی کنی وزیرکشوردریزد:
دفترهماهنگی مردم بارئیس جمهوری قانونی نیست.
یزد:دفترمرکزی خبر
آیت الله مهدوی کنی وزیرکشور،دربرنامه ارتباط مستقیم صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران مرکزیزدشرکت کردوبه پرسش های شنوندگان وبینندگان پاسخ گفت.
آقای کنی درپاسخ به این پرسش که مردم بیش از۱۱میلیون رای به آقای بنی صدرداده اند،حال چراقدرت ازوی گرفته می شود.ودربرابرایشان رروحانیت قدرت می گیرد.گفت:
هیچکس مخالف باآقای بنی صدروخواهان تضعیف ایشان نیست وحتی خودامام نیزگفته اندکه نمی خواهندکاندیدای ریاست جمهوری ازروحانیت باشداماحرف اینست که می خواهندروحانیت راازصحنه بیرون کنندومی گویندروحانیت به مسجدبرود...درموردقانونی بودن دفترهماهنگی مردم بارئیس جمهوری وتامین بودجه آن گفت:بایدازخودشان سوال کرد.تاآنجاکه من می دانم نه دولت آن راتائید کرده ونه خودآقای بنی صدر.پس به نظرما قانونی نیست.
[پشتیبان ولایت فقیه باشیدتامملکت آسیبی نبیند!!]
روزنامه اطلاعات۲۰خرداد۱۳۶۰
دیروزمردم باردیگرپشتیبانی کامل خودراازولایت فقیه اعلام داشتند.
عکس فوق تجمع دیروزمردم درمیدان انقلاب رانشان می دهد.
دردرگیری های دیروز۵۰نفر دستگیروتعدادی زخمی شدند.
[توجه!
جمله ی معروف خمینی:
پشتیبان ولایت فقیه باشیدتامملکت آسیبی نبیند.
اماهرآسیبی که مملکت دراین۳۸دیده است، مسئولش ولی فقیه نیست.
این بایدهایی که ایشان(حسن روحانی)درمقابل خامنه ای گفت وخامنه ای هم همان موقع پاسخش رادادکه:
این بایدهامتوجه خودرئیس جمهوراست!!(ونه ما!)اینگونه ایضاباعث انبساط خاطروخنده تمسخرآمیزرئیس قوه ی قضائیه ی منصوب خودش هم شد!!]
[چندگونی روزنامه قاچاق!!]
روزنامه اطلاعات۲۰خراد۱۳۶۰
چندگونی روزنامه انقلاب اسلامی درکرمان توقیف شد.
کرمان_بگزارش واحدمرکزی خبرازکرمان بعدازظهردیروزتوسط گروه های ضربت کمیته انقلاب اسلامی کرمان چندگونی روزنامه انقلاب اسلامی که بطورقاچاق،سحرگاه دیروز وارد کرمان شده بوددرترمینال کرمان کشف وبه همراه تحویل گیرنده تحویل مقامات مسئول ودادگاه انقلاب اسلامی کرمان شد.
[توجه!
انگاری که یک محموله بزرگ موادمخدرکشف وضبط کرده اند!!؟]
[وحادثه ی کوی دانشگاه ادامه ی این استبدادرایی]
روزنامه اطلاعات۱۹خرداد۱۳۶۰
خبرنگارعکاس اطلاعات آقای نعیمی پورکه دبروزبرای تهیه عکس به مناطق زدوخوردرفته بورتوسط مهاجمین بشدت مضروب گردید..
عکس فوق عکاس اطلاعات رادراداره بهداری موسسه نشان می دهد.
درپی انتشارخبرتوقیف ونشریه ازسوی دادستانی انقلاب اسلامی مرکزازاولین ساعات صبح دیروزگروه هایی ازهواداران روزنامه انقلاب اسلامی درتعدادی ازخیابان های اطراف بازارو دانشگاه تهران اجتماع کرده وبه راهپیمایی پرداختند.همزمان بااین راه پیمایی هاوتجمع گروه هایی نیزبه طرفداری وپشتیبانی ازاقدام دادستانی راه پیمایی کردندکه درمواردی درگیری ونزاع هایی بین طرفین بوجودآمدوبراثرآن ساعت های متمادی رفت وآمد وسایل نقلیه دراین خیابانهامختل گردید.
۱۸خرداد۱۳۶۰
روزنامه انقلاب اسلامی توقیف شد.
برای اعتراض به توقیف غیرقانونی روزنامه هاامروزساعت ۱۰بازار.
[توجه!
وکوی دانشگاه در۱۸تیر۱۳۷۸بخاطرتعطیلی روزنامه سلام؛وقصه ی مکرراستبدادرایی نهادهای قانونی...]
[باتوقیف مخالفیم]
روزنامه اطلاعات۱۸خرداد۱۴۶۰
پیشنهاداطلاعات به رئیس جمهوری
نظراطلاعات درموردتوقیف روزنامه هابطور اجمالی دراین نوشته آمده است.
درپی حوادث اخیرکه به توقیف روزنامه های مردم،عدالت،میزان وانقلاب اسلامی منجرشد دونکته مهم یادوپرسش اساسی مطرح می شود:
پرسش اول اینکه آیاتوقیف چندروزنامه، ازجمله روزنامه انقلاب اسلامی اقدامی قانونی یاخلاف قانون است؟
حقیقت مطلب این است که دراین موردبرای مانیزابهامات وپرسش هایی وجوددارد.اماباین وجودپاسخ نهایی راوقتی می توان بطور دقیق،مشخص وقاطع یافت که قبلاازادله و مستندات قانونی مقامات قضایی ودادستان انقلاب کاملاآگاه شده وکم وکیف آن ادله و مستندات موردبررسی قانونی قرارداده باشیم.
به نظرماراه حل توقیف هرچنددرقانون آمده است،اماتاآنجاکه اعمال راه حل های بهترو اساسی ترممکن است حتی المقدوربایداز کاربرداین شیوه پرهیزکرد.وتنهاوقتی بکار گرفت که نه تنهاادله قانونی بطورمشخص ومسلم وکافی وجودداشته باشد،بلکه کاربردراه حل های دیگرتماماناممکن بوده وهیچ راهی جزتوقیف نمانده باشد.بنابراین پاسخ نهایی درباره این اقدام دادستانی انقلاب منوط به آنست که ازسوی مقام مزبوربطورکامل ودقیق درجریان امروچون وچند ودلایل قانونی این اقدام قرارگیریم.
واماپرسش دومی که مطرح می شوداین است که آیاتوقیف یاهراقدام دیگردرباره روزنامه انقلاب اسلامی،لزومابه معنای مخالفت باشخص رئیس جمهوراست؟
به نظرمالزوماچنین نیست.اگرتوقیف میزان رابتوان به معنای مخالفت باشخص مهندس بازرگان یافردخاص دیگری دانست،توقیف روزنامه انقلاب اسلامی رانیزمی توان مخالفت باشخص رئیس جمهورتلقی کرد.نظرمااین است که این دوموضوع،دوموضوع جداازیکدیگراست.واتفاقاشخص آقای رئیس جمهورخوددربرخی مصاحبه هابه بیان های مختلف،تلویحاوتصریحاگفته اندکه مسئولیت روزنامه انقلاب اسلامی باایشان نیست. و مضافاایشان همه مندرجات این روزنامه راهم همیشه تائیدنمی کنند.روزنامه مدیرمسئول داردوآقای رئیس جمهورنیزدرتحریریه روزنامه حضوردائم ویابطورکلی حضورندارند.باتکیه برهمین قّبیل اشارات است که می گوئیم نهادریاست جمهوری ورئیس جمهورطبق قانون اساسی وضعیت،حقوق وتکالیف خاص خودرا داردومیان نهادمزبورباروزنامه هاونشریات یا تشکیِلات دیگررسماوقانونارابطه ای جزآنجه بطوررسمی وقانونی ثبت شده باشدوجود ندارد.
علاوه براینکه نکته مهم تری که مامی خواهیم باآقای رئیس جمهوردرمیان بگذاریم اینست که روزنامه اطلاعات ازمدتهاپیش بطرق مختلف ومکررازجمله تماس تلفنی سرپرست موسسه اطلاعات باآقای بنی صدریادرخواست وارسال پیغام ازطریف آفای جعفری مدیرمسئول روزنامه انقلاب،به شخص رئیس جمهور پیشنهادداده است که اجازه دهندتاعلاوه برمجموع اخبارومصابحه وسخنرانی هایی که دراطلاعات بطورمعمول ازایشان چاپ می شود،کارنامه رئیس جمهورنیزچاپ شود. مابارهاآمادگی خودرابرای چاپ کارنامه ایشان اعلام کرده ایم وبارهانیزگفته ایم که اگربنااست کارنامه رئیس جمهوربخصوص در شرایطی که فرماندهی کل قوارادروضعیت حساس جنگ کنونی رانیزبعهده دارودرروزنامه چاپ شووچه بهترکه روزنامه دیگرنیزآنراچاپ کنندوملت رابیشتردرجریان مسائل جنگ و فرماندهی ومسائل مهم دیگرقراردهند.
بااین وصف اکنون نیزهمان پیشنهادسابق خود راتکرارمی کنیم وازشخص آقای رئیس جمهور می خواهیم که کارنامه ودیگرمطالب و اظهارات خودرادراختیارروزنامه اطلاعات قراردهند.روزنامه اطلاعات باوجودآنکه باخط مشی روزنامه انقِلاب اسلامی درمجموع، مخالف است امابراین باوراست که رئیس جمهوربه عنوان بک مقام قانونی حق دارد مجموع نظراتش رابه اطلاع عموم برساندو مانیزدرپذیرش وانعکاس آن برای مردم احساس وظیفه می کنیم.
بنابراین تکرارمی کنیم که ازنظرمامساله روزنامه انقلاب اسلامی بااینکه ممکن است ازجهاتی مرتبط باایشان وافکارایشان باشد، درعین حال ازشخص ایشان جدااست.مقام ریاست جمهوری ووظایف وحقوق قانونی آن جدای ازاین یاآن روزنامه برای مامطرح است وموضع مادربرابر آن همانست که امام درپیام ده ماده ای خویش اعلام کرده اند.تنهاگروه های چپ رووگروهک های آشوبگرطلبندکه باید شرنامه پراکنی کنندوبه اعتقادمامسئولین مملکت درهردرجه ازمسئولیت حق دارندازهمه رسانه های گروهی بخواهندکه طبق ضوابط قانونی،اعلام کننده ودرج کننده نظرات وکارنامه هاومصاحبه های آنان باشندوبراین اساس روزنامه اطلاعات کمافی السابق در اختیارملت ومسئولین کشورازجمله شخص رئیس جمهوربوده وبرای انعکاس نظرات آنان همچنان آماده است...ماعلاوه براینکه باخط روزنامه های توقیف شدامخالفیم باتوقیف آنان نیزمخالفیم.
[بازگشت غول استبدادواختناق]
روزنامه اطلاعات۱۸خرداد۱۳۶۰
پیام رئیس جمهوردرموردتوقیف روزنامه ها
بدنبال اطلاعیه دادستانی کل انقلاب اسلامی درجهت توقیف شدن چندنشریه ازجمله روزنامه انقلاب اسلامی دیروزازسوی دکترسیدابوالحسن بنی صدررئیس جمهوری پیامی انتشاریافت.
متن پیام بدین شرح است:
بسمه تعالی
خبرتعطیل چندنشریه دیگرازجمله روزنامه انقلاب اسلامی راشنیدید.
شب گذشته نیزبرنامه تلویزیونی دادستان کل کشورراکه به منظورلکه دارکردن رهبرنهضت ملی ایران دکترمصدق وخدشه دارکردن رئیس جمهوری تنظیم شده بود،تماشاکردید. اینهامراحل مختلف حرکتی است که حذف رئیس جمهوری منتخب شماراهدف قرارداده است.
آنچه اهمیت دارد،حذف رئیس جمهوری نیست،مهم آن است که غول استبدادواختناق می خواهدباردیگرحاکمیت خودرابشمامردم بپاخاسته تحمیل کندواثرخون های گرانبار عزیزان شماراکه درسرنگونی رژیم سیاه پهلوی نثاراسلام وآزادی شد،ازبین ببردواین در شرایطی است که کشورخودرابرای انجام انتخابات میان دوره ای آماده می کند.
رئیس جمهموری شماهمچنان درانجام رسالت خطیری که شماملت مسلمان ایران به عهده اوگذارده ایداستوارایستاده است.پیام وکارنامه خودرابه هرشکل ازجمله نوارواطلاعیه و....به اطلاع شماخواهدرسانیدوبه دعوت شماکه هر روزاورابه مقاومت واستفامت می خوانید صمیمانه لیبک می گوید.
شادوپیروزباشید.
رئیس جمهوری_سیدابوالحسن بنی صدر
[وهمچنان استمرارچماق..!!]
روزنامه انقلاب اسلامی۱۶خرداد ۱۳۶۰
چماقداران دفترروزنامه انقلاب اسلامی در همدان را به آتش کشیدند.
همدان،خبرنگارانقلاب اسلامی :
چماقدران به دفتر روزنامه انقلاب اسلامی در همدان حمله برده وضمن شکستن وسرقت اموال موجود درآن محل دفتر رانیزبه آتش کشیدند.
بنابراین گزارش،بدنبال راهپیمایی روزپانزده خرداد ماه،عده ای چماقداربادادن شعارهایی چون:مرگ بربنی صدر،درودبربهشتی،به دفتر روزنامه انقلاب اسلامی حمله کرده وکلیه شیشه هاودرهای دفترروزنامه راشکسته وپس ازآن وارددفترروزنامه شده وکلیه اموال
موجوددرآنجاراشکستند.چماقداران همچنین روزنامه های موجوددرآرشیوروزنامه رابه
خیابان ریخته وتعدادی ازآنهارادردفترروزنامه به آتش کشیدندکه حریق باکمک مردم وتلاش مامورین آتش نشانی خاموش شد.
بنابرهمین گزارش چماقداران ضمن حمله به
دفترروزنامه تعدادی صندلی،ضبط صوت،لوازم التحریرودودستگاه تلفن موجوددردفترروزنامه
رانیزبسرقت بردند.آنان همچنین به دفاتر دیگری که درساختمان دفترنمایندگی روزنامه انقلاب اسلامی واقع شده است،حمله برده و خساراتی به آنهاوارد کردند.
[مراسم ۱۵خرداددرکبوترآهنگ به درگیری کشیده شد]
روزنامه انقلاب اسلامی۱۶خرداد۱۳۶۰
کبوترآهنگ،خبرنگارانقلاب اسلامی:
مراسم بزرگداشت سالرورپانزده خرداددر کبوترآهنگ به خشونت ودرگیری گرائیدوطی این درگیری هادههانفرمضروب وچندنفر مجروح شدند.
بنابه گزارش خبرنگارمامراسم راهپیمایی ۱۵خردادکه می رفت به آرامی پایان گیرددر مقابل بسیج کبوترآهنگ به درگیری کشید.درگیری درطول سخنرانی حجت الاسلام رازینی رخ دادوعلت آن شعارهای توهین آمیزی بودکه برخی ازراهپیمایان که وابستگی آنهابه یک گروه خاص برای اهالی کبوترآهنگ روشن است برعلیه رئیس جمهوردادند.درگیری هایی که متعاقب این مساله رخ دادبخشدارکبوتر آهنگ نیزشخصابطورفعال شرکت داشت وچند نفرازاهالی منجمله فردی بنام صدرالله فرزند ولی رابشدت مجروح کرد.
[محمدجعفری مدیرمسئول روزنامه انقلاب اسلامی به دادسرای انقلاب اسلامی یزد احضار گردید]
روزنامه انقلاب اسلامی۱۶خرداد۱۳۶۰
همزمان باافتتاح دفترهماهنگی همکاری های مردم بارئیس جمهوردریزد،محمدجعفری مدیرمسئول روزنامه انقلاب اسلامی به دادسرای انقلاب یزداحضارگردید.
سخنرانی محمدجعفری درمراسم افتتاح
راس ساعت۵،یعنی درست درهمان لحظه گه قراربودآقای جعفری سخنرانی کنند،ایشان ازطرف دادسرای انقلاب اسلامی یزدبه دادکاه احضاروتوسط افرادسپاه پاسداران به دادسرا هدایت شد.وپس ازچندساعت بازجویی شبانه بایک دستگاه اتومبیل پیکان توسط افرادسپاه به تهران منتقل وصبح روز بعددرتهران آزاد گردید.
[شکایت مردم!!]
روزنامه کیهان۳خرداد۱۳۶۰
روابط عمومی دادگستری اعلام کرد:
۲۲فقره شکایت علیه مطبوعات وافرادبه دادسرای عمومی تهران رسید
۲۲شکایت علیه مطبوعات وافرادتاکنون به دادسرای عمومی تهران رسیده است.
روابط عمومی دادگستری باصدوراطلاعیه ای شکایات رسیده به دادسرای عمومی تهران راجهت اطلاع عمومی بدین شرح اعلام کرد.
۱_ شکایت سرپرست موسسه اطلاعات علیه آقای کریم سنجابی دررابطه بامقاله شدیدالحن جبهه ملی.
این شکایت بعدامستردشده است.واتهام این شکایت،تهمت،افتراء واهانت بوده است.
۲_شکایت فرماندارقائم شهرعلیه گزارش روزنامه انقلاب اسلامی به اتهام گزارش های بی اساس.
۳_شکایت روابط عمومی نخست وزیری علیه صاحب امتیازومدیرمسئول روزنامه انقلاب اسلامی به اتهام نشراکاذیب.
۴_شکایت جمعی ازنمایندگان مجلس شورای اسلامی علیه روزنامه انقلاب اسلامی درخصوص کارنامه رئیس جمهور،تیتر،مسائل شرعی.تحریف خبر.
۵_شکایت آقای بهزادنبوی علیه روزنامه انقلاب اسلامی درخصوص تهمت وافترا.
۶_شکایت آقای محمدرشیدیان نماینده مجلس شورای اسلامی علیه روزنامه انقلاب اسلامی درخصوص تهمت ونشراکاذیب.
۷_شکایت صداوسیمای جمهوری اسلامی علیه روزنامه انقلاب اسلامی درخصوص تهمت ونشرمقالات خلاف واقع.
۸_شکایت آقای کرباسچیان مسئول روزنامه نبردملت علیه آقای مهدی ممکن درخصوص تهمت،افتراء ونشراکاذیب.
۹_شکایت آقای کاظم امامی رضوی علیه وزارت ارشاداسلامی درخصوص توقیف نشریه.
۱۰_شکایت آقای سیدرضاسجادی علیه روزنامه جمهوری اسلامی درخصوص نشراکاذیب.
۱۱_شکایت آفای نصرالله اهورهوش علیه وزارت ارشاددرخصوص توقیف روزنامه.
۱۲_شکایت مردم وصداوسیمای جمهوری اسلامی علیه روزنامه میزان.
۱۳_شکایت روابط عمومی نخست وزیری علیه روزنامه انقلاب اسلامی درخصوص نشراکاذیب.
۱۴_شکایت روابط عمومی نخست وزیری علیه روزنامه انقلاب اسلامی درخصوص اهانت.
۱۵_شکایت دفترنخست وزیری علیه روزنامه انقلاب اسلامی درخصوص نشربخشنامه محرمانه.
۱۶_شکایت ستادامنیت تهران علیه روزنامه انقلاب اسلامی درخصوص نشرمقاله آدمکشی دروغ سازان.
۱۷_شکایت سرپرست روزنامه کیهان علیه کریم سنجابی درخصوص تیتر،مقالات،افترا،تهمت وجعل مطالب دروغ.
۱۸_شکایت حجت الاسلام صادق خلخالی علیه علی اصغرحاج سیدجوادی وپیام جبهه ملی درخصوص تهمت وافتراء.
۱۹_شکایت اداره سیاسی ایدئولوژیک ارتش علیه علی اصغرحاج سیدجوادی.
۲۰_شکایت منوچهرمسعودی علیه آقای محمدمنتظری درخصوص نشراکاذیب درمجله جوانان.
۲۱_شکایت کارگران ایران ناسیونال علیه روزنامه پیکار
۲۲_شکایت وزارت ارشاداسلامی علیه نشریات جاماوآرمان ملت.
همچنین دادسرای عمومی تهران اعلام کرددوپرونده جهت پیگیری قانونی ازهیات سه نفره حل اختلاف به این دادسرارسیده است.
پرونده مربوط آقایان علی اصغرحاج سید جوادی وکریم سنجابی درابطه صدوراعلامیه اعلامیه ومقالات منتشره درروزنامه جبهه ملی.
۲۳_پرونده اعلام جرم آقای رئیس جمهورعلیه آقایان نخست وزیروووزیرمشاورکه قبلاجهت ملاحظه به هیات ارسال شده بود.درخصوص موضوع اعلام جرم مربوط به بیانیه الجزایرراجع به حل وفصل اختلافات مالی بین دولتین ایران وآمریکا.
[توجه!
این شکایت مردم ازهمه جالب تراست؛شکایت مردم!!]
[مطبوعات صحنه جنگ]
روزنامه اطلاعات۲خرداد۱۳۶۰
آیت الله منتظری خطاب به دولتمردان
اختلافات شخصی راکناربگذارید.وروزنامه هارا صحنه جنگ قرارندهید.
اشتراک در:
پستها (Atom)
