باز آفريني واقعيت ها

همچنان به شيوه سالهای گذشته راهمان ادامه خواهيم داد: ـ آگاه نمودن خلق ازمواضع ضد خلق! ـ ايجاد فضای دوستانه بين ديدگاههای مختلف در درون جبهه خلق ـ بدون هيچگونه گذشت و چشم پوشی درافشای مواضع گذشته و حال ضد خلق! ـ تسليم شانتاژ، تهديد ، توهين و ناسزا و۰۰۰ نخواهيم شد که اين شيوه"شاهان منحوس" و"شيخان ملعون" است.

۱۳۹۷ آبان ۱۷, پنجشنبه

بحران اقتصادی ایران، در پی تحریم‌های گسترده آمریکا علیه این کشور، جامعه ایرانی به سوی ناامیدی پیش می‌رود.

لوموند: ایران در بحران فرو می‌رود

بحران اقتصادی ایران، در پی تحریم‌های گسترده آمریکا علیه این کشور، جامعه ایرانی به سوی ناامیدی پیش می‌رود.

روزنامه فرانسوی لوموند، گزارش مفصل و جالبی را تحت عنوان «جامعه ایران میان تحریم‌های آمریکا و حکومت؛ ایرانی‌ها امید خود را از دست داده‌اند» به اثرات تحریم‌های آمریکا علیه ایران اختصاص داده است. لوموند می‌نویسد: سقوط ارزهای معتبر خارجی در بازار ایران، بیکاری گسترده، ... اقتصاد ایران را که از تحریم‌های پیشین آمریکا شدیداً تأثیر پذیرفته، با موج دوم تحریم‌های آمریکا که از ۵ نوامبر/ ۱۴ آبان آغاز می‌شود مواجه کرده است. این در شرایطی است که ناخشنودی مردمی از موج سرکوب‌ها و مسامحه حکومت به شدت افزایش یافته است.

لوموند در شماره روز یکشنبه ١٣ آبان/ ٤ نوامبر می‌نویسد: موج دوم تحریم‌های آمریکا که روز ۵ نوامبر اجرایی می‌شود، قلب اقتصاد ایران ، یعنی صادرات نفت این کشور را هدف قرار داده است. استراتژی واشنگتن بر طبقات فقیر و مردمی ایران تمرکز شده است. در حالی که جمهوری اسلامی خود را آماده می‌سازد تا چهلمین سالگرد برپایی خود را جشن بگیرد، واشنگتن وسیله‌ای را برای تضعیف حکومت یافته است. با اجرای تحریم‌های گسترده، واشنگتن بر این باور است که نارضایتی‌های مردمی در ایران به شدت افزایش می باید و از این طریق حکومت جمهوری اسلامی شکننده خواهد شد. "فوُکون"های دولت واشنگتن، رؤیای سقوط رژیم اسلامی را در سر می‌پرورانند؛ حتی اگر در این راه موفق نشوند، کاخ سفید می‌تواند قاطعیت خود را در سیاست خارجی به مردم آمریکا نشان دهد. بنابراین، ایران مبدل به داو مهم سیاست داخلی آمریکا شده است: یک «محور شرارات»، چالشی که بزرگ‌ترین قدرت جهان (آمریکا) را تحریک می‌کند.

ایران شاهد اعتراضات گاهی خشونت‌آمیز بوده است. با نزدیک شدن تحریم‌ها، تنش در جامعه ایران در پایان سال ٢٠۱٧ به یکباره بالا گرفت. امروز جامعه ایرانی به سوی ناامیدی پیش می‌رود. حکومت نیر نشانه‌های بی‌قراری از خود نشان می دهد. در همین حال، تظاهرات و اعتصابات افزایش می‌یابد. از جمله می‌توان به اعتصاب رانندگان کامیون، معلمان، کارگران تأسیسات نفتی، کارگران صنایع شیمیایی، صنایع شکر، کشاورزان و روستائیانی که با خشکسالی بی‌سابقه مواجه شده‌اند، بازنشستگان بانک‌های دولتی که که حقوق بازنشستگی خود را دریافت نکرده‌اند... اشاره کرد، اما نباید فراموش کرد که تمامی این جنبش‌ها پراکنده هستند و خواست‌های آنان صنفی و محدود است.

لوموند می نویسد، اکثریت این جنبش‌ها و تظاهرات، بطور صریح مشروعیت رژیم حاکم بر ایران را زیر پرسش نمی‌برند. در همین حال، نیروهای امنیتی جمهوری اسلامی ایران ابزارهای لازم برای کنترل آنها را در اختیار دارند.

لوموند می نویسد: بسیاری از ایرانیان، کشورشان را جزیره امنی در منطقه‌ای بی ثبات می‌بینند؛ ولی نباید فراموش کرد که آشفتگی، ترس و وحشت را افزایش می‌دهد و نتایج بد اقتصادی ایران [تحت فشارهای تحریمی آمریکا]، اوضاع جدیدی رادر جامعه ایران ترسیم می کند. اوضاع بد اقتصادی خراب‌تر می‌شود و در همان حال نظام سیاسی ایران به سوی انسداد پیش می‌رود...

رادیو بین المللی فرانسه

جاودانه خاوران!وکلای زندانی!سگهای سوخته در آتش!و عاقبت رفسنجانی خائن

آرش کمانگر: رویال دیریم* ابر- پروژه بازگشت به نظام موروثی سلطنتی در ایران

آرش کمانگر: رویال دیریم* ابر- پروژه بازگشت به نظام موروثی سلطنتی در ایران
مگر دكتر مصدق و جبهه ملى او نيز نيتى جز اين داشتند كه « شاه سلطنت كند نه حكومت!» پس‏ چرا با همكارى مستقيم سازمان‌هاى امنیتی آمريكا و انگليس‏، دولت او را ساقط كرديد و انبوهی از انسانهای آزاده را كشته و يا به شكنجه‌گاه فرستاديد؟
پیش گفتار
در فضاى سياسى فعلى ايران، اكثريت مردم و نيروهاى سياسى مخالف جمهورى اسلامى در ارزيابى شرايط حساس‏ موجود حول دو پارامتر كليدى – تقريبا- اشتراك نظر دارند:
۱ - اكثريت مردم خواستار نابودى استبداد مذهبى حاكم و در آرزوى فناى رژيم قرون وسطايى مى‌باشند. آنها اين خواست و آمال بزرگ را در اشكال مبارزاتى بى‌نهايت متنوع فرياد مى‌زنند. خیزشها و جنبشهای یکساله اخير نيز بار دیگر اين اراده انسانى را به نمايش‏ گذاشته است. بنابراين در اينكه ادامه حيات براى رژيم اسلامى دشوار شده و شبح نابودی، خواب آرام را از چشمانش‏ ربوده، شكى وجود ندارد.
۲ - در بطن اين بحران عظيم سياسى اقتصادی كه از يك طرف رژيم برخود مى‌لرزد و از طرفى ديگر نارضایتی مردم، روز به روز بيشتر به نقطه جوش نزدیک میشود ، ما شاهد پديده‌اى به نام « خلاء آلترناتيو » در ايران هستيم .
آلترناتيوها و پروژه‌هاى گوناگون البته وجود دارند و در ميان توده‌ها نيز پايگاه و هواخواهانى دارند اما با اين همه، هيچ نيرو و گفتمانی - خواه ترقيخواه و خواه ارتجاعی - نمى‌تواند ادعا كند كه به تنهايى و بالفعل، خلاء رهبرى و آلترناتيو را توانسته پر كند و از حمايت اكثريت مردم برخوردار باشد.
از اين‌رو بسيار طبيعى‌ است و منطقى مى‌نمايد كه در بطن بحران سیاسی اقتصادی موجود و فقدان يك آلترناتيو قدرتمند، هر جريان و نيروى سياسى و طبقاتى معينى تلاش‏ كند كه از طريق سه اهرم « تبليغ ، ترويج و سازماندهى » پروژه، برنامه و راهبرد پيشنهادى خود را در برابر توده‌ها قرار دهد و آنها را حول آلترناتيو پيشنهادى خود بسيج كند.
در صحنه سیاسی حال حاضر ایران ( در داخل و خارج از کشور) پنج طیف یا نیروی سیاسی سعی دارند بدیلی برای چهار دهه حاکمیت رژیم اسلامی پیدا کنند: ۱- سلطنت طلبان ۲- مجاهدین خلق ۳- چپ کمونیست ۴- جمهوریخواهان سوسیال دمکرات و یا لیبرال سکولار ۵- تشکلهای متعلق به اقلیتهای ملی یا مذهبی.
نیروی پنجم یعنی احزاب و تشکلهای اپوزیسیون متعلق به اقلیتهای ملی – قومی و مذهبی، اگر چه در مناطق تحت سکونت خود از پایه اجتماعی معینی برخوردارند اما چون یک نیرو و گفتمان سراسری نیستند هیچ شانسی برای تبدیل شدن به یک الترناتیو کشوری ندارند. اینها اما در شرایط حساس سیاسی و نظامی میتوانند از طریق ائتلاف با برخی طیف بندیهای سیاسی سراسری نقش مهمی ایفاء کنند و در ازای دریافت امتیازاتی موجبات تقویت آن بدیل مفروض را فراهم نمایند.
نیروی چهارم جمهوریخواهان سکولاری هستند که میخواهند در چهارچوب حفظ سیستم سرمایه داری به گونه ای از شر استبداد اسلامی خلاص شوند. به باور من این نیرو به کلی اعتماد به نفس خود را از دست داده است و در شرایط کنونی قادر به نقش آفرینی مستقل نیست. بخشهای وسیعی از آنها کماکان به بهره گیری از جناح به اصطلاح معتدل و اصلاح طب رژیم اسلامی و مشارکت در نمایشات انتخاباتی آنها باور دارند و آنها هم که دیگر ندارند و پیام خیزش دی ( اصلاح طلب – اصولگرا – دیگه تمومه ماجرا) را گرفته اند، فوج فوج به گفتمان سیاسی تحت رهبری رضا پهلوی نزدیک می شوند. یعنی صرف نظر کردن از شکل جمهوری در حال حاضر و اتحاد با سلطنت طلبان حول نظام "سکولار دمکراسی" و البته پذیرش نقش رهبری کننده "شاهزاده رضا پهلوی" به عنوان یک چهره ملی فراجناحی!!
بنابراین اگر به این جمعبندی برسیم که نیروی چهارم و پنجم نمیتوانند نقش کلیدی در مقیاس سراسری ایفاء کنند، آنگاه ناگزیریم رقابت اصلی را میان سه گفتمان سیاسی عمده بدانیم که البته هیچکدامشان در حال حاضر دست به نقد، از اقبال اکثریت مردم به جان آمده برخوردار نیستند، اما هر کدام در میان لایه هایی از جامعه میتوانند تاثیرات معینی را بر جای گذارند.
میدانیم که امپریالیسم غرب به رهبری امریکا و دول مرتجع عربی به همراه رژیم اسرائیل، اگر نتوانند از طریق محاصره سیاسی – اقتصادی، پروژه "رژیم رام" را در برابر جمهوری اسلامی پیش ببرند، ناگزیرند گوشه چشمی هم به پروژه "رزیم چنج" داشته باشند. برای این منظور، دو نیروی سراسری در طیف اپوزیسیون آمادگی دارند با چنین سناریویی همکاری کنند: یعنی خلاص شدن از جمهوری اسلامی بدون ایجاد فرصت برای گفتمان چپ کمونیست برای تبدیل انقلاب نوین ایران به یک انقلاب اجتماعی برای عبور از نظام سرمایه داری علاوه بر استبداد سیاسی – مذهبی.
ایندو نیرو عبارتند از: مجاهدین خلق و سلطنت طلبان. به لحاظ توانایی تشکیلاتی و قدرت سازماندهی، فعلا توان سلطنت طلبان قابل قیاس با توان مجاهدین نیست. ضمن اینکه با روی کارآمدن ترامپ در امریکا پاره ای از حامیان معروف مجاهدین نظیر: جان بولتون به کاخ سفید راه پیدا کرده اند و سعی دارند به حامیان رژیم چنج بقبولانند که تنها نیروی متشکل و سازمانیافته ای که میتوان روی آن حساب کرد همین مجاهدین خلق هستند. ضمن اینکه پاره ای از شیخ نشین های ثروتمند جنوب خلیج فارس علاوه بر سلطنت طلبان از مجاهدین نیر آشکارا حمایت میکنند و مقامات بلند پایه آنها در میتینگهای سالانه مجاهدین شرکت میکنند و جزو حامیان مالی آنها هستند. با این همه به نظر میرسد در یک و دو سال اخیر تحولات "مثبتی" به نفع پروژه رضا پهلوی در حال وقوع است. به لحاظ سیاسی تعداد بیشتری از جمهوریخواهان سکولار به نفع این پروژه قالب تهی میکنند و از سویی رسانه های بیشتری از مدیای کلان فارسی زبان، تریبون خود را در اختیار حامیان "رویال دیریم" قرار میدهند. از بخش فارسی صدای امریکا تا تلویزیون من و تو ، از رادیو فردا تا ایران اینترنیشنال، از تلویزیونهای ماهواره ای لس انجلسی تا بی بی سی همه توش و توان خویش را در خدمت تقویت این گفتمان قرار داده اند و اینکار را با وسواس کامل و با حذف گفتمان های سیاسی دیگر بویژه چپ سوسیالیست به اجرا در می آورند. البته ابر رسانه بی بی سی فارسی کماکان با برگ جناح اعتدال در حکومت اسلامی بازی میکند و الویت اصلی اش همچون سالیان گذشته تقویت پروژه رام کردن و اصلاح جمهوری اسلامی است . منتها هرازگاهی برای رعایت "اخلاق حرفه ای ژورنالیستی" سعی میکند به اپوزیسیون برانداز هم تریبون بدهد که این قرعه در ۹۹ درصد موارد به سلطنت طلبان و یا لیبرالهایی میرسد که با پروژه "رویال دیریم" همراه هستند.
در بطن این تحول است که روزنامه گاردین در بریتانیا، چندی پیش فاش کرد که تلویزیون ایران اینترنیشنال به یکباره از حمایت مالی ۲۵۰ میلیون دلاری عربستان و برخی دیگر از دول شیخ نشین و سرمایه داران جنوب خلیج فارس برخوردار شده است. در راستای این تحول مالی اساسی بوده که پاره ای از زبده ترین خبرنگاران و مجریان رسانه های رقیب با پیشنهادات چرب و چلیک مواجه میشوند و به این تلویزیون کوچ میکنند. نظیر: صادق صبا رئیس سابق بخش فارسی بی بی سی – پانته آ بهرامی مجری معروف تلویزیون من و تو و سیما ثابت مجری برنامه چشم انداز بامدادی رادیو بی بی سی. برنامه تلویزیونی جدید ایران اینترنیشنال با عنوان: میدان، را نیز این دو نفر آخری اداره میکنند.
در این برنامه پرخرج و پرزرق و برق بوده که جناب شاهزاده ظاهر می شود و به پرسشهای مشتاقان پاسخ میگوید. این برنامه گویی "دیرس کد" داشته است یعنی حضار دست چین شده از سراسر امریکا – اعم از خانم یا آقا – باید لباسهای شیک می پوشیدند تا هم شان شاهزاده رعایت شود و هم برنامه "های کلاس" جلوه کند. تحت تاثیر همین فرهنگ "های کلاس" بوده که شاهزاده در فرازی از سخنانش آشکارا به اکثریت مردمانی که تخصص دانشگاهی ندارند توهین میکند و خطاب به حضار دست چین شده میگوید که خوشبختانه شما مثل آنها بی سرو پا نیستید!!
رضا پهلوی، دو مجری اجیرشده و همه حضار در این سیرک میدانی سعی کردند هم تصویری آرمانی از نیم قرن سلطنت پهلوی ارائه کنند و هم سیمایی امروزی، مدرن و به شدت دمکرات و امید بخش از شاهزاده ۵۸ ساله را به معرض فروش بگذارند. در این میدان مکاره که با شارلاتانی تمام طراحی شده بود نه کسی نقدی به رژیم گذشته داشت و نه سعی شد تناقضی در سخنان گوهربار شاهزاده جستجو کند. نمایشی مضحک برای رنگ کردن گنجشک و عرضه آن به عنوان قناری به مردم!!
به همین خاطر باید نسبت به این گفتمان حساس بود و برای حال و آینده ایران به طور همه جانبه ای به نقد آن پرداخت. مقاله زیر کوششی است در این راستا.
پرسشهای "میدانی" ما
ما به عنوان نحله ای از گفتمان سوسیالیستی – کمونیستی که به آزادی بی قید و شرط اندیشه، بیان، تشکل ، تجمع، و حق رای همگانی آزاد و حق بی چون و چرای انتخاب شدن و انتخاب کردن برای همه گرایشات سیاسی از آنارشی تا مونارشی باور دارد، معتقدیم که در ايرانِ پس از جمهوری اسلامی، هر فرد و نيرويى حق دارد در يك رقابت سالم دموكراتيك، حقانيت خود را براى اكثريت مردم به اثبات رساند و در عين حال حق هر فرد و جريانى ‌است كه ضمن دفاع از مواضع و برنامه پيشنهادى خود، به نقد و رد ديگر پروژه‌ها بپردازد. از اين منظر، ما سوسياليست‌ها بعنوان مدافعين يك آلترناتيو سياسى برابری طلبانه و آزاديخواهانه، يعنى آلترناتيوى كه از سرنگونى جمهورى اسلامى توسط انقلاب اجتماعى، خود‌حكومتى مردم، دموكراسى شورایی مشاركتى، پايان دادن به نابرابرى‌هاى طبقاتى و استقرار عدالت اجتماعى دفاع مى‌كند و كارگران و زحمتكشان را براى برپايى جامعه و حاكميتى انسانى يارى مى‌رساند، وظيفه خود مى‌دانيم كه در اين برهه حساس‏ از تاريخ كشورمان و با درس‏گيرى از تراژدى شكست انقلاب بهمن ۵۷ به نقد انواع و اقسام آلترناتيوها و جرياناتى بپردازيم كه عليرغم مبارزه با جمهورى اسلامى و داعيه آزاديخواهى و مردمسالارى قادر نيستند به آرمان آزادى و برابرى تحقق بخشند. در اين راستا يكى از نكات كليدى كه هر جريان مدعى رهبرى جنبش‏ بايد در برابر خود بگذارد، بررسى نقادانه گذشته خود و كلا تجارب مربوط به پروژه پينشهادى خويش‏ است. مثلا رضا پهلوى و « مشروطه‌خواهان » دور و بر او، ادعا مى‌كنند كه « دموكرات » شده‌اند و احياى سلطنت پهلوى در ايران به‌ هيچوجه اصول آزادى و دموكراسى را زير نخواهد گرفت. ايشان همزمان و بارها از دوران به اصطلاح پرشكوه پدر و پدر بزرگشان ( محمدرضا و رضاشاه ) ياد مى‌كنند يعنى دوران پنجاه ساله‌اى كه اساسا با سركوب، اختناق، تبعيضات قومى، وابستگى سياسى و اقتصادى به دول امپرياليستى و رشد نابرابرى‌هاى طبقاتى و غارت نجومى ثروت‌هاى كشور توسط خاندان پهلوى و اختاپوس‏ « هزار فاميل » سپرى شده است. بنابراين كسى كه نيم قرن سلطنت پهلوى را « طلايى » ارزيابى مى‌كند، نمى‌تواند همزمان هم داعيه آزاديخواهى داشته باشد و هم فكر كند كه بديل ترقيخواهانه‌اى را در برابر ارتجاع مذهبى حاكم علم كرده است. ( همچنانکه رهبران اصلاح نظام اسلامی – موسوی و کروبی و خاتمی - که دهه اول رژیم اسلامی خمینی را دوره نورانی و طلایی میدانند نمیتوانند ادعای آزادیخواهی کنند) !!
اين مساله در مورد ساير جريانات - حتى چپ- نيز صادق است. مثلا نيروى چپى كه با تجارب سترون و دهشتناكى چون حكومت‌هاى توتاليتر مدعى سوسياليسم در بلوك شرق سابق مرزبندى قاطع نداشته باشد و يا به گونه‌اى جنايات هولناك پول‌پوت‌ها و استالين‌ها را توجيه كند، نمى‌تواند در ايران امروز كانديداى خوبى براى پاسدارى از آزادى و حرمت انسانى باشد.
دومين نكته كليدى كه آقاى رضا پهلوى بايد پاسخ دهند نقش‏ تعيين كننده كودتاى ۲۸ مرداد ۳۲ عليه حكومت دکتر مصدق در عقب‌گرد تاريخى ايران و تبديل دموكراسى سیاسی به يك كيمياى ناب در آن و در نتيجه زمينه ‌سازى براى چهار دهه حاكميت فاشيسم مذهبى است.
بسيارى از سلطنت‌طلبان اصرار دارند كه مشروطه‌خواه ناميده شوند. آنها مدعى‌اند كه مى‌خواهند همچون حكومت‌هاى سلطنتى در انگليس‏ يا اسكانديناوى، قدرتى برپا كنند كه در آن شاه از مداخله در سياست و امورات مملكت معاف باشد. در پاسخ بايد گفت: مگر دكتر مصدق و جبهه ملى او نيز نيتى جز اين داشتند كه « شاه سلطنت كند نه حكومت!» پس‏ چرا با همكارى مستقيم سازمان‌هاى امنیتی آمريكا و انگليس‏، دولت او را ساقط كرديد و انبوهی از انسانهای آزاده را كشته و يا به شكنجه‌گاه فرستاديد؟
آقاى رضا پهلوى در جايى مى‌گويد « يك بار براى هميشه هر ايرانى از هركجا كه باشد از هر طبقه‌اى و هر مذهبى و مسلکى و هر عقيده‌اى، بداند كه در آن مملكت صاحب حقوق مساوى خواهد بود و حقش‏ را در آن جامعه خواهد گرفت. اين پايه و اساس‏ كار ماست... ما يك سابقه تاريخى در مملكتمان داريم كه زمانى كه پايه دموكراسى در انقلاب مشروطيت ريخته شده، بسيارى از اين ممالك امروزى اروپا حكومت‌هاى ديكتاتورى و فاشيستى داشتند. » يعنى ايشان مدعى‌اند كه خاندان پهلوى عليرغم نيم قرن اختناق، ادامه‌ دهنده و پاسدار ارزش‏هاى انقلاب مشروطيت بوده است.
ما مى‌دانيم كه سه جريان مشخص‏ اجتماعى در انقلاب مشروطيت دخيل بودند: ۱ - جريان سوسيال دموكراسى كه خواهان رفع ستم اربابان فئودال با تكيه بر جنبش‏ دهقانى، نابودى استبداد قاجارى و برقرارى يك جمهورى مبتنى بر دموكراسى سياسى بود . ۲ - جريان ناسيوناليست به رهبرى شخصيت‌هاى روشنفكر بورژوا و تجار مشروطه‌خواه كه بر خلاف انقلاب كبير فرانسه، شجاعت طرفدارى از جمهورى را نداشتند. راديكالترين افراد اين طيف از شعار « شاه سلطنت كند نه حكومت » طرفدارى مى‌كردند. و بالاخره ۳ - جريان مشروعه‌خواه به رهبرى شيخ فضل‌الله نورى كه خواهان تلفيق كامل دين و دولت و استقرار شريعت به جاى قانون اساسى مشروطيت بود.
خاندان پهلوى حال بايد پاسخ دهند كه به كداميك از اين سه طيف تعلق داشته و يا دارد؟ پاره‌اى از صاحب‌نظران طيف سلطنت ادعا مى‌كنند كه به گرايش‏ دوم تعلق داشته و دارند يعنى همان جريانى كه در انقلاب مشروطيت و بعدها در نهضت ملى شدن نفت، خواستار تعديل قدرت شاه به نفع « مجلس‏ انتخابى » ( مجلس‏ شوراى ملى ) بودند. اين ادعا را مى‌توان با طرح چند سوال ساده رد نمود: نخستين پرسش‏ اينكه اگر خاندان پهلوى طرفدار مشروطيت بوده، كودتاى رضا خان و لغو عملى قانون اساسى و فرمايشى شدن مجلس‏ چه معنايى داشت؟ آيا قدرقدرتى رضا شاه، حاكميت استبداد مطلق‌العنان نبود؟ دومين سوال اينكه اگر قبول داريم حكومت مصدق ادامه ‌دهنده گرايش‏ دوم انقلاب مشروطيت بود، از چه رو محمدرضا شاه در تداوم سنت تاريخى « استبداد شرقی » زيرآب حكومت‏ انتخابی را در سال ۳۲ زد؟ و پرسش‏ سوم اينكه اگر قبول داريد شعار انقلاب مشروطيت همچون همه انقلاب‌هاى بورژوا_ دموكراتيك جهان اين بود كه پارلمان را به حاكم واقعى كشور تبديل كند، چرا عملا « توشيح ملوكانه » وتوكننده و حاكم اصلى كشور بود؟ اهرم سومى كه حتى قادر بود تصميمات دو مجلس‏ فرمايشى سنا و شوراى ملى را نيز وتو كند؟
ممكن است در اين ميان عده‌اى پيدا شوند ( و از قضا شده‌اند ) و بگويند « شاهزاده رضا پهلوى! در دوران اختناق سياه آریامهری، نوجوانى بيش‏ نبوده، بعلاوه اقامت طولانى وى در خارج و تجارب انقلاب ۵۷ به ايشان ثابت كرده است كه " اشتباهات " پدر و پدربزرگ را تكرار نكنند! » اين ادعا هم درست است و هم غلط . درست است به اين اعتبار كه نمى‌توان خطاها و جنايات اجداد را به پاى « شجره طيبه » نوشت يعنى « از فضل يا شر پدر، پسر را چه حاصل؟! » بنابراين سخن از دادگاهى نمودن و متهم نمودن آقاى رضا پهلوى در ميان نيست. نادرست است از اين رو كه ايشان مدعى بازسازى و احياى زمامدارى سلسله‌اى در ايران است كه بيلان تاريخى معينى در كشورمان داشته است. يعنى نمى‌توان از نظريه و يا سيستم حكومتى معينى دفاع كرد اما كارى به تجارب و عملكرد آن در گذشته نداشت.
بگذریم که در طول ۲۵۰۰ سال تاریخ سلسله های شاهنشاهی در ایران، هیچوقت حکومت، شاه و خاندانی پس از سرنگونی و انقراض مجددا به قدرت بازنگشته اند.
كسى كه مى‌ گويد دموكرات است و يا شده است، اولين شرطش‏ اين است كه با گذشته جريان سياسى و فكرى خود نقادانه برخورد كند، مثلا قاطعانه بايد نظر خود را در مورد چرايى استبداد سياسى، شوونيسم فارس‏، وابستگى به دول امپرياليستى و فرمانبرى از مستشاران و سفراى آنها ( كه بعضا در كتاب خاطرات اسدالله علم نيز اعتراف شده است ) و چپاول و نابرابرى‌هاى طبقاتى بدهد و بعلاوه در برابر خروج و سرقت ميليونها دلار از دارايى‌هاى كشور توسط خاندان پهلوى در مقطع انقلاب ۵۷ پاسخگو باشد و مهمتر از آن آمادگى خود را براى واريز مجدد آن به خزانه مملكت در فرداى سرنگونى رژيم اسلامى اعلام نمايد. والا اين روزها كسى در مورد دعاوى دموكرات بودن افراد و نيروها - مادام كه در سطح حرف باقى مى‌مانند- تره هم خرد نمى‌كند!!
در جايى كه خامنه‌اى نيز حكومت عصر شترچرانى را مردم‌سالارترين نظام دنيا مى‌داند، پيداست كه براى اثبات آزادى‌خواهى بايد ماليات بيشترى پرداخت .
در همين راستا « شاهزاده » مدتى است جهت اثبات متفاوت بودن‌شان به دفعات از حكومت‌هاى سلطنتى رايج در اروپا ( نظير بريتانيا ) سخن مى‌گويند كه « دموكراسى و موناركى » در آنها با يكديگر همزيستى دارند و مانعى در برابر هم نيستند !!
بگذريم كه در گذشته و حال بسيارى از مشروطه‌خواهان ايرانى ابراز عقيده نمودند كه « احتمالا هنوز الگوى انگليس‏ و اسكانديناوى براى كشورمان زود باشد !! » آنها از الگوهاى واسط كه در آن شاه هنوز از اختياراتى در حكومتدارى برخوردار است دفاع مى‌كنند. براى نمونه دكتر شاپور بختيار خود را طرفدار نمونه اسپانيا مى‌دانست.
با اين همه فرض‏ مى‌گيريم كه دعاوى دموكرات‌منشانه جناح‌هايى از طيف سلطنت طلب درست باشد يعنى اينها قول مى‌دهند كه « پس‏ از عبور خر مراد از پل » هوس‏ ظل الهى و قدرقدرتى نكنند. در اين صورت پرسيدنى است كه اگر شاه قصد دخالت در حكومتدارى و سياست را ندارد، آنگاه چه دليلى دارد كه فرد يا خاندان معينى با برخوردارى از امتيازات اشرافى و موروثى، بى‌آنكه خاصيتى داشته باشند، مفت بخورند، ريخت و پاش‏ كنند و ميليارد ميليارد ثروت بياندوزند؟ چرا چنين كس‏ يا كسانى نمى‌آيند همچون هر شهروند عادى كار و زندگى كنند و اگر علاقه‌اى به شركت در امور حكومتى داشتند، خود را در معرض‏ قضاوت، انتخاب و عزل و نصب دايمى مردم قرار دهند؟ چرا مى‌خواهند حقوق و امتيازاتى جدا و برتر از شهروندان معمولى داشته باشند؟ تازه اين درحالى است كه در قدرت سياسى مداخله نكنند ( يعنى به نقش‏ طفيلى و زايد خود بسنده كنند) "طبيعت" آن روز را نياورد كه بخواهند در حكومت‌دارى هم شركت كنند، در اين صورت ترديدى باقى نمى‌ماند كه دخالت شاه ( بعنوان يك مقام موروثى ) در سياست جز باز‌توليد استبداد كاركرد ديگرى نخواهد داشت.
رندى مى‌گفت: « شاه اگر حكومت كند، ديكتاتور مى‌شود، اگر نكند، طفیلی مى‌شود!! » يعنى در هر دو حالت، خوره‌اى بر پيكر مردم‌سالارى واقعى خواهد بود!
۷ نوامبر ۲۰۱

چهره‌های ماندگار سعید سلطانپور، شاعر شعر انقلاب و زبان هنر و ادبیات طبقه‌ کارگر

عباس منصوران; چهره‌های ماندگار سعید سلطانپور، شاعر شعر انقلاب و زبان هنر و ادبیات طبقه‌ کارگر

1319-1360

در سبزوار خراسان بزرگ در سال ۱۳۱۹ چشم به جهان گشود ، ‌در جنوب تهران آموزگار شد. بیست و یک ساله بود ‌که در سال ۱۳۴۰ در خیزش آموزگاران پیشتاز می‌شود. در ۱۲ اردیبهشت ۱۳۴۰ همراه با هزاران آموزگار و فرهنگی دیگر در این همایش طبقاتی شرکت می‌کند. با یاری انقلابیونی چون صمد بهرنگی، بهروز دهقانی، حسن ضیاظریفی، بیژن جزنی و یارانشان و با پیوستن دانشجویان و دانش‌آموزان و کارگران این جنبش سراسری می شود و با کشته شدن دکتر خانعلی به خون کشانیده می‌شود شاه به خواست آموزگاران تن می‌سپارد تا فرصتی دیگر بازستاند.

سعید، به فراگیری هنر نمایش با برپایی هنرکنده آناهیتا به این هنرکده پیوست. سعید برآن بود که «تئاترْ اکنون در زمینه هنری باید کارکردی داشته باشد که مبارزه‌ی مردم در زمینه تاریخ خواهد داشت». او در اجرای نمایش‌نامهٔ سه خواهر اثر آنتون چخوف همکاری کرد و هم‌زمان با شرکت سازنده در تئاتر، از سال ۱۳۴۴ تا ۱۳۴۸ دوره‌ی دانشکدهٔ هنرهای زیبای دانشگاه تهران را به پایان رسانید، در سال ۱۳۴۷ جنگ شعر« صدای میرا» را که در سال‌های ۴۷–۱۳۴۰ سروده بود و در بردارنده‌‌ی ۵۸ شعر، در دویست صفحه به چاپ و نشر می‌رساند. در سال‌های دانشجویی نمایشنامه‌های «مرگ در برابر» از «وسلین هنچوف» و« ایستگاه» نگارش خویش را به نمایش می گذارد. هم‌زمان با چاپ «صدای میرا» در سال ۱۳۴۷ کتاب برای همیشه ممنوعه می‌ود یه مانند همه‌ی سروده‌‌ها، نگارش‌ها و کارهای سعید در زمینه‌ی نمایش و نقد و زیبایی و زندگی به وسیله حکومت اسلامی نیز تا کنون سال ۱۳۹۷ ممنوعه مانده و جز آثار خطرناک به شمار می‌آیند. شعر می‌سراید و نمایشنامه و نقد ادبی و هنری از ژانر دیگر،‌ از جنس انقلابی. سال ۱۳۴۸ دفتر شعر او به نام «صدای میرا» نشر یافت که به زودی از سوی حکومت شاه ممنوعه می‌شود. او بر حکومتِ مجسمه‌ها و «یونیفورم‌های سرکوب شهر شب» تاخته بود. با گروه دوره‌ گردان نمایش به آغاجاری ره می‌سپارد تا در میان دکل‌ها و شعله‌های سوران از خون و عرق نفتگران در هوای اشباع از نفت و دکل و استثمار و لوله‌های جاری تا بانک‌های جهانی شعر آغاجاری را بسراید. «آغا جاری»

از صخره‌ی تکیده‌ی تن من، می گریستند

و مثل خیل سوخته‌ی اشباح

در بادهای گازی شب دود می‌شدند.

آن کنده‌های خیس گرفتار

مردان داغناکِ‌ آغاجاری

آن کوره‌ی محاصره‌ کوره‌های سرخ

از مرگ بود، از زخم،‌

از زخم و مرگ بود آغاجاری

بوی غبار و نفت می‌آمد،

از خاکهای سرخْ گذشتیم

آةش میان باد، پریشان بود

مردان میان جاده‌ی تفناک

مثل فلزِ ملتهبی می‌گداختند.

و ما- گروه کوچک دلقک‌ها،

معمارهای روح بشر-

هرگز، زخم برادران گدازان راه

را

درجاده‌ی جنوب ندیدیدم

در بوی داغ نفت، از پشته‌های نعش گذشتیم

بر نعش هیچ مرد نگریستیم.

از نعش بود،‌ از نفت

از نفت و از نعش بود آغاجاری

آن شب که نعره‌های اتلٌو

در شعله‌های داغ تو پیچید

و مرشدِ گروه عروسک‌ها

هر ارتعاش نخ را یک سکه می‌گرفت

من نعش تفته‌ی پدران را،

در کوره‌‌های سرخ تو دیدم

آشویتس داغناک، آغاجاری

آن شب دلم پرنده‌ی سرخی بود

که روی آن ولایت سوزان می‌گذشت

آن‌شب دلم پرنده‌ی سرخی بود.

سعید،‌ از سازماندهنگان گرد‌هایی‌یادبود زنده یاد تختی نامدار بود. با آغاز خیزش مسلحانه چریکی در سیاهکل، در سال ۱۳۴۹ سعید به موج ادبیات این گرایش می‌پیوندد. نمایشنامه آموزگاران نوشته‌ی محسن یلفانی که آنزمان خود وی آموزگار بود را کارگردانی کرد. سعید در کارگردانی تئاتر، بداهه‌گر است. به این بیان که در جریان کارگردانی، خود نکاتی لازم و گویا برای ادای بهینه‌ی نمایش به آن می افزود. همان بداهه را در کارگردانی نمایشنامه آموزگاران به کار برد. نمایش در خانه‌ی کوچک و ندارانه‌ی یک آموزگار می‌گذرد. در پایان نمایش است که یکی از آموزگاران، لوله‌بخاری را بیرون آورده و رو به سویی می‌گیرد و شلیک می‌کند به نشانه‌ی مسلسل،‌ که این است آخرین سخن برای رهایی. همین سبب می شود که در دومین شب نمایش، سعید در صحنه به همراه گروه نمایش دستگیر و در دادگاه نظامی به زندان محکوم و نزدیک به ۷ ماه زندانی می‌شود. سعید همین بداهه کاری را در نمایشنامه «دشمن مردم»‌ از کارگردان به نام و پیشتاز نروژی «ایبسن» به کار می‌برد. در این نمایشنامه نیز سعید مردم را وارد نمایش می سازد وادار به پاسخ و ایستادگی می‌کند. این کار سعید بود برخلاف «ایبسن» که به قهرمانان چشم داشت. کتاب حسنک وزیر با برداشت زیبا و هنرمندانه‌ای از تاریخ بیهقی، آفریده‌ این برهه است.

پخش دوباره کتاب ممنوعه‌ی «نوعی از هنر، ‌نوعی از اندیشه، در سال ۱۳۵۱ برای سعید شکنجه و زندان را در پی‌دارد. و در «بند سه هزار» کنونی و چندی نیز در زندان قزل‌قلعه می‌ماند. پس از چهل و پنج روز آزاد می‌شود. پس از آزادی بی‌درنگ در پی برگزاری جشن‌های ۲۵۰۰ سالهٔ حکومت شاهنشاهی نمایشنامه‌ی «چهره‌های سیمون ماشار» نوشته‌ی برتولت برشت را به صحنه می‌برد.

و می سراید‌ در بند اوین و در کمیته کشتار:

تا که در بند یکی بندم هست

با تو ای سوخته پیوندم هست

گر چه در تب تند شکنجه می‌سوزم

ز خون ریخته خورشیدها می‌افروزم

«آوازهای بند» دومین دفتر شعر سعید در سال ۱۳۵۱، زیر زمینی دست به دست می‌شود. در این سطح ازبلوغ سیاسی است که سعید، بیان و زبان زمانه‌اش را می‌سراید. چکامه‌‌های شاعر،‌همچون شهاب از پایگاه هنر ستمبران شلیک می‌شود. زندان‌های شاه در سال ۱۳۵۱ تا ۵۳ میزبان این هنر و هنرمند انقلابی است. در سال ۱۳۵۳ به جرم انتشار« آوازهای بند» که در سلول‌های کمیته و اوین سروده بود و به جرم داشتن افکار سوسیالیستی و به اتهام پیوند با سازمان چریک‌های فدایی خلق ایران در اوین و بند پهلوی زندانی می‌شود. تا تیر ماه ۱۳۵۶ به جرم «داشتن افکار سوسیالیستی» و در پیوند با چریک‌های فدایی خلق ایران به شکنجه ‌گاه دوباره در کمیته کشتار-که حکومت اسلامی به زندان توحید و بند سه هزار تبدیل‌اش کرد و چپ‌ها و سوسیالیستها را در آن به بند کشید و اینک موزه شده است- کشیده می‌شود. با آغاز شورش زحمتکشان و کارگران، ‌سعید شعر را از زندان به خیابان‌ها می‌آورد. سال ۱۳۵۶، سال خیزش تبریز،‌ سال شورش تهی‌دستان و حاشیه نشینان است و لایه‌های میانه، و زاغه‌های فقر و تولیدات و لشکر ذخیره و اضافی «تمدن بزرگ» و صنایع مونتاژ، در این سوی زمین در پایتخت شاه از زمین می‌روید و شهرداری با بولدوزرهای‌ تخریب، هجوم می‌آورد و خاک‌نشینان ایستادگی‌ می‌کنند.

سعید سلطان‌پور روز ۲۲ تیر ۱۳۵۶ از زندان آزادمی‌شود. کانون نویسندگان ایران با انتشار بیانیه‌ای چهل نفره، برای دومین بار گشایش یافته است و نشست بنیانگذاران دومین دوره، هم‌زمان با آزادی سعید از زندان که او از زندان به کانون می رود تا بگوید:

من دیشب از زندان آزاد شده‌ام و امروز آمده‌ام تا در دفاع از آزادی بیان، اندیشه و اجتماعات، به کانون نویسندگان بپیوندم.

و بیانیه ۹۸ نفره کانون را امضا می‌کند.

سعید اینک با سمت‌گیری به سوی انقلاب و کارگر و کمونیسم در تلا ش است تا شعر و کلام و پیام مسئول و مبارز را از کتابخانه و کتاب و خلوت‌های خاموش به کوی و خیابان‌ها و کارخانه‌ها بخواند. پس دانشگاه و انستیتو گوته را که آن روزها شعرخوانی جاری بود، به تریبونی برای عمل مستقیم علیه حکومت به کار می‌گیرد. از کشتارگاه اوین و کمیته کشتار به خیابان آمده است تا از «انقلاب نزدیک»‌ با ژانر شعر حماسی و تهییجی و غزل‌سرا باشد و سخن بگوید.

از 18 تا 27 مهر سال 1356 (یازدهم تا نوزدهم اکتبر 1977) ده شب شعر خوانی به وسیله نویسندگان و شاعران در انجمن فرهنگی ایران و آلمان (انستیتو گوته) در دانشگاه صنعتی تهران برپا شد. به دو هزار نفر کارت دعوت داده می شود، بیش از ده هزار نفر به درون دانشگاه می آیند. برای نخستین بار نزدیک به شصت تن از شاعران و نویسندگان شناخته شده و زیر سانسور نیز سروده‌‌های خود را در برابر هزاران شنونده‌ی پر شور، دانشجو دانش آموز و حتا آمده از دیگر گوشه‌‌های ایران، بازخوانی کردند. سعید اینک در شب‌های شعر، عضو هیات دبیران كانون نويسندگان است و از نخستین شب شعر بیان می‌دارد که از پایگاه کانون نویسندگان ایران به شعرخوانی آمده است. از شب پنجم شعر” در بند پهلوی ” و” کشتارگاه ” را می‌خواند. سخنرانان سرکوب شده و زندانی سال‌های سانسور مجال یافته‌اند تا سخن بگویند شعر آزاد بخوانند. سعید سلطانپورکه تازه از زندان آزاد شده در پشت تریبون شب‌های شعر از رفقای فدایی‌ و آزادیخواه و اسیر می‌گوید. می‌توان گفت: شب‌های شعر، سرآغاز انفجارهایی بود که که چند ماه بعد سراسر ایران را فرا گرفت. شبانه‌ی 23 آبان در دانشگاه صنعتی باز شب شعر برگزار می شود. در دانشگاه صنعتی تهران، گردهمایی‌ آنانی که در آن شب سرود، ‌پشت درهای بسته در محاصره پلیس، از پیوستن به صدای سعید بازداشته شده بودند به گوش می‌رسید. دانشگاه از سوی پلیس و ساواک محاصره و بسیاری دستگیر می‌شوند، همایش کنندگان و سعید تا صبح می‌مانند سرود خوان و خواستار آزادی دستگیر شدگان هستند و دانشگاه سنگر می‌گیرند. حکومت شاه در برابر این موج، واپس می‌نشیند. روز بعد دستگیر شدگان را آزاد می کند. با سرازیر شدن موج جوانان پرشور از دانشگاه، خیزش موج می‌بندد. به این گونه، شعر و سرود در دانشگاه به خیابان سرازیر می‌شود.این خود گویای سمت و سوی قیامی است که یکسال بعد به تجاوز برده شد.

سعید به خیزش‌‌های خیابانی همچنان به پیوستن و رهبری در خیابان‌ها می‌سراید. برای نخستین بار شعارهایی مانند «کارگران برادرند،‌ بردارن برابرند!» «برادری،‌ برابری،‌حکومت کارگری! »‌ ووو در خیابان‌های تهران شنیده می‌شوند،‌ سال ۱۳۵۶ هنوز نه آخوندی در خیابان است و نامی از حکومت اسلامی و خمینی. همه در لانه‌‌ها و حوزه‌ها در هم می لولیدند تا با مصرف دسترنج تولیدکنندگان پروارتر شوند. سعید، پس از برگزاری شب‌های شعر و شرکت در بازسازی کانون نویسندگان راهی اروپا می‌شود. در اروپا به سازماندهی کمیته از زندان تا تبعید می‌پردازد. پیش از بهمن ۱۳۵۷ به تهران بازمی‌گردد ودر روزهای قیام شرکت می‌جوید تا آخرین روزهای شاه را شاهد باشد. حکومت شاهنشاهی چاره‌ای جز واگذاری قدرت سیاسی ندارد. سرمایه‌ جهانی به چاره‌جویی برای مهار و شکست خیزش توده‌ها،‌ جایگزینی را جز ترکیبی از مذهبی- ملی‌ها و خمینیسم نمی‌یابد. اینک، اید‌ه‌‌ی شوراها در حال مادیت یابی و رویش است. با سرنگونی رژیم پهلوی از سوی سازمان چریک‌های فدایی خلق ایران در سال ۱۳۵۸ کاندید می‌شود تا در انتخابات مجلس شرکت جوید و از این تریبون در گردهمایی چند صد هزار نفره در میدان آزادی در تهران از انقلاب و آرمان‌ها و خواست‌هایش،‌ در نقد شرایط حاکم و حکومت اسلامی سخن می‌گوید.انقلاب و انقلابیون و شوراها در سراسر ایران در کوی و کارخانه به دست باندهای سپاه و کمیته‌‌ها،‌این بازوان مسلح و ایدئولوژیک حکومت اسلامی به خون کشانیده می‌شوند. سعید در برابر حاکمیت و چنین روندی‌ ایستادگی می‌کند و حکومت اسلامی تمامی دست‌‌آوردهای انقلاب را با فریب و وعده و دشنه چماقداران حزب‌الله و شلیک و ترور پس می‌گیرد. انقلاب از همان آغاز شکست می‌‌خورد. سعید در سازمان چریک‌های فداییان خلق ایران در انشعاب خرداد ماه سال ۱۳۵۹ اینک شبانه روز در حال تلاش تا پای جان است. بخش انقلابی ‌چریکهای فدایی جدا شده از اکثریت پیوسته به خیانت‌ و حزب توده‌ و حکومت اسلامی به رهبری فرخ ‌نگهدارها و باند همراه، که فداییان اکثریت نامیده می‌شدند و سازمان فدایی را به نیروی پاسداران حکومتی پیوند می‌دادند، اینک پیشتازی سعید را به همراه دارد.

سعید برآن است که ژولیده‌گان محکوم به حاشیه رانده شده در پیرامون شهرها، تهی دستان شهر و روستا وارثان انقلاب‌اند. او مخالف قهرمان پروری است و با بینش او این، کارگران هستند که باید سیستم را دگرکون سازند و سوسیالیسم را برای رهایی به‌سوی کمونیسم، مادیت بخشند.

سعید در این دوره در زمینه نشر دانش و آگاهی پیشتاز می‌شود و آگاهی و تئوری انقلابی را ضرورت دیالکتیکی برای پراتیک و سازمانیابی انقلاب می‌داند. از این روی انتشارات «شناخت»‌ را برپا می‌سازد وی با این ابتکار می‌کوشد تا یک پخش مرکزی و سراسری در ایران سازمان دهد که هنوز هم به تا سال ۱۳۹۷ پس از ۴۰ سال سازمان نیافته است. او آغازگر این تلاش و ضورت بود و و نشان داد که خیابان‌ها و میدان‌ها باید ترییون‌های آگاهی شوند. سعید درتهران خانه‌ای که باقیمانده از نهادی فرانسوی و رها شده بود،‌ یافته و با فراز رفتن از بالای دیوار در را گشوده و ‌آنجا را تمیز کرده و نخستین مرکز پخش کتاب در ایران را می‌گشاید. سیعد مرکز «مایش» [مازیار، یاشار و شناخت‌] را در این خانه سازماندهی می‌‌کند. مرکز پخش موفق می‌شود کتابهایی از جمله کتاب جمعه به سردبیری زنده یاد احمد شاملوی همیشه جاودان که تا ۳۶ شماره آفریده شد، به شهرهای دوردست برساند. او خود به فروش و پخش کتاب در خیابان‌ها می پردازد. می گوید باید بساطی‌های کتاب برپا کرد. سراینده سرودهای انقلاب کارگری و مقاومت،‌ جلو دانشگاه تهران با کوله باری از کتاب و نشریه می‌آمد و به گفتگوهای سیاسی در خیابان شور می‌بخشید. او اینک، در نشریه کار،‌ارگان سیاسی سازمان چریک‌های فدایی خلق قلم می‌زد و هرجا که لازم می‌آمد و گوشه‌ای از کار در جایی بر زمین بود، سعید شانه‌ها را ستون می‌‌کرد. سعید همراه با پیشبرد وظایف سازمانی، نمایشنامه‌های «عباس آقا کارگر ایران ناسیونال» و «مرگ بر امپریالیسم» را در میان کارگران و رنجبران جنوب شهر به نمایش می گذارد. نمایشنامه‌ی عباس آقا کارگر ایران ناسیونال،‌ متن دست‌نوشته‌ای ندارد، و بازیگران آن بیشتر در میان آماتورها و کارگرانی بودند و نمایش به شیوه چکامه‌خوانی (نقالی) اجرا می‌شد و سعید چاوشگر نخست بود. نمایشنامه «مرگ بر امپریالیسم» روی تریلی اجرا می‌شد و به سوی میدان راه آهن در راه جنوب شهر می‌رفت و در گوشه‌ای از تریلی، یک دکل نفت به چشم می‌خورد.

روی تریلی با کارگران در حالیکه کمیته چی‌ها مسلح را در برابر داشت، می‌خواند:

سهم ما را بدهید

ما؛

در کارخانه‌ها

و معدن‌های تاریک

می سوزیم

ومثل توده‌های نیم‌سوز

از دهان برق و زغال

بیرون می ریزیم

سهم ما گرفتنی‌ست

می دا نیم…….

نمایش نادرشاه در راه بود که مسلسل‌های کمیته‌چی‌های حکومت اسلامی بر سینه‌های انقلاب رگبار شدند.

نمایشنامه ” عباس آقا، کارگر ایران ناسیونال ” از بی‌مانندترین نمایش‌های خیابانی با رویکرد و موضوع کارگری در خیابان‌های جنوب شهر و میان کارگران بود.

نمایشنامه بر پایه‌ی زندگى واقعى كارگر فابریک بود که به آگاهی می‌گرایید و در اول ماه مه ۱۳۵۸ به صحنه آمد و خواست و زبان طبقه‌ کارگر در برابر سرمایه‌داران و حکومت‌ بود. در سعید در بهمن ماه سال ۱۳۵۹ هنگام پخش تراکت، پس از انشعاب اکثریت و اقلیت، به وسیله گشت سپاه دستگیر می شود. با فریاد و فراخوانی رهگذران از دست جانیان گریخته و در میان مردم ناپدید می شود. نخستین میتینگ پس از انشعاب اقلیت از اکثریت که دست در دست حزب توده با حکومت جمهوری اسلامی بزرگترین سازمان چپ خاورمیانه را به پیاده نظام حکومت اسلامی می‌بردند، سعید در تدارک همایش است. در هفدهم بهمن، بناست که خود او چکامه ای در میدان آزادی بخواند. نزدیک به چهل هزار نفر به سوی میدان روانه می شوند. پاسداران در لباس رسمی حمله می آورند و تظاهرات به خون کشیده می‌شود. جهانگیر قلعه میاندوآب، کارگر کمونیست و از کادرهای سازمان چریک‌های فدایی خلق، ربوده می شود و پس از شکنجه با گلوله هایی در دهان و چشم در سردخانه ی پزشک قانونی یافته می شود و سعید چکامه ی ” جهان کمونیست ” را می سراید. جهان کمونیست یکی از حماسی‌ترین چکامه‌‌‌ی تراژیک و غمبار و غنی ادبیات کارگری است.

۷ بهمن ۱۳۵۹ نخستین میتینگ پس از انشعاب «اقلیت» از «اکثریت»، سازمان چریک‌های فدایی خلق را تدارک می‌بیند. نزدیک به چهل هزار نفر به سوی میدان روانه شدند، اما سپاه پاسداران در لباس رسمی و حزب‌الله به آن‌ها حمله کردند. جهانگیر قلعه میاندوآب کارگر کمونیست به‌وسیله سپاه ربوده شد و پس از شکنجه با گلوله‌هایی در دهان و چشم در سردخانه پزشکی قانونی یافته شد. و سعید «جهان کمونیست» را می‌سراید و این آخرین شعر سعید است:

گلوله‌ای در دهان

گلوله‌ای در چشم

در تکه‌های یخ

در سردخانهٔ پزشک قانونی

در شعلهٔ منجمد خون می‌تابد

شعله‌ای در دهان

شعله‌ای در چشم

در میتینگ هفدهم بهمن

در انبوه هواداران و مردم

در میان پلاکاردها و شعارها

در گردش تفنگداران جمهوری و گله‌های پاسدار و اوباش

در قرق چماق و زنجیر و نانچو

در صدای شلیک‌های ترس و

دشنام‌های جنون

در میان پلاکاردها

انقلاب

با پیشانی شکسته و خون‌چکان

می‌خواند

با صدای درخشان جهان و

رودخانه‌ها

و رفیقان جهان

جهان کمونیست را

می‌سرایند و

می‌سرایند

با دسته گل‌هایی از خون

بر فراز میتینگ تاریخ

سعید با مادرش زندگی می کند. سعید اینک در میتینگ‌های کارگری و توده‌ای شرکت می‌جوید،‌ می‌سراید و می‌نویسد. بیست و هفتم فروردین ماه ۱۳۶۰ در جشن عروسی خود به وسیله پاسداران سرمایه بازداشت می شود. در میان میهمانان که به عروسی‌اش آمده بودند، نگران است. در میان همهمه و ترانه، ناگهان پاسداری از پیک مرگ وارد می‌‌شود با درخواست معرفی سعید. کمیته چی مزدور، سعید می‌یابد، بازوی سعید را گرفته تا او به با خود بکشاند، سعید مقاومت می‌کند، با مقاومت سعید و تنی چند از میهمانان، پاسدار به همراه همقطاران آدمکش خود حکم جلبی از سوی کمیته مرکزی نشان می‌دهد که در آن دستگیری سعید و تنی چند را به اتهام «قاچاق ارز» آمده بود. در این هنگام چندین کمیته چی مسلح وارد می‌شوند. خانه در محاصره کامل، و پاسداران مسلح بر پشت‌‌‌بام‌ها و روی دیوارهای همسایه‌ها و گفتگو با مامورین مرگ بی نتیجه می‌ماند، چند تیر هوایی شلیک می‌شود. سرانجام سعید می پذیرد که برای جلوگیری از خونریزی‌با آ‌نها برود،‌ به آن شرط که سعید برای رفتن به بازداشتگاه، رفتن با پای پیاده به همراه همسرش ‌باشد. عروس و داماد، دست در دست یکدیگر،‌ در خیابان شب، نمایش حماسی دیگری برپا می‌کنند. بازیگران اجازه شرکت در این نمایش تراژیک و زیبای غمبار را نمی‌یابند. باردگر، شلیک و رگبار، ناگهان مردم محله به خیابان می‌آیند تا این نمایشنامه تاریخی را به تماشا باشند. در این هنگام،‌خشونت ذاتی سرمایه و ایدئولوژی اسلامی و زبان حکومت سرمایه، باریدن می‌گیرد. با قنداق تفنگ و مشت و مجروح ساختن عروس و داماد، تا وادارشان سازند که نمایشنامه‌‌ی «عروسی خون» که می رفت تا به یک خیزش و پیوستن توده‌ها به ضد رژیم پایان یابد، به خودرو بکشانند. پاسداران کمیته‌ی «کوی کن» موفق می‌شوند، سعید و همسرش را در جشن عروسی‌‌اشان،‌ بربایند. سعید دوباره به اوین و اینک در بند ۲۰۹ سپاه پاسداران افکنده می‌شود. در آنجا حکم دستگیری اش را به او ابلاغ می‌شود: عضویت در سازمان چریک‌های فدایی خلق. از او می‌خواهند که توبه نامه بنویسد و برای آزادی در مصاحبه‌ای علیه سازمان چریکهای فدایی خلق سخن بگوید. و او تنها زهرخند می‌زند. یک دست به لوله ی شوفاژ و دست دیگر به میله‌های فلزی در سلول بسته بودند، با باز و بسته کردن دمادم در، او را از پای در آورند. بازوانش شکسته می‌شود.

پس از دوماه شکنجه، ‌سرانجام در سپیده دم نخستین روز تیر ماه ۱۳۶۰، ‌در کنار ۳۶ انسان مبارز و آزاده به فتوای اسلامی خمینی در زندان اوین تیرباران می‌شود. بر خاک گلگون تیر در اوین، عقربه‌های خونین قلب پرمهر و سرود و شور سعید،‌ هنوز بر مدار قطب تهی‌دستان و کارگران زمین،‌ بر جاذبه‌ی‌ قانون انقلاب راه می‌کشید. ستمکشان در سرپناه‌های خویش و بوستان می‌دیدند آن «لاله‌ی شکفته‌ی شرقی» را آنگاه که حکومت در بلند‌گوه‌های فریب حوزه و قار قار قاریان قرآن و نماز و چمن دانشگاه زیر سُمّ ستوران اسلامی عربده می‌کشیدند و می‌خوانند که :‌

« زمین سهم برگزیدگان است»‌ و «برده‌ همیشه برده بوده است، این شالوده‌ی خداوندی‌ است.»

سعید خواهان برهم زدن آیه‌های اسارات‌آور بود. ایستادگی انقلابی در برابر حکومت اسلامی را فریاد می‌زد. هشدار می داد که:

«امروز دیگر این‌آزادی‌های را که دست آوردِ انقلاب خونین ما بود نمی‌توان با پند و موعظه و انتقاد بازپس گرفت،‌ زیرا رژیم سرکوبکر،‌ آزادی را به ضرب چوب و چماق و سلاح از ما سلب کرده است. امروز بهای آزادی خون ماست،‌ پس به پا خیزیم!»

یکی از پاسداران پیشین زندان اوین ( که از او تنها به نام ص. ت نام برده شده) هنگام تیرباران سعید سلطانپور می‌گوید: «آیت الله گیلانی روز سی ام خرداد سعید سلطانپور را در یکی از اتاق های زندان اوین «محاکمه» کرد و هنگامی که شنید سلطانپور متولد سبزوار است از او پرسید آیا شما ملاهادی سبزواری را می شناسید؟ که سلطانپور گفت بله. پس از آن آیت الله گیلانی خطاب به سلطانپور گفت آیا حاضرید افکار ملاهادی سبزواری را مطالعه کنید که سلطانپور گفت اگر وقت کنم حتما. پس از آن آیت الله گیلانی بدون آن که سخنی از محکومیت یا حتا اعدام بکند به سلطانپور گفت خب حتما آثار سبزواری را مطالعه کنید. پس از آن سلطانپور به بند بازگشت و فردا با سپیده دم تیرباران شد.»

خاک خسته بود،‌ پیکرهای رزمنده گان و تهی دستان خیزش در سراسر ایران در آفتاب،‌ برشته و تفتان،‌ برخاک افتاده بودند. خرداد سرخ، ‌سحر تیر را در سینه داشت. هنوز فریاد جوانان بی سلاح و برانگیخته «میلیشیای مجاهد»‌ روانه خیابان‌ها شده برای قدرت‌نمایی رهبران مجاهد به هدف شرکت در قدرت سیاسی سرمایه، به فرمان رهبران خویش که به سودای شرکت در حکومت، ‌آنان را برای «اتمام حجت با خمینی»‌ به بیان مسعود رجوی، به کشتارگاه فرستادند و مانند برگ خزان برخاک می‌ریختند به گوش می‌رسید و پیشترها،‌حکومت اسلامی، ‌تدارک کشتار سراسری و سرکوب کارگران و توده‌‌های زیر ستم و نیروهای انقلابی را دیده بود. آن لحظه‌ی مناسب فرا رسیده بود و در سپیده‌ی نخست تیر، ‌در آن گرگ و میش تلخ، پژواکِ انفجار شعر و شور و خیزش، در کنار سی و شش پیکر انسان انقلابی و آزاده به تیر بند حتا نبسته،‌ ایستاده چون سرو با چشمانی خیره به جلادان خمینیسم داعش زای خویش، سرمایه و مذهب‌اش. آخرین شعر سعید در میدان سنجش و کارکرد شعر و منش انقلابی و پیمان، ‌بر سینه فلات،‌ بال می کوبد و بر «دنا» و «دماوند»‌ و «سهند» و «تفتان» و «دراک» تا «آرارات» و اورامان و هر بلندای و فراز و سنگر انقلابی، بازتاب می‌‌یابد. غزال زخمی انقلاب، ‌بر مدار تیر،‌ می چرخد و آخرین قطره‌های جانش را می ‌سراید. چشمی به همراهان که به جویبار خون خویش فرو می‌نشستند،‌ با لبخند و درد و نگاهی بر فراز دیوار اوین، وسرزنش لبخندگونه‌ای به تاریخ ‌و به خاموشان خانه‌ها و کوچه‌های پر زمزمه و خیابان‌های آنروزهای تهی از قیام کارگران و تهی دستان.

سعید سلطانپور در روند رشد و بلوغ آگاهمند خویش، در فراشد فعالیت‌‌های انقلابی،‌ علیه مناسبات خواری آور و ستمبار بورژوایی فرا روئید و در خیابان‌های جنوب‌های جنوب تا شمال و شرق و غرب در میان کارگران جاری گردید و هنوز جاری است.

سعید سلطانپور، کادر انقلابی و آگاه طبقه کارگر،‌ چشم ما بود،‌ سعید را می‌بایست همچنان مردمک چشم‌ حفظ‌ می‌کردیم.

منابع

این یادنامه از کمون شماره ۸ ارگان سیاسی و تئوریک شورای کار،‌ نگارش عباس منصوران در مرداد ماه سال ۱۳۷۵ برگرفته و ویرایش نوین یافته است.

کتاب سعید سلطانپور،‌روشنگران از مزدک تا امروز، دفتر دوم، عباس منصوران،‌ نشر آلفابت ماکزیما، سوید ۱۳۷۴.

شعار سرودهایی چون پرنیان شفق، سر اومد زمستون، خون ارغوان‌ها، گل مینای جوان و آیینه رود . گل مینا یا فردا، نام یکی از سرودهای انقلابی ایران است که در دوران انقلاب ۵۷ در آلبومی بنام «شراره‌های آفتاب» توسط سازمان چریک‌های فدایی خلق ایران منتشر کرد.

...

با این همه شجاع

با این همه شهید

با کشورم چه رفته است

که از خاک میهن گلگون

از کوچه‌های دهکده

از کوچه‌های شهر

از کوچه‌های آتش

از کوچه‌های خون

با قلب سربداران

با قامت سیام

انبوه پاره پوشان