گروه بين الملل – رجانيوز: در حالي که تيم مذاکره کننده ايران از بيان جزييات توافق نهايي با ۱+۵ خودداري مي کنند مقامات آمريکايي در گفتگوهاي مختلف با رسانه هاي خبري جزييات توافق صورت گرفته را علني مي کنند.
به گزارش رجانيوز، مشاور امنيت ملي آمريکا در مصاحبه با شبکه تلويزيوني رويترز به بيان جزييات دقيقي درباره نحوه بازرسي ها از مراکز نظامي و غير نظامي ايران توسط بازرسان آژانس انرژي اتمي پرداخته است.
این اظهارات که با متن ۱۵۹ صفحه ای برجام منطبق است، اين به معناي ناديده گرفته شدن مسلم خطوط قرمز نظام درباره عدم اجازه بازرسي از مراکز نظامي است، علاوه بر اين اجازه دسترسي به بازرسان آژانس براي بازديد از مراکز نظامي و سري نگراني ها را درباره افشاي اطلاعات سري نظام در حوزه نظامي و همچنين نقض استقلال و حاکميت کشور بيشتر مي کند.
شايسته است اعضاي تيم مذاکره کننده ايران و مسئولان وزارت خارجه نسبت به اظهارات رايس روشنگري کرده و در صورتي که اين اظهارات صحيح نيست ، آن را به صورت شفاف تکذيب کنند.
سوزان رايس: اجازه بدهيد که يک زمينه کلي را ارائه کنم.در مورد اول تمامي تاسيسات اتمي شناخته شده آنها به صورت مستمر و بيست و چهار ساعته و هفت روز هفته تحت نظارت آژانس بين المللي انرژي اتمي خواهد بود.اين نکته نخست است. در وهله دوم بازرسان بين المللي و آژانس بين المللي انرژي اتمي دسترسي مستمر به کل زنجيره تامين برنامه اتمي ايران خواهند داشت.اين موضوع معادن اورانيوم،کارخانه و تاسيسات توليدي و کارخانه هاي توليد سانتريفيوژ و همچنين تاسيساتي که سانتريفيوژهاي در حال چرخش در آنها موجود باشد، در بر مي گيرد.بنابراين تمامي زنجيره تامين به طور مستمر تحت نظارت قرار دارد.
بنابراين آنچه که ما درباره آن صحبت مي کنيم و بايد اين سوال را بپرسيم اين است که اگر ما اطلاعاتي درباره اماکن اعلام نشده و مشکوک داشته باشيم آنگاه جريان تحقيقات درباره آن اماکن چگونه خواهد بود؟اجازه بدهيد اين موضوع را توضيح دهم.در نخستين مورد براي مثال آمريکا اطلاعاتي را جمع آوري مي کند که نشان مي دهد که يک مکان مخفي و مشکوک وجود دارد. ما اين اطلاعات را به آژانس بين المللي انرژي اتمي مي دهيم و آنگاه آژانس بين المللي انرژي اتمي درباره آن تحقيق مي کند.آژانس به ايران خواهد رفت و درخواست بازديد آن مکان را خواهد داشت و با بررسي آنجا و جمع آوري نمونه هاي خاک و زيستي آنها را درباره وجود راديو اکتيو مورد آزمايش قرار خواهند داد.
اگر ايراني ها گفتند که شما اجازه بازرسي از اين مکان را نداريد خواه نظامي باشد يا نباشد آنگاه آژانس بين المللي انرژي اتمي مي تواند خواهان دسترسي به آنجا باشد.هيچ محدوديت درباره نوع تاسيساتي که بايد به آنها دسترسي باشد، وجود ندارد اما بايد دليلي براي مشکوک بودن وجود داشته باشد.اگر ايران بگويد نه آنچه که روي خواهد داد اين است که جرياني وجود خواهد داشت که بايد ظرف بيست و چهار روز به نتيجه برسد.در اين زمان اگر ايران و آژانس نتوانند درباره مفاد دسترسي به آن مکان به توافق برسند که آژانس را راضي کند اين موضوع به کميته مشترک خواهد رفت.اين کميته مشترک از تمامي امضاء کنندگان توافق يعني آمريکا،انگليس ،فرانسه ،آلمان ،اتحاديه اروپا ،روسيه ،چين و ايران است. اگر پنج عضو از هشت عضو اين کميته مشترک بگويند نه ما نگرانيم و بايد درباره اين مکان تحقيق شود ايران بايد اجازه دسترسي را بدهد و اگر اين اجازه را ندهد و هنوز امتناع کند آنگاه اين نقض تمام توافق خواهد بود.تمامي اين مراحل بايد در مدت زمان بيست و چهار روز و يا کمتر به نتيجه برسد.
حال فرض کنيم ايران توافق را نقض مي کند، بعدش چه اتفاقي مي افتد؟ چيزي که اتفاق مي افتد اين است که آمريکا يا هر يک از پنج عضو دائم شوراي امنيت مي توانند مستقيم به شوراي امنيت بروند و اعلام کنند «مناقشه وجود دارد. ما معتقديم توافق نقض شده است. نشست شوراي امنيت بايد برگزار شود. و شوراي امنيت در اين باره تصميمي بگيرد.» نيازي نيست که ديگر اعضاي کميسيون در اين قضيه مداخله اي داشته باشند. آمريکا خودش مي تواند مستقيما به شوراي امنيت برود.
و بعد از طي شدن روندي در شوراي امنيت، آمريکا -- يا فرانسه يا انگليس يا حتي روسيه -- مي تواند در نهايت به صورت يکجانبه به شوراي امنيت برود و اعلام کند «من مي خواهم تحريم ها فورا اعاده شود»، که معنايش اين است که تحريم ها بلافاصله به صورت کامل به اجرا درآيد. و بعدش يک راي گيري خواهد شد، که در آن تحريم ها فورا اعاده مي شود، مگر اينکه آمريکا اعلام کند، خير.
پس ، به عبارت ديگر، ما به تنهايي، بدون ايران و بدون اينکه هيچ کشور ديگري به همين نتيجه رسيده باشد، توانايي کامل داريم که با داشتن شواهد نقض توافق پس از طي شدن يک روند به شوراي امنيت برويم و اين تحريم ها را به سرعت بازگردانيم.
خبرنگار رويترز پرسيد: اين چيزي بيش از يک درخواست براي اين اقدامات ...
سوزان رايس : اين درخواست نيست. اين الزام است.
رويترز: شما گفتيد در ۲۴ روز.
سوزان رايس: راستي، براي اينکه موضوع روشن تر شود ، معذرت مي خواهم. ما داشتيم درباره نقض مرتبط با دسترسي ها صحبت مي کرديم. اشکال بالقوه ديگري براي نقض توافق وجود دارد که لزوما به دسترسي ها مربوط نمي شود. و اينها هم مشمول همين روند حل و فصل مناقشه مي شوند که ممکن است به بازگشت سريع تحريم ها منجر شود.
رويترز: شما به ۲۴ روز اشاره کرديد. با توجه به عملکرد گذشته ايران، اين احتمال وجود ندارد که آنها در اين مدت فرصتي داشته باشند تا دست کم برخي از شواهد فعاليت مشکوک را قبل از اينکه بازرسان وارد شوند، مخفي کنند؟
سوزان رايس: اين سوال خوبي است. اما اجازه دهيد اين را توضيح بدهم که چرا کارشناسان هسته اي ما بسيار اطمينان دارند که مدت ۲۴ روز مدت زيادي است ...
رويترز: به نظر مدت زيادي مي آيد ...
سوزان رايس: اين مدت بيش از حد کافي است و ما نبايد نگران باشيم.
اولا ، نوع تاسيساتي که ما درباره آن حرف مي زنيم بايد از نوع تاسيسات مخفي يا اعلام نشده باشد که در آن فعاليت هسته اي صورت گرفته است. اين مکان جايي به اندازه اين اتاق يا حتي چه بسا اندازه اين ساختمان نيست. اين مکان حتما يک تاسيسات بزرگ خواهد بود.
و در آن تاسيسات ، با توجه به ماهيت موادي که ما درباره آنها حرف مي زنيم، که مواد بسيار پرتوزا (راديواکتيو) هستند، و با توجه به پيچيدگي تجهيزات آزمايش که آژانس بين المللي انرژي اتمي و ما داريم، هر گونه ماده باقيمانده براي روزهاي متمادي و حتي براي ماهها و سال ها قابل رديابي خواهد بود.
بنابراين آنها نمي توانند شواهد آن را به شکلي موثر در اين مدت مخفي کنند. و شما نمي توانيد تاسيساتي به اين بزرگي را به اين آساني براي مدتي طولاني مخفي نگه داريد.
در ضمن، اگر ما در سناريويي که من همين حالا تشريح کردم، نگران تاسيساتي باشيم، در طول مدتي که ظنين هستيم تا زماني که شک و ترديدها به شکل رضايت بخشي بر طرف شود، با دقت و به صورت کامل آن را زير نظر خواهيم داشت. بنابراين، ما کاملا اطمينان داريم و خبره ترين کارشناسان هسته اي ما اطمينان دارند که اين مدت از حد کافي نيز بيشتر است.
رويترز: ذخيره اورانيوم غني شده و سانتريفوژهايي که کاهش مي يابند، به کجا مي رود؟ آيا مقصد آنها روسيه است، و آيا هيچ نگراني امنيتي بيشتري درباره اين موضوع نداريد؟
سوزان رايس: در اينجا دو موضوع مختلف مطرح است.
رويترز: بله دو سوال.
سوزان رايس: ذخيره اورانيوم غني شده بايد تا ۹۸ درصد کاهش يابد. اين کار را مي توان به چند روش مختلف انجام داد. مي توان آن را به يک کشور ثالث ، مثل روسيه، صادر کرد. اين محتمل ترين روش است.
روسيه هم خودش مواد شکافت پذير دارد و با شکل مناسبي آن را نگهداري مي کند و ما نگران اين مسئله نيستيم. وقتي مسئله نگهداري چنين ماده اي به ميان مي آيد آنها مسئول هستند، و دهه هاست که اين مسئله به خوبي مشخص شده است.
ايران مي تواند اين ذخيره را رقيق سازي و به ماده اي تبديل کند که ديگر همين کاربرد را نداشته باشد و اين يک گزينه ديگر است. يا اينکه مي توان آن را در يک بازار بين المللي و يک بازار تجاري مسئول براي اين نوع ماده فروخت. پس اين امکان وجود دارد که اين ذخيره را امن سازيم و بعد در بازار آزاد بفروشيم. نبابراين، راههاي مختلفي وجود دارد که مي توان اين کار را انجام داد.
سانتريفوژها برچيده خواهد شد. آنها را بيرون خواهند برد، لوله کشي ها، همه موادي که در نصب و عمليات اين سانتريفوژها دخيل هستند بيرون برده مي شوند.
همين حالا ايران حدود ۱۹ هزار سانتريفوژ فعال دارد. بر اساس اين توافق، اين تعداد به ۶۰۰۰ سانتريفوژ تقليل مي يابد. آنهايي را که برمي چينند انبار خواهند کرد. آژانس بين المللي انرژي اتمي هم ۲۴ ساعته و هفت روز هفته بر آنها نظارت خواهد داشت. همانطور که گفتم، همه لوله کشي ها و مواد مرتبط بيرون برده مي شوند.
بنابراين، اينها به صورت ۲۴ ساعته و هفت روز هفته با دوربين ها و تجهيزات ديگر تحت نظارت خواهند بود. پس اينها غيرفعال و غيرقابل استفاده خواهند بود. و تنها راهي که بتوان از آنها دوباره استفاده کرد اين است که اگر يک سانتريفوژ مجاز به فعاليت خراب شود، ايران مي تواند -- با تاييد آژانس بين المللي انرژي اتمي و با اطلاع آن -- يکي از اين سانتريفوژها را از انبار بردارد و جايگزين سانتريفوژ از کار افتاده کند. پس اين هم شيوه نگهداري سانتريفوژها خواهد بود.
رويترز: اما در ادامه اين گفتگو درباره ايران، رئيس جمهور آمريکا در کنفرانس مطبوعاتي امروز خود در اين باره حرف زد که خواهان ادامه ارتباط با ايران است. آيا شما مجمعي براي گفتگو با ايران درباره مسائل ديگر يا حوزه هاي مورد اختلاف ديگر مانند عراق، سوريه، يا بازداشت شهروندان آمريکايي در ايران داريد؟
سوزان رايس: من نمي گويم ما مجمع داريم. بلکه مي گويم کانال هايي داريم. صادقانه بگويم، ما مدت هاست که کانال هايي براي گفتگو داشته ايم. وقتي من سفير آمريکا در سازمان ملل بودم، در موقعيتي اگر نيازي براي رساندن يک پيام بود، ما اين پيام را به سفير ايران در سازمان ملل مي داديم. ما حال کانال هاي ديگري داريم.
ما هميشه کانال سوئيس را داشته ايم. دولت سوئيس حافظ منافع ما در تهران است. از آنجا که ما در تهران سفارت نداريم، آنها پيام هاي ما را به ايران مي رسانند.
اما چيزي که در اين مذاکرات تقريبا دو سال گذشته رخ داد اين است که جان کري وزير امور خارجه آمريکا اکنون رابطه اي با محمد جواد ظريف همتاي ايراني خود دارد. وندي شرمن ، معاون وزير امور خارجه هم با همتاي ايراني خود ارتباط دارد. پس کانال هاي ديگري هست که ما مي توانيم از آنها استفاده کنيم.
وقتي لازم باشد از اين کانال ها استفاده کنيم، ما در اين کار ديگر مثل گذشته تعلل نخواهيم کرد.
رويترز: آيا پيش بيني مي کنيد با توجه به اين کانال هايي که شما داريد پيشرفتي، به ويژه درباره مسئله شهروندان آمريکايي ، به دست آيد؟
سوزان رايس: ما درخصوص مسئله شهروندان آمريکايي که در ايران بازداشت هستند ، نه فقط در طول کل اين روند، بلکه از زماني که آنها بازداشت شدند، سخت تلاش کرده ايم.
ما بسيار دقت داشتيم که سرنوشت آنها را به سرنوشت مذاکرات (هسته اي) گره نزنيم چون ما اصلا نمي دانستيم آيا مذاکرات به نتيجه مي رسد يا خير. ما نمي خواستيم يک برگه چانه زني به ايراني ها بدهيم تا از آن عليه ما در مذاکرات (هسته اي) استفاده کنند.
براي همين بدون توجه به اينکه سرنوشت اين مذاکرات چه مي شد، يکي از اولويت هاي بسيار بسيار بالاي ما اين است که اين افراد را به خانه بازگردانيم و براي اين کار به تلاش هاي خود سخت ادامه خواهيم داد.
رويترز: همه مي دانند که اسرائيل و برخي متحدان ما در خليج (فارس) نگران يا مخالف اين توافق هستند. دولت چه تمهيدات تازه اي براي تقويت محافظت هاي امنيتي براي اين متحدان خود انديشيده است؟
سوزان رايس: اولا از ديد ما ، و من فکر مي کنم از ديد بسياري ديگر در اين کشورها، بهترين چيزي که ما مي توانستيم براي امنيت آنها انجام دهيم اين بود که اطمينان يابيم که آنها همسايه اي با نيات بدخواهانه ندارند که به سلاح هسته اي نيز مسلح باشد. اين توافق اين کار را کرد.
رويترز: اما آنها نگاه متفاوتي به اين دارند.
سوزان رايس: برخي ممکن است، اما آنها نمي توانند اين را زير سوال ببرند که اين توافق هدف جلوگيري از دستيابي ايران به سلاح هسته اي را براي سال هاي طولاني محقق خواهد کرد.
چيزي که آنها مي گويند اين است که در ايران ، اگر تحريم ها پايان يابد، يعني اگر سرانجام ايران به تعهداتش بر اساس اين توافق عمل کند و ما بتوانيم با راستي آزمايي به اين نتيجه برسيم که آنها در موضعي نيستند که به سلاح هسته اي دست يابند، در آن صورت از لغو چشمگير تحريم ها برخوردار مي شوند -- و البته آنها تا زماني که کاملا به تعهدات کليدي خود عمل نکرده اند هيچ تحريمي لغو نمي شود.
نگراني (آنها) اين است که با لغو تحريم ها ايران منابع بيشتري و چه بسا موقعيت بين المللي بيشتري خواهد داشت تا منطقه را تهديد کند، همانطور که از قبل تهديد کرده است و ما هم آن را مي دانيم.
رويترز: پس چه ...
سوزان رايس: اين يکي از نگراني هاست. من جواب خواهم داد که ما در اين باره چه خواهيم کرد، اما من همچنين مي خواهم اطمينان يابم که همه مي دانند که اين توافق هرگز درباره تلاش براي بازداشتن ايران از استفاده از عوامل نيابتي در منطقه ، يا براي بي ثبات کردن منطقه نبوده است.
اين هميشه درباره نگراني اصلي و اوليه ما بوده که دولت اسرائيل و همسايگان آنها در منطقه هم داشته اند. اسرائيل گفته است يک ايران مسلح به سلاح هسته اي تهديدي عليه موجوديت آن است. ما در اين توافق به صورت مستقيم و موثر به اين موضوع پرداخته ايم.
اما ما درک مي کنيم که ايران نقش بسيار بي ثبات کننده اي در منطقه ايفا کرده است، همچنان به ناآرامي دامن مي زند و از تروريسم حمايت کرده است. پس ما مي خواهيم هر کاري که مي توانيم انجام دهيم تا ظرفيت و توانايي متحدان و شرکاي خود را در اين منطقه براي مقاومت در برابر ايران تقويت کنيم.
بنابراين، وقتي رئيس جمهور آمريکا ماه مه ميزبان کشورهاي خليج (فارس) در کمپ ديويد بود، ما رئوس يک رشته اقدامات متقابل را ترسيم کرديم که موافقت کرده ايم براي تقويت امنيت آنها -- تضمين هاي امنيتي، حمايت ملموس از اين کشورها براي تقويت توانايي دفاعي خودشان ، چه مستقيما با ابزارهاي نظامي متعارف يا از راه همکاري ضدتروريسم، يا مقابله با حملات سايبري -- اتخاذ کنيم. ما مجموعه کاملي از پشتيباني هاي تقويت شده داريم که ما و شرکايمان در خليج (فارس) موافقت کرده ايم به يکديگر بدهيم.
و در مورد اسرائيل هم به همين ترتيب. روشن است که اسرائيل نزديکترين متحد و شريک ما در منطقه خاورميانه است. روابط امنيتي و اطلاعاتي ما با اسرائيل قويتر و عميق تر از هميشه بوده است. بينامين نتانياهو نخست وزير اسرائيل اين را بارها به صورت علني گفته است.
و اين روابط به همين شکل خواهد ماند. ما همچنين منتظريم ، اگر اسرائيلي ها مايل و علاقه مند باشند -- که اين را هنوز نگفته اند -- با آنها در اين باره مذاکره کنيم که چگونه مي توانيم همکاري هاي امنيتي و اطلاعاتي خودمان را ، که هميشه در راستاي منافع متقابل ما بوده است و امروز هم همينطور است و شايد عميق تر نيز شده باشد، بيش از پيش عميق و محکم کنيم.
خبرنگار رويترز: اما من هيچ ابتکار تازه اي نشنيده ام. اين درست است؟
سوزان رايس: ابتکارات جديدي وجود دارد که ما ماه مه اعلام کرديم.
خبرنگار رويترز: منظورم پس از اين توافق هسته اي است.
سوزان رايس: خير، چون ما فکر مي کرديم اين ضروري است که اين کار را قبل از توافق احتمالي انجام دهيم، يعني قبل از اينکه توافق به دست آيد يا نيايد. چون در يک توافق ، آنها قطعا نگراني هايي خواهند داشت که ما مي خواهيم برطرف کنيم. اگر توافقي هم به دست نمي آمد ، نگراني هاي آنها و تهديدي که ممکن بود با آن مواجه باشند يا احساس مي کنند مواجه هستند، ممکن بود بسيار بيشتر باشد.
بنابراين ما با صراحت به شرکاي خود در خليج (فارس) مي گفتيم که منافع ما ، منافع متقابل ما در تقويت همکاري در هر دو سناريو تامين شده است، پس بياييد کار را حالا شروع کنيم.
اشتون کارتر، وزير دفاع آمريکا، اين آخر هفته به اسرائيل و عربستان سعودي مي رود و او به همکاري عملي ما هم با اسرائيل و هم با شرکايمان در خليج (فارس) در خصوص طيف کامل چالش هاي امنيتي منطقه اي ، و به ويژه نگراني هاي آنها و نگراني هاي مشترک ما درباره ايران ادامه خواهد داد.
رويترز: اجازه دهيد درباره انرژي در چارچوب اين توافق سوال کنيم. پيامدهاي ژئوپوليتيک جاري شدن مقدار زيادي نفت به بازار به محض اجراي توافق چه خواهد بود؟
سوزان رايس: اولا، پيش بيني ما اين است که اين کار تدريجي صورت خواهد گرفت. همانطور که قبلا گفتم تا زماني که ايران همه اقدامات لازم را در چارچوب اين توافق در ارتباط با برنامه هسته اي خود انجام نداده باشد هيچ تحريمي لغو نمي شود.
پس ايران بايد دو سوم از سانتريفوژهاي خود را برچيند. ايران بايد از ۹۸ درصد از ذخيره اورانيوم غني شده خود خلاص شود. ايران بايد اجازه دسترسي مستمر و فوق العاده را به تاسيسات هسته اي خود بدهد. ايران بايد گام هايي را بردارد که رئاکتور پلوتونيوم آب سنگين کنوني خود را بي استفاده کند و برخي اقدامات ديگر.
ايران بايد رضايت آژانس بين المللي انرژي اتمي را جلب کند و به همه پرسش هاي باقيمانده آژانس درباره فعاليت گذشته خود در زمينه توليد سلاح هاي هسته اي پاسخ دهد و همه اين مسائل به شکل رضايت بخش حل و فصل شوند. اينها گام هاي اوليه ، قبل از لغو تحريم ها، هستند که ايران بايد بردارد.
حال فرض کنيم ايران همه اين کارها را انجام داد. بر اساس عملکرد آنها در چارچوب توافق موقتي، که آنها به هرچه گفته بودند عمل کردند، من فکر مي کنم دلايلي هست که بر اساس آنها انتظار داشته باشيم ايران اين گام ها را برخواهد داشت.
اگر آنها اين کارها را بکنند، لغو تحريم ها شروع خواهد شد. و تحريم هاي مالي و به ويژه نفتي لغو خواهد شد. ما فکر مي کنيم از حالا تا آن زمان ماهها فاصله داريم، چون طول مي کشد تا ايران به همه اين تعهدات خود عمل کند، اما وقتي آنها اين کارها را کردند، کل نفت يک دفعه به بازار نخواهد آمد.
افزايش صادرات نفت ايران طول مي کشد. ما فکر مي کنيم -- خب شما مي دانيد که نفت يک کالاست و براي همين، مسئله برابري عرضه و تقاضا در ميان است و با توجه به عرضه هاي ديگر به بازار در آن زمان افزايش صادرات نفت ايران ممکن است دست کم براي دوره اي به کاهش قيمت هاي نفت بينجامد .
براي آن دسته از ما که خودرو شخصي داريم، اين مسلما چيز خوبي است. براي آن دسته از ما که نگران محيط زيست هستند -- که من جزو هر دو گروه هستم -- اين مسئله اي است که بايد به آن فکري شود. از لحاظ ژئوپوليتيکي روشن است که قيمت هاي نفت کاهش مي يابد و اين مسئله بر درآمدهاي کشورهاي توليد کننده نفت تاثير خواهد گذاشت.
و اينها فقط کشورهاي خاورميانه نيستند، برخي مثل ونزوئلا در آمريکاي لاتين هستند. برخي هم مانند نيجريه و آنگولا در آفريقا هستند و البته روسيه هم هست.
رويترز: اين مسئله آمريکا را در اين موقعيت نادر قرار خواهد داد که آخرين کشور صنعتي جهان باشد که اجازه صادرات نفت را نمي دهد. آيا شما از تغيير اين سياست دفاع خواهيد کرد؟
سوزان رايس: اين مسئله ديگري است. اين هيچ ربطي به اين ندارد که آيا ايران از تحريم هاي نفتي خود خلاص مي شود يا خير.
رويترز: مسلما همين طور است اما اين يک واقعيت کم اهميت جالب است.آيا اين چيزي است که دولت آمريکا را به تغيير رويه تشويق کند؟
سوزان رايس: من چيزي ندارم اضافه کنم.
