تصاویری که به دست بی‌بی‌سی رسیده نشان می‌دهد که تجمع‌های اعتراضی در خارج از دانشگاهها هم اتفاق افتاده است
در حالی که حضور نیروهای امنیتی در روز دانشجو در اطراف دانشگاه ها در ایران چشمگیر بوده است، شاهدان عینی می گویند که در برخی دانشگاه ها و نقاط مختلف تهران درگیری پیش آمده و مأموران از گاز اشک آور استفاده کرده اند. همچنین گزارش ها و تصاویری از تجمعات اعتراضی در دانشگاه های مشهد و شیراز منتشر شده است.
یکی از دانشجویان دانشگاه تهران به بی بی سی فارسی گفت که تعداد زیادی از نیروهای بسیجی از صبح روز دوشنبه ۱۶ آذر (۷ دسامبر) در داخل دانشگاه تهران حضور یافته بودند و مانع از حرکت دانشجویان معترض به سوی درهای خروجی دانشگاه می شدند.
به گفته او در ابتدا نیروهای بسیجی، دانشکده فنی دانشگاه تهران را در تصرف داشتند، اما دانشجویان معترض پس از مدتی درگیری در این دانشکده مستقر شده اند.
برخی شعارهای دانشجویان معترض این بود: "یا حسین، میر حسین"، "زندانی سیاسی آزاد باید گردد"، "ایران شده بازداشتگاه، اوین شده دانشگاه"، "نداییم، سهرابیم، ما همه یک صداییم"، "بسیجی حیا کن، دانشگاه را رها کن".
ویدیوهای ۱۶ آذر در یوتیوب
همچنین به گزارش شاهدان عینی، از ساعات اولیه روز، نیروهای انتظامی در مسیرهای منتهی به دانشگاه تهران و درهای ورودی دانشگاه مستقر شده اند تا از حرکت مردم برای تجمع در برابر دانشگاه و یا خروج دانشجویان از محوطه دانشگاه جلوگیری کنند.
براساس برخی گزارش ها، ماموران انتظامی با قرار دادن داربستی در برابر در ورودی اصلی کوشیده اند مانع از مشاهده تجمع دانشجویان در داخل دانشگاه تهران شوند.
خروجی های خیابان انقلاب، حد فاصل میدان انقلاب و چهار راه ولی عصر، نیز به سمت جنوب بسته است.
یک شاهد عینی دیگر به بی بی سی گفت که دانشجویان یکی از درهای اصلی دانشگاه امیرکبیر تهران (در خیابان ولی عصر) را شکسته اند تا راه ورود معترضان از خارج دانشگاه باز شود.
به گفته او، کمی بعد پلیس ضد شورش این در را دوباره مسدود کرده است.
درگیری بیرون از دانشگاه
همزمان، چند خبرگزاری خارجی و همچنین پیام های منتشر شده در سایت های اینترنتی از برخورد ماموران امنیتی با تظاهرکنندگان در اطراف دانشگاه تهران خبر داده اند.
این گزارش ها حاکی از آن است که نیروهای دولتی برای متفرق کردن تظاهرکنندگانی که علیه دولت شعار می دادند، به پرتاب گاز اشک آور و احتمالا تیراندازی هوایی در میدان انقلاب دست زده اند.
خبرنگاران رسانه های خارجی در ایران از تهیه گزارش از سطح شهر تهران در روزهای ۱۶ و ۱۷ آذر منع شده اند و ارتباطات اینترنتی و تلفن همراه این شهر هم دچار اختلال است.
با این حال گزارش هایی از تجمع دانشجویان معترض در دانشگاه امیرکبیر، دانشگاه شریف، خواجه نصیر (هم واحد سیدخندان و هم واحد میدان ونک) و دانشگاه هنر در تهران، دانشگاه آزاد در مشهد و دانشگاه شیراز منتشر شده است.
سایت خبرآنلاین از رها شدن بادکنک های سبز توسط دانشجویان دانشگاه شریف خبر داده و نوشته است که "مأموران نیروی انتظامی امور را تحت کنترل دارند و رفت و آمد مردم ادامه دارد".
گزارش هایی هم از تجمع های دیگر از جمله در میدان ولیعصر و درگیری نیروهای دولتی با مردم در این محل ها مخابره شده است.
از سوی دیگر خبرگزاری فارس، که از دولت حمایت می کند، در گزارشی از "تجمع بزرگ دانشجویان دانشگاه تهران در محوطه دانشگاه" خبر داده و نوشته است که بیش از دو هزار تن از دانشجویان دانشگاه تهران با شعارهایی در حمایت از آیت الله خامنه ای و علیه مخالفان، در محوطه دانشگاه دست به راهپیمایی زده اند و در مقابل، "حدود پنجاه نفر از طرفداران موسوی ... برای ایجاد اغتشاش در دانشگاه به تکاپو افتاده اند."
در روزهای اخیر، بیانیه های دانشجویی از تلاش دولت برای استفاده از نیروهای بسیج دانشجویی به منظور مقابله با تظاهرات دانشجویان خبر داده بود.
گزارش هایی هم از برگزاری اجتماعات در داخل و حضور نیروهای دولتی در اطراف تعداد دیگری از مراکز آموزش عالی در تهران، از جمله دانشگاه های شریف و امیرکبیر هم انتشار یافته اما امکان تایید مستقل این گزارش ها وجود نداشته است.
براساس این گزارش ها، ماموران امنیتی رفت و آمد به سوی این مراکز را زیر نظر گرفته اند و مانع از ورود افراد فاقد کارت شناسایی به داخل دانشگاه ها می شوند.
شاهدان عینی گفته اند که در روزهای اخیر، حضور نیروهای امنیتی در تهران کاملا محسوس بود و از بامداد روز دوشنبه، ماموران دولتی در بسیاری از مسیرهای منتهی به دانشگاه تهران و نقاط دیگر شهر متمرکز شده اند.
روز ۱۶ آذر به یاد برخورد نیروهای امنیتی با تظاهرات دانشجویان در سال ۱۹۵۳ و تیراندازی و کشته شدن سه دانشجو، روز دانشجو در ایران نامگذاری شده و معمولا همه ساله مراسمی به این مناسبت در بسیاری از مراکز عمده آموزش عالی در ایران برگزار شده است.
حساسیت نسبت به روز دانشجو
در سال جاری، با توجه به شرایط پس از انتخابات بحث برانگیز دهمین دوره ریاست جمهوری و ادامه بحران سیاسی در داخل ایران، نهادهای امنیتی از جمله پلیس و نیروی بسیج، علیه تجمع دانشجویان و مردم عادی در خارج از محوطه دانشگاه ها هشدار داده اند.
از زمان برگزاری انتخابات در ماه ژوئن (خرداد) و اعلام پیروزی محمود احمدی نژاد، که به اتهام تقلب گسترده در این انتخابات منجر شد، مقامات دولتی از صدور مجوز برگزاری هر نوع اجتماع غیردولتی در ایران خودداری ورزیده و با تجمع مخالفان به شدت برخورد کرده اند.
تظاهرات مخالفان از زمان اعلام نتیجه انتخابات ادامه داشته است
با اینهمه، مخالفان دولت در چند مورد با استفاده از فرصت تظاهرات دولتی، به برگزاری تظاهرات و ابراز نظرات خود دست زده اند که معمولا با برخورد خشونت آمیز نیروهای امنیتی همراه بوده است.
در تظاهرات مخالفان در روز ۱۳ آبان، تصاویر حمله نیروهای دولتی و ضرب و شتم تظاهرکنندگان، به خصوص زنان و دختران، از طریق نشر در شبکه های اینترنتی، به طور گسترده در سطح بین المللی پخش شد و انتقاد گسترده جهانی را در پی آورد.
به نظر می رسد که با توجه به این سابقه، در آستانه برگزاری مراسم روز دانشجو، مقامات دولتی شبکه اینترنتی و مخابراتی در مناطقی از تهران را، ظاهرا با هدف جلوگیری از انتشار گزارش ها و تصاویر تجمع های اعتراضی، قطع یا مختل کرده اند و براساس برخی گزارش ها، ارتباط تلفن همراه در بعضی نقاط تهران قطع است.
اقدام دولت ایران در قطع یا ایجاد اختلال در شبکه های ارتباطاتی داخلی بی سابقه نیست و در ساعات اولیه روز رای گیری در انتخابات ریاست جمهوری هم ارتباط از طریق ارسال پیامک در تهران و نقاط دیگری از ایران قطع شد و برای چندین هفته همچنان قطع یا مختل بود.
به منظور حفظ سکوت خبری در مورد تظاهرات روز شانزده آذر، جمهوری اسلامی مجوز فعالیت خبرنگاران خارجی در تهران را هم برای چند روز لغو کرده است تا مانع از تهیه گزارش توسط آنان شود.
به همین دلیل، اخبار و گزارش های مربوط به شانزده آذر عمدتا به نقل از شاهدان عینی و پیام های منتشر شده در برخی شبکه های اینترنتی قابل دسترسی بوده و امکان تایید مستقل آنها وجود نداشته است.
هنوز از برگزاری احتمالی مراسم شانزده آذر در دانشگاه های سایر شهرهای ایران و تدابیر نیروهای امنیتی برای جلوگیری از برگزاری تظاهرات در این شهرها گزارشی مخابره نشده است.
در روزهای اخیر، دانشجویان شماری از دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی در ایران با تهیه و انتشار بیانیه ها و گزارش هایی، از تصمیم به برگزاری مراسم شانزده آذر خبر داده و خواستار حمایت مردم از این تجمع ها شده بودند.
مراسم روز شانزده آذر در حالی برگزار می شود که روز گذشته، میرحسین موسوی، از رهبران مخالف دولت، با انتشار پیامی تاکید کرد که برخلاف تصور حکومت، حرکت اعتراضی مردم خاتمه نیافته بلکه همچنان ادامه دارد و رو به گسترش است.
همچنین، اکبر هاشمی رفسنجانی، رئیس مجلس خبرگان و رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام، در سخنانی در مشهد بار دیگر از وجود مشکلات سیاسی در جمهوری اسلامی سخن گفت و از فقدان تحمل "انتقاد سازنده در کشور" انتقاد کرد.
