شنبه 29 شهريور 1393
طب اسلامی و مبارزه ضد امپریالیستی(بخش دوم: درخت کاج و آدامس)٬ مسعود نقره کار
دکتر حسین روازاده یکی ازمطرح ترین سخنگویان طب قرانی – اسلامی درحکومت اسلامی ست. ببینید این تحصیلکرده مکتبی درسخنرانی های بهداشتی و درمانی و آموزشی اش در باره درخت کاج و آدامس چه گفته است.
کاج امپریالیستی!
دکترحسین روازاده درسخنرانی ای در باره درخت کاج می گوید:
" درخت ... بنده همیشه پای تلویزیون و میکروفون و همه جا دارم سخنرانی می کنم میگم، جلوی مسؤلین درجه یک نظام هم میگم، ای مردم ، شب عید که میشه ، درختا که می خوان رشد کنن، شکوفه کنن، برید ببینید اینائی که تازه کاشتن، کاج تازه کاشته هارو ، کهنه ش نه که سفت هستن، تازه ها رو، قدم که می زنید با دسستتون بگیرید یه کم بکشیدش بالا، ولش کنین، خشک میشن ، ازشرش راحت میشین. این کاج ها رو امریکا به این مملکت آورده، کاج امریکائی تو چیتگر زیاده، زمان شاه آوردن... نه سایه داره، نه برگ داره که حیوونی بخواد بخوره، نه میوه داره. وضمنا" هرجا بکاری دو تا اتفاق مهم می افته : 1- کاج آب رو از سطح زمین می کشه به عمق، هر وقت بری دوروبرش خشکه، علف هرزم سبز نمیشه، چون علف آب سطحی می خواد دیگه. 2- کاج امریکائی رو هر جا بکاری تا ده سال اونجائی که کاشتی ، بعد از ده سال اون خاک تولید آهک می کنه، فاسد میشه، تا ابدالدهر به درد کشاورزی نمی خوره. اینا لعنتی ها آمدن توسط عمالشون و نفوذشون در داخل کشور ما از زمان طاغوت، یاد دادن کاج بکارید، من نمی دونم این چه مرضی هست ، چرا توت نمی کارید...." (1)
نگاه روازاده به کاج نگاهی آلوده به توهم و هذیان است، توطئه "امریکائی های لعنتی و عمال طاغوتی شان" شاخ و برگ این درخت اند. نگاهی آلوده به مذهب و سیاستی ارتجاعی که حتی به درخت ها هم " بدبین" هست!
درخت امریکائی و زیان آورکاج به این دلائل نیزمورد انزجار برخی ازمسلمین است که : "...از نظر فرهنگي ودربين عامه مردم درخت کاج نماد گورستان است واز طرفي يادآورمراسم غربي بوده وبا مراسم وفرهنگ ايران چندان انطباق نداردو.." .(2)
*****
خلاف نظر دکتر روازاده ها کاج و کاج امریکائی درختانی سودمند هستند:
1- کاج درختی ست که در ایران قدمتی تاریخی دارد و آن را " از درختان مقدس درفرهنگ ایرانیان " دانسته اند.(3) درختی که در تمام فصول سال سبز است و زیبا . "...چوب آن و صمغ آن مصارف صنعتي دارند. اين گونه ی گياهي از حلب وارد ايران شده است. از گونه‌ها مختلف كاج كه در باغها كاشته مي‌شوند: كاج جنگلي، كاج كاشفي ، كاج سياه مي‌باشند. در بيشتر باغهاي تاريخي و در اكثر نقاط كشور به جز جنوب و حاشيه خليج فارس اين گونه ی گياهي وجود دارد..." کاج معمولی یا کاج تهران و به قولی کاج‌الدار موطن اصلی اش دشت‌الدار قفقاز است که امروز فقط 60 هکتار از آن به‌صورت طبیعی باقی‌مانده ولی در گذشته بذر و نهال آن را به تمام نقاط عالم برده‌اند. طبق نظر پروفسور ولادو تره‌گوبو، همکارعلمی در دانشکده منابع طبیعی کرج در سال 1342:" کاج برای اولین مرتبه در زمان سلسله صفوی توسط ارامنه به اصفهان آورده شده و بذر آن‌را در جلفای اصفهان کاشته‌اند، سپس در اوایل دوران قاجاریه بذر نهال آن‌را به تهران آورده و در کاخ گلستان کاشته شده است در این دوران کاشت آن در باغ‌های تهران توسعه پیدا کرده و آنگاه سازمان جنگل‌ها به کاشت آن در اغلب شهرهای ایران همت گماشته است و....."
بنابراین قبل از اینکه "امریکائی های لعنتی و طاغوتیان" زمان شاه توطئه کنند و کاج وارد ایران کنند انواع کاج در سرزمین ما وجود داشت.
2- کاج امریکائی اگر در سرزمینی کاشته شود که بتوان به درستی از آن استفاده کرد علاوه بر زیبائی ارزش های داروئی و شیمیائی و صنعتی نیزدارد. این ها فقط چند نمونه از سودمندی های کاج هستند:
" ...صمغی که از درخت کاج به‌دست می‌آید در آب سرد و گرم قابل حل است و محلول‌های آن تا غلظت ۶۰% سیال و در غلظت‌های بیش از ۶۰% خمیری سفت تشکیل می‌دهد. این ماده در دامنه وسیعی از اسیدیته (pH) پایدار است و الکترولیت‌ها روی آن نستبا بی‌اثر هستند. در صنایع غذائی به عنوان چاشنی و پودینگ از آن استفاده می شود.."(4)
" ...صمغ یا رزین (Resin) یک نوع ترشح هیدرو کربنی است که ازکاج مخروطی نیز گرفته می شود. این نوع صمغ به دلیل خواص شیمیایی و مکانهای مورد استفاده آن بسیار مشهور شده است. رزین در تولید لاک و جلا دهنده ها ،چسب ها،و موارد دیگر استفاده می شود..." .(5)
" ...در تمام قسمت های درخت کاج، شیره‌ای وجود دارد که به آن «صمغ» می‌گویند. این ماده بوی خاصی می‌دهد...تنه کاج، شیارهای عمیقی دارد و پوستش زبراست. نهال جوان، پوست قهوه‌ای مایل به قرمزی دارد و تاجش مخروطی شکل است (به شکل و فرم قرار گرفتن شاخه‌ها تاج می‌گویند.) اما همین‌طور که درخت پا به سن می‌گذارد، رنگ پوستش هم تغییر می‌کند و مایل به خاکستری می‌شود....درختان مسن‌تر، دیگر آن تاج مخروطی را ندارند. آنها راست قامتند و شاخه‌های قطورشان پله‌پله شده و از هم فاصله گرفته‌اند.....صمغ کاج در تنه و شاخه‌ها بیشتر از سایر قسمت‌هاست. این ماده مصارف دارویی و صنعتی زیادی دارد. مثلاً برای تهیه فیلم عکاسی، استون، الکل، مواد اولیه صابون و لاستیک از آن استفاده می‌شود.... به عقیده باستان‌شناسان، اجداد ما از صمغ درختان- به‌خصوص صمغ درخت کاج - برای جویدن (لذت بردن)، تمیز، خوشبو و خنک کردن دهان و دندان استفاده می‌کردند. اولین آدامس تجاری هم با همین الگو در دهه 1840 ساخته شد.
صمغ کاج با بهبود وضعیت گردش خون، می‌تواند بسیاری از عوارض دیابت را هم کاهش دهد. درضمن آنتی اکسیدان خاصی در این ماده وجود دارد که می‌تواند از سلول‌های رگ‌های خونی- به خصوص رگ‌های کره چشم - در برابر آسیب‌ها محافظت کند. "رتینوپاتی" یکی از عوارض دیابت است که به این رگ‌ها آسیب می‌رساند و باعث ضعف بینایی می‌شود. دانشمندان معتقدند که یک رژیم غذایی حاوی صمغ کاج می‌تواند این عارضه را تا حد زیادی بهبود دهد..."(6)
در میان انواع کاج ها نوعی درخت کاج امریکائی در عرصه ی دانش پزشکی کاربرد های ارزشمند بهداشتی و درمانی داشته و دارد. امروز سخن از پیشگیری و درمان برخی بیماری ها با استفاده از قسمت های مختلف درخت کاج است، پیشگیری از نارسائی های عروقی و اختلال های جریان خون( مثل واریس)، عوارض بیماری های قند، آرتریت ( تورم مفاصل)، انواع سرطان ها، برخی بیماریهای قلبی و... نمونه هائی از ارزش های طبی این درخت هستند.(7)
" .....هیچ درخت سوزنی برگی در جهان وجود ندارد که آلودگی تولید کند….در مورد آلوده کننده بودن کاج و نقش آن در باران های اسیدی، تصورمی کنم سوء تفاهمی رخ داده باشد. اول آنکه در ایران گاه به کل سوزنی برگان عنوان کاج اطلاق می شود و گاه نیز تنها از جنس های Pinus sp. به عنوان کاج یاد می شود. بنابراین منظور ازکاج ها دراینجا مشخص نیست. ولی یک نکته مشخص است و آن اینکه هیچ سوزنی برگی ایجاد آلودگی نمی کند ، بلکه این سوزنی برگان هستند که در مقایسه با پهن برگان ، در برابر آلودگی هوا و به ویژه باران های اسیدی واکنش سریع تری را نشان داده و به سرعت آسیب می بینند و حتا تا مرز مرگ نهایی نیز پیش می روند...." (8)
3- کاج میوه هم دارد! امروز دانه های موجود در میوه ی مخروطی کاج دربسیاری از انواع کاج ها مصرف خوراکی دارند، و از این دانه ها به ویژه در سالادهای مختلف استفاده می شود که بسیار خوشمزه و مغذی هستند. (9)
4- روازاده و روازاده ها دگراندیش ستیزی عقیدتی خودرا نیز دراکثر سخنرانی های باصطلاح بهداشتی و درمانی و آموزشی بروزمی دهند. کاج از سمبل های جشن "کریسمس" و درختی مورد علاقه ی مسیحیان است ، وطبیعی ست از نگاهی برتری طلبانه، ارتجاعی و انحصارطلبانه نمی تواند درختی سودمند ومورد پذیرش دگراندیش ستیزانی چون روازاده ها باشد.
5- اگر تبعیض در حکومت اسلامی وجود نمی داشت دکتر حسین روازاده به اتهام آموزش و تبلیغ آسیب رسانی به اموال عمومی و محیط زیست می باید مورد پیگرد قانونی قراربگیرد. شهرداری به حساب "بیت المال" درخت می کارد و فردی از رسانه های دولتی و عمومی وقیحانه روش"مخفی کارانه" و یواشکی ی اسیب رساندن به درخت ها را همراه با چاشنیِ دروغ پردازی های وقیحانه به حسابِ آموزش دانش پزشکی، تبلیغ و ترویج می کند. او ازتریبونی عمومی از مردم می خواهد "یواشکی" درخت های کاج را ازریشه در آورند. آموزش این روش ها آموزش اخلاق طب بقراطی واهوازی و بوعلی سینائی نیست، آموزش اخلاق طب سنتی ایرانی و یا طب مدرن نیست، روش و " دانش " دیگری ست ، روش و" دانش"ِ طب قرانی – اسلامی به روایت روازاده ها ست.
ادامس،عامل امپریالسم جهانی!
دکتر روازاده در سخنرانی ای در باره خوردن( جویدن) آدامس، هشدار داد و دسیسه های پشت پرده در رابطه با ادامس را افشا کرد و " آژیر خطر مصرف ادامس را کشید" ( 10) :.
"...باید حواس جمع باشه، دشمن از ابتدا شروع می کنه، الان تمام ملت ما را اینها الکل دادن خوردن، کمترکسی پیدا میشه الکل نخورده باشه ، یعنی خبر ندارن، تو تمام داروهای شیمیائی بدون اسثتثنا همه الکل هست. این آدامس هائی که الان به بچه ها میدن و مادرها توجه ندارن خوششان می آد بچه ی سه ساله ش آدامس می جوه و وقتی می جوه دیگه نمی توونی ازش بگیری برای اینکه این بچه معتاد به الکل شده خبر نداری بنده خدا... تمام آدامس ها اسانس دارن، همه ی اسانس ها بیس اصلی یا به اصطلاح علمی پایه اصلی ش الکل است...همان الکلی که اول انقلاب یه عده ای الکلیست هائیکه الکلی بودن می رفتن مشروب گیر نمی آوردن و خودشون این الکل ها رو استفاده می کردن و کور می شدن. اونوقت این بچه ها این آدامس ها رو که الان تو بازار هست ازدو سه سالگی می جوند و وقتی کلاس اول و دوم و سوم می رسن عینیکی میشن و وقتی پسر 18 ساله شد و یه دوست ناباب به پستش خورد و مشروبی هم بهش تعارف کرد با جون دل می پذیره، گم شده شو پیدا می کنه ولی نمی فهمه بخاطر اینه که 15 سال یواش یواش این ماده رو توسط آدامس در دهان مزه می کرده . اینقدر این مسائل ظریف وبزرگه و اینقدر دشمن داره قشنگ کار می کنه، اونائی که کارفرهنگی می کنن وقتی مطلع میشن وحشت به جونه شون می افته . دشمن اینقدروقت داره که ریز روی این مسائل کار می کنه ، اینقدر تشکیلات درست کرده که ..... "(11)
******
خلاف نظرروازده ها آدامس جویدنی ای سودمند و دارای ارزش های بهداشتی و درمانی ست:
1- اینکه درهمه ی داروها سنتتیک الکل وجود دارد، انهم الکل متیلیک نادرست و حرفی بی پایه و اساس است. الکل متیلیک یا متانول ( الکل چوب) ماده ای سمی ست که سبب کوری و حتی مرگ می شودو درساخت و تولید دارو ها استفاده نمی شود، 40 تا 50 درصد داروها پایه و اساس شان گیاهی وازمواد طبیعی تهیه می شوند. آدامس های معمولی نیز"...از شیرین کننده‌های مصنوعی از قبیل سوربیتول، مالیتول، زایلیتول، مانیتول، ساخارین، آسپارتام، آس سولفام و سیکلامات و... ساخته می شوند. مقدار موجود چنین شیرین کننده‌هایی در موادی از قبیل برخی مواد شیرین کننده در آدامس‌ها آنقدر نیست که از حد مجاز بیشتر شود و بنابراین خطری مصرف کنندگان را تهدید نمی‌کند.". اینکه "همه اسانس ها پایه اصلی شان الکل هست" نیزسخنی بی پایه و اساس است. (12)
2- درآدامس های معمولی و رایج در بازار ایران الکل، به ویژه الکل متیلیک مورد استفاده قرارنگرفته است و سخنان روازاده یاوه گوئی ست. کسی که ازدو سه سالگی الکل متیلیک بخورد پیش ازپا گذاشتن به مدرسه و دبیرستان کور شده است و یا دارفانی وداع گفته است، مصرف طولانی الکل متیلیک باعث عینکی شدن نمی شود، کور می کند و می کشد. اینکه ملتی با جویدن آدامس و اتانول و الکل متیلیک موجود درآن الکلیک شود، شگفت انگیز ترین پدیده ی پزشکی و اجتماعی در جهان خواهد بود، آنهم امتی اسلامی. به احتمال جناب دکتربرای تامین مطامع و بهبود وضع "عطاری" شان" الکل شکر" یا Sugar alcoholرا که در آدامس ها استفاده می شود و ربطی به الکل متیلیک ندارد و زیان آورهم نیست الکل متیلیک فهم کرده اند .(13)
3- آدامس به عنوان یک ماده خوشبو کننده دهان و تنفس، و مؤثر در بهبود وضعیت بهداشتی دهان"...یکی از قدیمی‌ترین تنقلات جهان است و از سالیان دوردرشکل‌ها و طعم‌های متنوع استفاده شده است. مصرف آدامس درهزاران سال قبل به ثبت رسیده است. در فرهنگ‌های مختلف نیز به شکل های مختلف وجود داشته است...مردم از دیرباز ازصمغ درخت، به ویژه از جویدن صمغ درختان کاج و مالیدن آنها بر روی دندان به عنوان تمیز کننده و خنک کننده دهان استفاده می‌کردند. بعضی از صمغ‌ها به عنوان ماده داروئی استفاده می شد...در ایران نیز از صمغ گیاه "ون" که سقز نام دارد به عنوان آدامس طبیعی استفاده می‌کردند. در زمان‌های قدیم سقز توسط پزشک‌های مشهوری چون ابوعلی سینا برای درمان بیماری های دستگاه گوارش تجویز می‌شده است."
تاریخچه آدامس جویدن و استفاده از سودمندی های اش نیز به یونان قدیم بر می‌گردد. یونانی‌ها ماده‌ای را که از پوست نوعی درخت به دست می آوردند می‌جویدند. زنان یونانی با جویدن این ماده دهانشان را خوش بو و دندان‌هایشان را تمیز می‌کردند. زنان یونانی از شیره ی برخی گیاهان نیز به عنوان ماده جویدنی استفاده می کردند. سده‌هاست که از آدامس برای تمیز کردن دهان یا خوشبو کردن تنفس استفاده می شود..".
آدامس از نظر تجاری اولین بار در سال ۱۸۴۸ به فروش رفت یعنی موقعی که برادران Curtis روی صمغ درخت کاج آزمایش کردند و یک (ماده) چسبنده ساختند و ماده لاستیک مانند را امتحان کردند و آن را برای جویدن جالب یافتند...بعد با آزمایش موفق صمغ درخت کاج، صمغ را به آدامس تبدیل کردند و تولید اولین آدامس عمده صنعتی گیاهی را آغاز نمودند. به علاوه به آن طعم افزودند و پارافین را که احساس نرمی و لاستیکی بودن به آن می‌داد در آدامس وارد کردند. نخستین کارخانه تولید آدامس Curtis Chewing Gum Factory نامگذاری شد.
سابقه آدامس‌های امروزی به دهه 1860 باز می‌گردد، هنگامی که ماده‌ای به نام چیکل (chicle) تولید شد.چیکل در اصل به عنوان یک ماده لاستیکی از مکزیک وارد شده بود که از یک درخت همیشه سبز گرمسیری به نام Manilkara chiclاستخراج شده بود، به همان طریق که "لاتکس" از درخت کائوچو گرفته می‌شود.بعداز اوایل دهه۱۸۸۰ برادران Fleer صمغ مورد استفاده در کارخانه را امتحان کردند که از درختان استوائی بدست آمده بود. آنها بر روی ماده گیاهی (CHICLE) نیز کار کردند و مکعب‌هایی از مواد ساختند و مکعب‌ها را با مواد شیرینی پوشاندند، و مواد ساخته شده را به نام Chiclets نامگذاری کردند. ... پارافین هم یک پایه آدامس رایج دیگر بود، گرچه نمی‌توان آن را تا زمانی که در دهان گرم و مرطوب شود، جوید.
صمغ چیکل اما به خاطر نرم‌تر بودن و نگهداشتن طولانی مد‌ت‌تررایحه به تدریج نسبت به سایر رزین‌ها در آدامس‌ها رواج بیشتری پیدا کرد. اکنون اغلب آدامس‌ها از پایه‌های صناعی ساخته می‌شوند، چرا که ارزان‌تر و در دسترس‌تر هستند.
با گذشت مدتی، آزمایشهای زیادی برای به دست آوردن انواع مختلف آدامس در شکل معمولی یا بادکنکی انجام شد....مرحله بعد دادن شیرینی و طعم جدید به آدامس بود.. بسیاری از کارخانه‌جات میزان نرمی، شیرینی، طعم‌ها و غیره در آدامس را به میل مشتری آماده می‌کنند..."
کلمه آدامس از نام Thomas Adams گرفته شده است. اولین روش آدامس سازی به سبک جدید در سال ۱۸۶۹ ابداع شد
توماس آدامس در سال۱۸۷۱ یک ماشین برای کارخانه آدامس طراحی کرد و آن ماشین خودکاری بود که با انداختن پول در سوراخ آن؛ جنس مورد نظر از آن خارج می شد. در سال ۱۸۸۸ اولین آدامس توسط آن ماشین در ایستگاه زیرزمینی شهر نیویورک فروخته شد...."(14)
4- امروزه آدامس‌هایی با انواع متفاوت در بازار وجود دارند که به امر بهداشت دهان و دندان، و درمان بیماری های دهان ولثه و دندان و برخی دیگر از بیماری ها کمک می کنند. آدامس ها با طعم های مختلف( دارچینی ، نعناعی و...) بوی بد دهان را از بین می برند، به دلیل افزایش ترشح بزاق و تغییر PH محیط دهان باعث کاهش پوسیدگی دندان می شوند، آدامس های فلوراید دارمحافط دندان ها در برابر پوسیدگی هستندو..."،"..براساس تحقيقات انجام شده در دانشگاه تگزاس، جويدن آدامس در هنگام استرس، احساس بهتري را به شخص مي‌دهد و توصيه ميشود كه در زمان استرس و فشار‌هاي روحي از آدامس استفاده كنيد
شواهد علمي بيشتر تاييد مي‌كند كه جويدن آدامس در بهبود حال بيماران پس از جراحي روده تاثير مفيد دارد. به گفته پژوهشگران؛ عمل جويدن، اعصاب دستگاه هاضمه را تحريك مي‌كند. اين يافته كه در نشريه «آرشيو جراحي» منتشر شده پس از بازبيني اطلاعات حاصل 5 آزمايش اخير با حضور 158 بيمار به دست آمده است. پژوهشگران مي‌گويند؛ آدامس جويدن با تحريك اعصاب دستگاه هاضمه روند بازگشت عملكرد روده به حالت طبيعي و سالم را سرعت مي‌بخشد.."(15)
" آدامس هائی که برای اهداف دارویی می‌خورند و ترکیباتی که در آنها استفاده شده برای دندان مفید است .آدامس‌هایی که باعث طراوت تنفس می شوند . " برخی کارخانه‌ها پپسین (آنزیم زود هضم شیره معده) را به آدامس‌هایشان اضافه کرده‌اند که به محصولشان حالتی می‌دهد که تسکین درد و سوزش معده و اثر بخشی های دیگری را سبب می شوند. تولید دارو به شکل آدامس برای بیمارانی که مشکل قورت دادن دارو دارند، و یا برای کودکان تا بتوانند به راحتی و با طعم مورد علاقه داروهای شان را دریافت کنند، گامی تحسین برانگیز درعرصه بهداشت و درمان است. بدیهی ست امروز مواد غیربهداشتی و زیان آور، و حتی مواد مخدر نیزدر ایران به شکل آدامس دربازار وجود دارد، که حساب این نوع مواد جویدنی را با آدامس های معمولی و استاندارد، و لذت بخش و سودمند که " مادرها به بچه های دو سه ساله شان می دهند" را باید جدا کرد.
*****
برخی ازمنابع:
1- سخنرانی دکتر حیسن روازاده در باره درخت کاج
https://www.youtube.com/watch?v=G9Tt_9jqctY
2-زیان های درخت کاج و کاج امریکائی:
http://www.centralclubs.com/topic-t86196.html
3-" درختان مقدس در ایران باستان "
http://2500aryaie.blogfa.com/category/89
در باره انواع درخت کاج
http://www.iranpardis.com/showthread.php?t=239652&s=2f0a074ce59e000a73f8361d59
http://www.iranboom.ir/honar/45-honar/13676-tarikhche-chand-baghe-ghadimi.html
4-در باره صمغ درخت کاج
http://www.aftabir.com/dictionaries/word/46705/%D8%B5%D9%85%D8%BA8
5-رزین یا صمغ درخت کاج
http://www.wikipg.com/wiki/%D8%B1%D8%B2%DB%8C%D9%86#
http://en.wikipedia.org/wiki/Resin
6- زهرا داوری کیا، ههشهری :
http://www.hamshahrionline.ir/details/120772/Science/scientific 7
7- برخی از ارزش های طبی درخت کاج و کاج امریکائی
http://www.cancer.org/treatment/treatmentsandsideeffects/complementaryandalternativemedicine/herbsvitaminsandminerals/pine-bark-extract
http://www.superfoods-for-superhealth.com/pine-pollen-benefits.html
http://pinechemistry.americanchemistry.com/
8-هیچ درخت سوزنی برگی در جهان وجود ندارد که آلودگی تولید کند!
http://mohammaddarvish.com/desert/archives/6183
http://mohammaddarvish.com/desert/archives/6183#ixzz3Dd02TIki
9-دانه های خوراکی درخت کاج
http://en.wikipedia.org/wiki/Pine_nut
10-لطفا" کسی این آژیر را به صدا در آورد/ مضرات آدامس
http://ravazadeh.com/fa/article/8-general-article/3617-1389-06-23-03-46-44.html
11- سخنرانی روازاده در باره آدامس
https://www.youtube.com/watch?v=CNRfHw7E5lI
12-در باره اسانس
http://www.niazemarkazi.com/article/pdf/10008152-%D9%85%D9%82%DD
13-موسسه اطلاع رسانی دندانپزشکی ، دکتر ترابی ، الکل شکر Suger Alcohol چیست؟
http://www.dentii.info/fa/index.php?option=com_content&view=article&id=105:sug-alco&catid=56:nut&Itemid=86
14-همه چیز در باره آدامس
http://fa.wikipedia.org/wiki/%D8%A2%D8%AF%D8%A7%D9%85%D8%B3
http://www.beytoote.com/scientific/midanid/everything-chewing-gum.html
http://vaghefisr.blogfa.com/post-36.aspx
http://www.madcroc.com/Gum_Ingredients.htm
http://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%84
امیر هادی انوری: افزایش تب آدامس جویدن در میان ایرانیان
http://irden.ir/amoozesh/nd/129631/
15- فواید آدامس - مضرات آدامس
http://www.beytoote.com/cookery/khavas-ghaza/chewing-gum-harms.html
دکتر گلرخ ثریا، دنیای چسبناک جویدنی ها، ماهنامه پیک تندرستی، شماره نهم ، اردیبهشت سال 1385، تهران ، ایران
