شمشیر "فتوا" بالای سر نویسنده الجزایری

کمال داوود با انتشار اولین رمان خود، ستایش محافل ادبی را برانگیخت. اما در الجزایر مراجع شرعی اظهارات او را خلاف دین دانستند. یک شیخ بنیادگرا نویسنده را کافر دانسته و فتوای قتل او را صادر کرده است.

کامل داوود نویسنده الجزایری

رمان "مورسو از نگاه مقابل" نخست در سال ۲۰۱۳ در الجزایر منتشر شد و بازتاب زیادی نداشت. اما سال بعد وقتی که رمان در فرانسه منتشر شد، توجه زیادی برانگیخت و برای جایزه ادبی معتبر گنکور نامزد شد. سبک مدرن کتاب و برخورد ریشه‌ای نویسنده با "سنت‌های بومی و میراث استعماری" از نکات برجسته کتاب هستند.

این رمان را پاسخی به اثر پرآوازه "بیگانه" نوشته آلبر کامو دانسته‌اند. رمان کمال داوود به شخصیت عرب داستان کامو، که در اوایل داستان به ضرب ۵ گلوله "زیر آفتاب" کشته می‌شود، نام و شخصیت داده است.

کمال داوود در کتاب خود حال و هوای بومی داستان را با رنگی تند نشان داده و بر "هویت عربی" شخصیت رمان تأکید کرده است. او داستان آلبر کامو را با دید شرقی و با توجه به روحیات انسانی جهان سومی روایت می‌کند.

کمال داوود ۱۲ دسامبر سال گذشته در برنامه‌ای ادبی در کانال دوم تلویزیون فرانسه ظاهر شد و سخنانی بیان کرد که خشم بنیادگرایان را برانگیخت.

کمال داوود درباره "هویت عربی" گفت که خود را الجزایری می‌داند و نه عرب. او گفت که برای او "هویت عربی با تصرف و تسلط" برابر است. او در رابطه با دین گفت که در نوجوانی مسلمان بوده زیرا هنوز به رشد و بلوغ فکری نرسیده بود. او تصریح کرد که جوان الجزایری اسلام را انتخاب نمی‌کند، بلکه این دین را از کودکی از خانواده خود به ارث می‌برد. او دین را در مشکلات کنونی دنیای عرب مقصر دانست.

فتوا یا حکم قتل "نویسنده کافر" 
اظهارات کمال داوود با واکنش تند بنیادگرایان الجزایر روبرو شد. عبدالفتاح زیراوی، که رهبر گروهی افراطی به نام "جبهه صحوه" (جبهه بیداری) شناخته می‌شود، اظهارات داوود را مصداق "کفر و زندقه" دانست و برای او حکم اعدام صادر کرد. این "امام" سلفی از دولت الجزایر خواست که حکم اعدام کمال داوود را در ملأ عام به اجرا بگذارد.

از سوی دیگر، فتوای امام سلفی خشم و اعتراض نویسندگان و روشنفکران الجزایر را به دنبال داشت. آن‌ها در دفاع از حق آزادی بیان با کمال داوود ابراز همبستگی کردند و از دادگستری کشور خواستند که شیخ سلفی را به خاطر صدور فتوا مورد تعقیب قرار دهد.

کمال داوود به "نیویورک تایمز" گفته است که در برابر فشار اسلام‌گرایان تسلیم نخواهد شد و میهن خود را ترک نخواهد کرد. او به همراه خانواده‌اش در پایتخت الجزایر زندگی می‌کند.

کمال داوود در سال ۱۹۷۰ در خانواده‌ای عرب به دنیا آمد. پدرش مأمور پلیس و عرب بود. او از ۹ سالگی با جد و جهد شخصی زبان فرانسوی آموخت و کوشید به این زبان بنویسد. آثار آلبر کامو از ابتدا از چشمه‌های اصلی ذهنیت هنری او بود. درباره تأثیرپذیری از آلبر کامو می‌گوید: «در جوانی بسیار مذهبی بودم، فلسفه کامو به من کمک کرد تا خود را از قیدهای فکری آزاد کنم.»