ترجمه ی حاضر، به همت ابوالقاسم گلستانی، از روی متن منتشر شده در هافينگتون پست آمريکا، ۲۹ نوامبر ۲۰۱۵، انجام شده است.
اين مقاله را نخستين بار، انستيتوی حقوق بشر دانشگاه کلمبيا، در نوامبر ۲۰۱۴، با عنوان ISIS-Turkey Links منتشر کرده بود. |
توضیح مترجم:
دیوید ل. فیلیپس مدیر «برنامه صلح و حقوق» در «موسسه مطالعات حقوق بشر» دانشگاه کلمبیا است. او پیشتر مشاور و کارشناس امور خارجه در وزارت کشور امریکا بود. مولف در یادداشت پایان مقاله اشاره می کند که «اطلاعات عرضه شده در این مقاله بدون جانبداری یا حمایت ارائه شده است.»
بر همین اساس، مترجم نیز کوشید دقیقاً به متن وفادار باشد مگر در موارد خاص که به جای «دولت اسلامی عراق و شام « گاه از نام رایج تر در میان مردم یعنی «داعش» استفاده شده است.
توصیحات کوتاه داخل کروشه (پرانتز چهارگوش)از مترجم است که با حرف «م» مشخص شده اند.
دیوید ل. فیلیپس مدیر «برنامه صلح و حقوق» در «موسسه مطالعات حقوق بشر» دانشگاه کلمبیا است. او پیشتر مشاور و کارشناس امور خارجه در وزارت کشور امریکا بود. مولف در یادداشت پایان مقاله اشاره می کند که «اطلاعات عرضه شده در این مقاله بدون جانبداری یا حمایت ارائه شده است.»
بر همین اساس، مترجم نیز کوشید دقیقاً به متن وفادار باشد مگر در موارد خاص که به جای «دولت اسلامی عراق و شام « گاه از نام رایج تر در میان مردم یعنی «داعش» استفاده شده است.
توصیحات کوتاه داخل کروشه (پرانتز چهارگوش)از مترجم است که با حرف «م» مشخص شده اند.
مقدمه
آیا ترکیه در حال همکاری با داعش است؟ ادعاها از همکاری نظامی و انتقال اسلحه تا پشتیبانی لجستیکی، کمک های مالی و ارائه ی خدمات پزشکی را شامل می شوند. همچنین ادعا می شود که ترکیه چشمان خود را به روی حملات داعش به کوبانی بست.
رجب طیب اردوغان و احمد داوداوغلو، رییس جمهور و نخست وزیر ترکیه هر دو ارتباط با داعش را قویاً رد می کنند. اردوغان در 22 سپتامبر 2014 از شورای روابط خارجی بازدید کرد. او انتقاد کرد که «کمپین ها [و] تلاشهای توام با لجن پراکنی وجود دارند که درک از ما را به انحراف می کشند.» اردوغان «حمله ای منظم علیه اعتبار بین المللی ترکیه» را به باد انتقاد گرفته، شکوه کرد که «ترکیه در معرض موضوعات خبری بسیار غیرمنصفانه و توأم با سوء نیت از سوی رسانه ها قرار گرفته است.» اردوغان گفت «درخواستم از دوستان ما در ایالات متحده [امریکا] این است که ارزیابی تان از ترکیه را با مبنا قرار دادن اطلاعات تان بر منابع هدفمند انجام دهید.»
«برنامه صلح و حقوق» مستقر در دانشگاه کلمبیا تیمی از محققان امریکایی، اروپایی و ترک را تعیین کرد تا رسانه های ترک و بین المللی را مورد تحقیق قرار دهند و اعتبار این ادعاها را ارزیابی کنند. این گزارش منابع گوناگون بین المللی از جمله نیویورک تایمز، واشینگتن پست، گاردین، دیلی میل، اسکای نیوز، و همچنین منابع ترک شامل سی ان ان ترک زبان، روزنامه حریت، طرف (Taraf)، جمهوریت و رادیکال را در بر می گیرد.
آیا ترکیه در حال همکاری با داعش است؟ ادعاها از همکاری نظامی و انتقال اسلحه تا پشتیبانی لجستیکی، کمک های مالی و ارائه ی خدمات پزشکی را شامل می شوند. همچنین ادعا می شود که ترکیه چشمان خود را به روی حملات داعش به کوبانی بست.
رجب طیب اردوغان و احمد داوداوغلو، رییس جمهور و نخست وزیر ترکیه هر دو ارتباط با داعش را قویاً رد می کنند. اردوغان در 22 سپتامبر 2014 از شورای روابط خارجی بازدید کرد. او انتقاد کرد که «کمپین ها [و] تلاشهای توام با لجن پراکنی وجود دارند که درک از ما را به انحراف می کشند.» اردوغان «حمله ای منظم علیه اعتبار بین المللی ترکیه» را به باد انتقاد گرفته، شکوه کرد که «ترکیه در معرض موضوعات خبری بسیار غیرمنصفانه و توأم با سوء نیت از سوی رسانه ها قرار گرفته است.» اردوغان گفت «درخواستم از دوستان ما در ایالات متحده [امریکا] این است که ارزیابی تان از ترکیه را با مبنا قرار دادن اطلاعات تان بر منابع هدفمند انجام دهید.»
«برنامه صلح و حقوق» مستقر در دانشگاه کلمبیا تیمی از محققان امریکایی، اروپایی و ترک را تعیین کرد تا رسانه های ترک و بین المللی را مورد تحقیق قرار دهند و اعتبار این ادعاها را ارزیابی کنند. این گزارش منابع گوناگون بین المللی از جمله نیویورک تایمز، واشینگتن پست، گاردین، دیلی میل، اسکای نیوز، و همچنین منابع ترک شامل سی ان ان ترک زبان، روزنامه حریت، طرف (Taraf)، جمهوریت و رادیکال را در بر می گیرد.
ادعاها
ــــــــــــــــــــــــــــــ
ــــــــــــــــــــــــــــــ
ترکیه برای داعش تجهیزات نظامی فراهم می سازد
٭ یک فرمانده ی داعش در 12 اوت 2014 به واشینگتن پست [1] گفت: «بیشتر حنگجویانی که در آغاز جنگ به ما پیوستند از راه ترکیه آمدند، و تجهیزات و لوازم ضروری ما را فراهم کردند.»
٭ کمال کلیچ داروغلو، رهبر حزب جمهوری خواه خلق ترکیه، در تاریخ 14 اکتبر 2014 به اظهاریه ای [2] در دفتر داداستانی آدانا (Adana) دست یافت که نشان می دهد ترکیه برای گروه های تروریستی اسلحه فراهم می کرد. او همچنین به متون مصاحبه [3] با رانندگانی که سلاح ها را به آن گروه های تروریستی تحویل می دادند، دست پیدا کرد. به گفته ی کلیچ داروغلو [4]، دولت ترکیه مدعی است که کامیونها برای کمک های انسان دوستانه به ترکمن ها بودند، ولی ترکمن ها گفتند هرگز چنین کمک های انسان دوستانه ای به آنها تحویل داده نشد.
٭ به گفته معاون حزب جمهوری خواه خلق ترکیه، بولنت تزچان ((Bulent Tezcan در 18 ژانویه 2014، بازرسان سه کامیو ن پر از سلاح را در آدانا متوقف کردند [5]. کامیونها در فرودگاه اسن بوگا (Esenboga) در آنکارا بار زده شده بودند. رانندگان کامیونها را به سمت مرز راندند، جایی که یک مأمور امنیتی ترکیه قرار بود کامیونها را به درون خاک سوریه هدایت کرده، آنها را به داعش و گروه های دیگر در سوریه تحویل بدهد. این کار قبلاً به دفعات زیاد اتفاق افتاد و زمانی که کامیونها متوقف می شدند، مأموران امنیتی ترکیه سعی می کردند بازرسان را از بازرسی محموله ها بازدارند. اما این بار بازرسان دریافتند که کامیونها پر از موشک، تفنگ و مهمات هستند.
٭ روزنامه جمهوریت می نویسد [6] که طبق گزارش یک کاربر شاخص توییتر به نام فوآت آونی (Fuat Avni) در باره ی بررسی فساد ترکیه به تاریخ 17 دسامبر [2014]، نوارهای صوتی مرتبط تأیید می کنند که ترکیه در 12 اکتبر 2014 به گروه هایی کمک های مالی و نظامی کرد که با گروه تروریستی القاعده مرتبط بودند. در این نوارها، صدای اردوغان نیز موجود است که نیروهای مسلح ترکیه را به رفتن به سوریه و جنگ با دولت دمشق تشویق می کند. اردوغان همچنین از رییس سازمان امنیت ترکیه، هاکان فیدان (Hakan Fidan) خواست که بهانه ای برای حمله به سوریه پیدا کند.
٭ هاکان فیدان به احمد داود اغلو نخست وزیر، یاسر گولر یک مقام ارشد وزارت دفاع و فریدون سینیرلی اوغلو یک مقام بلند پایه وزارت امور خارجه گفت [7]: «اگر نیاز باشد، بهانه ای جور می کنم تا با سوریه وارد جنگ شویم. 4 نفر را به داخل سوریه می فرستم. به آنها می گویم 8 موشک از سوریه به داخل ترکیه شلیک کنند. به آنها امر می کنم به مقبره ی سلیمان شاه حمله کنند.»
٭ در 19 سپتامبر 2014، اسنادی فاش شدند [8] که نشان می دهند امیر سعودی، بندر بن سلطان، مخارج تسلیحات و حمل آنها به داعش از راه ترکیه را متقبل شد. هواپیمایی که از آلمان برخاسته بود سلاح ها را در بندر اتیمسگوت (Etimesgut) در ترکیه به پایین انداخت. این محموله سپس در سه دستگاه کامیون بار زده شد که دو دستگاه به داعش در ترکیه و یکی دیگر به غزه تحویل گردید.
ترکیه کمکهای ترابری و لجستیکی برای جنگجویان داعش فراهم کرد
٭ نشریه رادیکال [9] در 13 ژوئن 2014 می نویسد که وزیر کشور ترکیه، معمر گولر، دستورالعملی امضا کرد که حاکیست: «منافع منطقه ای ما ایجاب می کند که به جنگجویان النصره در جنگ علیه پ.ی.د.، شاخه سازمان تروریستی پ ک ک، در درون مرزهای خود کمک کنیم ... هاتای (Hatay) مکانی استراتژیک برای مجاهدین است که بتوانند از مرزهای ما گذشته، وارد سوریه شوند. حمایت لجستیکی برای گروه های اسلامی افزایش خواهد یافت، و تعلیمات، مراقب های پزشکی و امنیت عبور آنها بیشتر در هاتای انجام خواهد پذیرفت... سازمان امنیت (MIT) و سازمان امور دینی ترکیه جا به جایی جنگجویان در منازل عمومی را هماهنگ خواهند کرد.»
٭ گزارش دیلی میل [10] به تاریخ 25 آوت 2014 حاکی است که بسیار از جنگجویان خارجی از طریق سفر به ترکیه به داعش در سوریه و عراق پیوستند، و ترکیه سعی نکرد جلوی انها را بگیرد. گزارش مزبور توصیف می کند که چگونه جنگجویان خارجی، به خصوص اهل بریتانیا، از مرز ترکیه عبور می کنند و وارد سوریه و عراق می شوند. این جنگجویان خارجی آن مرز را «دروازه جهادی» می نامند. سربازان ارتش ترکیه یا چشم خود را به این عبور و مرور می بندند یا خود با دریافت مبلغ اندک 10 پوند از جهادیون به آنها اجازه عبور می دهند.
٭ خبرگزاری اسکای بریتانیا به اسنادی دست یافت [11] که نشان می دهد دولت ترکیه پاسپورت های جنگجویانی را که در صدد عبور از مرز ترکیه و ورود به سوریه برای پیوستن به داعش بودند، مهر زده است.
٭ یک مقام ارشد مصری در 9 اکتبر 2014 گفته است [12] که اداره اطلاعات ترکیه تصاویر ماهواره ای و دیگر داده های لازم را در اختیار داعش می گذارد.
ترکیه برای داعش تعلیمات نظامی مهیا دید
٭ شبکه ی ترک زبان سی. ان. ان. در 29 ژوئیه 2014 گزارش داد که در قلب استانبول، محل هایی چون دوزچه (Duzce) و آداپازاری (Adapazari) به پاتوق تروریست ها مبدل شده اند. فرقه های مذهبی وجود دارند که در تعلیم جنگجویان داعش به آنها کمک می کنند. برخی از این ویدئوهای تعلیماتی به وبسایت تبلیغاتی داعش (takvahaber.net) ارسال شده اند. به گزارش شبکه ترک زبان سی. ان. ان. [13] نیروهای امنیتی ترکیه اگر می خواستند می توانستند جلوی این قضایا را بگیرند.
٭ همایش عمومی ترک هایی که به داعش پیوستند تبت شده است [14]. این همایش در 28 ژوئیه 2014 در استانبول روی داد.
٭ ویدئویی یک مجمع وابسته به داعش را نشان می دهد [15] که در عمرلی، محله ای در استانبول نماز/همایش برگزار می کند. در واکنش به این ویدئو، معاون حزب جمهوری خواه خلق ترکیه، تانریکولو (Tanrikulu) که خود نماینده مجلس است، از وزیر کشور ترکیه افکان آلا (Efkan Ala)، سوالاتی پرسید [16]، که از آن جمله اند: «آیا این حقیقت دارد که کمپ یا کمپ هایی به مجمعی از داعش در استانبول اختصاص یافته است؟ کار این مجمع چیست؟ از چه کسانی تشکیل شده؟ آیا این شایعه حقیقت دارد که همان منطقه ای که برای کمپ در نظر گرفته شد، برای تمرینات نظامی نیز مورد استفاده قرار می گیرد؟
٭ کمال کلیچ داروغلو، رهبر حزب نامبرده در 14 اکتبر 2014 به دولت حزب عدالت و توسعه هشدار داد [17] که کمک های مالی و تعلیماتی در اختیار گروه های ترور قرار ندهد. او گفت: «درست نیست که گروه های مسلح در خاک ترکیه تعلیم ببینند. شما جنگجویان خارجی را به ترکیه می اورید، در جیب شان پول می گذارید، به دست شان اسلحه می دهید، و از آنها می خواهید مسلمانان را در سوریه بکشند. ما به آنها [دولت] گفتیم دست از کمک به داعش بردارید. احمد داوداوغلو [نخست وزیر] از ما خواست سند رو کنیم. همه می دانند که آنها به داعش یاری می رسانند.» (نگاه کنید به پیوندهای 18 و 19.)
٭ به گفته سرویس اطلاعاتی اردن [20]، ترکیه جنگجویان داعش را برای عملیات ویژه آموزش داد.
ترکیه مراقب های پزشکی در اختیار به جنگجویان داعش می گذارد
٭ یک فرمانده داعش در 12 اوت 2014 به واشینگتن پست گفت [21] «سابقاً برخی از جنگجویان ما – حتی اعضای رده بالای دولت اسلامی – در بیمارستان های ترکیه مداوا شدند.»
٭ به گزارش روزنامه طرف در 12 اکتبر 2014 [22]، دنگیر میر مهمت فیرات (Dengir Mir Mehmet Firat)، از پایه گذاران حزب حاکم عدالت و توسعه گفت که ترکیه از گروه های تروریستی حمایت کرد و هنوز می کند و به درمان آنها در بیمارستانها می پردازد. «به منظور تضعیف تحولات در روجووا (کردستان سوریه)، دولت کمک های گوناگون از جمله تسلیحاتی در اختیار گروه های مذهبی افراطی قرار داد ... دولت به مجروحان آنها کمک کرد. وزیر بهداشت چیزی شبیه به این عبارت را به کار برد، مراقبت از مجروحان داعش یک وطیفه انسانی است.»
٭ به گزارش روزنامه طرف [23]، احمد ال ح. (Ahmet El H)، یکی از فرماندهان ارشد داعش و مرد دست راست ابوبکر بغدادی، همراه دیگر جنگجویان داعش در بیمارستانی در سانلی یورفا (Sanliurfa) در ترکیه تحت درمان قرار گرفت. دولت ترکیه مخارج درمان آنها را پرداخت کرد. به گفته ی منابع روزنامه طرف، هم اکنون تمام بیمارستانهای مناطق جنوب شرقی ترکیه به درمان جنگجویان داعش می پردازند. از آغاز حملات هوایی در اوت به بعد جنگجویان داعش در شمار بسیار وسیع برای درمان به این بیمارستانها مراجعه کرده اند. مشخص تر اینکه، هشت جنگجوی داعش از مرز سانلی اُورفا عبور داده شدند؛ اسامی آنان بدین شرح است: «مصطفی آ.، یوسف ال ر.، مصطفی ح.، حلیف ال ح.، محمد ال ح.، احمد ال س.، حسن ح.، و سلیم ال د.»
ترکیه از راه خرید نفت داعش از این سازمان حمایت مالی به عمل می آورد
٭ در 13 سپتامبر 2014، نیویورک تایمز طی گزارشی [24] به تلاشهای دولت اوباما برای فشار بر ترکیه برای متلاشی ساختن شبکه گسترده فروش نفت داعش اشاره کرد. جیمز فیلیپ در «بنیاد میراث (Heritage Foundation)» استدلال می کند که ترکیه شبکه گسترده نفت داعش را تماماً متلاشی نکرد زیرا از قیمت پایین نفت داعش بهره می برد، و حتی ممکن است ترکها و مقامات دولتی وجود داشته باشند که در این تجارت منافع شخصی دارند.
٭ فهیم تاچتکین (Fehim Taştekin) در نشریه رادیکال مقاله ای در تاریخ 13 سپتامبر 2014 نوشت که در آن به خطوط لوله غیر قانونی که نفت را از سوریه به شهرهای نزدیک مرز در درون ترکیه انتقال می دهند، اشاره کرد. تاچتکین اشاره کرد [25] که تا زمان چاپ مقاله اش شماری از آن خطوط لوله غیرقانونی پس از 3 سال عملیات جمع شدند.
٭ در 14 اکتبر 2014، یک نماینده پارلمان آلمان متعلق به حزب سبزها، ترکیه را متهم کرد [26] که به داعش اجازه می دهد که علاوه بر فروش نفت، تسلیحات خود را نیز آزادانه در خاک ترکیه جا به جا کند.
ترکیه در سربازگیری به داعش یاری می رساند
٭ کمال کلیچ داروغلو در 14 اکتبر 2014 ادعا کرد [27] که دفاتر داعش در استانبول و گازیانتپ (Gaziantep) برای جذب جنگجویان مورد استفاده قرار می گیرد. در 10 اکتبر 2014، مفتی شهر کونیا گفت که «چهار روز پیش 100 نفر از اهالی کونیا به داعش پیوستند.» (نگاه کنید به پیوندهای 28 و 29.)
٭ به گزارش تلوزیون اودا [30]، تکوا هابر (Takva Haber) به مثابه جولانگاه تبلیغاتی داعش برای جذب افراد ترک زبان از ترکیه و آلمان خدمت می کند. محل ثبت این وبسایت با آدرس مدرسه ای به نام عرفان کولجی (Irfan Koleji) یکسان است، مدرسه ای که توسط عیلیم یایما وقفی (Ilim Yayma Vakfi) تأسیس گردید، بنیادی که [رجب] اردوغان و [احمد] داوداغلو جزو پدیدآورندگانش هستند. از این روست که ادعا می شود که این سایت تبلیغاتی از سوی مدرسه ی بنیادی اداره می شود که توسط اعضای حزب حاکم ترکیه [حزب عدالت و توسعه] تأسیس گردید.
٭ وزیر ورزش، سوآت کیلیچ (Suat Kilic) که عضو حزب عدالت و توسعه است، با جهادیون سلفی که حامیان داعش در ترکیه هستند، دیدار کرد. این گروه [31] به خاطر دسترسی به هواداران از طریق توریع قرآن رایگان و جمع آوری کمک های مالی جهت سازماندهی حملات انتحاری در سوریه و عراق معروف است.
٭ تلویزیون اودا ویدئویی منتشر کرد [32] که به ادعای آن ثابت می کند که جنگجویان داعش در حال رانندگی اتوبوسی در استانبول هستند.
نیروهای ترکیه دوشادوش داعش می جنگند
٭ در 7 اکتبر 2014، یک سازمان حنگنده ی اسلامی در ترکیه (IBDA-C) مدعی حمایت از داعش شد. یکی از دوستان ترک این سازمان که از فرماندهان داعش است، می گوید که ترکیه «در تمامی این ماجرا دخیل است» و این که «10 هزار عضو داعش وارد ترکیه خواهند شد.» عضوی از هدا- پار (Huda-Par) که در جلسه ای با آن سازمان حضور داشت، مدعی است که مقامات [ترکیه] منتقد داعش اند اما در ظاهر از این گروه هواداری می کنند (هدا- پار یک حزب سیاسی بنیادگرای سنی کرد است). در عین حال، عضو ب.ب.پ (BBP) ادعا می کند که مقامات حزب اقدام ملی (MHP) بسیار نزدیک به داعش هستند. در آن جلسه گفته شد که جنگجویان داعش اغلب برای استراحت به ترکیه می آیند، گویی آنها برای فراغت از خدمت نظامی مدتی را در آنجا در حال استراحت به سر می برند. آنها مدعی اند که ترکیه یک انقلاب اسلامی را تجربه خواهد کرد، و ترکها باید برای جهاد آماده باشند. (نگاه کنید به پیوندهای 33 و 34.)
٭ سیمور هرش (Seymour Hersh) در «مرور کتاب لندن» [35] می نویسد که داعش حملاتی شیمیایی از جمله با گاز سارین در سوریه انجام داد و این با اطلاع دولت ترکیه بود. «برای ماه ها در میان رهبران ارشد نظامی و جامعه اطلاعاتی در باره این عملکرد در جنگ همسایگان سوریه، به ویژه ترکیه، نگرانی شدید وجود داشت. این آگاهی وجود داشت که رجب اردوغان از جبهه النصر، از گروه های جهادی در میان اپوزوسیون شورشی، و دیگر گروه ها شورشی اسلامگرا پشتیبانی می کند. یک مقام ارشد اطلاعاتی سابق امریکا که به اطلاعات رایج و روزمره دسترسی دارد، به من گفت «ما می دانیم کسانی در دولت ترکیه هستند که اعتقاد داشتند که می توانند دولت اسد را با انجام حمله ای شیمیایی در داخل سوریه – و به تبع آن، مجبور کردن اوباما برای نادیده گرفتن خطوط قرمز خود – در بن بست شدید قرار دهند.»
٭ در 20 سپتامبر 2014، دمیر چلیک (Demir Celik)، نماینده پارلمان ترکیه از حزب دمکراتیک خلق، ادعا کرد [36] که نیروهای ویژه ترکیه دوش به دوش داعش می جنگند.
ترکیه در نبرد کوبانی به داعش کمک کرد
٭ انور مسلم، شهردار کوبانی، در 19 سپتامبر 2014 گفت «بنا به اطلاعاتی که ما دو روز قبل از آغاز جنگ جاری به دست آوردیم، قطارهای پر از نیرو و مهمات که از شمال کوبانی در حال عبور بودند، به مدت یک ساعت و ده تا بیست دقیقه در روستاهای «صلیب قرآن»، «گیره سور» و «مشرفات ازو» توقف داشتند. مدارک، شواهد عینی و ویدئوهایی در این مورد موجود است. چرا داعش فقط در شرق کوبانی قوی است؟ چرا در جنوب یا غرب آن قوی نیست؟ از آنجایی که این ترن ها در روستاهای واقع در شرق کوبانی توقف کردند، ما گمان می بریم آنها مهمات و نیروهای اضافی برای داعش آورده بودند.» در 30 سپتامبر 2014، فرستاده ای از حزب جمهوری خواه خلق از کوبانی بازدید کرد، جایی که افراد محلی مدعی بودند که همه چیز داعش از لباسهایی که آنها به تن داشتند تا تفنگ های آنان از ترکیه می آید. (در اینجا دو پیوند توسط نویسنده مقاله ارائه شد، اما قابل دسترسی نیستند؛ گویا از سرور خارج شده اند. م)
٭ ویدئوی انتشار یافته از سوی نوهابر (Nuhaber) نشان می دهد [37] که کاروان های نظامی ترکیه تانکها و مهماتی را حمل می کردند که آزادانه زیر بیرق های داعش در منطقه سرابلوس (Cerablus) و گذرگاه مرزی کارکامیس (Karkamis) حرکت می کردند.
٭ صالح مسلم، رهبر پ.ی.د.، ادعا می کند [38] که بین 20-م تا 24-م اکتبر 120 جنگجو با عبور از مرز ترکیه وارد خاک سوریه شدند.
٭ به ادعای مقاله ای که توسط یکی از فرماندهان ی.پ.جی. (YPG) در تاریخ 29 اکتبر 2014 در نیورک تایمز منتشر شد [39]، ترکیه به جنگجویان داعش و تجهیزات شان اجازه می دهد آزادانه از مرز عبور کنند.
٭ به گزارش دیکن [40]، «جنگجویان داعش در برابر دید کامل سربازان ترک از روی خطوط راه آهن ترکیه عبور کردند، خود را به مرز رساندند و وارد سوریه شدند. جنگجویان پ.ی.د. [چریکهای کرد سوریه - م] آنها را در انجا دیده، متوقف شان کردند.
٭ یک فرمانده کرد کوبانی ادعا می کند [41] نیروهای جنگنده داعش مهر ورود ترکیه بر پاسپورت های خود دارند.
٭ تلوزیون اودا عکسی از یک سرباز ترک منتشر کرد [42] که با جنگجویان داعش خوش و بش می کند.
ترکیه و داعش جهان بینی مشترک دارند
٭ به گزارش راشا تودی – آر. تی. [43]، اظهارات معاون رییس جمهور امریکا جو بایدن موید حمایت ترکیه از داعش است.
٭ به گفته روزنامه حریت [44]، در 26 سپتامبر 2014، «احساسات افراد متنفذ حزب حاکم عدالت و توسعه محدود به آنکارا نیست. من از شنیدن واژگان تحسین امیز نسبت به داعش از سوی برخی کارکنان عالی رتبه دولتی حتی در سانلیورفا شوکه شدم. یکی گفت، «آنها مثل خود ما هستند و علیه هفت قدرت بزرگ در حنگ استقلال (the War of Independence) می جنگند.» یکی دیگر گفت، «برای من دولت اسلامی در مقام همسایه به پ.ک.ک. [چریکهای کرد ترکیه - م] در سوی دیگر ترجیح دارد.»
٭ روزنامه نگار صاحب نام، چنگیز چاندار، مدعی است [45] که سازمان امنیت ترکیه به دولت اسلامی که نقش «قابله» را در عراق و سوریه بازی می کند، یاری می رساند، همان گونه که به دیگر جهادیون.
٭ بلال اردوغان و مقامات ترک با جنگجویانی که گفته می شود داعش هستند، دیدار می کنند.
ـــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ٭ یک فرمانده ی داعش در 12 اوت 2014 به واشینگتن پست [1] گفت: «بیشتر حنگجویانی که در آغاز جنگ به ما پیوستند از راه ترکیه آمدند، و تجهیزات و لوازم ضروری ما را فراهم کردند.»
٭ کمال کلیچ داروغلو، رهبر حزب جمهوری خواه خلق ترکیه، در تاریخ 14 اکتبر 2014 به اظهاریه ای [2] در دفتر داداستانی آدانا (Adana) دست یافت که نشان می دهد ترکیه برای گروه های تروریستی اسلحه فراهم می کرد. او همچنین به متون مصاحبه [3] با رانندگانی که سلاح ها را به آن گروه های تروریستی تحویل می دادند، دست پیدا کرد. به گفته ی کلیچ داروغلو [4]، دولت ترکیه مدعی است که کامیونها برای کمک های انسان دوستانه به ترکمن ها بودند، ولی ترکمن ها گفتند هرگز چنین کمک های انسان دوستانه ای به آنها تحویل داده نشد.
٭ به گفته معاون حزب جمهوری خواه خلق ترکیه، بولنت تزچان ((Bulent Tezcan در 18 ژانویه 2014، بازرسان سه کامیو ن پر از سلاح را در آدانا متوقف کردند [5]. کامیونها در فرودگاه اسن بوگا (Esenboga) در آنکارا بار زده شده بودند. رانندگان کامیونها را به سمت مرز راندند، جایی که یک مأمور امنیتی ترکیه قرار بود کامیونها را به درون خاک سوریه هدایت کرده، آنها را به داعش و گروه های دیگر در سوریه تحویل بدهد. این کار قبلاً به دفعات زیاد اتفاق افتاد و زمانی که کامیونها متوقف می شدند، مأموران امنیتی ترکیه سعی می کردند بازرسان را از بازرسی محموله ها بازدارند. اما این بار بازرسان دریافتند که کامیونها پر از موشک، تفنگ و مهمات هستند.
٭ روزنامه جمهوریت می نویسد [6] که طبق گزارش یک کاربر شاخص توییتر به نام فوآت آونی (Fuat Avni) در باره ی بررسی فساد ترکیه به تاریخ 17 دسامبر [2014]، نوارهای صوتی مرتبط تأیید می کنند که ترکیه در 12 اکتبر 2014 به گروه هایی کمک های مالی و نظامی کرد که با گروه تروریستی القاعده مرتبط بودند. در این نوارها، صدای اردوغان نیز موجود است که نیروهای مسلح ترکیه را به رفتن به سوریه و جنگ با دولت دمشق تشویق می کند. اردوغان همچنین از رییس سازمان امنیت ترکیه، هاکان فیدان (Hakan Fidan) خواست که بهانه ای برای حمله به سوریه پیدا کند.
٭ هاکان فیدان به احمد داود اغلو نخست وزیر، یاسر گولر یک مقام ارشد وزارت دفاع و فریدون سینیرلی اوغلو یک مقام بلند پایه وزارت امور خارجه گفت [7]: «اگر نیاز باشد، بهانه ای جور می کنم تا با سوریه وارد جنگ شویم. 4 نفر را به داخل سوریه می فرستم. به آنها می گویم 8 موشک از سوریه به داخل ترکیه شلیک کنند. به آنها امر می کنم به مقبره ی سلیمان شاه حمله کنند.»
٭ در 19 سپتامبر 2014، اسنادی فاش شدند [8] که نشان می دهند امیر سعودی، بندر بن سلطان، مخارج تسلیحات و حمل آنها به داعش از راه ترکیه را متقبل شد. هواپیمایی که از آلمان برخاسته بود سلاح ها را در بندر اتیمسگوت (Etimesgut) در ترکیه به پایین انداخت. این محموله سپس در سه دستگاه کامیون بار زده شد که دو دستگاه به داعش در ترکیه و یکی دیگر به غزه تحویل گردید.
ترکیه کمکهای ترابری و لجستیکی برای جنگجویان داعش فراهم کرد
٭ نشریه رادیکال [9] در 13 ژوئن 2014 می نویسد که وزیر کشور ترکیه، معمر گولر، دستورالعملی امضا کرد که حاکیست: «منافع منطقه ای ما ایجاب می کند که به جنگجویان النصره در جنگ علیه پ.ی.د.، شاخه سازمان تروریستی پ ک ک، در درون مرزهای خود کمک کنیم ... هاتای (Hatay) مکانی استراتژیک برای مجاهدین است که بتوانند از مرزهای ما گذشته، وارد سوریه شوند. حمایت لجستیکی برای گروه های اسلامی افزایش خواهد یافت، و تعلیمات، مراقب های پزشکی و امنیت عبور آنها بیشتر در هاتای انجام خواهد پذیرفت... سازمان امنیت (MIT) و سازمان امور دینی ترکیه جا به جایی جنگجویان در منازل عمومی را هماهنگ خواهند کرد.»
٭ گزارش دیلی میل [10] به تاریخ 25 آوت 2014 حاکی است که بسیار از جنگجویان خارجی از طریق سفر به ترکیه به داعش در سوریه و عراق پیوستند، و ترکیه سعی نکرد جلوی انها را بگیرد. گزارش مزبور توصیف می کند که چگونه جنگجویان خارجی، به خصوص اهل بریتانیا، از مرز ترکیه عبور می کنند و وارد سوریه و عراق می شوند. این جنگجویان خارجی آن مرز را «دروازه جهادی» می نامند. سربازان ارتش ترکیه یا چشم خود را به این عبور و مرور می بندند یا خود با دریافت مبلغ اندک 10 پوند از جهادیون به آنها اجازه عبور می دهند.
٭ خبرگزاری اسکای بریتانیا به اسنادی دست یافت [11] که نشان می دهد دولت ترکیه پاسپورت های جنگجویانی را که در صدد عبور از مرز ترکیه و ورود به سوریه برای پیوستن به داعش بودند، مهر زده است.
٭ یک مقام ارشد مصری در 9 اکتبر 2014 گفته است [12] که اداره اطلاعات ترکیه تصاویر ماهواره ای و دیگر داده های لازم را در اختیار داعش می گذارد.
ترکیه برای داعش تعلیمات نظامی مهیا دید
٭ شبکه ی ترک زبان سی. ان. ان. در 29 ژوئیه 2014 گزارش داد که در قلب استانبول، محل هایی چون دوزچه (Duzce) و آداپازاری (Adapazari) به پاتوق تروریست ها مبدل شده اند. فرقه های مذهبی وجود دارند که در تعلیم جنگجویان داعش به آنها کمک می کنند. برخی از این ویدئوهای تعلیماتی به وبسایت تبلیغاتی داعش (takvahaber.net) ارسال شده اند. به گزارش شبکه ترک زبان سی. ان. ان. [13] نیروهای امنیتی ترکیه اگر می خواستند می توانستند جلوی این قضایا را بگیرند.
٭ همایش عمومی ترک هایی که به داعش پیوستند تبت شده است [14]. این همایش در 28 ژوئیه 2014 در استانبول روی داد.
٭ ویدئویی یک مجمع وابسته به داعش را نشان می دهد [15] که در عمرلی، محله ای در استانبول نماز/همایش برگزار می کند. در واکنش به این ویدئو، معاون حزب جمهوری خواه خلق ترکیه، تانریکولو (Tanrikulu) که خود نماینده مجلس است، از وزیر کشور ترکیه افکان آلا (Efkan Ala)، سوالاتی پرسید [16]، که از آن جمله اند: «آیا این حقیقت دارد که کمپ یا کمپ هایی به مجمعی از داعش در استانبول اختصاص یافته است؟ کار این مجمع چیست؟ از چه کسانی تشکیل شده؟ آیا این شایعه حقیقت دارد که همان منطقه ای که برای کمپ در نظر گرفته شد، برای تمرینات نظامی نیز مورد استفاده قرار می گیرد؟
٭ کمال کلیچ داروغلو، رهبر حزب نامبرده در 14 اکتبر 2014 به دولت حزب عدالت و توسعه هشدار داد [17] که کمک های مالی و تعلیماتی در اختیار گروه های ترور قرار ندهد. او گفت: «درست نیست که گروه های مسلح در خاک ترکیه تعلیم ببینند. شما جنگجویان خارجی را به ترکیه می اورید، در جیب شان پول می گذارید، به دست شان اسلحه می دهید، و از آنها می خواهید مسلمانان را در سوریه بکشند. ما به آنها [دولت] گفتیم دست از کمک به داعش بردارید. احمد داوداوغلو [نخست وزیر] از ما خواست سند رو کنیم. همه می دانند که آنها به داعش یاری می رسانند.» (نگاه کنید به پیوندهای 18 و 19.)
٭ به گفته سرویس اطلاعاتی اردن [20]، ترکیه جنگجویان داعش را برای عملیات ویژه آموزش داد.
ترکیه مراقب های پزشکی در اختیار به جنگجویان داعش می گذارد
٭ یک فرمانده داعش در 12 اوت 2014 به واشینگتن پست گفت [21] «سابقاً برخی از جنگجویان ما – حتی اعضای رده بالای دولت اسلامی – در بیمارستان های ترکیه مداوا شدند.»
٭ به گزارش روزنامه طرف در 12 اکتبر 2014 [22]، دنگیر میر مهمت فیرات (Dengir Mir Mehmet Firat)، از پایه گذاران حزب حاکم عدالت و توسعه گفت که ترکیه از گروه های تروریستی حمایت کرد و هنوز می کند و به درمان آنها در بیمارستانها می پردازد. «به منظور تضعیف تحولات در روجووا (کردستان سوریه)، دولت کمک های گوناگون از جمله تسلیحاتی در اختیار گروه های مذهبی افراطی قرار داد ... دولت به مجروحان آنها کمک کرد. وزیر بهداشت چیزی شبیه به این عبارت را به کار برد، مراقبت از مجروحان داعش یک وطیفه انسانی است.»
٭ به گزارش روزنامه طرف [23]، احمد ال ح. (Ahmet El H)، یکی از فرماندهان ارشد داعش و مرد دست راست ابوبکر بغدادی، همراه دیگر جنگجویان داعش در بیمارستانی در سانلی یورفا (Sanliurfa) در ترکیه تحت درمان قرار گرفت. دولت ترکیه مخارج درمان آنها را پرداخت کرد. به گفته ی منابع روزنامه طرف، هم اکنون تمام بیمارستانهای مناطق جنوب شرقی ترکیه به درمان جنگجویان داعش می پردازند. از آغاز حملات هوایی در اوت به بعد جنگجویان داعش در شمار بسیار وسیع برای درمان به این بیمارستانها مراجعه کرده اند. مشخص تر اینکه، هشت جنگجوی داعش از مرز سانلی اُورفا عبور داده شدند؛ اسامی آنان بدین شرح است: «مصطفی آ.، یوسف ال ر.، مصطفی ح.، حلیف ال ح.، محمد ال ح.، احمد ال س.، حسن ح.، و سلیم ال د.»
ترکیه از راه خرید نفت داعش از این سازمان حمایت مالی به عمل می آورد
٭ در 13 سپتامبر 2014، نیویورک تایمز طی گزارشی [24] به تلاشهای دولت اوباما برای فشار بر ترکیه برای متلاشی ساختن شبکه گسترده فروش نفت داعش اشاره کرد. جیمز فیلیپ در «بنیاد میراث (Heritage Foundation)» استدلال می کند که ترکیه شبکه گسترده نفت داعش را تماماً متلاشی نکرد زیرا از قیمت پایین نفت داعش بهره می برد، و حتی ممکن است ترکها و مقامات دولتی وجود داشته باشند که در این تجارت منافع شخصی دارند.
٭ فهیم تاچتکین (Fehim Taştekin) در نشریه رادیکال مقاله ای در تاریخ 13 سپتامبر 2014 نوشت که در آن به خطوط لوله غیر قانونی که نفت را از سوریه به شهرهای نزدیک مرز در درون ترکیه انتقال می دهند، اشاره کرد. تاچتکین اشاره کرد [25] که تا زمان چاپ مقاله اش شماری از آن خطوط لوله غیرقانونی پس از 3 سال عملیات جمع شدند.
٭ در 14 اکتبر 2014، یک نماینده پارلمان آلمان متعلق به حزب سبزها، ترکیه را متهم کرد [26] که به داعش اجازه می دهد که علاوه بر فروش نفت، تسلیحات خود را نیز آزادانه در خاک ترکیه جا به جا کند.
ترکیه در سربازگیری به داعش یاری می رساند
٭ کمال کلیچ داروغلو در 14 اکتبر 2014 ادعا کرد [27] که دفاتر داعش در استانبول و گازیانتپ (Gaziantep) برای جذب جنگجویان مورد استفاده قرار می گیرد. در 10 اکتبر 2014، مفتی شهر کونیا گفت که «چهار روز پیش 100 نفر از اهالی کونیا به داعش پیوستند.» (نگاه کنید به پیوندهای 28 و 29.)
٭ به گزارش تلوزیون اودا [30]، تکوا هابر (Takva Haber) به مثابه جولانگاه تبلیغاتی داعش برای جذب افراد ترک زبان از ترکیه و آلمان خدمت می کند. محل ثبت این وبسایت با آدرس مدرسه ای به نام عرفان کولجی (Irfan Koleji) یکسان است، مدرسه ای که توسط عیلیم یایما وقفی (Ilim Yayma Vakfi) تأسیس گردید، بنیادی که [رجب] اردوغان و [احمد] داوداغلو جزو پدیدآورندگانش هستند. از این روست که ادعا می شود که این سایت تبلیغاتی از سوی مدرسه ی بنیادی اداره می شود که توسط اعضای حزب حاکم ترکیه [حزب عدالت و توسعه] تأسیس گردید.
٭ وزیر ورزش، سوآت کیلیچ (Suat Kilic) که عضو حزب عدالت و توسعه است، با جهادیون سلفی که حامیان داعش در ترکیه هستند، دیدار کرد. این گروه [31] به خاطر دسترسی به هواداران از طریق توریع قرآن رایگان و جمع آوری کمک های مالی جهت سازماندهی حملات انتحاری در سوریه و عراق معروف است.
٭ تلویزیون اودا ویدئویی منتشر کرد [32] که به ادعای آن ثابت می کند که جنگجویان داعش در حال رانندگی اتوبوسی در استانبول هستند.
نیروهای ترکیه دوشادوش داعش می جنگند
٭ در 7 اکتبر 2014، یک سازمان حنگنده ی اسلامی در ترکیه (IBDA-C) مدعی حمایت از داعش شد. یکی از دوستان ترک این سازمان که از فرماندهان داعش است، می گوید که ترکیه «در تمامی این ماجرا دخیل است» و این که «10 هزار عضو داعش وارد ترکیه خواهند شد.» عضوی از هدا- پار (Huda-Par) که در جلسه ای با آن سازمان حضور داشت، مدعی است که مقامات [ترکیه] منتقد داعش اند اما در ظاهر از این گروه هواداری می کنند (هدا- پار یک حزب سیاسی بنیادگرای سنی کرد است). در عین حال، عضو ب.ب.پ (BBP) ادعا می کند که مقامات حزب اقدام ملی (MHP) بسیار نزدیک به داعش هستند. در آن جلسه گفته شد که جنگجویان داعش اغلب برای استراحت به ترکیه می آیند، گویی آنها برای فراغت از خدمت نظامی مدتی را در آنجا در حال استراحت به سر می برند. آنها مدعی اند که ترکیه یک انقلاب اسلامی را تجربه خواهد کرد، و ترکها باید برای جهاد آماده باشند. (نگاه کنید به پیوندهای 33 و 34.)
٭ سیمور هرش (Seymour Hersh) در «مرور کتاب لندن» [35] می نویسد که داعش حملاتی شیمیایی از جمله با گاز سارین در سوریه انجام داد و این با اطلاع دولت ترکیه بود. «برای ماه ها در میان رهبران ارشد نظامی و جامعه اطلاعاتی در باره این عملکرد در جنگ همسایگان سوریه، به ویژه ترکیه، نگرانی شدید وجود داشت. این آگاهی وجود داشت که رجب اردوغان از جبهه النصر، از گروه های جهادی در میان اپوزوسیون شورشی، و دیگر گروه ها شورشی اسلامگرا پشتیبانی می کند. یک مقام ارشد اطلاعاتی سابق امریکا که به اطلاعات رایج و روزمره دسترسی دارد، به من گفت «ما می دانیم کسانی در دولت ترکیه هستند که اعتقاد داشتند که می توانند دولت اسد را با انجام حمله ای شیمیایی در داخل سوریه – و به تبع آن، مجبور کردن اوباما برای نادیده گرفتن خطوط قرمز خود – در بن بست شدید قرار دهند.»
٭ در 20 سپتامبر 2014، دمیر چلیک (Demir Celik)، نماینده پارلمان ترکیه از حزب دمکراتیک خلق، ادعا کرد [36] که نیروهای ویژه ترکیه دوش به دوش داعش می جنگند.
ترکیه در نبرد کوبانی به داعش کمک کرد
٭ انور مسلم، شهردار کوبانی، در 19 سپتامبر 2014 گفت «بنا به اطلاعاتی که ما دو روز قبل از آغاز جنگ جاری به دست آوردیم، قطارهای پر از نیرو و مهمات که از شمال کوبانی در حال عبور بودند، به مدت یک ساعت و ده تا بیست دقیقه در روستاهای «صلیب قرآن»، «گیره سور» و «مشرفات ازو» توقف داشتند. مدارک، شواهد عینی و ویدئوهایی در این مورد موجود است. چرا داعش فقط در شرق کوبانی قوی است؟ چرا در جنوب یا غرب آن قوی نیست؟ از آنجایی که این ترن ها در روستاهای واقع در شرق کوبانی توقف کردند، ما گمان می بریم آنها مهمات و نیروهای اضافی برای داعش آورده بودند.» در 30 سپتامبر 2014، فرستاده ای از حزب جمهوری خواه خلق از کوبانی بازدید کرد، جایی که افراد محلی مدعی بودند که همه چیز داعش از لباسهایی که آنها به تن داشتند تا تفنگ های آنان از ترکیه می آید. (در اینجا دو پیوند توسط نویسنده مقاله ارائه شد، اما قابل دسترسی نیستند؛ گویا از سرور خارج شده اند. م)
٭ ویدئوی انتشار یافته از سوی نوهابر (Nuhaber) نشان می دهد [37] که کاروان های نظامی ترکیه تانکها و مهماتی را حمل می کردند که آزادانه زیر بیرق های داعش در منطقه سرابلوس (Cerablus) و گذرگاه مرزی کارکامیس (Karkamis) حرکت می کردند.
٭ صالح مسلم، رهبر پ.ی.د.، ادعا می کند [38] که بین 20-م تا 24-م اکتبر 120 جنگجو با عبور از مرز ترکیه وارد خاک سوریه شدند.
٭ به ادعای مقاله ای که توسط یکی از فرماندهان ی.پ.جی. (YPG) در تاریخ 29 اکتبر 2014 در نیورک تایمز منتشر شد [39]، ترکیه به جنگجویان داعش و تجهیزات شان اجازه می دهد آزادانه از مرز عبور کنند.
٭ به گزارش دیکن [40]، «جنگجویان داعش در برابر دید کامل سربازان ترک از روی خطوط راه آهن ترکیه عبور کردند، خود را به مرز رساندند و وارد سوریه شدند. جنگجویان پ.ی.د. [چریکهای کرد سوریه - م] آنها را در انجا دیده، متوقف شان کردند.
٭ یک فرمانده کرد کوبانی ادعا می کند [41] نیروهای جنگنده داعش مهر ورود ترکیه بر پاسپورت های خود دارند.
٭ تلوزیون اودا عکسی از یک سرباز ترک منتشر کرد [42] که با جنگجویان داعش خوش و بش می کند.
ترکیه و داعش جهان بینی مشترک دارند
٭ به گزارش راشا تودی – آر. تی. [43]، اظهارات معاون رییس جمهور امریکا جو بایدن موید حمایت ترکیه از داعش است.
٭ به گفته روزنامه حریت [44]، در 26 سپتامبر 2014، «احساسات افراد متنفذ حزب حاکم عدالت و توسعه محدود به آنکارا نیست. من از شنیدن واژگان تحسین امیز نسبت به داعش از سوی برخی کارکنان عالی رتبه دولتی حتی در سانلیورفا شوکه شدم. یکی گفت، «آنها مثل خود ما هستند و علیه هفت قدرت بزرگ در حنگ استقلال (the War of Independence) می جنگند.» یکی دیگر گفت، «برای من دولت اسلامی در مقام همسایه به پ.ک.ک. [چریکهای کرد ترکیه - م] در سوی دیگر ترجیح دارد.»
٭ روزنامه نگار صاحب نام، چنگیز چاندار، مدعی است [45] که سازمان امنیت ترکیه به دولت اسلامی که نقش «قابله» را در عراق و سوریه بازی می کند، یاری می رساند، همان گونه که به دیگر جهادیون.
٭ بلال اردوغان و مقامات ترک با جنگجویانی که گفته می شود داعش هستند، دیدار می کنند.
پیوندهای مرتبط به منابع که برای استفاده آسان از سمت چپ وارد شده اند. م
[1] www.washingtonpost.com
[2] www.cumhuriyet.com.tr
[3]www.samanyoluhaber.com
[4 ] t24.com.tr
[5] www.cumhuriyet.com.tr
[6] www.cumhuriyet.com.tr
[7] www.youtube.com
[8] odatv.com
[9] www.radikal.com.tr
[10] www.dailymail.co.uk
[11] www.presstv.ir
[12] www.wnd.com
[13] www.wnd.com
[14] www.cnnturk.com
[15] www.radikal.com.tr
[16] www.taraf.com.tr
[17] www.cumhuriyet.com.tr
[18]www.samanyoluhaber.com
[19] t24.com.tr
[20] www.wnd.com
[21]www.washingtonpost.com
[22] t24.com.tr
[23] arsiv.taraf.com.tr
[24] www.nytimes.com
[25] www.radikal.com.tr
[26] www.diken.com.tr
[27] www.cumhuriyet.com.tr
[28]www.samanyoluhaber.com
[29] t24.com.tr
[30] odatv.com
[31] www.sozcu.com.tr
[32] odatv.com
[33] ilerihaber.org
[34] www.adimlardergisi.com
[35] www.lrb.co.uk
[36] kurdishquestion.com
[37] www.nuhaber.com
[38] www.diken.com.tr
[39] odatv.com
[40] www.diken.com.tr
[41] odatv.com
[42] odatv.com
[43] www.rt.com
[44]www.hurriyetdailynews.com
[45] www.realclearworld.com
[2] www.cumhuriyet.com.tr
[3]www.samanyoluhaber.com
[4 ] t24.com.tr
[5] www.cumhuriyet.com.tr
[6] www.cumhuriyet.com.tr
[7] www.youtube.com
[8] odatv.com
[9] www.radikal.com.tr
[10] www.dailymail.co.uk
[11] www.presstv.ir
[12] www.wnd.com
[13] www.wnd.com
[14] www.cnnturk.com
[15] www.radikal.com.tr
[16] www.taraf.com.tr
[17] www.cumhuriyet.com.tr
[18]www.samanyoluhaber.com
[19] t24.com.tr
[20] www.wnd.com
[21]www.washingtonpost.com
[22] t24.com.tr
[23] arsiv.taraf.com.tr
[24] www.nytimes.com
[25] www.radikal.com.tr
[26] www.diken.com.tr
[27] www.cumhuriyet.com.tr
[28]www.samanyoluhaber.com
[29] t24.com.tr
[30] odatv.com
[31] www.sozcu.com.tr
[32] odatv.com
[33] ilerihaber.org
[34] www.adimlardergisi.com
[35] www.lrb.co.uk
[36] kurdishquestion.com
[37] www.nuhaber.com
[38] www.diken.com.tr
[39] odatv.com
[40] www.diken.com.tr
[41] odatv.com
[42] odatv.com
[43] www.rt.com
[44]www.hurriyetdailynews.com
[45] www.realclearworld.com
منبع مقاله:
www.huffingtonpost.com
www.huffingtonpost.com
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر