ایلهان عمر؛ از خیابان‌های جنگ زده موگادیشو تا کنگره آمریکا
AFP
سرانجام بعد از چند روز تاخیر و مباحثه کش‌دار در میان برخی اعضای کنگره آمریکا، مجلس نمایندگان این کشور بیانیه‌ای جدید صادر کرد و در آن نفرت‌پراکنی و ترویج عدم تحمل را محکوم کرد؛ واکنشی دیگر به آنچه که یهودستیزی ایلهان عمر، نماینده مسلمان مجلس نمایندگان توصیف شده است.
خانم عمر که یکی از نمایندگان ایالت مینه‌سوتا در مجلس نمایندگان آمریکاست، اخیرا به شدت از سوی هواداران اسرائیل در ایالات متحده تحت فشار قرار گرفته و حتی بسیاری از هم‌حزبی‌های او در حزب دموکرات نیز در برابرش صف‌آرایی کردند. اما در نهایت دموکرات‌ها در انتقاد از او توافق نظر نداشتند و نانسی پلوسی، رئیس دموکرات مجلس نمایندگان نیز گفت که هدف این بیانیه سرزنش خانم عمر نبوده است.
در این بیانیه که با ۴۰۷ رای موافق در برابر ۲۳ رای مخالف تصویب شد، هرگونه تبعیض علیه یهودیان، مسلمانان، اقلیت‌های نژادی مانند لاتین‌ها و دیگر اقلیت‌ها، محکوم شد. ضمن اینکه در بیانیه هیچ اشاره‌ای به نام ایلهان عمر نیز نشده است.
این جنجال از آنجا آغاز شد که خانم عمر (به عنوان یکی از سیاستمداران هوادار حقوق فلسطینیان) از میزان نفوذ اسرائیل در سیاست آمریکا انتقاد کرد. او پیشتر توییتی نیز منتشر کرده بود که یهودستیزانه توصیف شد و در پی اعتراض‌های گسترده، آن توییت را پاک کرد. خانم عمر در واکنش به انتقادهایی که درباره نفوذ ایپک بیان کرده بود، این پرسش را مطرح کرد که چرا صحبت از گروهی که برای یک کشور خارجی لابی می‌کند، ممکن نیست؟
این نخستین بار نیست که ایلهان عمر چنین خبرساز می‌شود. ضمن اینکه نخستین بار هم نیست که به یهودی‌ستیزی متهم شده. او کیست و چه تفاوتی با دیگران دارد؟
- انتخابات میان دوره‌ای آمریکا؛ دموکرات‌ها و جمهوری‌خواهان پیروزی را تقسیم کردند
- انتخابات میان‌دوره‌ای آمریکا: ۵ نکته قابل توجه از نتایج
- انتخابات میان‌دوره‌ای آمریکا؛ استیسی آبرامس، زنی که می‌خواهد تاریخ‌ساز شود
AFP'دل تاریکی'
ایلهان عمر، در سال ۲۰۱۸ از یکی از حوزه‌های انتخابی ایالت مینه‌سوتا به عنوان نماینده این ایالت در مجلس نمایندگان آمریکا انتخاب شد. مجلس نمایندگان آمریکا یکی از دو مجلس قانونگذاری این کشور است که به عنوان مجلس سفلا، در کنار مجلس سنا که مجلس علیا محسوب می‌شود، "کنگره آمریکا" را تشکیل می‌دهد. مدت این نمایندگی دو سال است.
اما آنچه نام خانم عمر را از نخستین روز پیروزی‌اش در انتخابات به سر زبان‌ها انداخت، ویژگی‌هایی منحصر به فرد بودند که او با خود به کنگره آمریکا برد. در واقع ایلهان عمر کلکسیونی از نخستین‌ها است: او نخستین آفریقایی-آمریکایی کنگره آمریکاست که آمریکایی به دنیا نیامده و در ابتدا آفریقایی بوده، نخستین سومالیایی-آمریکایی تاریخ است که به عضویت کنگره آمریکا در آمده، به همراه رشیده طلیب (فلسطینی-آمریکایی)، یکی از دو زن مسلمانی است که برای نخستین بار عضو کنگره شده‌اند.
در کنار همه این رکوردهای تاریخی، او در ظاهر نیز با دیگران تفاوتی دارد که در تمامی تصاویر و عکس‌های تحولات سیاسی مجلس نمایندگان و کنگره آمریکا، موقعیتی استثنایی و خاص ایجاد می‌کند: او با حجاب است؛ نخستین زن با حجاب در کنگره آمریکا که برای حفظ حجابش یک ممنوعیت ۱۸۱ ساله لغو شد. پیش از این نمایندگان کنگره اجازه نداشتند از هیچ‌گونه سرپوشی استفاده کنند.
خانم عمر در جملات معروفی درباره حجابش گفت: "هیچ کس سر من حجاب نکرد. انتخاب خودم بوده؛ انتخابی که ضمیمه نخست (قانون اساسی آمریکا)، آن را تضمین کرده." اشاره ایلهان عمر به ضمیمه‌ای است که آزادی بیان شهروندان آمریکایی را تضمین می‌کند.
گذشته ایلهان عمر نیز موفقیت او در انتخابات سال ۲۰۱۸ و در نهایت عضویتش در کنگره آمریکا را به یک داستان دراماتیک پرهیجان تبدیل می‌کند. او در موگادیشو به دنیا آمده؛ پایتخت سومالی و مرکز دهه‌ها جنگ داخلی و درگیری‌های قومی-مذهبی. وضعیت کشور زادگاه خانم عمر به شکلی است که بارها به عنوان یک "کشور درهم‌شکسته" (failed state) توصیف شده و دهه‌هاست که در آستانه تجزیه قرار داشته.
خانم عمر که مادرش را در دو سالگی از دست داده، هفتمین فرزند خانواده‌ای بود که خیلی زود مهاجرت را به ماندن در شرایط نابسامان سومالی ترجیح داد. او از اردوگاههای مهاجرین در کنیا تا زندگی در یک ایالت شمالی و سرد آمریکایی را تجربه کرده. و برای رسیدن به نردبان ترقی سیاسی در این کشور، راه دشواری را پیموده؛ نمونه جذاب از داستان یک مهاجر که از "دل تاریکی" به "سرزمین موعود" رسیده و "رویای آمریکایی" را محقق کرده.
Sنسل جدید
اما در واقع آنچه به حضور ایلهان عمر در کنگره آمریکا، اهمیتی مضاعف می‌بخشد، نه حجاب یا رگ و ریشه سومالیایی او، بلکه سیاست‌ها و ایدههایی است که او به همراه گروهی دیگر از نمایندگان و سیاستمداران آمریکایی، به دنبال تحقق آن هستند. خانم عمر در واقع بخشی از نسلی جدید از سیاستمداران پیشروی ایالات متحده است که ویژگی‌های مشترکی دارند و محافظه‌کاری دست راستی سیاست کشورشان را به چالش کشیده‌اند.
او، الکساندریا اوکاسیو-کورتز ۲۹ ساله (دیگر عضو جدید مجلس نمایندگان)، استیسی آبرامز (رهبر اقلیت دموکرات مجلس نمایندگان جرجیا)، پیتر بوتیجیج (شهردار ساوت‌بند) و تولسی گبرد (عضو مجلس نمایندگان)، بخشی از یک فهرست بلندبالا از سیاستمدارانی هستند که همگی عموما کمتر از ۴۰ سال سن دارند، دموکراتند و از ایدههایی تحول‌خواهانه در زمینه عدالت اجتماعی، حقوق زنان، حقوق اقلیت‌ها و توجه به نیازمندان و آسیب‌دیدگان حمایت می‌کنند.
این گروه با رکورد تاریخی ورود ۱۰۲ زن به مجلس نمایندگان آمریکا و فهرستی از نخستین‌های این دوره، پرچم‌دار تغییراتی هستند که به گفته فعالانشان، مدتی است آغاز شده است. در این دوره مثلا برای نخستین بار یک زن بومی آمریکایی، نماینده کنگره شد، یا برای نخستین بار از ایالت تگزاس یک زن هیسپانیک انتخاب شد یا جوانترین زن تاریخ کنگره در این دوره وارد مجلس شد.
اگرچه نتایج انتخابات کنگره در سال ۲۰۱۸، در نهایت انتظاراتی را که موج جوانان چپ‌گرای حزب دموکرات به وجود آورده بود، برآورده نکرد، اما در عین حال آنها را به روی نقشه جغرافیایی سیاسی آمریکا رساند و نوید انرژی و روحیه‌ای را داد که در آینده سیاست ایالات متحده، به عنوان یک بازیگر موثر در برابر راستگرایی پوپولیستی که از زمان پیروزی دونالد ترامپ به قدرت رسیده، موازنه ایجاد کند.
ایلهان عمر نیز در چارچوب همین تحول، بخش مهمی از سخنرانی پیروزی خود را در انتخابات به صحبت درباره دونالد ترامپ و سیاست‌هایش اختصاص داد و به طور مشخص، تصمیمات و اظهارنظرهای رئیس‌جمهور آمریکا را درباره مهاجران، به چالش کشید. خانم عمر گفت: "ما اینجا در مینه‌سوتا نه تنها به مهاجرین خوش‌آمد می‌گوییم، بلکه آنها را به واشنگتن می‌فرستیم."
دونالد ترامپ در سال ۲۰۱۶ و در جریان مبارزات انتخاباتی‌اش، در مینه‌سوتا جملاتی به زبان آورد که برخی آن را حمله به مهاجرین سومالیایی این ایالت توصیف کردند. حدود ۵۰ هزار نفر از اهالی این ایالت، از مهاجرین سومالی هستند. ترامپ درباره این گروه گفت: "برخی از آنها به داعش می‌پیوندند و تندروی را تبلیغ می‌کنند."
در حالی که برخی از دموکرات‌های مینه‌سوتا، اظهارات ترامپ را نژادپرستانه می‌خواندند او در یکی از تجمعات انتخاباتی خود در این ایالت، بار دیگر به سومالیایی‌تبارها پرداخت و گفت: "مشکل نظارت بر مهاجرت بدین شکل است که گروه بزرگی از سومالی‌هایی‌ها به ایالت شما آمده‌اند، بدون اینکه شما اصلا خبر داشته باشید." دو سال بعد اهالی این ایالت زن جوانی را به عنوان نماینده‌شان انتخاب کردند که مهاجر بود، مسلمان با حجاب بود و در سومالی به دنیا آمده بود.
AFPاتهام 'یهودستیزی'
خانم عمر در سیاست خارجی از جمله هواداران حقوق فلسطینیان است. اما هرازگاهی درباره اسرائیل اظهارنظرهایی مطرح کرده که حتی برخی از هم‌حزبی‌های او در میان دموکرات‌ها هم این اظهارات را نامناسب توصیف کرده‌اند.
او به طور مشخص از میزان نفوذ "کمیته روابط عمومی اسرائیلی-آمریکایی‌ها" یا ایپک انتقاد کرده که یک گروه لابی‌گری یهودیان آمریکایی است و برای منافع کشور اسرائیل با سیاستمداران آمریکایی در بخش‌های مختلف حاکمیت آمریکا مذاکره می‌کند.
دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا نیز به تندی از ایلهان عمر انتقاد کرد و در توییتر نوشت که گروهی از یهودیان در نامه‌ای به نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان از او خواسته‌اند تا ایلهان عمر را از کمیته روابط خارجی مجلس نمایندگان اخراج کند.
البته برخی از سیاستمداران نیز از خانم عمر دفاع کردند؛ از آن جمله برنی سندرز، سناتور ایالت ورمانت که از سوی حزب دموکرات برای انتخابات ریاست جمهوری سال آینده خود را نامزد کرده و خود، یهودی است.
آقای سندرز در بیانیه‌ای که پیش از رای‌گیری مجلس نمایندگان درباره بیانیه اخیر منتشر کرد، نوشت که موج انتقادها ظاهرا بیشتر با این هدف بیان می‌شوند تا یک بحث سیاسی را منحرف کنند. او نوشت که نباید انتقاد از سیاست‌های دولت دست‌راستی بنیامین نتانیاهو در اسرائیل با "یهودستیزی" یکی دانسته شود.
اگرچه یهودستیزی بیشتر در اروپا سابقه ویرانگر داشته و اما در آمریکا نیز این موضوع بسیار حساسیت برانگیز است. در دوسال اخیر، به قدرت رسیدن دونالد ترامپ و افزایش فعالیت برخی گروه‌های راستگرای تندرو در آمریکا موجب شده تا حساسیت‌ها درباره یهودستیزی، افزایش بیشتری نیز پیدا کند.
ایلهان عمر نیز به رغم بیان اظهارات خبرسازش، یک بار با پاک کردن توییت و یک بار با صدور یک بیانیه مفصل‌تر درباره این اظهارات عذرخواهی کرد. اگرچه او همچنان مصر است مساله میزان نفوذ ایپک، همانند میزان نفوذ گروه‌های هوادار اسلحه یا کارخانه‌های داروسازی، موضوعی است که نباید نادیده گرفته شود.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر