سفر روسای جمهوری اسلامی ایران به لبنان، همواره سفرهای مهمی به حساب می آمده است. لبنان برخلاف سوریه، هیچ گاه به حیاط خلوت جمهوری اسلامی بدل نشد. گرچه جریانهای شیعی از اواسط دهه ی 1980 با حمایت های جمهوری اسلامی توانستند قدرتی نسبی یابند، اما با این حال جامعه ی متکثر لبنان، عملا این امکان را از جمهوری اسلامی سلب می کرد تا بتواند همان سیاستی را که در قبال سوریه پیش گرفته، در مواجهه با لبنان نیز اجرایی کند. حزب الله یا دیگر گروه های شیعی در لبنان، هرگز همه ی واقعیت لبنان به شمار نیامده اند، اما در جمهوری اسلامی، نگاه ویژه ای که به گروههای شیعی در مناسبات سیاسی لبنان می شود، همواره شائبه ی دخالت و جانبداری مقام های سیاسی و نظامی ایران در قبال سرنوشت لبنان را در پی داشته است.
سفر روز گذشته ی محمود احمدی نژاد به لبنان، اغلب با شدت و هیجانی وصف ناپذیر در رسانه های جهانی بازتاب می یافت. اغلب آنها به استقبال هواداران حزب الله لبنان و پناه جویان فلسطینی از او اشاره می کردند؛ اما در رسانه های وابسته به دولت، این سفر تاریخی و استقبال مردم لبنان از آن باشکوه توصیف می شد.
این توصیفات اغراق آمیز رسانه های حکومتی از این سفر، مرا به یاد سفر دیگری انداخت. بیش از هفت سال قبل، زمانی که محمود احمدی نژاد به تازگی با پیشنهاد تصدی شهرداری تهران مواجه شده بود، رئیس جمهوری اسلامی وقت، محمد خاتمی بار سفر بست و به عنوان اولین رئیس جمهوری ایران پس از انقلاب عازم لبنان شد. گرچه به نظر می رسد خاتمی نیز چون دیگر رئیس جمهورها در نهایت سیاست نزدیکی به گروه های شیعی در لبنان را دنبال می کرد، اما استقبال از او شیوه ی دیگری را پیمود. دیگر مستقبلین، تنها افراد حزب الله و گروه های فلسطینی نبودند، بل در میان جمعیت می شد تنوع و گستردگی مذهبی، سیاسی و قومی را به خوبی مشاهده کرد. برخلاف احمدی نژاد که در فرودگاه نبیه بری رئیس مجلس لبنان به استقبالش رفت (و این به لحاظ عرف دیپلماتیک امر کمتر پذیرفته شده ای است)؛ خاتمی مورد استقبال امیل لحود رئیس جمهوری وقت لبنان قرار گرفت و سپس به همراه او در آئین استقبال شرکت کرد. مطبوعات آن روز نوشتند: «لازم به ذکر است که دهها هزار نفر از مردم لبنان که در طول مسیر فرودگاه تا هتل «فینیسیا» محل اقامت آقای خاتمی در انتظار استقبال از وی بودند، روز دوشنبه با مشاهده رئیس جمهور ایران، او را در آغوش گرفتند. حضور انبوه جمعیت و دوستداران ایران باعث شد تا کاروان آقای خاتمی و هیات همراه به کندی حرکت کند و در طول مسیر بارها رئیس جمهوری به مردم پیوست. کاروان وی مسیر 10 دقیقه ای فرودگاه تا محل اقامت را حدود یک ساعت پیمود»
همان طور که مشاهده می شود، استقبال از خاتمی (صرفنظر از آسیب شناسی علت های چنین استقبالی) تنها منحصر به حزب الله و جریانهای شیعی نمی شده است و بسیاری از مطبوعات لبنانی نیز به دلیل این اقبال گسترده اشاره کرده بودند.
شاید بازخوانی یکی از گزارش های خبری مربوط به این سفر، و رویکرد تحلیل گران، سیاست مداران و روزنامه نگاران لبنانی بدان، این تصویر امیدآفرین را بیشتر انعکاس دهد:
«دیدار تاریخی خاتمی از لبنان، مهم ترین محوری تحلیل ها، تفسیرها و مطالب سایر روزنامه های لبنانو فرامنطقه ای چاپ بیروت است.
روزنامه المستقبل در گزارشی با عنوان “خاتمی امروز وارد بیروت می شود” نوشت که رئیس جمهوری اصلاح طلب ایران این پیام را به طوایف و احزاب گوناگون ابلاغ خواهد کرد تا پیش از گذشته برای حفظ همزیستی مسالمت آمیز و نوآوری گام بردارند.
النهار در گزارشی با عنوان “بیروت آماده استقبال از رئیس جمهوری اصلاح طلب و منادی مثلث دین، آزادی و قانون شده است”، عکس هایی از آذین بندی خیابانها و مسیرهای عبور آقای خاتمی و هیات همراه چاپ کرده است.
روزنامه فرامنطقه ای “الحیات” نیز در گزارش خود، فضای گرم و معنوی استقبال کم نظیر مردم لبنان از آقای خاتمی را همانند استقبال مردم این کشور از پاپ ژان پل دوم در ماه مه 1997 توصیف کرد»
اما جالبتر گزارشی از روزنامه ی فایننشال تایمز چاپ لندن است که همان روز نوشت: «حزب الله ممکن است در جریان سفر محمد خاتمی رئیس جمهوری اسلامی ایران به بیروت، برای کاهش فعالیت های خود تحت فشار قرار گیرد»
با همه ی این ها، حزب الله و دولت لبنان برای او سنگ تمام گذاشتند و برایش در ورزشگاه ملی بیروت مراسم استقبال رسمی گذاشتند که بیش از 60 هزار نفر در آن شرکت کردند. خاتمی در این سخنرانی که به زبان عربی ایراد کرد، لبنان را نمونه ای واقعی از ظهور و بروز گفتگوی تمدنها و همزیستی مسالمت آمیز ادیان و اقوام دانست (گرچه معلوم نیست حمایت از گفتگوی تمدنها، چه نسبتی با حمایت تمام عیار از حزب الله لبنان می توانسته داشته باشد؟!) با این حال خاتمی سعی کرد در این سفر خود را بیشتر میهمان دولت لبنان بنماید تا حزب الله لبنان. این شاید عمده تفاوت آن سفر با سفر اخیر محمود احمدی نژاد به لبنان باشد. برخلاف ادعاهای رسانه های دولتی در ایران، محمود احمدی نژاد در این سفر با غلتیدن در آغوش حزب الله، پیام ناخوشایندی را به مردم لبنان داد؛ لبنانی که در دشوارترین شرایط سیاسی خود بعد از پایان جنگ های داخلی در این کشور به سر می برد.
با این حال یکی از تاریک ترین بخش های سفر خاتمی، لغو دیدار با علامه محمدحسین فضل الله مرجع تقلید پرنفوذ شیعه در لبنان و از منتقدان همیشگی حزب الله بود.
——————————————————————————————————————–
در انتها شاید بد نباشد که به قسمتی از مصاحبه ی اخیر محمد جواد اکبرین روزنامه نگار مقیم بیروت با رادیو دویچه وله نیز اشاره شود که از او درباره ی تفاوت های سفر خاتمی در سال 2003 با سفر اخیر احمدی نژاد پرسیده شده است:
« آقای خاتمی که در سال ۲۰۰۳ وارد لبنان شد، اولاً رئیس جمهور لبنان در داخل فرودگاه از ایشان، پای پله‌ی هواپیما استقبال کرد. ثانیاً از قبل با همه‌ی گروههای لبنانی همآهنگ شده بود و گروهی در لبنان نبود که از حضور ایشان استقبال نکند. هیچ کس در لبنان نگرانی درباره‌ی حضور ایشان نداشت. در نهایت مانور بزرگ استقبال ازایشان در متن شهر بیروت توسط همه‌ی گروه‌ها و طیف‌های لبنانی از ادیان، طوایف و تشکل‌های مختلف برگزار شد. اما امروز ما دیدیم که رئیس جمهور لبنان در نهایت نماینده‌ی خودش را به فرودگاه فرستاد و خودش به فرودگاه نرفت. دیدار با رئیس جمهور لبنان در کاخ ریاست جمهوری لبنان برگزار شد و بسیاری از گروه‌ها غیراز حزب‌الله، نسبت به این سفر نگرانند. استقبال‌کنندگان از محمود احمدی‌نژاد طیفی از شیعیان لبنان هستند که با همه‌جمعیت پرشمارشان هوادار یک حزب سیاسی مشخص‌اند و نماینده‌ی عموم مردم لبنان نیستند.»
نوشته شده در بازخوانی تاریخی
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر