۱۳۹۰ آذر ۸, سه‌شنبه
قیمت دلار ابتدای زمستان 89 بود: 1068 تومان
قیمت دلار ابتدای زمستان 89 بود: 1068 تومان
ابتدای بهار 90 شد: 1110 تومان
ابتدای خرداد 90 شد: 1190 تومان
و امروز 1/7/90 شد: 1300 تومان
یعنی اگر شما یک میلون تومان حقوق می گیرید
در ابتدای زمستان پارسال 936 دلار
ابتدای بهار امسال 900 دلار
ابتدای خرداد امسال 840 دلار
و الان 1/7/90 769 دلار حقوق می گیرید!
به عبارتی از ابتدای زمستان پارسال تا کنون 167 دلار (برای هر یک میلیون تومان حقوق) از حقوق شما کاسته شده که با قیمت فعلی دلار معادل 217100 یا:
تقریباً 217 هزار تومان به ازاء هر یک میلیون تومان حقوق فقط در 8 ماه!
دو میلیونی ها می‌توانند از کسر حقوقی434 هزار تومان ظرف 8 ماه ناراحت تر باشند.
خوب حالا یارانه ها را می توان خیلی راحت از جیب خود ملت پرداخت کرد!!! فقط با فروش دلار دولتی در بازار آزاد!
سارق قنادی قطع می شود؛ دزدان بزرگ آزادند
سارق قنادی قطع می شود؛ دزدان بزرگ آزادند
دانشجو آنلاين
آذر 08|12:24
روزنامه خراسان: ماموران که در حال گشت زنی در حوالی خیابان قزوین بودند به راننده یک دستگاه خودروی زانتیا مشکوک شدند و از او خواستند مدارک خودرواش را ارائه کند. 
از سویی ماموران در بازرسی از این خودرو مبلغ 900 هزار تومان وجه نقد، 3 جفت دستکش، یک سنگ فرز، مقداری ابزارآلات و یک جعبه شکلات کشف کردند و همین موضوع ظن آنان را نسبت به این جوان تقویت کرد. در شرایطی که ماموران در حال بازرسی خودرو بودند راننده با پاشیدن گاز اشک آور به سوی آن ها تلاش کرد فرار کند اما این کار ثمری نداشت و عاقبت دستگیر شد.
بازجویی از این مرد نشان داد او دقایقی پیش از دستگیری، با همدستی دو نفر دیگر به یک قنادی دستبرد زده است. اعترافات یاشار پرونده را وارد مرحله تازه ای کرد و ماموران را برای کشف زوایای پنهان این ماجرا به تکاپو انداخت. زمانی که ماموران به قنادی رفتند با قفل های شکسته و دو کارگر قنادی که دست و پایشان طناب پیچ شده بود رو به رو شدند. اظهارات کارگران حاکی از آن بود که یاشار و دو همدستش آن ها را غافلگیر و با تخریب گاوصندوق مغازه، پول های داخلش را سرقت کرده اند.
متهم که با سر شیشه اتاق معاون کلانتری را شکسته بود و قصد داشت خودزنی کند وقتی در برابر اظهارات کارگرهای قنادی قرار گرفت اتهامش را پذیرفت و گفت: «من و همدستانم می دانستیم شب ها دو کارگر در قنادی می خوابند اما در بخش اصلی قنادی قفل است. به همین دلیل تجهیزات لازم از جمله سنگ فرز تهیه کردیم تا پس از ورود بتوانیم به گاوصندوق برسیم. در مرحله اول نقشه مان با تهدید چاقو دو کارگر را مجبور به سکوت کردیم و سپس قفل ها را تخریب کردیم و سراغ گاوصندوق رفتیم و آن را نیز تخریب کردیم اما فقط 3 میلیون و 900 هزارتومان پول داخل آن بود. چون در قنادی چند دوربین مداربسته وجود داشت قبل از فرار دوربین ها را نیز تخریب کردیم و من از دو همدستم جدا شدم.»
در همین حال بررسی سوابق یاشار نشان می داد او پیش از این نیز به اتهام سرقت دستگیر شده است. از این رو به دستور پیرگزی، بازپرس شعبه 9 دادسرای ناحیه 27 وی در اختیار کارآگاهان پایگاه هشتم پلیس آگاهی قرار گرفت تا درباره دیگر جرایم احتمالی اش تحقیق شود. در این میان تلاش های ماموران برای دستگیری دو متهم فراری به نتیجه ای نرسید و این پرونده با صدور قرار مجرمیت و کیفرخواست به شعبه 1156 مجتمع قضایی بعثت ارسال شد.
در جلسه محاکمه که به ریاست قاضی محمدرضا گیوکی برگزار شد، متهم بار دیگر آن چه را که در جریان سرقت از قنادی رخ داده بود شرح داد و گفت شب حادثه برای داشتن جسارت بیشتر قرص روان گردان مصرف کرده بودم. در پایان رسیدگی به این پرونده با توجه به این که متهم در سرقت از قنادی با شکستن در و قفل گاوصندوق هتک حرز کرده و عمل وی از مصادیق سرقت حدی بود، قاضی وی را با استناد به مواد 198 تا 201 قانون مجازات اسلامی و آیه «السارق و السارقه فاقطعوا ایدیهما...» به قطع دست محکوم کرد. این حکم با اعتراض متهم رو به رو و برای فرجام خواهی به دادگاه تجدیدنظر ارسال شد اما زرگر، رئیس شعبه 36 دادگاه تجدیدنظر با بررسی محتویات پرونده و با توجه به اعترافات متهم، بر این حکم صحه گذاشت و پرونده را برای اجرای حکم به واحد اجرای احکام دادسرای امور جنایی تهران فرستاد. بنابراین به زودی طی تشریفات قانونی دست متهم قطع خواهد شد.
از سویی ماموران در بازرسی از این خودرو مبلغ 900 هزار تومان وجه نقد، 3 جفت دستکش، یک سنگ فرز، مقداری ابزارآلات و یک جعبه شکلات کشف کردند و همین موضوع ظن آنان را نسبت به این جوان تقویت کرد. در شرایطی که ماموران در حال بازرسی خودرو بودند راننده با پاشیدن گاز اشک آور به سوی آن ها تلاش کرد فرار کند اما این کار ثمری نداشت و عاقبت دستگیر شد.بازجویی از این مرد نشان داد او دقایقی پیش از دستگیری، با همدستی دو نفر دیگر به یک قنادی دستبرد زده است. اعترافات یاشار پرونده را وارد مرحله تازه ای کرد و ماموران را برای کشف زوایای پنهان این ماجرا به تکاپو انداخت. زمانی که ماموران به قنادی رفتند با قفل های شکسته و دو کارگر قنادی که دست و پایشان طناب پیچ شده بود رو به رو شدند. اظهارات کارگران حاکی از آن بود که یاشار و دو همدستش آن ها را غافلگیر و با تخریب گاوصندوق مغازه، پول های داخلش را سرقت کرده اند.
متهم که با سر شیشه اتاق معاون کلانتری را شکسته بود و قصد داشت خودزنی کند وقتی در برابر اظهارات کارگرهای قنادی قرار گرفت اتهامش را پذیرفت و گفت: «من و همدستانم می دانستیم شب ها دو کارگر در قنادی می خوابند اما در بخش اصلی قنادی قفل است. به همین دلیل تجهیزات لازم از جمله سنگ فرز تهیه کردیم تا پس از ورود بتوانیم به گاوصندوق برسیم. در مرحله اول نقشه مان با تهدید چاقو دو کارگر را مجبور به سکوت کردیم و سپس قفل ها را تخریب کردیم و سراغ گاوصندوق رفتیم و آن را نیز تخریب کردیم اما فقط 3 میلیون و 900 هزارتومان پول داخل آن بود. چون در قنادی چند دوربین مداربسته وجود داشت قبل از فرار دوربین ها را نیز تخریب کردیم و من از دو همدستم جدا شدم.»
در همین حال بررسی سوابق یاشار نشان می داد او پیش از این نیز به اتهام سرقت دستگیر شده است. از این رو به دستور پیرگزی، بازپرس شعبه 9 دادسرای ناحیه 27 وی در اختیار کارآگاهان پایگاه هشتم پلیس آگاهی قرار گرفت تا درباره دیگر جرایم احتمالی اش تحقیق شود. در این میان تلاش های ماموران برای دستگیری دو متهم فراری به نتیجه ای نرسید و این پرونده با صدور قرار مجرمیت و کیفرخواست به شعبه 1156 مجتمع قضایی بعثت ارسال شد.
در جلسه محاکمه که به ریاست قاضی محمدرضا گیوکی برگزار شد، متهم بار دیگر آن چه را که در جریان سرقت از قنادی رخ داده بود شرح داد و گفت شب حادثه برای داشتن جسارت بیشتر قرص روان گردان مصرف کرده بودم. در پایان رسیدگی به این پرونده با توجه به این که متهم در سرقت از قنادی با شکستن در و قفل گاوصندوق هتک حرز کرده و عمل وی از مصادیق سرقت حدی بود، قاضی وی را با استناد به مواد 198 تا 201 قانون مجازات اسلامی و آیه «السارق و السارقه فاقطعوا ایدیهما...» به قطع دست محکوم کرد. این حکم با اعتراض متهم رو به رو و برای فرجام خواهی به دادگاه تجدیدنظر ارسال شد اما زرگر، رئیس شعبه 36 دادگاه تجدیدنظر با بررسی محتویات پرونده و با توجه به اعترافات متهم، بر این حکم صحه گذاشت و پرونده را برای اجرای حکم به واحد اجرای احکام دادسرای امور جنایی تهران فرستاد. بنابراین به زودی طی تشریفات قانونی دست متهم قطع خواهد شد.
۱۳۹۰ آذر ۷, دوشنبه
دو چهره و دو نوع حقوق بشر
دوشنبه ۷ آذر ۱۳۹۰ - ۲۸ نوامبر ۲۰۱۱
مسعود نقره کار
یکی چهره و نماد آزاداندیشی و آزادیخواهی که حکومت اسلامی در پروژه ی قتل های زنجیره ای به گناه دفاع از حقوق بشر و آزادی اندیشه و بیان خفه اش کرد و دیگری مظهر و نماد" حقوق بشر اسلامی"، جنایتکار تحصیکرده ای که با داغ دروغ و عوامفریبی و جنایت برجبین تابلوی حقوق بشر اسلامی ست.
انگشت شمارند کسان و تشکل هایی که به گونه ای پیگیر در میهنمان به حقوق بشر اندیشیده اند و در راه تحقق مفاد اعلامیه جهانی حقوق بشر، که بیش از 6 دهه از عمرش می گذرد، تلاش کرده اند. دکتر احمد متین دفتری، محمود رفیع ، عبدالکریم لاهیجی ، شیرین عبادی ، محمد جعفر پوینده و...... کانون نویسندگان ایران، جامعه حقوق بشر در ایران، جامعه دفاع از حقوق بشر در ایران و ....در زمره ی پیشکسوتان این کسان و تشکل ها هستند.
در این میانه محمد جعفر پوینده، از قربانیان پروژه ی قتل های زنجیره ای؛ جوان ترین شان بود، متفکری شجاع ، فروتن و مهربان که حکومت اسلامی خفه اش کرد.
دو چهره و دو نماد
بیش از چهل سال پس از تصویب اعلامیه جهانی حقوق بشر برخی از رهبران کشور های مسلمان تازه دریافتند چیزی به نام" حقوق بشر" حیات دارد، و به سال 1990 اعضای سازمان کنفرانس اسلامی اعلامیه ای با عنوان " اعلامیه حقوق بشر اسلامی" منتشر کردند، اعلامیه ای که نتوانسته است از برتری طلبی و تبعیض دینی فاصله بگیرد، اعلامیه ای که در آن تلاش شده است اسلام وامت مسلمان را به عنوان" برگزیده ترین" دین ومخلوقات به بشریت معرفی کند.
پس از انتشار این اعلامیه موجوداتی در حکومت اسلامی تحت عنوان " حقوق بشری های اسلامی" راه افتادند و چون همیشه وقیحانه و عوامفریبانه خود را مبدع و شارع همین "حقوق بشر اسلامی" جا زدند تا حجابی برای افکار و کردار این حکومت دست و پا کنند. یکی از مهره ها ی درشت جمع محمد جواد لاریجانی بوده و هست ، جنایتکار تحصیکرده ای که با داغ مهر ریا و دروغ و عوامفریبی بر پیشانی سالیانی ست به بشر ستیزی مشغول است ، و در باب پدیده ی" حقوق بشر اسلامی" سخن می گوید و آن را تبلیغ و ترویج می کند. موجودی که همه ی ویژگی های این نوع از "حقوق بشر" را در چهره ، کلام و جبین دارد. کافی ست به این تازه ترین سخنان او گوش کنید تا با معانی تازه ای از حقوق بشر اسلامی آشنا شوید.(1) در باره محمد جواد لاریجانی، که سخیفانه از مجازات اعدام و سنگسار و شکنجه دفاع می کند، پیش تر نوشته ام (2) و بیش از این یادداشتم را به نام و رفتارش آلوده نمی کنم .
البته از این دست موجودات در حکومت اسلامی کم نیستند .این ها بیانات نماد دیگری از" حقوق بشر اسلامی در ایران" و بلاهتی ست که جامعه ای را به فلاکت اقتصادی و سیاسی و فرهنگی و اخلاقی کشانده است :
" ....طبعا" حقوق بشر مبتنی بر معارف اسلامی از حیث زمانی مقدم بر اسناد تدوین شده 60 ساله اخیر، قرن ها قبل مطرح شده اند، قواعدی که برای حفاظت از کرامت ذاتی انسان ها و رعایت حقوق مردم در منطومه فکری موسوم حقوق بشر اسلامی مطرح شده اند مبتنی بر وحی الهی نیز هستند..........."(3)
سخن گفتن از حقوق و بشر و کرامت انسانی از سوی این موجودات، چیزی جز اهانت به بشر نیست ، موجوداتی که سنگسار و اعدام و گردن زدن و قطع دست و پا و در آوردن چشم را از برکات اسلام می دانند، و فقط طی 32 سال حکومت شان ده ها هزار دگراندیش و مخالف سیاسی و عقیدتی خود را به قتل رسانده اند، موجوداتی که کشتار انسان تبلیغ می کنند و نوجوانان زیر 18 سال در ملا عام به دار می آویزند و نسبت به جمعیت کشور در صدر کشورهایی که شهروندان خود اعدام می کنند، قرار دارد.
اما سوی دیگر، چهره و نماد "حقوق بشر" در ایران محمد جعفر پوینده است ، مترجم و کوشنده ی فرهنگی و سیاسی ِ آزاداندیش و آزادیخواهی که توسط " سربازان امام خمینی" به قتل رسانده شد.
محمد جعفر پوینده ، چهره و نماد حقوق بشر در ایران
محمد جعفر پویند ه ، نویسنده ، مترجم و فعال فرهنگی و سیاسی و حقوق بشر، در سن 44 سالگی در آستانه پنجاهمین سالگشت انتشار اعلامیه جهانی حقوق بشر در هجدهم آذر ماه سال 1377 توسط ماموران وزارت اطلاعات حکومت اسلامی به قتل رسید تا بار دیگرحکومت اسلامی کینه اش را نسبت به حقوق بشر و پیام آوران اش نشان داده باشد. کارمندان عالیرتبه ی وزارت اطلاعات حکومت اسلامی پوینده را ربودند، او را وحشیانه به قتل رساندند و" جسدش رادر کنار پل بادامک شهریار رها کردند ....به گزارش پزشک قانونی پوینده را به وسیله ی سیمی مسی خفه کرده بودند..." (4)
قاتلتن پوینده یکشنبه بیست و نهم آذر ماه 1377 با عنوان " فداییان اسلام ناب محمدی مصطفی نواب" مسؤلیت قتل محمد جعفر پوینده و محمد مختاری و داریوش فروهر و پروانه فروهر را " که خیال فاسد گسترش فسق و فجور را در سر می پروراندند" به عهده گرفتند.(5) و پانزدهم دی ماه 1377 وزارت اطلاعات حکومت اسلامی اعلام کرد: " با کمال تاسف معدودی از همکاران...دست به این اعمال جنایتکارانه زده اند." (6)، ودر بیست و یکم دی ماه 1377 در برنامه رادیو تلویزیونی "چراغ" ، حجت الاسلام روح الله حسینیان، ریاست مرکز اسناد انقلاب اسلامی و از مدافعان قتل های زنجیره ای که به اعتراف خودش " زمانی قاتل بوده است " در مورد قتل محمد مختاری و محمد جعفر پوینده شمه ای دیگر از حقوق بشر اسلامی بیان کرد :"مقتولان از مخالفان نظام بودند به طوری که بعضی از ان ها حتا مرتد بودند و عده ای دیگر ناصبی بوده و نسبت به ائمه اطهار(ع) جسارت می کردند":(7)
" جرم" های محمد جعفر پوینده
1- محمد جعفر پوینده مبلغ و مروج و پیام آور حقوق بشر در ایران بود. چند ماه قبل ازربودن و خفه کردن اش کتابی تحت عنوان " اعلامیه حقوق بشر و تاریحچه آن " اثر گلمن جانسون را از فرانسه به فارسی بر گرداند و نشر نی آن را منتشر کرد. پیش از انتشار این اثر پوینده " پرسش و پاسخ در باره حقوق بشر" اثر لیا لوین را نیز ترجمه کرد ه بود که نشر قطره آن را به سال1377 انتشار داد.
2- او از مدافعان آزادی اندیشه و بیان در میهنمان بود و نظر و خواست اش را جسورانه بیان می کرد:
." ....هر گونه محدودیتی که در قانون برای آزادی بیان تعیین شود، به وسیله ای برای سرکوب اندیشه ها و آثار مخالف بدل می گردد و به همین سبب است که آزادی قلم باید از دسترس حکومت ها بیرون باشد. اگر در قانون به دولت اجازه داده شود که محدودیتی برای آزادی بیان قایل شود، در واقع دولت می تواند هر وقت که لازم دید به بهانه ی همین محدودیت ها هر گونه مانعی را بر بیان اندیشه ها و آثاری که به گمان خودش نا مطلوب و زیان بار هستند ، به صورت قانونی تحمیل کند. بنابراین آزادی اندیشه و بیان و نشر نباید به هیچ وجه محدود، مقید و مشروط شود....."(8)
3- پوینده از اعضای مؤثر و متفکر کانون نویسندگان ایران بود که شجاعانه در راه فعال کردن کانون نویسندگان ایران تلاش می کرد. پوینده نقشی پر اهمیت در آغاز دوره سوم فعالیت کانون نویسندگان ایران داشت." او در تدوین، انتشارو دفاع از متنی که "متن134 نویسنده" نام گرفت و به لحاظ نظری نقطه ی عطف دمکراتیک و مدرنی در فعالیت کانون نویسندگان محسوب می شود، نقش چشمگیری داشت.." (9)
4- پوینده یکی از پرکارترین مترجمان سرزمین مان بود که به گفته ی خودش " روزی 20 ساعت " کار می کرد. پوینده " در فاصله ی 10 سال 27 کتاب نسبتا" سنگین و دشوار را از فرانسه به فارسی ترجمه کرد که در نوع خود کم نظیر است "(10) ، ترجمه ی آثاری در عرصه فلسفه و جامعه شناسی ،آزادی بیان ، آموزش و پرورش کودکان ، انقلاب های اجتماعی ، تبعیض های جنسی و... .
برخی از ترجمه های پوینده ، این ها هستند : آثاری از اونوره دو بالزاک ( پیر دختر و کوبسک ربا خوار)، ماکارنکو ( راه زندگی ، راهنمای آموزش پدران و مادران، و آموزش و تربیت کودکان )، لوسین گلدمن( جامعه شناسی ادبیات – دفاع از جامعه شناسی رمان- و جامعه ، فرهنگ و ادبیات )، جورج لوکاچ( جامعه شناسی رمان- بالزاک زولا، استاندال-، و تاریخ و آگاهی طبقاتی ) ماکس هورکهایمر( سپیده دمان فلسفه تاریخ بورژوایی)، ژاک دونت ( درآمدی بر هگل)، آندره میشل ( پیکار با تبعیض جنسی) ، النا جانینی بلوتی( اگر فرزند دختر دارید...جامعه شناسی و روانشناسی شکل گیری شخصیت در دختر ها)، بنوات گرو ( زنان از دید مردان)، میخاییل باختین ( سودای مکالمه، خنده ، آزادی ) و آثاری از آلوارو گارثون، آنتونیو گرامشی، گی – پلاتینی بونژور، ویویان فورستر،ژان لویی کالوه، میشل لوی و......
5- پوینده با برخی از نشریات همچون جامعه سالم ، آدینه، فرهنگ توسعه ، جهان کتاب ، پیام یونسکو، جامعه مدنی و جوانان و... همکاری می کرد و ترجمه ها و تالیف هایی در اختیار آنان قرار می داد.مصاحبه های او در رابطه با کانون نویسندگان ایران، آزادی بیان، جامعه ی مدنی و حقوق بشر مجموعه ای ارزشمند و ماندگاراند . " او بی هیچ چشم داشتی مقاله های خود را در اختیار نشریات می گذاشت ، و این در حالی بود که معاش روزمره اش به سختی تامین می شد" (11)
5- و بالاخره اینکه پوینده نقد و نفی جباریت می کرد:
" .... بدا به حال حکومتی که ملت اش با اختناق و سانسور از انحراف و فساد محفوظ بماند. چنین ملتی در واقع گرفتار ضعف درونی و بیماری مهلکی است که کار سازترین راه رفع آن ارتقای آگاهی و اعتلای فرهنگی جامعه است که بدون آزادی کامل بیان ممکن نمی گردد. ملتی که آگاه ، آزاد، شاد و مرفه باشد، خوب را از بد تشخیص می دهد، از امنیت، منافع و حیثیت ملی خود جانانه دفاع می کند و برای حفظ دستاورد های خویش از هیچ تلاشی خودداری نمی ورزد"(12)
زیر نویس:
http://207.182.141.104/videos/full/631971-
2- جنایتکاران تحصیلکرده ( بخش سوم) /
http://asre-nou.net/php/view.php?objnr=12748
3- روز جهانی حقوق بشر اسلامی و کرامت انسانی، مصاحبه روزنامه همشهری با محمد حسن ضیایی فر، دبیر کمیسیون حقوق بشر اسلامی ایران در تاریخ 11/ 5/ 1389
http://www.mtedalat.com/index.php?
4 و 5 و 6 و7- صدای آواز، یادنامه محمد محتاری و محمد جعفر پوینده ، کانون نویسندگان ایران، پاییز 1378، انتشارات فصل سبز/ تهران
8- فرهنگ توسعه ، شماره های 35-36 ، مردادماه 1377
9 و 10 و 11- محسن حکیمی ، جان باخته ی راه آزادی، مروری بر زندگی و آثار محمد جعفر پوینده ، صدای آواز( منبع 4 و...)
12- فرهنگ توسعه ، شماره های 35-36 ، مردادماه 1377
... لیبی، سوریه، ایران؟
گفتگو با فاتح شیخ
دوشنبه ۷ آذر ۱۳۹۰ - ۲۸ نوامبر ۲۰۱۱
مجید خوشدل
www.goftogoo.net
از تمام دوستان، رفقا و خوانندگان گفتگوهایم که در دو ماه گذشته با ارسال ایمیل و پیام تلفنی جویای حال من بودند، سپاسگزارم. متأسفانه در شرایطی نبودم که به پیامهای رسیده پاسخ دهم.
اولین خوان مخوف پشت سر گذاشته شد. حالا دوران نقاهت است؛ گاهی درد و بیشتر ضعف. اما چون زیبایی های زندگی برای من همیشه ساده و دست یافتنی بوده، حتا اگر بدانم فردایی در کار نیست- که هست- چهره در هم نخواهم کشید. روئین تن نیستم؛ فلسفه زندگی را درک کرده ام و هنوز انتقال حس شادی و امید به دیگران مرا شاد و امیدوار می کند. با این وصف بیش از این نمی توانستم از زندگی دور باشم. «گفتگو» را شروع می کنم، منتهی با آرامش و طمأنینه.
* * *
جهان عرب و منطقه خاورمیانه به سالهای پیش از ۲۰۱۰ میلادی بازنخواهد گشت. در نمایی بزرگ تر، دنیا دگرگون شده و عفریتِ جنگ و بی عدالتی و نارضایتی از در و دیوار جوامع بشری بالا می رود.
نطفه ی خیزش ضدسرمایه داری تازه بسته شده و کسی نمی داند چه موجودی به دنیا خواهد آمد. بی شک اگر «تحلیل های ایمانی» و «تحلیل گران مؤمن» بگذارند؛ نیز تبلیغات مسموم و سرکوبهای سیاسی اجازه دهد، خیزش، جنبشی خواهد شد و راه خود را پیدا خواهد کرد...؟
سوی دیگر بسته شدن تومار دیکتاتورهای مادام العمر در برخی از کشورهای عربی است. عقابِ تغییر همچنان در آسمان کشورهای عربی و منطقه خاورمیانه در پرواز است.
پس از تجربه لیبی در حال حاضر چشمها به سوریه ی اسد و ایران ِ اسلامی دوخته شده است. هر نوع تغییرات بنیادین در یکی، تحولات ساختاری در دیگری را به دنبال خواهد داشت.
رژیم های ایران و سوریه از متحدان استراتژیک یکدیگر در منطقه خاورمیانه، و پدرخوانده های «حزب الله»، «جهاد اسلامی»، «حماس» و جریانات موازی با آنها هستند. می توان گفت: سقوط بشار اسد، آغازی بر پایان دکترین اسلام سیاسی شیعی، و جایگزین گشتن «اسلام معتدل» با مدل ِ ترکیه خواهد بود.
بر این مدعا تردیدی نباید داشت که نظام سیاسی سوریه انتظار زمین لرزه ای سهمگین را می کشد. اسد رفتنی ست؛ حتا اگر دندان لق ج . اسلامی را بکند و رهبری ترکیه را جایگزین اتوریته حکومت اسلامی ایران در منطقه بلاخیز خاورمیانه نماید.
قرائن نشان می دهد که مذاکرات و رایزنی سوری ها با دول غربی، اتحادیه عرب، نیز با نمایندگانی از کشور اسرائیل در هفته های گذشته در جریان بوده است. اگر این اطلاعات صحت داشته باشد، بازنده اصلی در این میدان نیز حکومت اسلامی ایران خواهد بود. هر چند رژیم اسلامی ایران هنوز قادر است از بازیگران اصلی ی صحنه قدرت سیاسی در کشورهای بحرین و عراق باشد و آتش مرگ را دوباره در این دو کشور شعله ور سازد.
* * *
اما حکومت اسلامی ایران؛ که از سال گذشته کلیه امکانات مالی- تبلیغی- رسانه ای خود را در داخل و خارج برای فرار از تجربه «بهار عربی» بکار گرفته است. حکومت ایران به دلیل عدم برخورداری از اپوزسیونی متشکل و با برنامه (راست، چپ، میانه)، تنها موفقیت نسبی اش در میان این جمعیت پراکنده ی میلیونی بوده است. می توان گفت، استخوان بندی بخش قابل توجهی از تولیدات رسانه ای ایرانیان در خارج؛ سمت و سوی درصد بالایی از مقالات، اطلاعیه ها و شبهِ مصاحبه ها، تحت تأثیر ماشین تبلیغی حکومت اسلامی ایران بوده است.
دستگاه تبلیغی رژیم اسلامی ایران، هم از ادبیات چپ (اردوگاهی، «ضدسرمایه؟»، پوپولیسم) بهره می برد و هم در جبهه راست همراهانی دارد با نام و گمنام از طیف های «اصلاح طلب»، سلطنت طلب، ملی گرا، مذهبی و سکولار. پر واضح است که جریانات تبلیغی- رسانه ای مألوف تنها قادر خواهند بود، در روندهای سیاسی- اجتماعی جامعه ایرانی خارج کشور خلل و خدشه ای وارد سازند تا اینکه در معادلات بین المللی نقش آفرینان مؤثر و مفیدی برای رژیم اسلامی ایران باشند.
پرسیدنی ست: آیا سناریو حمله نظامی به ایران؛ شاخ و برگ دادن به ابعاد دهشتناک و عنقریب بودن آن نیز بخشی از جنگ روانی- تبلیغی رژیم اسلامی ایران است؟
شاید پاسخ به این پرسش هم آری و هم نه باشد: حکومت ایران برای گریز از بحران های ساختاری (بحران سیاسی، اقتصادی، و نیز بحران مشروعیت) به جنگی محدود و غیرکلاسیک نیاز حیاتی دارد تا توجیهی برای بهره گیری مجدد از مفاهیم «اسلامیت» و «ایرانیت» داشته باشد.
سوی دیگر، جنگ طلبان منطقه و نیز نظام جهانی سرمایه است. آنان مشتاق باز کردن جبهه جدیدی هستند از کشتار و خون و جنون: «گلوله هایی بی صاحب» نقطه ای نظامی یا استراتژیکی رژیم ایران را نشانه گیرد... عملی که در موقعیت فعلی تنها از حاکمیت اسلامی ایران برمی آید و جناح جنگ طلب دولت اسرائیل. با این وجود ظواهر امر نشان می دهد که جنگ فعلی در برهه حاضر پیکاری در کلام و گفتار است تا کارزاری با موشک و سلاح های کشتار جمعی. دیپلماسی فعال در این عرصه حرف اول و آخر را می زند که در اینجا نیز حکومت اسلامی ایران بازنده میدان است.
و این هم پرسش نهایی: همزمان با تغییرات گریزناپذیر در کشور سوریه، آیا بایستی منتظر زمین لرزه ای با قدرت هشت درجه ریشتر در ام القراء اسلامی باشیم؟
* * *
پوشه دیگری را به جبر باز می کنم، اما مفاد آن را در مصاحبه ای جداگانه به پرسش خواهم گرفت. در چند ماه گذشته چند صد مقاله و «مصاحبه»؟ در پیوند با احتمال حمله نظامی به ایران به دست من رسیده که در بسیاری از آنها جای پای رژیم اسلامی ایران دیده می شود. آن چه در این میان برای من بیشتر نگران کننده است، تکرار تجربه سالهای نخستین انقلاب بهمن است: بهره وری انبوهی از مقالات و مصاحبه ها از ادبیات چپ در توجیهِ دفاع از رژیم اسلامی ایران، و مخالفت ایمانی با«امپریالیسم جهانی».
واضح است که نظام سرمایه ساز خود را می زند و مال دیگران را می برد. برای سرمایه جهانی آنچه که فاقد اهمیت است، دموکراسی، حقوق بشر و عدالت اجتماعی است. اما اینکه سی و سه سال کشتار و سرکوب بی وقفه و ایدئولوژیکی در ایران را بخواهیم به حساب نظام سرمایه، نئولیبرالیسم و«نظم نوین جهانی» بنویسیم، خنده بر لبان مرده می نشاند. کجای کارید« آقایان» که از ایران تحتِ حاکمیتِ مافیای لمپن های سرمایه فتوای تسخیر نمادهای نظام سرمایه را در غرب می دهید؟! مگر نمی دانید، چراغی که به خانه رواست به مسجد حرام است؟
در کشوری که «آب بازی»، فعالیت صلح آمیز مدنی، شعرخوانی، داستان نویسی، کنترل بیماری ایدز، فعالیت های زیست محیطی، جشن و میهمانی، حتا نماز فرادا خواندن به عملیات براندازانه تعبیر می شود (فعالیتهای سیاسی؛ زنان، دانشجویی، کارگری پیشکش) و «خاطیان» دستگیر، شکنجه و اعدام می شوند، به معدود «فعالان طیف چپ» مربوط می شود تا اجازه دهند دوباره و چند باره از آنان استفاده ابزاری شود.
حکومت سرمایه داری اسلامی ایران در سالهای ۵۸ تا ۶۲ ( وسالهای پس از آن) از این حربه حداکثر استفاده را برد و سپس بهای داغ و درفش را به مدافعان «ضد امپریالیستی» اش داد.
به حافظه تاریخی تان رجوع کنید. اگر نمی توانید به لمپن های لش و لوش وطنی سقلمه بزنید، درک تان می کنیم. نیش قلم تان را متوجه جامعه تبعیدی ایرانی نکنید و آدرس اشتباه ندهید؛ دشمن واقعی در خانه است.
* * *
«... لیبی، سوریه، ایران؟ » عنوانی ست که در پیوند با آن مصاحبه هایی را انجام خواهم داد.
در اولین گفتگو، فاتح شیخ به پرسش های من پاسخ می دهند.
* فاتح شیخ، به تان خوش آمد می گویم بابت شرکت تان در این گفتگو. امیدوارم کیفیت صدای من در روند مصاحبه خللی ایجاد نکند.
- من هم از شما متشکرم. از این بابت مشکلی نیست و در خدمت تان هستم.
* پیش از اینکه پوشه های اصلی مصاحبه را باز کنم، نظرتان را در رابطه با مبارزات جاری در کشور سوریه می شنوم. لطفاً اظهارنظرتان کوتاه و خلاصه باشد.
سوریه بیش از هشت ماه است که اعتراض سیاسی عمومی بر علیه رژیم بشار اسد برقرار است. این مبارزات با اینکه سرکوب خونین شده؛ تاکنون حدود ۳۵۰۰ نفر کشته شده و هزاران نفر در زندان هستند، ولی همچنان ادامه دارد. یعنی سرکوب نتوانسته مبارزات را به عقب براند. ظاهراً دیوار ترس شکسته شده و رژیم سوریه تصمیم گرفته با سرکوب جواب مبارزات مردم را بدهد و...
* طیفی از نیروهای سیاسی چپ و راست؛ و معدود رژیم های سیاسی از جمله رژیم ایران با رژیم سوریه همصدا شده اند و مدعی اند که اعتراضات موجود در سوریه از خارج کشور هدایت می شود. تعدادی هم پا را فراتر گذاشته و مدعی اند اکثریت مردم سوریه طرفدار رژیم اسد هستند. چه نظری در این باره دارید؟
- «خارج» و «داخل» قبل از اینکه اشاره به یک واقعیت باشد، یک اتهام است. گویا هر چیزی که از خارج باشد، جرم است. اما از این که بگذریم، در سوریه بعد از مرگ حافظ اسد در سال ۱۹۹۹ فرصتی برای روشنفکران و الیت جامعه پیش آمد تا بتوانند در استبداد مطلق حزب بعث سوریه تغییری ایجاد کنند. آنها تلاش هایی کردند و بیانیه هایی انتشار دادند که آن موقع مشهور شد به «بهار دمشق». ولی رژیم جدید بشار اسد با اینکه پز مدرنیزه کردن جامعه و مبارزه با استبداد را گرفته بود، این تلاش ها و حرکتها را سرکوب کرد.
می خواهم بگویم، وقتی ضرورت و خواستِ تغییر در همه سطوح؛ از جمله در پایین جامعه؛ طبقه کارگر و محرومان جامعه، و علاوه بر آن در بخشی از طبقه حاکم و بورژوازی وجود داشته باشد، اعتراض به آن نظام سیاسی منتظر یک حادثه یا واقعه ای ست که مثل جرقه ای عمل کند. همانطور که در انقلابات تونس و مصر، جرقه ها بودند که کلید انقلاب را زدند. البته همان زمان بشار اسد اعلام کرد که این «ویروس» به ما سرایت نخواهد کرد؛ نظام ما مستحکم است و چنین چیزی در اینجا اتفاق نخواهد افتاد...
* و این خصلت همه ی دیکتاتورها و نظام های استبدادی ست.
- بله، ولی اتفاقات در مصر و تونس باعث شد که امید به تغییر از پایین و امید به شکاندن دیوار ترس در خیلی جاها، از جمله در سوریه پیدا شود. منظورم این است که تقاضا برای تغییر از سال ۲۰۰۰ در سوریه وجود داشته و نارضایتی های عمومی ناگهانی نبوده. تظاهرات امروز انفجار نارضایتی های گذشته است...
* روی واژه «خارج» یا «خارجی» هم مکثی بکنیم.
- همانطور که پیشتر گفتم بکار گیری این واژه یک اتهام است تا واقعیت. مثلاً کشورهای عربی «اتحادیه عربی» دارند و در امور هم دخالت می کنند. حالا این اتحادیه چرا نباید در امور سوریه دخالت کند؟
در زمان شاه هم ما این عبارت را می شنیدیم: بیگانگان دخالت می کنند. به نظر من بکار بردن این کلمات بهانه ای ست برای سرکوب؛ بهانه ای ست برای توجیه سرکوب. چون برای دولتهای استبدادی، سرکوب بهانه نمی خواهد.
* بسیار خوب، شما مبارزات جاری در کشور سوریه را مبارزاتی از بطن جامعه ارزیابی می کنید. به دلیل کمبود وقت این پوشه را می بندم و به موضوع اصلی مصاحبه می پردازم: احتمال حمله نظامی به ایران. با اینکه در موقعیت فعلی احتمال لشکرکشی کلاسیک به ایران نزدیک به صفر است، این پرسش مطرح می شود: چرا دوباره این مسئله مشغله ذهنی بخش زیادی از نیروهای سیاسی و اجتماعی ایرانی در داخل و خارج کشور شده؟
- به نظر من به دلیل تهدیدی ست که از طرف امریکا، اسرائیل و دول غربی صورت گرفته. تهدید نظامی هیچوقت در سالهای گذشته به اندازه امروز صریح نبوده. لابد این دولتها نیازی به جنجال تهدید نظامی دارند. از طرف دیگر به نظر من ج . اسلامی هم نیاز دارد از این فضا استفاده کند. در نتیجه یک فضای نظامی بوجود آمده، که جریاناتی در اپوزسیون ایران امیدشان را بسته اند به اینکه «سناریو لیبی» در ایران تکرار شود. لیبیالیزه کردن ایران نور امیدی برای آنها ست و ...
* در این تردیدی ندارم که منافع سیاسی برخی از جریانات سیاسی لیبیائیزه کردن ایران است. اما طیف دیگری از جریانات چپ اردوگاهی و غیراردوگاهی تا جریانات راست متشکل از جناحی از «اصلاح طلبان» و سلطنت طلبان و غیره هستند که با علم کردن مسئله جنگ و شاخ و برگ دادن به آن، عملاً به حمایت از رژیم ایران بلند شده اند. اینها حتا گزارش آبکی «احمد شهید» در رابطه با مواردِ محدودی از نقض حقوق بشر در ایران را پیش درآمد حمله نظامی به ایران معرفی کرده اند. اینها نگران اند از اینکه چرا یک «خارجی» به رژیم اسلامی ایران گفته: بالای چشم تان ابروست. نظرتان را در این باره می شنوم.
- همچنانکه که ج . اسلامی از این مسئله بهره برداری می کند، جریاناتی که به نوعی با ج . اسلامی مشکل دارند و مشکل شان اساسی نیست، در این موقعیت از ج . اسلامی و حفظ نظام دفاع می کنند. یعنی هر دو طرف منافعی را تعقیب می کنند که ربطی به منافع اهالی و ساکنان آن کشور ندارد.
ه نظر من هم احتمال حمله نظامی به ایران بسیار ضعیف است. ولی احتمال آن هر چقدر هم ضعیف باشد، نفس جنگ روانی و فضای جنگی حاصل از آن به ضرر زندگی و آرامش مردم، و آینده سیاسی مردم ایران است. ولی به قول شما نیروهای سیاسی چپ و راست از این شرایط بهره برداری هایی می کنند، از جمله بخشی از جریانات اصلاح طلب. یعنی موضع گیری حفظ نظام به بهانه حمله نظامی به ایران.
جریانات دیگری در اپوزسیون هستند که به این جنگ روانی، نظامی کمک می رسانند و منتظر کمک امریکا و ناتو در مبارزه شان با ج . اسلامی هستند. بخشی هم برعکس، از ج . اسلامی دفاع می کنند به بهانه اینکه غرب و اسرائیل دارند قلدری می کنند. البته غرب و اسرائیل دارند قلدری می کنند، ولی این موضوع مجوزی نیست برای دفاع از ج . اسلامی. اگر نیروی سیاسی ذره ای به مردم ایران تعلق داشته باشد، از ج . اسلامی دفاع نمی کند.
* یکی از موضوع های کلیدی در قائله ی اخیر برنامه هسته ای حکومت اسلامی ایران است. طیفی از جریانات سیاسی از گرایش های مختلف با دفاع ضمنی یا صریح از برنامه هسته ای رژیم اسلامی ایران و صلح آمیز خواندن آن، حمله نظامی به ایران را محکوم کرده اند. یعنی با یک تیر دو نشان می زنند. استدلال این جریانات سیاسی این است که دلیل حمله نظامی به ایران به خاطر برنامه هسته ای صلح آمیز رژیم ایران است. شما در این باره چه نظری دارید؟
- به نظر من ج . اسلامی رژیمی ست که هیچ چیزش صلح آمیز نیست. بنابراین در این باره توجیهی نمی توان تراشید و ادعا کرد که برنامه هسته ای ج . اسلامی صلح آمیز است. ولی واقعیت این است که جنجالی که امریکا و غرب و اسرائیل بر سر مسئله هسته ای ایران برپا کرده، دو محوره و ناصادقانه است. آنها خودشان انبارهای پر از موشک های اتمی دارند و به دولت دیگری که می خواهد آنرا تصاحب کند، ایراد می گیرند. این استدلال نه در مورد ج . اسلامی، بلکه در صحنه بین المللی استدلال صادقانه ای نیست. چرا اسرائیل می تواند سلاح هسته ای داشته باشد، ولی ج . اسلامی نمی تواند داشته باشد؟ آیا سلاح آنها برای مصارف صلح آمیز است؟ نیروی اتمی فرانسه و انگلیس و آمریکا صلح آمیز است؟
* شما از منظر «نفی» به پرسش من جواب دادید تا استدلال. اظهارنظرتان تان سلبی ست تا استدلالی. شما می گویید: چرا اسرائیل و امریکا سلاح هسته ای داشته باشد اما «جمهوری» اسلامی نداشته باشد؟ در پیوند با این اظهارنظرتان: چرا ج . اسلامی سلاح هسته ای داشته باشد و عربستان صعودی نداشته باشد؟ چرا عربستان صعودی بمب اتمی داشته باشد و ترکیه و بحرین و امارات و مصر نداشته باشند؟ با این استدلال همه کشورها باید سلاح اتمی داشته باشند، چون امریکا و اسرائیل سلاح هسته ای دارند!
فکر نمی کنید به طور مشخص نیروهای طیف چپ باید مواضع مترقی تری در رابطه با نه تنها سلاح هسته ای، بلکه پروژه های صلح آمیز هسته ای داشته باشند؟
- دقیقاً! به نظر من حرف شما درست است. موضع مترقی تر، پیشروتر و انسانی تر مخالفت با همه دارندگان سلاحهای اتمی ست. پروژه ای که بتواند با یک معیار واحد این برنامه ها را محدود کند و از میان بردارد. اگر این کار با یک معیار ثابت باشد، قابل دفاع است. ولی اگر با معیارهای دوگانه باشد که صاحبان دنیای امروز و ابرقدرتها بخواهند هر چیزی را دیکته کنند، آنوقت نه تنها می توانند به ج . اسلامی دیکته کنند، به دولتهایی که منافع مردم را منعکس می کنند هم می توانند دیکته کنند. مثلاً رژیم نیکاراگوئه در بیست- سی سال قبل؛ یا دولت کوبا. به چه بهانه ای تحریمهای متعددی در مورد آنها اعمال کردند؛ آیا آنها برنامه اتمی داشتند؟ یا فرض کنید حمله نظامی به عراق. آیا این کشور سلاح کشتار جمعی داشت؟ در نتیجه من صحبت شما را کاملاً تأئید می کنم: نه فقط نیروی سیاسی چپ، بلکه هر نیرویی که بویی از انسانیت و مدنیّت برده باشد، باید در جهت خلع سلاح اتمی و سلاح های کشتار جمعی همه کشورها مبارزه کند. ولی نه با agenda [ برنامه ی کار] امریکا و اسرائیل...
* می خواهم روی این موضوع بیشتر مکث کنم: رادیو رهایی با رحمان حسین زاده [لیدر تشکیلات شما- حزب حکمتیست] «مصاحبه» ای کرد که ایشان در رابطه با برنامه هسته ای حکومت اسلامی ایران گفت: «... مسئله هسته ای ایران؛ ایران کار خاصی نکرده. آنچه که دارد وارونه جلوه داده می شود، کشورهای غربی هستند. آمریکا و اسرائیل بنا به نیازها و مصلحت هایی که دارند، یکبار دیگر مسئله هسته ای ایران را برجسته کرده اند...»
این اظهارنظر در محاق گذاشتن برنامه هسته ای حکومت اسلامی ایران و تلاش رژیم برای دستبابی به بمب اتمی است. اینطور نیست؟
- من این استنباط را نمی کنم و فکر نمی کنم ایشان بخواهد اقدامات ضدمردمی ج . اسلامی را در محاق قرار بدهد. حالا می خواهد برنامه های اتمی باشد یا موشکی. تمام برنامه های تسلیحاتی ج . اسلامی برعلیه بشریت است. ولی این شامل امریکا و اسرائیل هم می شود.
* چون «وظیفه» فعالان رسانه ای در نظر گرفتن حدس ها و گمانه هاست، فرض را بر این می گذاریم که حملات موشکی بر علیه رژیم ایران صورت گرفته. پوشه ای را در این رابطه باز می کنم: به نظرتان ما به چه عکس العمل اجتماعی و سیاسی از سوی لایه ها و گروه بندی های جامعه ایران روبرو می شویم؟ لطفاً اظهارنظرتان را مستند کنید.
- چون شما خواستید جواب مستند به تان بدهم؛ من فکر می کنم فعالان کارگری در ایران هر نوع حمله نظامی به ایران را به ضرر تمام مردم ایران؛ مخصوصاً به ضرر طبقه کارگر ایران می دانند و این فریب را ردّ می کنند که هرچیزی که باعث تضعیف رژیم ایران باشد، به نفع مردم است؛ از جمله تحریم اقتصادی ظرف شانزده سال گذشته. به نظر من فعالان کارگری صلاحیت این را دارند که ادعا کنند که نماینده لااقل بخش اعظم جامعه ایران و محرومان آن باشند. آنها با حمله نظامی به ایران مخالف اند.
* جنگ و حمله نظامی به ایران و یا به هر کشوری فاجعه بار خواهد بود؛ واقعیتِ عراق و افغانستان و لیبی جلو چشم مان هست. اما در پیوند با پرسش قبلی ام گویا واقعیتهای جامعه ایران چیز دیگری باید باشند. در دو نظرخواهی که در دو فاصله زمانی راجع به احتمال حمله نظامی به ایران در بین پناهجویان موج سوم انجام دادم، به ترتیب ۷۵ و ۵۵ درصد با حمله به ایران موافق بودند.
اگر این نظرخواهی را بخواهیم به بخشی از جامعه ایران تعمیم بدهیم( به هر حال تنها کار آماری قابل دفاع در این زمینه است) بنابراین اظهار نظر شما نمی تواند واقعیت آن جامعه را نمایندگی کند. پرسش ام را دوباره طرح می کنم: در صورت حمله نظامی به ایران شاهد چه عکس العمل های اجتماعی و سیاسی از سوی لایه ها و گروه بندی های جامعه ایران خواهیم بود؟
- به نظر من اگر درصد بالایی از اهالی کشور ایران طرفدار حمله نظامی باشند، شاهد فاجعه ای مضاعف خواهیم بود. فرض کنید، همین میزانی که شما از نظر آماری به آن اشاره کردید، در قبل از شروع جنگ عراق در آن کشور وجود داشت. امروز همان جمعیت که موافق حمله نظامی بودند، قربانی آن جنگ ارتجاعی هستند.
به نظر من حتا اگر محرومان جامعه عراق از آن جنگ طرفداری کردند، اشتباه کردند. نیروهای اپوزسیون عراق از آن جنگ طرفداری کردند، خیانت کردند؛ جنایت کردند. در نتیجه امروز هم قضاوت من همین است. به نظر من هر نیرویی که به هر دلیل دچار توهم یا آگاهی کاذب باشد، اگر طرفدار حمله نظامی باشد، اشتباه می کند. باید آنها را از اشتباه در آورد...
* بگذارید پرسش را روندی کنم. طبق تجربه ام با پناهجویان ایرانی بر این عقیده ام که اکثر آنها موافق حمله نظامی به ایران هستند. اگر چنین تجربه ای قابل تعمیم به اکثریت جامعه ایران باشد، به نظرتان در این رابطه چه می شود کرد؟
- به نظر من روشنگری کار خیلی مهمی است و در همه ادوار روشنگری اهمیت داشته. در دوران مدرن انسان از موعظه کردن فاصله گرفته و توانسته تأثیرات وسیعی در جامعه بگذارد. به نظر من هر جریان سیاسی و هر انسان شرافتمندی که در این زمینه پا پیش بگذارد، از جمله کمک می کند به همین مهاجران موج سوم، که از روی استیصال؛ از تنفر عمیقی که به ج . اسلامی دارند، از حمله نظامی طرفداری می کنند. این پناهجویان یادشان می رود که در این دنیا فقط ج . اسلامی عامل شرّ و ضد بشر بودن نیست، بلکه نیروهای دیگری هم هستند که آنها از تعداد انگشتان دو دست هم بیشترند؛ دولتهایی که اعمال و تسلیحات و جنگ شان علیه بشریتِ کره زمین است. الان جهان هفت میلیارد جمعیت دارد. اگر جمعیت ایران و رژیم ایران را در این مجموعه بگذاریم، بخش کوچکی از این دنیا را تشکیل می دهد. در نتیجه قضاوتها همیشه بر اساس این مجموعه بزرگ است، و نه به خاطر اینکه چون من با یک رژیم وحشی طرف هستم و آنقدر تنفرم از این رژیم عمیق است که جلو چشم من گرفته شود و نتوانم این مجموعه بزرگ را ببینم. در نتیجه به نظر من روشنگری در این زمینه مهمترین وظیفه است...
* کار روشنگری تلاشی جمعی است. نیروهای سیاسی ایرانی که هیچوقت نتوانسته اند زیر یک سقف جمع شوند و یکدیگر را تحمل کنند، چگونه راه حل هایی از این دست می تواند جنبه عملی پیدا کند؟
- من فکر می کنم، هم تلاش های فردی و هم تلاش های جمعی با ارزش است. ولی تلاش های جمعی و سازمانیافته قطعاً تأثیرات بیشتر و وسیع تری دارد. من فکر می کنم در مخالفت با جنگ، نیروهای سیاسی ای که حتا از نظر برنامه اجتماعی به شدت با هم اختلاف دارند، می توانند اتحاد عمل داشته باشند...
* به دلیل کمبود وقت پوشه دیگری را باز می کنم: من به این عقیده ام که در حال حاضر عنوان حمله نظامی به ج . اسلامی ایران یک جنگ روانی ست تا یک واقعیت اجتماعی. از طرف دیگر بر این عقیده ام که بعد از تجربه لیبی، شاهد تحولاتی در سوریه و ایران اسلامی خواهیم بود.
سناریویی که احتمال میدانی شدن در ایران دارد، به نظر من این خواهد: بعد از وقوع خیزش ها و جنبش های اجتماعی در ایران، کشورهای غرب(امریکا، فرانسه، انگلیس...) به خیزش های مزبور نظر خوش نشان خواهند داد و آنها را promote [ترویج ] خواهند کرد و امکانات در اختیارشان خواهند گذاشت.
راجع به این طرح چی فکر می کنید؟
- این موضوع را باید دید و سپس قضاوت کرد. به نظر من خیزش هایی که در آینده در ایران رخ بدهد، باید رخ بدهد تا متوجه ماهیت شان شویم. به طور مثال خیزشی در سال ۸۸ در ایران اتفاق افتاد و غرب هم آنرا promote کرد. به هر حال جریاناتی که غرب فکر می کند، می خواهند ج . اسلامی را تعدیل کنند، حتماً تأییدشان می کند. اگر غرب و به طور مشخص امریکا تصمیم به «رژیم چنج» [تغییر رژیم] گرفته باشند، باید بطور پراگماتیستی از همه جریانات (حتا در داخل رژیم) در جهت مسیر و منافع خودشان حمایت کنند. دخالت کشورهای سرمایه و قدرتهای بزرگ امپریالیستی در هر نقطه از دنیا به خاطر منافع مشترک آنهاست. در ایران هم ممکن است آنها این کار را بکنند. اما این ربطی به طبقه کارگر ندارد. طبقه ای که من فکر می کنم نقش تعیین کننده ای در سمت و سو دادن به خیزش ها، تحرکات و تحولات خواهد داشت. به نظر من این طبقه هیچ نفعی از حمایت کشورهای امپریالیستی در ایران نمی بیند.
به هر حال من فکر می کنم، حمله نظامی به ایران در شکل کلاسیک اش اصلاً امکان ندارد. ولی به صورت بمباران کردن، امکان دارد؛ هر چند به نظر من این امکان هم در شرایط فعلی ضعیف است.
* ما با یک واقعیت تاریخی روبرو هستیم؛ شاید واقعیتی تلخ: در صد سال گذشته شاهد هیچگونه تحول اجتماعی در سطح کلان در ایران نبودیم، مگر با نظر یا دخالت کشورهای خارجی. حتا طیفی بر این عقیده اند که در ملی شدن صنعت نفت، تضادها و تداخل منافع امپریالیستها (آمریکا و انگلستان) بی تأثیر نبوده. البته بی آنکه بخواهیم مبارزات لایه ها و گروه بندی های جامعه را کمرنگ کنیم.
از طرف دیگر ما در یک دهکده جهانی زندگی می کنیم و کشورها نمی توانند نسبت به سرنوشت هم بی تفاوت باشند. از این روی هیچ خیزش و جنبشی در ایران بدون پشتیبانی و همراهی افکار عمومی غرب نمی تواند باعث سرنگونی رژیم حاکم بر ایران شود. در این باره نظرتان را می شنوم.
- نکته تان را به دو قسمت تقسیم می کنم: اینکه در همه تحولات یکصد سال گذشته در ایران نیروهای امپریالیستی دخالت داشته اند و از این به بعد هم دخالت خواهند داشت، این را تأیید می کنم. اما اینکه بگوییم، بدون دخالت آنها رژیم سرنگون نمی شود، این مسئله مطلق نیست. به نظر من با اراده مردمی می توان رژیم را سرنگون کرد. به طور مثال خیزشی که در هیجده روز حسنی مبارک را پایین کشید، می شود گفت که حاصل اراده انقلابی مردم مصر بود. ولی در خلال آن هیجده روز و پس از آن نیز دولتهای غربی و بطور کلی نیروهای بورژوازی در سطح دولتها تلاش کردند، به واقعه ای که دارد در مصر اتفاق می افتد، شکل دلخواه بدهند. در مورد ایران هم چنین چیزی حتماً اتفاق خواهد افتاد. این توهم است اگر خیال کنیم، نیروهای امپریالیستی دخالت نمی کنند. بنابراین، اینکه بگوییم بدون دخالت امپریالیستها نمی شود ج . اسلامی را پایین آورد، من آنرا نمی پذیرم. ولی قبول دارم که اگر طبقه کارگر ایران متحدانه بپاخیزد و ظرف دو روز ایران را به تعطیلی بکشاند، نیروهای بورژوازی و دولتهای امپریالیستی؛ چه در داخل و چه در سراسر جهان به کمک هم طبقه ای های خودشان خواهند آمد و سعی خواهند کرد، آن خیزش و دستاوردهای آنرا سرکوب کنند...
* به نوعی سمتِ پرسش من به این سوی بود: در «استدلال های سیاسی» موجود بوده که رژیم اسلامی ایران توانسته سی و سه سال سرکوب کند و اگر همین استدلال ها باشد، سی و سه سال دیگر هم سرکوب و کشتار خواهد کرد. «فرهنگِ خارجی ستیزی» ایرانیان در پرسش من عمده شده بود. همانطور که گفتم، انسانها در یک دهکده جهانی زندگی می کنند و نمی توانند نسبت به سرنوشت یکدیگر بی تفاوت باشند. پرسش من به جلب توجه افکار عمومی جهان نسبت به جنایتهای روزمره در ایران توجه داشت که با روحیه ی خارجی ستیزی بخش بزرگی از نیروهای سیاسی ایرانی خوانایی ندارد.
- دو نوع پشتیبانی برای دفاع از خیزش مردم علیه ج . اسلامی هست. پشتیبانی افکار عمومی مردم متمدن دنیا؛ مردمی که تمدن غربی را بوجود آوردند. پشتیبانی دیگر، جلب حمایت دولتهاست. نیروهایی در ایران و در اپوزسیون هستند که جلب حمایت دولتها مدّ نظرشان است. من نظرم این است که دو نیرو در ایران می خواهد ج . اسلامی را سرنگون کند. نیرویی که می خواهد با سرنگونی ج . اسلامی، آزادی و برابری و رفاه را در جامعه مستقر کند. نیروهایی هم هستند که می خواهند ج . اسلامی را سرنگون کنند و رژیمی بورژوایی و سرمایه داری را جانشین اش کنند. این دو نیرو در سطح جهان به دنبال پشتیبانان خودشان هستند. به نظر من نمی شود کارگری که مخالف حمله امریکا و اسرائیل به ایران است، از او انتظار داشته باشیم که سرنگونی رژیم را از این دولتها بخواهد. اگر دنیا طوری جلو برود که همه نیروهای اجتماعی و سیاسی بخواهند رژیم ج . اسلامی را سرنگون کنند، آنوقت ممکن است که ج . اسلامی زودتر سرنگون شود؛ ممکن است کم دردسرتر سرنگون شود. ولی توهم خواهد بود، اگر فکر کنیم سرنگونی رژیم بدون جدال های طبقاتی به نفع پایین جامعه؛ به نفع طبقه کارگر ایران، زنان و جوانان خواهد بود...
* تجربه سیاه کمیپن های ضد جنگ در خارج جلو چشممان است که عملاً این کمپین ها که در نهاد، اهدافی مترقی داشتند، به پشتیبانی از رژیم های استبدادی ارتجاعی، از جمله رژیم ایران برخاستند. استخوان بندی این کمپین را اتفاقاً طیفی از چپهای ایرانی و غیرایرانی تشکیل می دادند.
بنابراین پرسش من؛ صورت مسئله همچنان به قوت خودش باقی ست.
- این صورت مسئله ی بسیار مهمی ست. به نظر من جریانات ضدجنگ از سال ۲۰۰۱ سیاستی پاسیو و حتا ارتجاعی را نمایندگی می کردند. درست است که آنها مخالف حمله نظامی امریکا بودند، ولی تا دفاع از طالبان و صدام حسین و ج . اسلامی پیش رفتند. من و شما مسئول این جریانات نیستیم. متأسفانه این جریانات وجود دارند. با وجود اینکه ظاهراً یک جنبه از کار آنها درست است، اما جنبه دیگر کارشان کاملاً نادرست است. ولی قصد من این بود که توضیح دهم، در ایران نیروهای اجتماعی ای هستند؛ طبقه کارگر، زنان، دانشجویان و نسل جوان علی العموم، که منافع آنها در سرنگونی ج . اسلامی است، بدون اینکه جنگی از طرف دول غربی بر مردم ایران تحمیل شود. بدون اینکه آنها الزاماً بخواهند از دولتهای غربی کمک بگیرند.
به نظر من دیدگاه مردمی؛ افکار عمومی در جوامع غربی بعد از انقلابات انجام شده در کشورهای عربی، بیشتر و بهتر از بیست سال گذشته متوجه این شده که تحولات در خاورمیانه و در کشور ایران به شدت به سرنوشت آنها گره خورده. در نتیجه به نظر من امکان همبستگی و پشتیبانی افکار عمومی غرب با مبارزات مردمی در مناطقی که نام بردم، وجود دارد. طوری که من فکر می کنم «جنبش اشغال وال استریت» شباهتی با آن «جنبش های ضد جنگ» و اهداف آنها ندارد. این واقعیت در جبهه آزادیخواهی و برابری طلبی دنیا امیدبخش است. انقلابات در خاورمیانه، نه تنها خاورمیانه را متحول کرده، بلکه به درجه ای افکار عمومی مترقی و پایین جوامع غرب را متوجه خودش کرده. چنین چیزی تفاوت دارد با جنبش ضد جنگ و آن دوره زمانی. و این امیدوار کننده است.
* فاتح شیخ از شرکت تان در این گفتگو یکبار دیگر تشکر می کنم.
متشکرم که تاریخ انجام مصاحبه: ۱۶ نوامبر ۲۰۱۱
تاریخ انتشار مصاحبه: ۲۸ نوامبر ۲۰۱۱
گفتگو با فاتح شیخ
دوشنبه ۷ آذر ۱۳۹۰ - ۲۸ نوامبر ۲۰۱۱
مجید خوشدل
www.goftogoo.net
از تمام دوستان، رفقا و خوانندگان گفتگوهایم که در دو ماه گذشته با ارسال ایمیل و پیام تلفنی جویای حال من بودند، سپاسگزارم. متأسفانه در شرایطی نبودم که به پیامهای رسیده پاسخ دهم.
اولین خوان مخوف پشت سر گذاشته شد. حالا دوران نقاهت است؛ گاهی درد و بیشتر ضعف. اما چون زیبایی های زندگی برای من همیشه ساده و دست یافتنی بوده، حتا اگر بدانم فردایی در کار نیست- که هست- چهره در هم نخواهم کشید. روئین تن نیستم؛ فلسفه زندگی را درک کرده ام و هنوز انتقال حس شادی و امید به دیگران مرا شاد و امیدوار می کند. با این وصف بیش از این نمی توانستم از زندگی دور باشم. «گفتگو» را شروع می کنم، منتهی با آرامش و طمأنینه.
* * *
جهان عرب و منطقه خاورمیانه به سالهای پیش از ۲۰۱۰ میلادی بازنخواهد گشت. در نمایی بزرگ تر، دنیا دگرگون شده و عفریتِ جنگ و بی عدالتی و نارضایتی از در و دیوار جوامع بشری بالا می رود.
نطفه ی خیزش ضدسرمایه داری تازه بسته شده و کسی نمی داند چه موجودی به دنیا خواهد آمد. بی شک اگر «تحلیل های ایمانی» و «تحلیل گران مؤمن» بگذارند؛ نیز تبلیغات مسموم و سرکوبهای سیاسی اجازه دهد، خیزش، جنبشی خواهد شد و راه خود را پیدا خواهد کرد...؟
سوی دیگر بسته شدن تومار دیکتاتورهای مادام العمر در برخی از کشورهای عربی است. عقابِ تغییر همچنان در آسمان کشورهای عربی و منطقه خاورمیانه در پرواز است.
پس از تجربه لیبی در حال حاضر چشمها به سوریه ی اسد و ایران ِ اسلامی دوخته شده است. هر نوع تغییرات بنیادین در یکی، تحولات ساختاری در دیگری را به دنبال خواهد داشت.
رژیم های ایران و سوریه از متحدان استراتژیک یکدیگر در منطقه خاورمیانه، و پدرخوانده های «حزب الله»، «جهاد اسلامی»، «حماس» و جریانات موازی با آنها هستند. می توان گفت: سقوط بشار اسد، آغازی بر پایان دکترین اسلام سیاسی شیعی، و جایگزین گشتن «اسلام معتدل» با مدل ِ ترکیه خواهد بود.
بر این مدعا تردیدی نباید داشت که نظام سیاسی سوریه انتظار زمین لرزه ای سهمگین را می کشد. اسد رفتنی ست؛ حتا اگر دندان لق ج . اسلامی را بکند و رهبری ترکیه را جایگزین اتوریته حکومت اسلامی ایران در منطقه بلاخیز خاورمیانه نماید.
قرائن نشان می دهد که مذاکرات و رایزنی سوری ها با دول غربی، اتحادیه عرب، نیز با نمایندگانی از کشور اسرائیل در هفته های گذشته در جریان بوده است. اگر این اطلاعات صحت داشته باشد، بازنده اصلی در این میدان نیز حکومت اسلامی ایران خواهد بود. هر چند رژیم اسلامی ایران هنوز قادر است از بازیگران اصلی ی صحنه قدرت سیاسی در کشورهای بحرین و عراق باشد و آتش مرگ را دوباره در این دو کشور شعله ور سازد.
* * *
اما حکومت اسلامی ایران؛ که از سال گذشته کلیه امکانات مالی- تبلیغی- رسانه ای خود را در داخل و خارج برای فرار از تجربه «بهار عربی» بکار گرفته است. حکومت ایران به دلیل عدم برخورداری از اپوزسیونی متشکل و با برنامه (راست، چپ، میانه)، تنها موفقیت نسبی اش در میان این جمعیت پراکنده ی میلیونی بوده است. می توان گفت، استخوان بندی بخش قابل توجهی از تولیدات رسانه ای ایرانیان در خارج؛ سمت و سوی درصد بالایی از مقالات، اطلاعیه ها و شبهِ مصاحبه ها، تحت تأثیر ماشین تبلیغی حکومت اسلامی ایران بوده است.
دستگاه تبلیغی رژیم اسلامی ایران، هم از ادبیات چپ (اردوگاهی، «ضدسرمایه؟»، پوپولیسم) بهره می برد و هم در جبهه راست همراهانی دارد با نام و گمنام از طیف های «اصلاح طلب»، سلطنت طلب، ملی گرا، مذهبی و سکولار. پر واضح است که جریانات تبلیغی- رسانه ای مألوف تنها قادر خواهند بود، در روندهای سیاسی- اجتماعی جامعه ایرانی خارج کشور خلل و خدشه ای وارد سازند تا اینکه در معادلات بین المللی نقش آفرینان مؤثر و مفیدی برای رژیم اسلامی ایران باشند.
پرسیدنی ست: آیا سناریو حمله نظامی به ایران؛ شاخ و برگ دادن به ابعاد دهشتناک و عنقریب بودن آن نیز بخشی از جنگ روانی- تبلیغی رژیم اسلامی ایران است؟
شاید پاسخ به این پرسش هم آری و هم نه باشد: حکومت ایران برای گریز از بحران های ساختاری (بحران سیاسی، اقتصادی، و نیز بحران مشروعیت) به جنگی محدود و غیرکلاسیک نیاز حیاتی دارد تا توجیهی برای بهره گیری مجدد از مفاهیم «اسلامیت» و «ایرانیت» داشته باشد.
سوی دیگر، جنگ طلبان منطقه و نیز نظام جهانی سرمایه است. آنان مشتاق باز کردن جبهه جدیدی هستند از کشتار و خون و جنون: «گلوله هایی بی صاحب» نقطه ای نظامی یا استراتژیکی رژیم ایران را نشانه گیرد... عملی که در موقعیت فعلی تنها از حاکمیت اسلامی ایران برمی آید و جناح جنگ طلب دولت اسرائیل. با این وجود ظواهر امر نشان می دهد که جنگ فعلی در برهه حاضر پیکاری در کلام و گفتار است تا کارزاری با موشک و سلاح های کشتار جمعی. دیپلماسی فعال در این عرصه حرف اول و آخر را می زند که در اینجا نیز حکومت اسلامی ایران بازنده میدان است.
و این هم پرسش نهایی: همزمان با تغییرات گریزناپذیر در کشور سوریه، آیا بایستی منتظر زمین لرزه ای با قدرت هشت درجه ریشتر در ام القراء اسلامی باشیم؟
* * *
پوشه دیگری را به جبر باز می کنم، اما مفاد آن را در مصاحبه ای جداگانه به پرسش خواهم گرفت. در چند ماه گذشته چند صد مقاله و «مصاحبه»؟ در پیوند با احتمال حمله نظامی به ایران به دست من رسیده که در بسیاری از آنها جای پای رژیم اسلامی ایران دیده می شود. آن چه در این میان برای من بیشتر نگران کننده است، تکرار تجربه سالهای نخستین انقلاب بهمن است: بهره وری انبوهی از مقالات و مصاحبه ها از ادبیات چپ در توجیهِ دفاع از رژیم اسلامی ایران، و مخالفت ایمانی با«امپریالیسم جهانی».
واضح است که نظام سرمایه ساز خود را می زند و مال دیگران را می برد. برای سرمایه جهانی آنچه که فاقد اهمیت است، دموکراسی، حقوق بشر و عدالت اجتماعی است. اما اینکه سی و سه سال کشتار و سرکوب بی وقفه و ایدئولوژیکی در ایران را بخواهیم به حساب نظام سرمایه، نئولیبرالیسم و«نظم نوین جهانی» بنویسیم، خنده بر لبان مرده می نشاند. کجای کارید« آقایان» که از ایران تحتِ حاکمیتِ مافیای لمپن های سرمایه فتوای تسخیر نمادهای نظام سرمایه را در غرب می دهید؟! مگر نمی دانید، چراغی که به خانه رواست به مسجد حرام است؟
در کشوری که «آب بازی»، فعالیت صلح آمیز مدنی، شعرخوانی، داستان نویسی، کنترل بیماری ایدز، فعالیت های زیست محیطی، جشن و میهمانی، حتا نماز فرادا خواندن به عملیات براندازانه تعبیر می شود (فعالیتهای سیاسی؛ زنان، دانشجویی، کارگری پیشکش) و «خاطیان» دستگیر، شکنجه و اعدام می شوند، به معدود «فعالان طیف چپ» مربوط می شود تا اجازه دهند دوباره و چند باره از آنان استفاده ابزاری شود.
حکومت سرمایه داری اسلامی ایران در سالهای ۵۸ تا ۶۲ ( وسالهای پس از آن) از این حربه حداکثر استفاده را برد و سپس بهای داغ و درفش را به مدافعان «ضد امپریالیستی» اش داد.
به حافظه تاریخی تان رجوع کنید. اگر نمی توانید به لمپن های لش و لوش وطنی سقلمه بزنید، درک تان می کنیم. نیش قلم تان را متوجه جامعه تبعیدی ایرانی نکنید و آدرس اشتباه ندهید؛ دشمن واقعی در خانه است.
* * *
«... لیبی، سوریه، ایران؟ » عنوانی ست که در پیوند با آن مصاحبه هایی را انجام خواهم داد.
در اولین گفتگو، فاتح شیخ به پرسش های من پاسخ می دهند.
* فاتح شیخ، به تان خوش آمد می گویم بابت شرکت تان در این گفتگو. امیدوارم کیفیت صدای من در روند مصاحبه خللی ایجاد نکند.
- من هم از شما متشکرم. از این بابت مشکلی نیست و در خدمت تان هستم.
* پیش از اینکه پوشه های اصلی مصاحبه را باز کنم، نظرتان را در رابطه با مبارزات جاری در کشور سوریه می شنوم. لطفاً اظهارنظرتان کوتاه و خلاصه باشد.
سوریه بیش از هشت ماه است که اعتراض سیاسی عمومی بر علیه رژیم بشار اسد برقرار است. این مبارزات با اینکه سرکوب خونین شده؛ تاکنون حدود ۳۵۰۰ نفر کشته شده و هزاران نفر در زندان هستند، ولی همچنان ادامه دارد. یعنی سرکوب نتوانسته مبارزات را به عقب براند. ظاهراً دیوار ترس شکسته شده و رژیم سوریه تصمیم گرفته با سرکوب جواب مبارزات مردم را بدهد و...
* طیفی از نیروهای سیاسی چپ و راست؛ و معدود رژیم های سیاسی از جمله رژیم ایران با رژیم سوریه همصدا شده اند و مدعی اند که اعتراضات موجود در سوریه از خارج کشور هدایت می شود. تعدادی هم پا را فراتر گذاشته و مدعی اند اکثریت مردم سوریه طرفدار رژیم اسد هستند. چه نظری در این باره دارید؟
- «خارج» و «داخل» قبل از اینکه اشاره به یک واقعیت باشد، یک اتهام است. گویا هر چیزی که از خارج باشد، جرم است. اما از این که بگذریم، در سوریه بعد از مرگ حافظ اسد در سال ۱۹۹۹ فرصتی برای روشنفکران و الیت جامعه پیش آمد تا بتوانند در استبداد مطلق حزب بعث سوریه تغییری ایجاد کنند. آنها تلاش هایی کردند و بیانیه هایی انتشار دادند که آن موقع مشهور شد به «بهار دمشق». ولی رژیم جدید بشار اسد با اینکه پز مدرنیزه کردن جامعه و مبارزه با استبداد را گرفته بود، این تلاش ها و حرکتها را سرکوب کرد.
می خواهم بگویم، وقتی ضرورت و خواستِ تغییر در همه سطوح؛ از جمله در پایین جامعه؛ طبقه کارگر و محرومان جامعه، و علاوه بر آن در بخشی از طبقه حاکم و بورژوازی وجود داشته باشد، اعتراض به آن نظام سیاسی منتظر یک حادثه یا واقعه ای ست که مثل جرقه ای عمل کند. همانطور که در انقلابات تونس و مصر، جرقه ها بودند که کلید انقلاب را زدند. البته همان زمان بشار اسد اعلام کرد که این «ویروس» به ما سرایت نخواهد کرد؛ نظام ما مستحکم است و چنین چیزی در اینجا اتفاق نخواهد افتاد...
* و این خصلت همه ی دیکتاتورها و نظام های استبدادی ست.
- بله، ولی اتفاقات در مصر و تونس باعث شد که امید به تغییر از پایین و امید به شکاندن دیوار ترس در خیلی جاها، از جمله در سوریه پیدا شود. منظورم این است که تقاضا برای تغییر از سال ۲۰۰۰ در سوریه وجود داشته و نارضایتی های عمومی ناگهانی نبوده. تظاهرات امروز انفجار نارضایتی های گذشته است...
* روی واژه «خارج» یا «خارجی» هم مکثی بکنیم.
- همانطور که پیشتر گفتم بکار گیری این واژه یک اتهام است تا واقعیت. مثلاً کشورهای عربی «اتحادیه عربی» دارند و در امور هم دخالت می کنند. حالا این اتحادیه چرا نباید در امور سوریه دخالت کند؟
در زمان شاه هم ما این عبارت را می شنیدیم: بیگانگان دخالت می کنند. به نظر من بکار بردن این کلمات بهانه ای ست برای سرکوب؛ بهانه ای ست برای توجیه سرکوب. چون برای دولتهای استبدادی، سرکوب بهانه نمی خواهد.
* بسیار خوب، شما مبارزات جاری در کشور سوریه را مبارزاتی از بطن جامعه ارزیابی می کنید. به دلیل کمبود وقت این پوشه را می بندم و به موضوع اصلی مصاحبه می پردازم: احتمال حمله نظامی به ایران. با اینکه در موقعیت فعلی احتمال لشکرکشی کلاسیک به ایران نزدیک به صفر است، این پرسش مطرح می شود: چرا دوباره این مسئله مشغله ذهنی بخش زیادی از نیروهای سیاسی و اجتماعی ایرانی در داخل و خارج کشور شده؟
- به نظر من به دلیل تهدیدی ست که از طرف امریکا، اسرائیل و دول غربی صورت گرفته. تهدید نظامی هیچوقت در سالهای گذشته به اندازه امروز صریح نبوده. لابد این دولتها نیازی به جنجال تهدید نظامی دارند. از طرف دیگر به نظر من ج . اسلامی هم نیاز دارد از این فضا استفاده کند. در نتیجه یک فضای نظامی بوجود آمده، که جریاناتی در اپوزسیون ایران امیدشان را بسته اند به اینکه «سناریو لیبی» در ایران تکرار شود. لیبیالیزه کردن ایران نور امیدی برای آنها ست و ...
* در این تردیدی ندارم که منافع سیاسی برخی از جریانات سیاسی لیبیائیزه کردن ایران است. اما طیف دیگری از جریانات چپ اردوگاهی و غیراردوگاهی تا جریانات راست متشکل از جناحی از «اصلاح طلبان» و سلطنت طلبان و غیره هستند که با علم کردن مسئله جنگ و شاخ و برگ دادن به آن، عملاً به حمایت از رژیم ایران بلند شده اند. اینها حتا گزارش آبکی «احمد شهید» در رابطه با مواردِ محدودی از نقض حقوق بشر در ایران را پیش درآمد حمله نظامی به ایران معرفی کرده اند. اینها نگران اند از اینکه چرا یک «خارجی» به رژیم اسلامی ایران گفته: بالای چشم تان ابروست. نظرتان را در این باره می شنوم.
- همچنانکه که ج . اسلامی از این مسئله بهره برداری می کند، جریاناتی که به نوعی با ج . اسلامی مشکل دارند و مشکل شان اساسی نیست، در این موقعیت از ج . اسلامی و حفظ نظام دفاع می کنند. یعنی هر دو طرف منافعی را تعقیب می کنند که ربطی به منافع اهالی و ساکنان آن کشور ندارد.
ه نظر من هم احتمال حمله نظامی به ایران بسیار ضعیف است. ولی احتمال آن هر چقدر هم ضعیف باشد، نفس جنگ روانی و فضای جنگی حاصل از آن به ضرر زندگی و آرامش مردم، و آینده سیاسی مردم ایران است. ولی به قول شما نیروهای سیاسی چپ و راست از این شرایط بهره برداری هایی می کنند، از جمله بخشی از جریانات اصلاح طلب. یعنی موضع گیری حفظ نظام به بهانه حمله نظامی به ایران.
جریانات دیگری در اپوزسیون هستند که به این جنگ روانی، نظامی کمک می رسانند و منتظر کمک امریکا و ناتو در مبارزه شان با ج . اسلامی هستند. بخشی هم برعکس، از ج . اسلامی دفاع می کنند به بهانه اینکه غرب و اسرائیل دارند قلدری می کنند. البته غرب و اسرائیل دارند قلدری می کنند، ولی این موضوع مجوزی نیست برای دفاع از ج . اسلامی. اگر نیروی سیاسی ذره ای به مردم ایران تعلق داشته باشد، از ج . اسلامی دفاع نمی کند.
* یکی از موضوع های کلیدی در قائله ی اخیر برنامه هسته ای حکومت اسلامی ایران است. طیفی از جریانات سیاسی از گرایش های مختلف با دفاع ضمنی یا صریح از برنامه هسته ای رژیم اسلامی ایران و صلح آمیز خواندن آن، حمله نظامی به ایران را محکوم کرده اند. یعنی با یک تیر دو نشان می زنند. استدلال این جریانات سیاسی این است که دلیل حمله نظامی به ایران به خاطر برنامه هسته ای صلح آمیز رژیم ایران است. شما در این باره چه نظری دارید؟
- به نظر من ج . اسلامی رژیمی ست که هیچ چیزش صلح آمیز نیست. بنابراین در این باره توجیهی نمی توان تراشید و ادعا کرد که برنامه هسته ای ج . اسلامی صلح آمیز است. ولی واقعیت این است که جنجالی که امریکا و غرب و اسرائیل بر سر مسئله هسته ای ایران برپا کرده، دو محوره و ناصادقانه است. آنها خودشان انبارهای پر از موشک های اتمی دارند و به دولت دیگری که می خواهد آنرا تصاحب کند، ایراد می گیرند. این استدلال نه در مورد ج . اسلامی، بلکه در صحنه بین المللی استدلال صادقانه ای نیست. چرا اسرائیل می تواند سلاح هسته ای داشته باشد، ولی ج . اسلامی نمی تواند داشته باشد؟ آیا سلاح آنها برای مصارف صلح آمیز است؟ نیروی اتمی فرانسه و انگلیس و آمریکا صلح آمیز است؟
* شما از منظر «نفی» به پرسش من جواب دادید تا استدلال. اظهارنظرتان تان سلبی ست تا استدلالی. شما می گویید: چرا اسرائیل و امریکا سلاح هسته ای داشته باشد اما «جمهوری» اسلامی نداشته باشد؟ در پیوند با این اظهارنظرتان: چرا ج . اسلامی سلاح هسته ای داشته باشد و عربستان صعودی نداشته باشد؟ چرا عربستان صعودی بمب اتمی داشته باشد و ترکیه و بحرین و امارات و مصر نداشته باشند؟ با این استدلال همه کشورها باید سلاح اتمی داشته باشند، چون امریکا و اسرائیل سلاح هسته ای دارند!
فکر نمی کنید به طور مشخص نیروهای طیف چپ باید مواضع مترقی تری در رابطه با نه تنها سلاح هسته ای، بلکه پروژه های صلح آمیز هسته ای داشته باشند؟
- دقیقاً! به نظر من حرف شما درست است. موضع مترقی تر، پیشروتر و انسانی تر مخالفت با همه دارندگان سلاحهای اتمی ست. پروژه ای که بتواند با یک معیار واحد این برنامه ها را محدود کند و از میان بردارد. اگر این کار با یک معیار ثابت باشد، قابل دفاع است. ولی اگر با معیارهای دوگانه باشد که صاحبان دنیای امروز و ابرقدرتها بخواهند هر چیزی را دیکته کنند، آنوقت نه تنها می توانند به ج . اسلامی دیکته کنند، به دولتهایی که منافع مردم را منعکس می کنند هم می توانند دیکته کنند. مثلاً رژیم نیکاراگوئه در بیست- سی سال قبل؛ یا دولت کوبا. به چه بهانه ای تحریمهای متعددی در مورد آنها اعمال کردند؛ آیا آنها برنامه اتمی داشتند؟ یا فرض کنید حمله نظامی به عراق. آیا این کشور سلاح کشتار جمعی داشت؟ در نتیجه من صحبت شما را کاملاً تأئید می کنم: نه فقط نیروی سیاسی چپ، بلکه هر نیرویی که بویی از انسانیت و مدنیّت برده باشد، باید در جهت خلع سلاح اتمی و سلاح های کشتار جمعی همه کشورها مبارزه کند. ولی نه با agenda [ برنامه ی کار] امریکا و اسرائیل...
* می خواهم روی این موضوع بیشتر مکث کنم: رادیو رهایی با رحمان حسین زاده [لیدر تشکیلات شما- حزب حکمتیست] «مصاحبه» ای کرد که ایشان در رابطه با برنامه هسته ای حکومت اسلامی ایران گفت: «... مسئله هسته ای ایران؛ ایران کار خاصی نکرده. آنچه که دارد وارونه جلوه داده می شود، کشورهای غربی هستند. آمریکا و اسرائیل بنا به نیازها و مصلحت هایی که دارند، یکبار دیگر مسئله هسته ای ایران را برجسته کرده اند...»
این اظهارنظر در محاق گذاشتن برنامه هسته ای حکومت اسلامی ایران و تلاش رژیم برای دستبابی به بمب اتمی است. اینطور نیست؟
- من این استنباط را نمی کنم و فکر نمی کنم ایشان بخواهد اقدامات ضدمردمی ج . اسلامی را در محاق قرار بدهد. حالا می خواهد برنامه های اتمی باشد یا موشکی. تمام برنامه های تسلیحاتی ج . اسلامی برعلیه بشریت است. ولی این شامل امریکا و اسرائیل هم می شود.
* چون «وظیفه» فعالان رسانه ای در نظر گرفتن حدس ها و گمانه هاست، فرض را بر این می گذاریم که حملات موشکی بر علیه رژیم ایران صورت گرفته. پوشه ای را در این رابطه باز می کنم: به نظرتان ما به چه عکس العمل اجتماعی و سیاسی از سوی لایه ها و گروه بندی های جامعه ایران روبرو می شویم؟ لطفاً اظهارنظرتان را مستند کنید.
- چون شما خواستید جواب مستند به تان بدهم؛ من فکر می کنم فعالان کارگری در ایران هر نوع حمله نظامی به ایران را به ضرر تمام مردم ایران؛ مخصوصاً به ضرر طبقه کارگر ایران می دانند و این فریب را ردّ می کنند که هرچیزی که باعث تضعیف رژیم ایران باشد، به نفع مردم است؛ از جمله تحریم اقتصادی ظرف شانزده سال گذشته. به نظر من فعالان کارگری صلاحیت این را دارند که ادعا کنند که نماینده لااقل بخش اعظم جامعه ایران و محرومان آن باشند. آنها با حمله نظامی به ایران مخالف اند.
* جنگ و حمله نظامی به ایران و یا به هر کشوری فاجعه بار خواهد بود؛ واقعیتِ عراق و افغانستان و لیبی جلو چشم مان هست. اما در پیوند با پرسش قبلی ام گویا واقعیتهای جامعه ایران چیز دیگری باید باشند. در دو نظرخواهی که در دو فاصله زمانی راجع به احتمال حمله نظامی به ایران در بین پناهجویان موج سوم انجام دادم، به ترتیب ۷۵ و ۵۵ درصد با حمله به ایران موافق بودند.
اگر این نظرخواهی را بخواهیم به بخشی از جامعه ایران تعمیم بدهیم( به هر حال تنها کار آماری قابل دفاع در این زمینه است) بنابراین اظهار نظر شما نمی تواند واقعیت آن جامعه را نمایندگی کند. پرسش ام را دوباره طرح می کنم: در صورت حمله نظامی به ایران شاهد چه عکس العمل های اجتماعی و سیاسی از سوی لایه ها و گروه بندی های جامعه ایران خواهیم بود؟
- به نظر من اگر درصد بالایی از اهالی کشور ایران طرفدار حمله نظامی باشند، شاهد فاجعه ای مضاعف خواهیم بود. فرض کنید، همین میزانی که شما از نظر آماری به آن اشاره کردید، در قبل از شروع جنگ عراق در آن کشور وجود داشت. امروز همان جمعیت که موافق حمله نظامی بودند، قربانی آن جنگ ارتجاعی هستند.
به نظر من حتا اگر محرومان جامعه عراق از آن جنگ طرفداری کردند، اشتباه کردند. نیروهای اپوزسیون عراق از آن جنگ طرفداری کردند، خیانت کردند؛ جنایت کردند. در نتیجه امروز هم قضاوت من همین است. به نظر من هر نیرویی که به هر دلیل دچار توهم یا آگاهی کاذب باشد، اگر طرفدار حمله نظامی باشد، اشتباه می کند. باید آنها را از اشتباه در آورد...
* بگذارید پرسش را روندی کنم. طبق تجربه ام با پناهجویان ایرانی بر این عقیده ام که اکثر آنها موافق حمله نظامی به ایران هستند. اگر چنین تجربه ای قابل تعمیم به اکثریت جامعه ایران باشد، به نظرتان در این رابطه چه می شود کرد؟
- به نظر من روشنگری کار خیلی مهمی است و در همه ادوار روشنگری اهمیت داشته. در دوران مدرن انسان از موعظه کردن فاصله گرفته و توانسته تأثیرات وسیعی در جامعه بگذارد. به نظر من هر جریان سیاسی و هر انسان شرافتمندی که در این زمینه پا پیش بگذارد، از جمله کمک می کند به همین مهاجران موج سوم، که از روی استیصال؛ از تنفر عمیقی که به ج . اسلامی دارند، از حمله نظامی طرفداری می کنند. این پناهجویان یادشان می رود که در این دنیا فقط ج . اسلامی عامل شرّ و ضد بشر بودن نیست، بلکه نیروهای دیگری هم هستند که آنها از تعداد انگشتان دو دست هم بیشترند؛ دولتهایی که اعمال و تسلیحات و جنگ شان علیه بشریتِ کره زمین است. الان جهان هفت میلیارد جمعیت دارد. اگر جمعیت ایران و رژیم ایران را در این مجموعه بگذاریم، بخش کوچکی از این دنیا را تشکیل می دهد. در نتیجه قضاوتها همیشه بر اساس این مجموعه بزرگ است، و نه به خاطر اینکه چون من با یک رژیم وحشی طرف هستم و آنقدر تنفرم از این رژیم عمیق است که جلو چشم من گرفته شود و نتوانم این مجموعه بزرگ را ببینم. در نتیجه به نظر من روشنگری در این زمینه مهمترین وظیفه است...
* کار روشنگری تلاشی جمعی است. نیروهای سیاسی ایرانی که هیچوقت نتوانسته اند زیر یک سقف جمع شوند و یکدیگر را تحمل کنند، چگونه راه حل هایی از این دست می تواند جنبه عملی پیدا کند؟
- من فکر می کنم، هم تلاش های فردی و هم تلاش های جمعی با ارزش است. ولی تلاش های جمعی و سازمانیافته قطعاً تأثیرات بیشتر و وسیع تری دارد. من فکر می کنم در مخالفت با جنگ، نیروهای سیاسی ای که حتا از نظر برنامه اجتماعی به شدت با هم اختلاف دارند، می توانند اتحاد عمل داشته باشند...
* به دلیل کمبود وقت پوشه دیگری را باز می کنم: من به این عقیده ام که در حال حاضر عنوان حمله نظامی به ج . اسلامی ایران یک جنگ روانی ست تا یک واقعیت اجتماعی. از طرف دیگر بر این عقیده ام که بعد از تجربه لیبی، شاهد تحولاتی در سوریه و ایران اسلامی خواهیم بود.
سناریویی که احتمال میدانی شدن در ایران دارد، به نظر من این خواهد: بعد از وقوع خیزش ها و جنبش های اجتماعی در ایران، کشورهای غرب(امریکا، فرانسه، انگلیس...) به خیزش های مزبور نظر خوش نشان خواهند داد و آنها را promote [ترویج ] خواهند کرد و امکانات در اختیارشان خواهند گذاشت.
راجع به این طرح چی فکر می کنید؟
- این موضوع را باید دید و سپس قضاوت کرد. به نظر من خیزش هایی که در آینده در ایران رخ بدهد، باید رخ بدهد تا متوجه ماهیت شان شویم. به طور مثال خیزشی در سال ۸۸ در ایران اتفاق افتاد و غرب هم آنرا promote کرد. به هر حال جریاناتی که غرب فکر می کند، می خواهند ج . اسلامی را تعدیل کنند، حتماً تأییدشان می کند. اگر غرب و به طور مشخص امریکا تصمیم به «رژیم چنج» [تغییر رژیم] گرفته باشند، باید بطور پراگماتیستی از همه جریانات (حتا در داخل رژیم) در جهت مسیر و منافع خودشان حمایت کنند. دخالت کشورهای سرمایه و قدرتهای بزرگ امپریالیستی در هر نقطه از دنیا به خاطر منافع مشترک آنهاست. در ایران هم ممکن است آنها این کار را بکنند. اما این ربطی به طبقه کارگر ندارد. طبقه ای که من فکر می کنم نقش تعیین کننده ای در سمت و سو دادن به خیزش ها، تحرکات و تحولات خواهد داشت. به نظر من این طبقه هیچ نفعی از حمایت کشورهای امپریالیستی در ایران نمی بیند.
به هر حال من فکر می کنم، حمله نظامی به ایران در شکل کلاسیک اش اصلاً امکان ندارد. ولی به صورت بمباران کردن، امکان دارد؛ هر چند به نظر من این امکان هم در شرایط فعلی ضعیف است.
* ما با یک واقعیت تاریخی روبرو هستیم؛ شاید واقعیتی تلخ: در صد سال گذشته شاهد هیچگونه تحول اجتماعی در سطح کلان در ایران نبودیم، مگر با نظر یا دخالت کشورهای خارجی. حتا طیفی بر این عقیده اند که در ملی شدن صنعت نفت، تضادها و تداخل منافع امپریالیستها (آمریکا و انگلستان) بی تأثیر نبوده. البته بی آنکه بخواهیم مبارزات لایه ها و گروه بندی های جامعه را کمرنگ کنیم.
از طرف دیگر ما در یک دهکده جهانی زندگی می کنیم و کشورها نمی توانند نسبت به سرنوشت هم بی تفاوت باشند. از این روی هیچ خیزش و جنبشی در ایران بدون پشتیبانی و همراهی افکار عمومی غرب نمی تواند باعث سرنگونی رژیم حاکم بر ایران شود. در این باره نظرتان را می شنوم.
- نکته تان را به دو قسمت تقسیم می کنم: اینکه در همه تحولات یکصد سال گذشته در ایران نیروهای امپریالیستی دخالت داشته اند و از این به بعد هم دخالت خواهند داشت، این را تأیید می کنم. اما اینکه بگوییم، بدون دخالت آنها رژیم سرنگون نمی شود، این مسئله مطلق نیست. به نظر من با اراده مردمی می توان رژیم را سرنگون کرد. به طور مثال خیزشی که در هیجده روز حسنی مبارک را پایین کشید، می شود گفت که حاصل اراده انقلابی مردم مصر بود. ولی در خلال آن هیجده روز و پس از آن نیز دولتهای غربی و بطور کلی نیروهای بورژوازی در سطح دولتها تلاش کردند، به واقعه ای که دارد در مصر اتفاق می افتد، شکل دلخواه بدهند. در مورد ایران هم چنین چیزی حتماً اتفاق خواهد افتاد. این توهم است اگر خیال کنیم، نیروهای امپریالیستی دخالت نمی کنند. بنابراین، اینکه بگوییم بدون دخالت امپریالیستها نمی شود ج . اسلامی را پایین آورد، من آنرا نمی پذیرم. ولی قبول دارم که اگر طبقه کارگر ایران متحدانه بپاخیزد و ظرف دو روز ایران را به تعطیلی بکشاند، نیروهای بورژوازی و دولتهای امپریالیستی؛ چه در داخل و چه در سراسر جهان به کمک هم طبقه ای های خودشان خواهند آمد و سعی خواهند کرد، آن خیزش و دستاوردهای آنرا سرکوب کنند...
* به نوعی سمتِ پرسش من به این سوی بود: در «استدلال های سیاسی» موجود بوده که رژیم اسلامی ایران توانسته سی و سه سال سرکوب کند و اگر همین استدلال ها باشد، سی و سه سال دیگر هم سرکوب و کشتار خواهد کرد. «فرهنگِ خارجی ستیزی» ایرانیان در پرسش من عمده شده بود. همانطور که گفتم، انسانها در یک دهکده جهانی زندگی می کنند و نمی توانند نسبت به سرنوشت یکدیگر بی تفاوت باشند. پرسش من به جلب توجه افکار عمومی جهان نسبت به جنایتهای روزمره در ایران توجه داشت که با روحیه ی خارجی ستیزی بخش بزرگی از نیروهای سیاسی ایرانی خوانایی ندارد.
- دو نوع پشتیبانی برای دفاع از خیزش مردم علیه ج . اسلامی هست. پشتیبانی افکار عمومی مردم متمدن دنیا؛ مردمی که تمدن غربی را بوجود آوردند. پشتیبانی دیگر، جلب حمایت دولتهاست. نیروهایی در ایران و در اپوزسیون هستند که جلب حمایت دولتها مدّ نظرشان است. من نظرم این است که دو نیرو در ایران می خواهد ج . اسلامی را سرنگون کند. نیرویی که می خواهد با سرنگونی ج . اسلامی، آزادی و برابری و رفاه را در جامعه مستقر کند. نیروهایی هم هستند که می خواهند ج . اسلامی را سرنگون کنند و رژیمی بورژوایی و سرمایه داری را جانشین اش کنند. این دو نیرو در سطح جهان به دنبال پشتیبانان خودشان هستند. به نظر من نمی شود کارگری که مخالف حمله امریکا و اسرائیل به ایران است، از او انتظار داشته باشیم که سرنگونی رژیم را از این دولتها بخواهد. اگر دنیا طوری جلو برود که همه نیروهای اجتماعی و سیاسی بخواهند رژیم ج . اسلامی را سرنگون کنند، آنوقت ممکن است که ج . اسلامی زودتر سرنگون شود؛ ممکن است کم دردسرتر سرنگون شود. ولی توهم خواهد بود، اگر فکر کنیم سرنگونی رژیم بدون جدال های طبقاتی به نفع پایین جامعه؛ به نفع طبقه کارگر ایران، زنان و جوانان خواهد بود...
* تجربه سیاه کمیپن های ضد جنگ در خارج جلو چشممان است که عملاً این کمپین ها که در نهاد، اهدافی مترقی داشتند، به پشتیبانی از رژیم های استبدادی ارتجاعی، از جمله رژیم ایران برخاستند. استخوان بندی این کمپین را اتفاقاً طیفی از چپهای ایرانی و غیرایرانی تشکیل می دادند.
بنابراین پرسش من؛ صورت مسئله همچنان به قوت خودش باقی ست.
- این صورت مسئله ی بسیار مهمی ست. به نظر من جریانات ضدجنگ از سال ۲۰۰۱ سیاستی پاسیو و حتا ارتجاعی را نمایندگی می کردند. درست است که آنها مخالف حمله نظامی امریکا بودند، ولی تا دفاع از طالبان و صدام حسین و ج . اسلامی پیش رفتند. من و شما مسئول این جریانات نیستیم. متأسفانه این جریانات وجود دارند. با وجود اینکه ظاهراً یک جنبه از کار آنها درست است، اما جنبه دیگر کارشان کاملاً نادرست است. ولی قصد من این بود که توضیح دهم، در ایران نیروهای اجتماعی ای هستند؛ طبقه کارگر، زنان، دانشجویان و نسل جوان علی العموم، که منافع آنها در سرنگونی ج . اسلامی است، بدون اینکه جنگی از طرف دول غربی بر مردم ایران تحمیل شود. بدون اینکه آنها الزاماً بخواهند از دولتهای غربی کمک بگیرند.
به نظر من دیدگاه مردمی؛ افکار عمومی در جوامع غربی بعد از انقلابات انجام شده در کشورهای عربی، بیشتر و بهتر از بیست سال گذشته متوجه این شده که تحولات در خاورمیانه و در کشور ایران به شدت به سرنوشت آنها گره خورده. در نتیجه به نظر من امکان همبستگی و پشتیبانی افکار عمومی غرب با مبارزات مردمی در مناطقی که نام بردم، وجود دارد. طوری که من فکر می کنم «جنبش اشغال وال استریت» شباهتی با آن «جنبش های ضد جنگ» و اهداف آنها ندارد. این واقعیت در جبهه آزادیخواهی و برابری طلبی دنیا امیدبخش است. انقلابات در خاورمیانه، نه تنها خاورمیانه را متحول کرده، بلکه به درجه ای افکار عمومی مترقی و پایین جوامع غرب را متوجه خودش کرده. چنین چیزی تفاوت دارد با جنبش ضد جنگ و آن دوره زمانی. و این امیدوار کننده است.
* فاتح شیخ از شرکت تان در این گفتگو یکبار دیگر تشکر می کنم.
متشکرم که تاریخ انجام مصاحبه: ۱۶ نوامبر ۲۰۱۱
تاریخ انتشار مصاحبه: ۲۸ نوامبر ۲۰۱۱
نوال السعداوی: آزادی با قدرت مردم کسب می شود. انقلاب يعنی همين
انتخاباتی که نتايجش پشت ميز توسط ارتش ، اخوان المسلمين و آمريکا تعيين شود دمکراسی نيست. نتيجه انتخابات بايد در اين ميدان و با انقلاب تعيين شود
نوال السعداوي، نويسنده ، فعال اجتماعی و از مدافعان حقوق زنان که نقش فعالی در مبارزات مردم مصر دارد ديشب مستقيما از ميدان تحرير در مصاحبه ای تلويزيونی با سيسيليا گرالد مجری برنامه «آگندا» ی تلويزيون سوئد شرکت کرد که ترجمه آنرا ميخوانيد
سيسيليا گراند: در مصاحبه ای که با نوال السعداوی مسقيم از ميدان تحرير داشتم وی در ارتباط با انتخابات مصر گفت:
ما ميخواهيم انتخابات عقب بيافتد. ارتش، اخوان المسلمين و آمريکا فشار می آورند تا انتخابات فردا برگزار شود. اما مردم ميگويند نه. نه به ارتش، نه به اخوان المسلمين، نه به آمريکا و اسرائيل. اين اعتراضات اخوان المسلمين را افشا کرد که نخواستند در آن شرکت کنند. زيرا آنها ميخواهند فردا انتخابات برگزار شود و در پارلمان اکثريت را کسب کنند. برای آنها سرنوشت کشور اهميتی ندارد، درست مثل ارتش و آمريکا.
اين انقلاب دوم است، درست مثل انقلاب اول در ژانويه و فوريه مردم ميگويند نه به ارتش ، نه به تنتاوی و آمريکا و نه به انتخابات در موقعيت کنونی. مردم خواستار اين هستند که يک شورای انقلابی متشکل از نمايندگان مردمی که به خيبانها آمدند تشکيل شود.
سيسيليا گراند: فکر ميکنيد انتخابات الان درست نيست؟ فکر نميکنيد که انتخابات به انتقال به دمکراسی منجر شود؟
نوال السعداوی: نميتوان انتخابات داشت زمانی که مردمی که در ميدان تحرير جمع شده اند آنرا نميخواهند. معنای دمکراسی چيست؟ دمکراسی يعنی مردمی که در اينجا جمع شدند. انتخاباتی که نتايجش پشت ميز توسط ارتش ، اخوان المسلمين و آمريکا تعيين شود دمکراسی نيست. نتيجه انتخابات بايد در اين ميدان و با انقلاب تعيين شود.
سيسيليا گراند: بهاری که گذشت به انقلاب بسيار اميدوار بوديد، الان چه احساسی داريد؟
نوال السعداوی: الان اميدوارترم، من اعتقادم را به مردم از دست نمی دهم. مردم بسيار عظمت دارند. و اکنون در ميدان هستند. چادرها را ببين، در اين هوای سرد در چادرها ميخوابند، عليرغم تيراندازی بسويشان و درد سرهای ديگر. خونهای زيادی ريخته شد، بسياری کشته شدند، جوانان زيادی بينايی خود را از دست دادند. اما ما از چيزی نمی ترسيم.
سيسيليا گراند: در انقلاب اول ارتش را بعنوان يک قهرمان نگاه ميکردند، نظرتان الان در مورد ارتش چيست؟
نوال السعداوی: ما هرگز طرف ارتش بوديم، اشتباه بزرگی بود که اجازه داديم حسنی مبارک قدرت را به ارتش واگذار کند. ما نميخواهيم توسط ارتش اداره شويم. ما ميخواهيم يک شورای انقلابی تشکيل شود و اداره امور را بدست بگيرد. ما خواهان يک دولت سکولار و غير نظامی هستيم ، نه دولتی نظامی يا مذهبی.
سيسيليا گراند: هزاران تظاهر کننده دستگير شدند. نظرتان در اين مورد چيست؟
نوال السعداوی: آنها بايد آزاد ميشدند، چرا انقلابيون را دستگير کرده اند؟ چرا جوانان انقلابی را محاکمه ميکنند؟ چرا آنها را در دادگاههای نظامی محاکمه ميکنند، در حاليکه مبارک و اطرافيانش را در دادگاه معمولی محاکمه کردند؟ بسيار مضحک هست. انقلابيون اين را نميپذيرند. يکی از خواسته ها نيز آزادی تمام دستگيرشدگان می باشد. همچنين هيچ دادگان نظامی حق محاکمه غير نظاميان را ندارد. حسنی مبارک که يک نظامی بود و ذخيره مالی کشور را به غارت برد در دادگاه نظامی محاکمه نشد اما جوانانی را که در تظاهرات صلح آميز شرکت ميکنند در دادگاههای نظامی محاکمه ميکنند.
سيسيليا گراند: فکر ميکنيد که ارتش آمادگی کناره گيری از قدرت را دارد؟
نوال السعداوی: البته، بله، زيرا قدرت مردم بسيار سنگين تر از قدرت ارتش هست. البته آزادی بايد توسط خود مردم کسب شود. ما انتظار اين را نداريم که ارتش به ما آزادی بدهد. آزادی با قدرت مردم کسب می شود. انقلاب يعنی همين.
سيسيليا گراند: شما بعنوان يک نويسنده مشهور چه تاثيری ميتوانيد در جريان حوادث بگذاريد؟
نوال السعداوی: طرف مردم باشم و صدای شان را به گوش برسانم. فعالين سياسی و احزابی وجود دارند که مشغول چانه زنی با ارتش می باشند، درست مثل زمانی که با حسنی مبارک مذاکره ميکردند، در حاليکه اينجا در ميدان تحرير مردم کشته می شوند. نقش ما اين هست که صادق و بی پرده آنچه را که فکر ميکنيم و وجدان حکم ميکند بيان کنيم و برای ارزش ها، عدالت و آزادی بجنگيم و درباره خواسته های انقلابيون بنويسيم. نه اينکه با شرکت دريک انتخابات عجولانه جايی در پارلمان برای خودمان جستجو کنيم. يا در پی کسب اکثريت بوده و يا بخواهيم رئيس جمهور شويم. ما نبايد در شرايط کنونی به پست وزارت و يا موفقيت های شخصی و فردی فکر کنيم. ما بايد با مردم باشيم و همراه آنها بجنگيم و يا بميريم
7 آذر 1390 17:49
۱۳۹۰ آذر ۶, یکشنبه
جاکش ها
جاکش ها
شاعر: مینا اسدی
http://www.minaassadi.com/
جاکش ها
مینا اسدی
آپریل دوهزار و چهار- استکهلم
شاعر: مینا اسدی
http://www.minaassadi.com/
جاکش ها
جاکش ها
در میان ما جا سازی می کنند
" جاسوس "
در میان ما
جاکش ها
جا به جا
جاسازی می کنند.
غیر قانونی نیست
" نوستالژی "
به یاد روزهای عرق خوری در " مرمر"
" کافه نادری "
" ریویرا" ی قوام السلطنه
خاطرات مدرسه
دانشگاه
کارخانه
روزنامه
همکلاسی
همکار
روی یک نیمکت
در یک اداره
دور یک میز
گرد یک منقل
در یک زمین ورزش
جاکش ها
نبوده ها را عکاسی می کنند
نمی شناسی
ندیده ای
بوده ای اما
در پسِِِِ ِ پشت ِ خاطره ی
قماربازی
کلاشی
پشت هم اندازی
نمی شناسی
نمی شناسی اشان
کافه هایی که تو بیاد نمی آوری
گیلاس هایی که هرگز بالا نبرده ای
همکلاسی هایی که هرگز ندیده ای
مثل ما، با ما می گویند " کار"
مثل ما، با ما می گویند " تضاد"
مثل ما ، با ما می گویند " کارگر"
می گویند " کارخانه "
" کار فرما"
مثل ما .
مشت هایشان را گره می کنند
و می گویند
همه ی آن چیز هایی را که ما می گوییم
دست مان را می فشارند
ـ محکم ـ
" رفیق "
و همراه ما سرود می خوانند
" تنها ما توده ی جهانیم.............. ".
می گویند " ما "
و از ما نیستند
جاکش ها
همه چیز را در میان ما
جاسازی کرده اند
" روزنامه نگار "
" طنز پرداز"
" مقاله نویس "
" نویسنده "
" شاعر"
" آواز خوان"
" هنرپیشه "
" کارگردان"
" نقاش "
" قهرمان "
از همه رقم
جنس شان جور است
کم نمی آورند!
جاکش ها
همه چیز را
در میان ما جاسازی کرده اند.
در میان ما جا سازی می کنند
" جاسوس "
در میان ما
جاکش ها
جا به جا
جاسازی می کنند.
غیر قانونی نیست
" نوستالژی "
به یاد روزهای عرق خوری در " مرمر"
" کافه نادری "
" ریویرا" ی قوام السلطنه
خاطرات مدرسه
دانشگاه
کارخانه
روزنامه
همکلاسی
همکار
روی یک نیمکت
در یک اداره
دور یک میز
گرد یک منقل
در یک زمین ورزش
جاکش ها
نبوده ها را عکاسی می کنند
نمی شناسی
ندیده ای
بوده ای اما
در پسِِِِ ِ پشت ِ خاطره ی
قماربازی
کلاشی
پشت هم اندازی
نمی شناسی
نمی شناسی اشان
کافه هایی که تو بیاد نمی آوری
گیلاس هایی که هرگز بالا نبرده ای
همکلاسی هایی که هرگز ندیده ای
مثل ما، با ما می گویند " کار"
مثل ما، با ما می گویند " تضاد"
مثل ما ، با ما می گویند " کارگر"
می گویند " کارخانه "
" کار فرما"
مثل ما .
مشت هایشان را گره می کنند
و می گویند
همه ی آن چیز هایی را که ما می گوییم
دست مان را می فشارند
ـ محکم ـ
" رفیق "
و همراه ما سرود می خوانند
" تنها ما توده ی جهانیم.............. ".
می گویند " ما "
و از ما نیستند
جاکش ها
همه چیز را در میان ما
جاسازی کرده اند
" روزنامه نگار "
" طنز پرداز"
" مقاله نویس "
" نویسنده "
" شاعر"
" آواز خوان"
" هنرپیشه "
" کارگردان"
" نقاش "
" قهرمان "
از همه رقم
جنس شان جور است
کم نمی آورند!
جاکش ها
همه چیز را
در میان ما جاسازی کرده اند.
مینا اسدی
آپریل دوهزار و چهار- استکهلم
۱۳۹۰ آذر ۵, شنبه
۱۳۹۰ آذر ۴, جمعه
۲۵ نوامبر و یادی از همسران زندانیان سیاسی
۰۴,۰۹,۱۳۹۰
دویچه وله- خشونت قانونی، خشونت خانگی، خشونت دولتی و...تا به امروز قربانیان زیادی از زنان گرفته.اما آیا زنان تنها آماج این گونه خشونت‌ها بوده‌اند؟ از چند همسر زندانی سیاسی پرسیدیم که آیا خود را قربانی خشونت می‌دانند.
«وقتی ما به جاهای مختلف مراجعه می‌کنیم و کسی پاسخگو نیست، وقتی می‌رویم سالن ملاقات سه ساعت معطل می‌شویم تا بتوانیم ۲۰ دقیقه همسرمان را ببینیم، وقتی در ملاقات‌ها به شکل خیلی توهین‌آمیزی لباس و کیف و همه جای‌مان را می‌گردند، حالا چی می‌خواهیم ما ببریم از پشت یک شیشه‌ی دوجداره به همسرمان نشان دهیم، اینها بزرگترین توهین است، بزرگترین نقض حقوق یک انسان است. من وقتی یکسال از ازدواجم گذشته و هشت ماه همسرم را از پشت شیشه می‌بینم و تنها دو بار توانستم در این مدت ملاقات حضوری داشته باشم، این خشونت است».
اینها بخشی از سخنان سمیرا جمشیدی همسر پیمان عارف است؛ زن ۳۰ سالهای که از طول مدت ۱۴ ماه زندگی مشترک با همسرش، تنها ۶ ماه را با او گذرانده. زنی که شاهد دردمند شلاق خوردن همسرش بود و می‌گوید تا زنده است صحنه‌ای را که همسرش با پشت خمیده از در زندان بیرون آمد و در بالای پله‌‌های اوین پیراهنش را کنار زد تا آثار شلاق را نشان دهد، فراموش نمی‌کند؛ آن روز دو روز از اولین سالگرد ازدواجشان گذشته بود:
«تاثیری که آن لحظه روی روح و روان ما گذاشت، هنوزهم جبران نشده. هنوزهم در بهت‌ام، هنوزهم این اتفاق‌هایی که افتاده باورم نشده. هیچ وقت باورم نمی‌شود در ایران چنین فضاهایی برای انسانها به‌وجود آید. زخم‌های جسمی التیام پیدا می‌کنند، ولی زخم‌های روحی هرگز. این برخوردهایی که می‌شود مسلماً بذرهایی در دل مردم به‌وجود می‌آورد. اگر بچهای بود فرض کنید پدرش را در این حالت می‌دید، حتماً کینه‌ای به دل می‌گرفت از ماجرا. ولی ما سعی می‌کنیم کینه به دل نگیریم. ما سعی می‌کنیم برای آینده‌‌ی ایران وضعیت بهتر و بدون کینه و با مهر و آزادی را تصور کنیم».
گفتگو با همسر پیمان عارف
همسر این زن جوان زمانی که دوران نامزدی‌اشان را می‌گذارنده‌اند، بازداشت می‌شود و این دو برای این که بتوانند یکدیگر را لااقل در زندان ملاقات کنند، همانجا در زندان به عقد شرعی یکدیگر در می‌آیند:
«من و پیمان اول نامزد بودیم که ماجراهای بعد از انتخابات پیش آمد و پیمان بازداشت شد و ۱۱ ماه در اوین بود. ما عقد رسمی‌مان در زندان اوین شکل گرفت که من بتوانم حداقل ملاقات داشته باشم. در این ۱۱ ماه چهارماه اولش من حتی ملاقات با پیمان نداشتم. در اردیبهشت سال ۸۹ پیمان آزاد شد، چند ماه بعد در مهر سال ۸۹ مراسم عروسی‌مان را داشتیم و بعد از چند ماه که باهم زندگی کردیم، در بهمن‌ماه سال ۸۹ پیمان دوباره برای اجرای حکم دومش به زندان رفت. من هشت ماه به تنهایی زندگی کردم، تا این که ۱۷ مهر پیمان آزاد شد و حکم شلاقش هم در همان روز اجرا شد و دوباره بعد از سه هفته بازداشت شد. یعنی پیمان فقط سه هفته پیش من بود، ولی سه هفته‌ای که شیرینی‌اش را این حکم شلاق خیلی تلخ کرد. این اتفاق‌های یکماه اخیر بعد از آزادی پیمان برای من سنگین‌تر از همه‌ی این مسائل بود. ما هنوز نتوانستیم با آرامش در کنارهم زندگی کنیم».
خانم جمشیدی می‌گوید در این مدت گاهی فراموش کرده که یک زن است و مجبور شده احساسات و عواطفش را در درون خودش سرکوب کند: «متأسفانه ما زنها، مخصوصاً در عصر حاضر و در واقع در مقام خانواده زندانی سیاسی سعی می‌کنیم خیلی وقت‌ها از زن بودن‌مان بگذریم. من در این مدت یکسال اخیر شاید خیلی از احساسات و عواطف زنانه‌ام را زیر پا گذاشتم و سعی کردم قویتر از یک مرد و شاید خیلی خشک و بی‌احساس در جامعه ظاهر شوم. بعضی وقت‌ها من احساس کردم که کاش مرد بودم. زمانی که در محیط کار، در جامعه، برخوردی که با من می‌شود، شاید با یک مرد برخورد دیگری می‌شد مثلا برخی دلسوزی‌ها. من شاید مشکلات مالی یا مثلاً فرزند و این جور چیزها کمتر داشتم، ولی وقتی می‌خواهی مقاوم باشی، وقتی می‌خواهی با تمام وجود جای خالی همسرت را پر کنی، جامعه دید دیگری به تو دارد. در واقع حتی اگر به زبان هم نیاید، دید دلسوزانه‌ای به تو دارند و این تورا اذیت می‌کند».
«کاش هیچ زنی شوهرش را تا در زندان بدرقه نکند»
عاطفه خلفی همسر حسن اسدی زیدآبادی است. او تنها ۲۹ سال دارد و بیش از یک سال است که همسرش در زندان به سر می‌برد. خانم خلفی تلخترین روزهای این یک سال را نوروز ۱۳۹۰ می‌داند: «تلخترین روزهای زندگی من عید همین سال ۹۰ بود. من ۲۹ سالم است، ولی هیچ وقت تجربه‌ی به این بدی نداشتم. چون من خیلی منتظر بودم، بالاخره عید به همه‌ی زندانی‌ها دو روز مرخصی می‌دهند، اکثرً زندانی‌ها هم با جرائم دیگر به مرخصی آمدند. اسم همسر من هم در لیست مرخصی‌های عید بود ولی متأسفانه به دلیل اشتباهی که یکی از کارمندان دادستانی مرتکب شده بود، نیامد و من فقط انتظارش را کشیدم و واقعاً برای من سخت بود. اگر من منتظرش نبودم، اینقدر به من سخت نمی‌گذاشت. ولی واقعاً تمام ۱۳ روز عید را منتظر بودم. مدام تلفن را در دستم نگه داشته بودم که هر لحظه ممکن است دادستانی زنگ بزند و من وثیقه ببرم. یعنی اصلاً نمی‌توانم توصیف‌اش کنم که چه قدر آن ایام عید نوروز به من سخت گذشت و همان هم باعث شد که دیگر انتظار هیچ معجزه‌ای را از این قوه قضاییه نداشته باشم و خود این روزهای سخت کلی تربیت‌ام کرد».
و البته خاطره تلخ این همسر زندانی تنها محدود به عید نورزو نبوده: «وقتی آمدند مرخصی و برگشتند هم خیلی برای من بد بود. اصلاً دوست ندارم برای هیچ زن دیگری در تاریخ تکرار شود، آن لحظه‌ای که آدم همسرش را راهی زندان می‌کند. دستهایشان از همدیگر جدا می‌شود و او به زندان می‌رود. واقعاً لحظات بدی است. من همیشه فکر می‌کردم که می‌توانم آدمهایی را که این وضعیت را برای همه‌مان به‌وجود آورده‌اند نفرین کنم ولی بعد از آن روز فهمیدم که نمی‌توانم چون اصلاً دلم نمی‌خواهد هیچ زن دیگری یکبار دیگر آن لحظه‌ای را که من بعد از مرخصی همسرم را راهی زندان کردم و دیدم به داخل زندان رفت، تجربه کند. هیچ زن دیگری، حتی زن کسی که فکر می‌کنم این وضعیت را برای ما پیش آورده. هیچ همسری و هیچ بچهای را نبینم که بیاید پشت شیشه و دستش به پدرش نرسد. واقعاً سخت است».
«برای اولین بار "حسادت" را تجربه کردم»
یکی دیگر از همسران زندانیان سیاسی که به علت مسائل امنیتی نخواست نامش فاش شود می‌گوید سخت‌ترین مشکل، فشارهای روحی و عاطفی‌ای بوده که در طول مدت زندانی بودن همسرش بر او وارد شده است. او می‌گوید: «اول از همه این که یک زن در جامعه ایران باید تنها بار یک زندگی را به دوش بکشد. نه تنها زندگی خودش را که زندگی همسرش را هم باید به دوش بکشد و در برخی موارد هم بچه‌هایش را. باید مدیریت کند. فشارهای اجتماعی و فشارهای مالی هم که به‌هرحال همه خانواده‌ها داشتند و دارند. اینها همیشه باعث کمبود و خلاء عاطفی می‌شد که به‌هیچ‌عنوان در هیچ زمینه‌ای جبران‌پذیر نبوده و نیست. به این معنی که به‌هرحال هر خانواده‌ای حتی اگر همسران هم کنارهم باشند، فشارهای مالی و فشارهای سیاسی و اجتماعی دارند ولی در نهایت این مشکلات بین طرفین تقسیم می‌شود. اما در مورد ما این مشکلات فقط روی یکنفر انبار شده و از طرفی هم این خلاء کاملا احساس می‌شد که نمی‌توانستیم با کسی که دوست داشتیم و داریم شریک باشیم. برای همین فشار خیلی زیادی را متحمل می‌شویم».
این زن جوان به یکی از تجربه‌های تلخ خودش اشاره کرده و می‌گوید: « یک زن جوان همیشه احتیاج دارد حتی به این که دست همسرش را بگیرد و مثلا توی پارک و خیابان راه برود. برای من موارد زیادی بود که تنها رفتم پارک قدم می‌زدم و با دیدن یک زوج جوان، حالا یا دوست دختر و دوست پسر یا یک زن و شوهر جوان، به شدت حسودی می‌کردم و این حس برای من خیلی غریب بود. این که چرا الان کسی پیش من نیست که من هم بتوانم دستش را بگیرم. یا یک مورد دیگر که برایم تجربه‌ی جالبی بود این که من با یک زوج جوان دیگر که از دوستانم بودند رفتم بیرون. آن خانم خورد زمین و شوهرش خیلی مهربانانه آمد بغلش کرد، بوسیدش و سعی کرد از او دلجویی کند. من این لحظه احساس می‌کردم که اگر این اتفاق برای من افتاده بود، هیچ کسی نبود که بخواهد آنجا به من کمک کند».
و البته مشکلات مالی و نبودن امنیت شغلی که سر جای خودش باقی است. همسر این زندانی که خود روزنامه‌نگار است می‌گوید: «تا قبل از این که همسرم به زندان برود، من و همسرم هر دو کار می‌کردیم. یعنی خرج زندگی را دو نفر قبول می‌کردند و پول درمی‌آوردند و کار می‌کردند. ولی بعد از این که همسرم به زندان رفت نه تنها کسی که حقوق‌بگیر این زندگی بود رفت و نتوانست کار کند، بلکه من هم به خاطرمشکلاتی که بود نتوانستم کار کنم، و وقتی هم که کار هست، بالاخره احتمال توقیف (روزنامه) هست. از طرف دیگر هم من باید خرج دو نفر را بدهم. یعنی نه تنها خرج زندگی خودم را باید بدهم، که خرج زندگی مسعود را هم در زندان باید بدهم و خرج زندانی خرج کمی نیست چون آن مواد غذایی که من می‌خواهم اینجا استفاده کنم، به‌هرحال همسرم هم آنجا می‌خواهد استفاده کند. یعنی در اصل خرج دو خانه می‌شود. این به‌هرحال فشار زیادی است برای ما».
«مردم نگذاشتند مشکلات مالی را حس کنم»
مشکلات مالی برای همسر یک زندانی دیگر به نوعی دیگر "حل" شده اما او از این نوع "حل شدن" راضی نیست: «واقعاً مردم اصلا نگذاشتند که ما یک ذره احساس کمبود کنیم. یعنی همیشه آدمهایی هستند که اصلا ما نمی‌شناسیم و نمی‌دانیم کی هستند و از کجا برای ما پول می‌آورند. واقعاً من اصلا نمی‌دانم چه کسی به حساب من پول می‌ریزد. یا مثلا میهمان می‌آید و می‌رود و من توی خانه پول پیدا می‌کنم».
این زن هم حاضر نیست نامش را فاش کند. می‌گوید هربار که مصاحبه می‌کند، مرخصی همسر زندانی‌اش تعلیق می‌شود و او حاضر نیست به خاطر افشاگری‌هایش، فرصت ناب مرخصی همسرش را از دست بدهد.
او که مادر سه فرزند است بیش از همه با مشکلات مربوط به بچه‌ها درگیر است. می‌گوید تا بهمن ماه سال گذشته که تماس‌های تلفنی برقرار بود باز بچه‌ها با پدرشان ارتباط داشتند اما حالا تنها ملاقات کابینی ۱۵ روز یک بار است با پدری که وقتی بود تمامی بار عاطفی فرزندانش را به دوش می‌کشید. و حالا او تنها مجبور است هم جای پدر باشد و هم مادر.
برای این زن که در میانه زندگی است، بیش از هرچیز بار عاطفی نبود همسرش آزاردهنده است: «در این سن و سال آدم شاید بیشتر به یک پشتوانه و به یک دلگرمی نیاز دارد و من با سه بچه خیلی برایم سخت بوده و همیشه تلاش کردم که با این قضیه کنار بیآیم، ولی خب کمبود ایشان همیشه احساس می‌شده. واقعیت‌اش این است که ایشان یک روحیه خیلی خاصی هم دارد و خیلی آدم بامحبت و گرمی است و به همین دلیل کمبودش واقعاً احساس می‌شود».
امروز ۲۵ نوامبر روز جهانی منع خشونت علیه زنان است. این زنان نه کتک خورده‌اند و نه آزار روانی و رفتاری در محیط خانه خود متحمل شده‌اند. اما آیا این زنان قربانیان خاموش خشونت نیستند؟
میترا شجاعی
تحریریه: عباس کوشک جلالی
تحریریه: عباس کوشک جلالی
اشتراک در:
پست‌ها (Atom)
