ای ایران (۱۳۵۸-۱۳۵۷)
"ای ایران" هرگز سرود ملی رسمی ایران نبوده، اما بسیاری از منتقدین موسیقی از آن به عنوان مهم‌ترین سرود وطن‌پرستانه‌ای یاد کرده‌اند که در دوران مختلف مورد توافق اکثریت گروه‌های سیاسی-اجتماعی قرار داشته است.
"ای ایران" را شاید از همین جهت "سرود میهنی" نام داده‌اند. شاید به همین دلیل در ماه‌های اولیه بعد از انقلاب ۵۷، این سرود برای کمتر از سیزده ماه، کم و بیش نقش سرود ملی ایران را در رادیو و تلویزیون بازی کرد تا این که صادق قطب‌زاده، سرپرست وقت رادیو تلویزیون ملی‌ایران، پخش این سرود را که از نظر او "فاشیستی و طاغوتی" بود ممنوع اعلام کرد*.
شعر "ای ایران" توسط حسین گل‌گلاب سروده شده و آهنگ آن را روح‌الله خالقی آهنگساز نامدار در سال ۱۳۲۳ در آواز دشتی روی این شعرساخته است. داستان خلق این سرود را اسماعیل نواب‌صفا در کتاب خاطرات خود این‌گونه به نقل از حسین گل‌گلاب می‌نویسد: وقتی در سال ۱۳۲۳ ایران تحت اشغال متفقین بود. بعد از ظهر یکی از روزهای تابستان در خیابان، شاهد حرکات دور از نزاکت بعضی از سربازان خارجی با مردم بودم و از ناراحتی نمی‌دانستم چه کنم، بی اختیار راه انجمن موسیقی را که تازه تأسیس شده بود، پیش گرفتم. وقتی خالقی مرا دید گفت: چرا ناراحتی؟ واقعه را برایش تعریف کردم. او گفت ناراحتی فایده‌ای ندارد بیا کاری کنیم و سرودی بسازیم. این بود که سرود ای ایران خلق گردید.
"ای ایران" نخستین بار ۲۷ مهرماه ۱۳۲۳ در تالار دبستان نظامی دانشکده افسری برای دو شب متوالی توسط گروه کر اجرا شد و استقبال از آن به حدی بود که گروه آن را سه بار متوالی برای مخاطبان اجرا کردند. به دنبال این استقبال، وزیر فرهنگ وقت هیئت نوازندگان را به مرکز پخش صدا دعوت کرد تا صفحه‌ای از آن ضبط کنند و همه روزه از رادیو تهران پخش شود.
اجرای اولیه این اثر ملی نایاب است. اجرای دیگر، مربوط به سالهای ۱۳۳۷ تا ۱۳۴۲ در برنامه گلها است که غلامحسین بنان این سرود را خواند. در سال ۱۳۵۰ نیز اُپرای رادیویی این سرود با همکاری ارکستر بزرگ رادیو تلویزیون ملی ایران با رهبری فرهاد فخرالدینی و خوانندگی اسفندیار قره‌باغی ضبط شد. دو اجرای دیگر نیز از این اثر با صدای حسین سرشار و رشید وطن‌دوست وجود دارد.
این سرود بیش از شش دهه در ذهن ایرانیان مانده و به نمادی برای اعلام همبستگی‌ملی‌تبدیل شده است. البته دولت‌ها هم از محبوبیت این سرود ملی‌‌گرایانه غافل نبوده‌اند چنانچه پس از مدتی‌در جنگ ایران و عراق خواندن این سرود آزاد شد و از آن برای تهییج سربازان استفاده گردید. هواداران محمود احمدی‌نژاد نیز در کمپین انتخاباتی ریاست جمهوری ۱۳۸۸با تغییراتی‌در شعر این سرود، از آن در مدح احمدی‌نژاد استفاده کردند که با اعتراضات برخی‌مخالفان همراه شد.
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر