به یاد اوژن پوتیه سراینده سرود انترناسیونال

اوژن پوتیه شاعری انقلابی بود که شعر انترناسیونال را در فردای شکست کمون پاریس در سال 1871 سرود. کمون پاریس نخستین تلاش برای آفرینش شکل نوینی از حاکمیت بود. کموناردها (فعالین کمون) کوشیدند تا یک نظام سیاسی ای ایجاد کنند که منافع و نیازهای کارگران و طبقات تحتانی جامعه را نمایندگی کند. کمون پاریس توسط ارتش بورژوازی شکست خورد. 25 سال پس از مرگ پوتیه، لنین رهبر انقلاب سوسیالیستی 1917 روسیه، مطلب زیر را در مورد این شعر و سراینده اش نگاشت.

*****

نوامبر سال گذشته – 1912 – مصادف بود با 52 امین سال درگذشت کارگر و شاعر انقلابی فرانسوی، اوژن پوتیه. او سراینده شعر مشهور پرولتری، «انترناسیونال» است: «برخیز ای داغ لعنت خورده....»

این شعر به تمامی زبان های – اروپایی و غیراروپایی – ترجمه شده است. وقتی دست سرنوشت یک کارگر آگاه را به نقطه ای از جهان پرتاب می کند که او خود را در آن جا بیگانه، نا آشنا به زبان، بدون دوست، دور از کشور خود می باید، او می تواند با ترنم آشنای «انترناسیونال»، رفقا و دوستانش را پیدا کند.

کارگران همه کشورها، اثر رزمنده و پیگیر این شاعر پرولتر را به تصویب رسانده و آن را به شعر جهانی پرولتاریا بدل کردند.

به این ترتیب کارگران همه کشورها به خاطره اوژن پوتیه ارج می گذارند. همسر و دختر وی هنوز در قید حیات اند و با تنگدستی روزگار می گذرانند. سراینده انترناسیونال نیز همه عمر را به تنگدستی سر کرد.

اوژن پوتیه در تاریخ 4 اکتبر 1819 در پاریس متولد شد. 14 ساله بود که نخستین ترانه اش را سرود و عنوان «زنده باد آزادی» بر آن گذاشت. سال 1848 او جنگجویی در سنگر نبرد عظیم کارگران علیه بورژوازی قرار گرفت. پوتیه در خانواده ای فقیر متولد شد و همه عمر را در فقر گذراند. او نخست به عنوان کارگر بسته بند و سپس قالب ریز کارگاه مشغول به کار شد. از سال 1840 به بعد او به تمام وقایع بزرگ در حیات فرانسه با شعر پاسخ گفت. آگاهی را در میان ناآگاهان بر انگیخت، کارگران را به اتحاد فرا خواند و بورژوازی و حکومت بورژوایی فرانسه را به زیر شلاق کشاند.

در روزهای کمون پاریس (1871) پوتیه به عضویت کمون انتخاب شد. از 3900 رای، 3452 رای نصیب او شد. او در فعالیت های نخستین حکومت پرولتری یعنی کمون شرکت جست.

سقوط کمون، پوتیه را مجبور کرد به انگلستان و سپس به آمریکا بگریزد. او شعر مشهور انترناسیونال را در فردای شکست خونین ماه مه سروده است.

کمون درهم شکسته شد اما انترناسیونال پوتیه، ایده های کمون را در سراسر جهان اشاعه داد و این ایده ها زنده تر از هر زمان گشته است.

در سال 1879، پوتیه در تبعید شعر «از کارگران آمریکا به کارگران فرانسه» را سرود. پوتیه در این شعر زندگی کارگران زیر یوغ سرمایه داری، فقر، کار کمرشکن، استثمار و اعتماد استوار آنان به پیروزی فردا را تصویر کرده است.

فقط یکسال از کمون می گذشت که پوتیه به فرانسه بازگشت و به «حزب کارگران» پیوست. نخستین جلد دیوان وی در سال 1884 منتشر شد. جلد دوم با عنوان «ترانه های انقلابی» در سال 1887 منتشر شد.

8 نوامبر 1887، کارگران پاریس جسد اوژن پوتیه را به گورستان «پرلاشز»، محل دفن کموناردهای اعدامی، حمل کردند. پلیس با سبعیت به جمعیت حمله کرد تا پرچم سرخ را به زور از دست آنان خارج کند. جمعیتی گسترده در مراسم تشییع جنازه شرکت کرده بودند و از هر طرف فریاد «زنده باد پوتیه» به گوش می رسید.

پوتیه در فقر مرد. اما از خود یادگاری به جای گذاشته که ماندگارتر از هر اثر آفریده دست بشر است. پوتیه یکی از بزرگترین مروجین ترانه ساز بود. وقتی که او نخستین ترانه اش را سرود، شمار کارگران سوسیالیست حداکثر چند ده نفر می شدند. اینک دهها میلیون ها پرولتر با شعر تاریخی اوژن پوتیه آشنایند.n