ایران در زمان دولت محمد خاتمی در سال ۱۳۸۲ توافقنامه‌ای بلندپروازانه با کویت امضا کرد که بر اساس آن مقرر شد تا ایران سالانه ۳۳۰ میلیون متر مکعب آب به کویت منتقل کند

توزیع آب شرب در جزیره مینو در استان خوزستان از طریق تانکر بین 

شهروندان منطقه

این بحث که ایران آب شرب مردم خوزستان را به کویت و بصره منتقل می‌کند کافی بود تا خشم خوزستانی‌ها و دیگر ایرانیان را برافروخته کند. تصاویر متعددی منتشر شد که نشان می‌داد عده‌ای با شعارهای الله اکبر و حالتی پیروزمندانه لوله‌های آب منتهی به خوزستان را شکستند تا به زعم خود نگذارند حق آبه آنها به مردم کویت و بصره برسد. مسئولان محلی ایران گفتند روشن نیست این اقدامات به بحران اخیر کم آبی در خوزستان دامن زده باشد هر چند این مدعا قابل اثبات نیست زیرا بخش بزرگی از مشکل مردم منطقه شوری آب هم بود. مشکلاتی که به درگیری‌های خونین و اعتراض‌های چند روزه در شهرهای مختلف خوزستان مخصوصا خرمشهر منتهی شد.

مسئولان ایرانی درباره موضوع انتقال و فروش آب شرب به کویت خیلی زود واکنش نشان دادند و تکذیب کردند. اما درباره انتقال و فروش آب به بصره یا سکوت کردند یا حرف‌های ضد ونقیض زدند. حقیقت امر چیست؟

کویت

ایران در زمان دولت محمد خاتمی در سال ۱۳۸۲ توافقنامه‌ای بلندپروازانه با کویت امضا کرد که بر اساس آن مقرر شد تا ایران سالانه ۳۳۰ میلیون متر مکعب آب به کویت منتقل کند. کویت یکی از پرمصرف‌ترین کشورهای دنیا در زمینه آب شرب است. طبق توافقنامه یاد شده قرار بود خط لوله‌ای که آب را به کویت منتقل می‌کند با بیش از ۵۰۰ کیلومتر طول، از زیر آب‌های خلیج فارس عبور کند. قرار بود ۳۵۰ کیلومتر از این خط لوله زمینی باشد و ۱۵۰ کیلومتر آن زیر آبی. هزینه احداث این لوله ۲ میلیارد دلار برآورد شد. دولت محمد خاتمی در زمانی این توافق نامه را امضا کرد که کارشناسان ایران نسبت به خطر کم آبی هشدار می‌دادند ولی هشدارها جدی گرفته نمی‌شدند. اما به هر حال این طرح انتقال آب شرب به کویت هرگز به تصویب مجلس ایران نرسید و وارد مرجله اجرایی نشد. باور کردن این شایعه به خودی خود جای تعجب داشت زیرا احداث لوله‌ای که چنان بزرگی از آب را به کویت منتقل کند چیزی نبود که بتواند از دیده‌ها پنهان بماند.

بصره

عراق و مخصوصا بصره یکی از مناطق بسیار کم آب عراق است که با بحران‌های مکرر آب روبروست و در عین حال منطقه ایست که ایران برای حفظ و افزایش نفوذ خود در آنجا، کلی فعالیت‌های مختلف از جمله فعالیت‌های تبلیغاتی دارد. آنچه در شبکه‌های اجتماعی ایرانیان درباره انتقال آب شرب ایران به بصره مورد استناد قرار گرفته یک گزارش خبری/تبلیغاتی از یک کانال حامی حکومت ایران در عراق بود. در این کلیپ چند نفر از ساکنان بصره از جمهوری اسلامی به خاطر "خدمت" به مردم عراق و "تامین آب شرب بصره" تشکر می‌کنند.

پیگیری‌های بی‌بی‌سی نشان می‌دهد که ایران از سال ۲۰۰۹ به عراق آب شرب ارسال می‌کرده اما مقدار این آب در حدی ناچیز بوده که بیشتر برد تبلیغاتی داشته تا اینکه کمکی به حل بحران کم آبی در بصره کند. ایران سالانه خود را ملزم به انتقال ۱۲۰ هزار متر مکعب آب به بصره کرده که از طریق کشتی منتقل و تخلیه می‌شود. ۱۲۰ هزار مکعب برای یک شهر دو و نیم میلیون نفره که دچار کم آبی است بسیار اندک است. اگر مصرف سرانه آب در خوزستان را طبق آمار رسمی ۴۰۰ لیتر در روز بدانیم -که به علت گرمای طاقت فرسا و کشاورزی ناکارآمد نزدیک به سه و نیم برابر استانداردهای جهانی است- مقدار آب شربی که ایران به بصره منتقل می‌کند تنها کفاف نیم درصد آب شرب ساکنان شهری ۱۵۰ هزار نفره مثل خرمشهر را می‌دهد.

وزارت خارجه عراق در واکنش به پرسش بی‌بی‌سی راجع به رابطه ایران و عراق در خصوص مسائل مربوط به آب گفت: "سیاست‌های ممالک همسایه در زمینه آب به منافع عراق آسیب زده و بر منابع آبی عراق اثر سوء داشته. مناطق جنوبی عراق امروز به علت آنکه ایران جریان آب را از ۴۲ رودخانه به داخل عراق بسته دچار مشکلات اساسی است".

یکی از خواسته‌های دولت عراق باز کردن جریان آب کارون به داخل عراق است ولی ایران این درخواست را رد می‌کند و می‌گوید مشکل کم آبی عراق ربطی به این مساله ندارد. علاوه بر این، کارشناسان زیست‌محیطی عراق می‌گویند مشکل دیگر ساکنان بصره و مناطق مرزی آن ناحیه با ایران مایعات شیمیایی است که از پالایشگاه آبادان به داخل آب های منطقه تخلیه می‌شود و همچنین سر ریز شدن آب کشاورزان مزارع نیشکر از مناطق بالادست است که آمیخته به سموم کشاورزی است و باعث آلودگی منابع آبی اطراف بصره شده.