جنگ، آشوب، خشونت و بی‎ثباتی در افغانستان سبب شد در سه دهه‎ی گذشته حدود سه میلیون افغان راهی ایران شوند و کارگری در مشاغل سخت و زندگی در حومه شهرهای

خون پای هویت و امکانات: طلب افغان‎های «مدافع حرم» از سپاه پاسداران و نظام مقدس

-بطور متوسط هفته‎ای 20 هزار افغانستانی ایران را به خاطر تورم، کاهش ارزش ریال و بیکاری ترک می‎کنند.

- حدود سه میلیون افغان بطور قانونی و غیرقانونی در ایران ساکن هستند.
- نسل دوم و سوم افغان‎های ساکن ایران برای تطبیق خود با جامعه‏‌ی ایران دست به هر تلاشی زده‌اند و حتی در راه اهداف جمهوری اسلامی خون داده‌اند!
- بازگشت افغان‌های «مدافع حرم» که در دفاع از رژیم بشار اسد در سوریه جنگیده‌اند پس از پایان جنگ به ایران مشکلات تازه‌ای را برای جمهوری اسلامی که به آنها بدهکار است رقم خواهد زد.

پنج شنبه ۱ شهریور ۱۳۹۷ برابر با ۲۳ اوت ۲۰۱۸

روزنامه لس‌آنجلس تایمز در گزارشی به تاثیر کاهش شدید ارزش ریال و بحرانی شدن شرایط اقتصادی در خروج کارگران افغان و خانواده‎های آنها از ایران پرداخته است.

بر اساس مصوبه شورای عالی کار، کارفرمایان بابت به کار گرفتن هر روز اتباع خارجی غیرمجاز باید بیش از یک‌ و نیم میلیون تومان جریمه پرداخت کنند و بنا به تخلفشان از یک تا ٩٠روز حبس برایشان در نظر گرفته می‌شود

جنگ، آشوب، خشونت و بی‎ثباتی در افغانستان سبب شد در سه دهه‎ی گذشته حدود سه میلیون افغان راهی ایران شوند و کارگری در مشاغل سخت و زندگی در حومه شهرهای بزرگ و کوچک با حداقل امکانات را به شرایط جنگی زندگی در افغانستان ترجیح دادند.

اما در یکی دو سال گذشته وضعیت تغییر کرده است. در شرایطی که تورم و بیکاری چنان زیاد شده که حتی شهروندانی ایرانی به تنگنا افتاده‌اند خروج افغان‎ها از کشور نیز تشدید شده است. اغلب آنها به کشور خود افغانستان بازمی‎گردند اما عده‎ای از آنان نیز به قصد پیدا کردن شغل و درآمد به صورت قاچاق از طریق مرزهای زمینی و دریایی راهی کشورهای دیگر منطقه شده‌اند و عده‎ای دیگر هم راه اروپا را در پیش گرفته‌اند تا شاید شرایط بهتری برای خود فراهم کنند.

بحران آب آشامیدنی در ایران تاثیر زیادی بر بیکاری افغان‎ها دارد. هزاران افغانستانی در شهرهای مختلف در زمین‎های کشاورزی، مزارع و باغات کار می‎کردند که در ماه‎های اخیر بیکار شده‌اند.

روزنامه لس‌آنجلس تایمز زندگی چند جوان افغان را که سال‌هایی در ایران زندگی و کار کرده‌اند روایت کرده و در بخشی از این گزارش نوشته دو برادر افغان که پنج سال در ایران کار کرده‌ و شش ماه است به کشور خود بازگشته‌اند تا سال ۱۳۹۶ خورشیدی روزانه معادل ۱۰ دلار درآمد داشتند اما سال ۹۷ درآمد آنها به حدود ۳٫۵ دلار کاهش یافت و کار کردن در ایران دیگر برای آنها صرف نمی‎کرد و به همین دلیل به کشور خود بازگشتند.

بر اساس گزارش سازمان بین‎المللی مهاجرت بطور متوسط هر هفته ۲۰ هزار افغانستانی از ایران می‎روند. اغلب آنها خود را به شهرهای نزدیک مرز ایران و افغانستان می‎رسانند و به شکل زمینی از مرز خارج می‎شوند.

گزارش این روزنامه آمریکایی تنها بخشی کوچک و کلی از وضعیت مهاجران افغان در ایران را به نمایش می‌گذارد.

تجمع دختران افغان برای حق تحصیل در ایران

مرکز آمار ایران در سال ۱۳۹۶ اعلام کرد حدود یک میلیون و ۶۰۰هزار افغان در ایران زندگی می‎کنند اما ۲۸ خرداد سال ۱۳۹۷ علی‌اکبر صالحی رییس سازمان انرژی اتمی که به مناسبت نود و نهمین سالروز استقلال افغانستان در سفارت این کشور در تهران سخنرانی می‎کرد گفت حدود سه میلیون افغان در ایران زندگی می‎کنند.

صالحی همچنین گفت بیش از ۵۰۰ هزار دانش‎آموز افغان در مدارس ایران در حال تحصیل هستند.

نسل اول افغانستانی‌‎هایی که وارد ایران شدند پناهجویانی بودند که قانونی و غیرقانونی برای فرار از جنگ داخلی افغانستان بار سفر به ایران بستند و برای گذراندن امورات زندگی خود جذب مشاغل غیررسمی و کار سیاه شدند و بدون بیمه با دستمزدهای پایین زندگی خود را تأمین می‌کردند.

آنها مجبور بودند برای داشتن حداقل دستمزد تن به کارهایی دهند که بسیاری از ایرانیان به دلایل مختلف میل به انجام آن نداشته‌اند. کم نبودند کارفرماهایی که ترجیح می‎دادند بجای پرداخت دستمزد بیشتر به کارگر ایرانی که بیمه هم می‎خواست  با دستمزدهای بسیار پایین بدون کمترین مسئولیت در قبال تأمین اجتماعی کارگران افغان، آنها را جذب کنند و هر طور که خواستند از آنان بهره‎کشی کنند.

نهم فروردین سال ۱۳۹۴ حدود ۸۰ هزار هوادار افغان در ورزشگاه آزادی تیم کشورشان را مقابل تیم ملی المپیک ایران تشویق کردند

زندگی افغان‌ها در ایران مجموعه‌ای تلخ از مشکلات ریز و درشت است که سهم زنان در تلخی‌ها خیلی بیشتر از مردان افغان است. مثلاً بعضی از زنان افغان‎ که غیرقانونی در ایران ساکن‌اند با مردان ایرانی ازدواج کرده‌اند و از آنها فرزند دارند. بعضی از این مردان مسئولیت فرزندان‎شان را قبول نکرده و یا در ادامه زندگی به دلایل مختلف از آن زن جدا شده و یا فوت کرده‌اند و مادر و فرزند یا فرزندان بدون داشتن هیچ حق قانونی به عنوان شهروند ایران بلاتکلیف مانده‌اند.

بسیاری از زنان و دختران افغان در شهرهای مختلف ایران مورد تجاوز قرار گرفته‌اند اما چون قاچاقی زندگی می‎کنند دم فرو بسته‌اند. در این میان کم نیستند افغان‎هایی که مرتکب موارد متعدد بزهکاری و جرم شده‌اند اما چون هویت مجهول داشتند از چنگ قانون گریخته‌اند. همچنین حق و حقوق بسیاری از کارگران افغان پایمال شده اما صدا‎ی‎شان به جایی نرسیده است.

عده‎ی بسیار کمی از نسل اول مهاجران  افغان در ایران توانستند کار مناسب و زندگی خوب برای خود و خانواده‎شان فراهم کنند اما نسل دوم مهاجران افغان و فرزندان نسل اول که در ایران به دنیا آمدند و یا دوران کودکی و نوجوانی خود را در ایران گذراندند وضعیتی متفاوت نسبت به پدران و مادران خود پیدا کرده‌اند.

هزاران کودک، نوجوان و جوان افغان در ایران زندگی می‎کنند که حتی افغانستان را ندیده‌اند اما در ایران هویت حقوقی نداشته و بدون شناسنامه هستند. آن هم در شرایطی که پدران و مادران آنها نیز بطور غیرقانونی در ایران اقامت داشته‌اند و این یعنی گرفتاری مضاعف برای نسلی که هیچ نقشی در تعیین زندگی و سرنوشت خود در هیچیک از دو کشور ایران و افغانستان نداشته است.

از سوی دیگر، جنگ سوریه فرصت خوبی برای هزاران مرد افغان به‌خصوص جوانان بود که خود را بیشتر در جامعه‌‏ی ایران بروز دهند. گرفتاری‎های مالی و امید به دریافت حداقل حقوق، آنها را جذب سپاه پاسداران و شاخه‌ی قدس کرد. البته نه در سطح یک نیروی رسمی بلکه به عنوان مزدبگیرانی که در جهت اهداف کارفرمایی خود، یعنی جمهوری اسلامی و سپاه، می‌جنگند اگرچه ممکن است در این جنگ کشته شوند چنانکه بسیاری از آنان زنده بازنگشتند. اما برای کسی که به فکر سیر کردن شکم خود و خانواده‎ است هیچ چیز مهمتر از رسیدن به حداقل درآمد نیست و از همین رو نیز مردان جوان افغان خطر حضور در میدان جنگ را پذیرفتند.

تشییع پیکر یک افغان در شهر قم که در سوریه کشته شد

از این گذشته بسیاری از سرداران سپاه و نمایندگان مجلس به افغان‎ها وعده دادند که حضورشان در جنگ سوریه و عراق تحت عنوان «مدافع حرم» می‎تواند امتیازی برای گرفتن اقامت و تابعیت ایران نیز باشد و این مشوق بزرگی بود تا آنها را به مسلخ بکشاند.

تا حالا جنگ سوریه هشت سال طول کشیده است. افغان‎ها در آغاز این جنگ در قالب گروه «فاطمیون» می‎جنگیدند اما شمار آنها آنقدر بالا رفت که گردان، تیپ و در نهایت تیپ فاطمیون تشکیل شد. تخمین زده می‎شود بین ۱۸ تا ۲۰ هزار افغان در سوریه در حمایت از رژیم بشار اسد جنگیده باشند که با پشتیبانی سپاه قدس صورت گرفته است.

جنگیدن برای افغان‎های مهاجر در ایران تبدیل به یک شغل شد این در حالیست که همزمان ده‎ها جوان افغان توانستند مدارج ترقی در نظام آموزش و پروش ایران را طی کنند و راهی دانشگاه شوند. تحصیل افغان‎ها در ایران و صدور مجوزهای قانونی برای عده‎ای از آنان از اقدامات نادری بود که جمهوری اسلامی برای جامعه‎ی رنجدیده‌ی افغان‎های ساکن ایران در نظر گرفت و گروهی از این امتیاز حداقلی بهره بردند.

پایان جنگ در سوریه هر زمان که باشد دردسرهای بزرگ جدیدی برای جمهوری اسلامی رقم خواهد زد. یکی از آنها پاسخگویی به جوانانی است که در رکاب سپاه قدس جنگیده و به ایران باز می‌گردند. آنها هم نان سپاه را خورده‌اند و هم چه بسا سپاهی فکر می‎کنند!

دیدار قاسم سلیمانی فرمانده سپاه قدس از خانواده یکی از کشته‎های «مدافع حرم» در سوریه؛ مرداد ۱۳۹۵

اغلب افغان‎های ساکن ایران شیعه‌اند و حسینیه‎های مخصوص به خود دارند. پایگاه‎های بسیج محلات با هدف ترویج شیعه‎گری در دل این حسینیه‎ها رسوخ کرده و امکانات حداقلی در اختیارشان گذاشته و نمک‎گیرشان کرده است. این ترفند اتفاقاً موفق هم بود چون زیر سایه تفکر انقلابی و شیعی و افزون بر آن نیازهای مالی و نیاز به دریافت هویت جدید همراه با اقامت رسمی در جامعه ایران، افغان‎های نسل دوم و سوم را به سوریه کشانده است.

برای جمهوری اسلامی خروج افغان‎ها از ایران هم مزیت دارد و هم ضرر. از یک سو از مشکل پاسخگویی به حقوق آنها خلاص می‌شود ولی از سوی دیگر داوطلبان جنگیدن در سوریه را از دست می‌دهد.

اما در عین حال پایان جنگ در سوریه نیز حتما مشکلات فراوانی به همراه خواهد داشت که یکی از آنها لشکر افغان‌هایی است که برای جمهوری اسلامی جنگیده‌اند، در میدان خشونت تجربه جمع کرده‌اند و توقعات خود را از رژیم ایران دارند: آنها «شهید» داده اند، جانباز دارند، نه فقط سپاه بلکه نظام جمهوری اسلامی به آنها بدهکار است! افغان‌های «مدافع حرم» در دفاع از رژیم بشار اسد خطر کرده و خون داده‌اند تا هویت دریافت کنند و از این حق خود که رژیم ایران برای آنها قائل شده به آسانی نخواهند گذشت.