ایران 'اولین مصرف کننده مواد مخدر در جهان'

مریم افشنگ

بی بی سی

بنابر گزارش دفتر کنترل مواد و جرایم سازمان ملل متحد ایران بالاترین میزان مصرف مواد مخدر در جهان را دارد.

به گفته سرگرد محمد شیری فرای، رئیس اداره آموزش همگانی نیروی انتظامی در آذربایجان شرقی ایران نسبت به جمعیت اش، در حال حاضر اولین مصرف کننده مواد مخدر در جهان است.

اعتیاد و مبارزه با مواد مخدر از جمله مباحثی است که مدام مسئولان در ایران نسبت به آن هشدار می دهند. از سوی دیگر بنابر گزارش سال 2008 دفتر کنترل مواد و جرایم سازمان ملل متحد، نزدیک به سه درصد جمعیت 15 تا 64 سال ایران مواد مخدر مصرف می کنند که این مصرف بالاترین میزان مصرف مواد مخدر در جهان است.

بسیاری از کارشناسان مواد مخدر معتقدند در سالهای اخیر مصرف آسان، دسترسی راحت و ارزان مواد مخدر صنعتی مانند اکس، شیشه و ال. اس. دی. جایگزین مواد مخدر سنتی مانند تریاک شده است.

هادی شاکر، روانپزشک، در گفت و گو با بخش فارسی بی بی سی در باره دلایل افزایش مصرف مواد مخدر گفت: "اکثر کسانی که مواد مخدر استفاده می کنند معتقدند که به آن معتاد نمی شوند و فکر می کنند یک بار استفاده از یک ماده برای تفریح چیزی است که قابل پذیرش است. اما در نهایت آرام آرام احساس می کنند که به آن احتیاج دارند و باید این مواد را استفاده کنند تا احساس بهتری داشته باشند."

او افزود: "صرف نظر از تفنن، شاید عامل دیگری برای مصرف مواد مخدر وجود داشته باشد. به عنوان مثال به مواد مخدر برای کنار آمدن با استرس ها و یا تطابق با شرایط سخت زندگی پناه می برند."

آقای شاکر به بیماری افسردگی اشاره کرد و گفت برخی فکر می کنند با مصرف مواد مخدر همه چیز عوض می شود و ماده مخدر را به عنوان داروی درمانی و برای ایجاد شادمانی مصرف می کنند.

او گفت: "هر چقدر این مواد ارزان تر باشد گرایش به آن بیشتر است و هر چقدر سهل الوصول تر باشد مردم بیشتر آن را تهیه می کنند. بنابراین وقتی جوان ها درآمد چندانی ندارند مواد مخدر ارزان قیمت برایشان به صرفه تر است. اگر مصرف استامینوفن کدئین یا شربت سینه کدئین دار را که به شکل غیر مجاز و بدون نسخه مصرف می شود را هم به این آمار اضافه کنیم متوجه می شویم آمار داروهایی که به طور غیر طبی استفاده می شود فوق العاده زیاد است."

سعید پیوندی استاد جامعه شناسی دانشگاه پاریس یکی از دلایل افزایش مصرف مواد مخدر در ایران را موقعیت جغرافیایی این کشور می داند. او در این رابطه گفت: "ایران بر سر راه عبور مواد مخدر از افغانستان و پاکستان به سمت اروپا است. بنابراین فراوانی و ارزانی مواد مخدر در ایران نسبت به بقیه دنیا باعث می شود به عنوان مثال تریاک رواج زیادی داشته باشد."

او افزود: "به نظر من قبل از بررسی بعد آسیب شناسانه اعتیاد باید به بعد اجتماعی آن نگاه کنیم. یعنی باید فکر کنیم چرا افراد به اعتیاد روی می آورند؟ به ویژه در ایران این نکته مهم است که اعتیاد شامل گروه های سنی مختلف به طور همسان می شود . یعنی هم شامل جوانان، هم میانسالان و هم افراد مسن در جامعه است که این موضوع در دنیا ویژه است."

اسماعیل احمدی مقدم، دبیر ستاد مبارزه با مواد مخدر ایران، با اشاره به این که در سال گذشته بیش از هفتصد برنامه رادیویی و تلویزیویی با هدف مبارزه با مواد مخدر ساخته شده است، گفته است که: "هر چقدر به مساله مواد مخدر بپردازیم، باز هم کم است و باید این مساله را به طور ریشه ای و با حل مسائل و مشکلات اجتماعی، اقتصادی و سیاسی کمتر کنیم."

آقای احمدی مقدم همچنین تاکید داشته که حدود هشت میلیون نفر در ایران به طور مستقیم با مساله اعتیاد خود و یا خانواده درگیر هستند اما در پنج سال گذشته یک در صد از جمعیت معتادان در ایران کم شده است.

هر چند مسئولان و کارشناسان در ایران درباره افزایش و کاهش مصرف مواد مخدر اتفاق نظر ندارند اما یافتن راه هایی برای کاهش مصرف این موارد همیشه از بحث هایی است که بسیاری از مختصصان با آن موافقند.