کاخ مروارید در زمینی به وسعت ۱۱۱ هکتار با ۲۵۰۰ متر زیربنا در مهرشهر کرج احداث شده است. این بنا شامل فضاهای متعددی از جمله سالن طلایی، دفتر کار مخصوص، سالن پذیرایی، سالن سینما، سالن بیلیارد، استخر، آب‌نما، محل نگهداری پرندگان کمیاب، اتاق‌های خواب و غیره بوده است.

اسناد فروش غیر قانونی کاخ شمس به سپاه + عکس اسناد


کاخ مروارید در زمینی به وسعت ۱۱۱ هکتار با ۲۵۰۰ متر زیربنا در مهرشهر کرج احداث شده است. این بنا شامل فضاهای متعددی از جمله سالن طلایی، دفتر کار مخصوص، سالن پذیرایی، سالن سینما، سالن بیلیارد، استخر، آب‌نما، محل نگهداری پرندگان کمیاب، اتاق‌های خواب و غیره بوده است.

این اثر در تاریخ ۱۳۸۱/۱۱/۱۲ با شماره ۷۰۶۷ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.

سایت خبری معماری نیوز پیشتر با انتشار اخباری، از تغییر کاربری کاخ مروارید(شمس) توسط یک ارگان نظامی و با مصوبات مسئولین شهری وقت کرج، خبر داده بود.
این اقدام غیر قانونی پس از بازتاب وسیع از طریق رسانه ها؛ مورد انتقاد افکار عمومی قرار گرفت و شورایعالی شهرسازی و معماری در دولت آقای روحانی، مصوبه‌های مربوط به فروش و تغییر کاربری آن را لغو کرد.
کاخ مروارید (شمس) بین سالهای ۱۳۴۵-۱۳۴۷ خورشیدی توسط وسلی پیترز و بنیاد فرانک لوید رایت، آرشیتکت نامدار آمریکایی به مبلغ یک میلیون دلار ساخته شد. این کاخ در کرج تا پیش از بهمن ۱۳۵۷ در اختیار شمس، خواهر شاه مخلوع قرار داشت.
اما نکته مهم این است که این کاخ چگونه فروخته شد!
در خصوص تغییر کاربری و اقدام به فروش کاخ مروارید، با توجه به تبصره یک ماده واحده و تبصره ۲ قانون تشکیل سازمان میراث فرهنگی کشور مورخ ۱۳۶۴/۱۱/۲۶ و بندهای ماده ۳ قانون اساسنامه سازمان میراث فرهنگی، نقل و انتقال صورت پذیرفته فاقد وجاهت قانونی و مشمول مواد ۵۵۸ تا ۵۶۹ کتاب پنجم قانون مجازات اسلامی می باشد و از سوی دیگر تغییر کاربری اراضی موصوف مشمول قانون منع فروش بوده است.
موقعیت اثر:
کاخ مروارید (شمس) در زمینی به مساحت ۱۱۱ هکتار عرصه و باغات و ۲۵۰۰ متر مربع اعیان در سال ۱۳۴۷-۱۳۴۵ شمسی ساخته شد.
تا قبل از انقلاب شکوهمند ۵۷ این کاخ در اختیار شمس پهلوی، خواهر شاه مخلوع قرار داشت. اما پس از پیروزی انقلاب، مالکیت آن در اختیار سپاه پاسداران انقلاب اسلامی قرار گرفت.
این اثر در تاریخ ۱۳۸۱/۱۱/۱۲ با شماره ۷۰۶۷ در فهرست آثار ملی به ثبت رسید.
در بازنگری طرح تفصیلی شهر کرج که ویرایش نهایی آن در خرداد ۸۷ توسط مهندسان مشاور باوند صورت گرفت، این مجموعه جزو آثار فرهنگی-تاریخی با ارزش واقع در محدوده طرح توسعه شهر کرج شمرده شد.

با این حال، در تاریخ ۱۳۸۶/۱۲/۲۵ علی رغم اینکه این اثر مشمول قانون منع فروش بوده، اما توسط بنیاد مستضعفان و جانبازان انقلاب اسلامی به مبلغ ۷۰/۰۰۰/۰۰۰/۰۰۰ ریال فروخته شد.

در تاریخ ۱۳۹۰/۱۲/۲۵ موضوع تغییر کاربری این اثر در کمیسیون ماده ۵ شهر کرج مطرح شد.
این درخواست شامل تغییر کاربری ۷۶/۸ هکتار اراضی کاخ مروارید به شرح زیر بود : ۲۴/۷ هکتار مجموعه کاخ و پیرامون آن در اختیار شهرداری ۱۸/۶ هکتار جهت تامین خدمات عمومی در اختیار مالکین ۲۳ هکتار جهت شوارع و معابر ۲/۲ هکتار جهت کاربری تجاری ۳۲/۷ هکتار جهت کاربری مسکونی برای حدود ۷۰۰۰ واحد مسکونی

همانطور که در تصویر کمیسیون ماده ۵ مشاهده می شود، استاندار، شهردار و معاون امور عمرانی استانداری موافق واگذاری و مدیران کل مسکن وشهرسازی و میراث فرهنگی استان و دبیر کمیسیون از مخالفین این مصوبه بودند.
در تاریخ ۱۳۹۱/۶/۴ میرمحمد غراوی، دبیر وقت شورایعالی معماری و شهرسازی در اقدامی تامل برانگیز از فرهادی، استاندار وقت استان البرز درخواست اصلاح مصوبه از طریق کمیسیون ماده ۵ را کرد!

این مصوبه در تاریخ ۱۳۹۱/۶/۲۱ توسط کمیسیون ماده۵ کرج اصلاح شد. این کمیسیون با تغییر کاربری به شرط تایید شورایعالی شهرسازی و معماری موافقت کرد.
همانگونه که در تصویر زیر مشخص است، از بین افرادی که حق رای داشتند، بجز مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع و گردشگری، الباقی اعضاء با تغییر کاربری موافقت کردند.

سپس مصوبه کمیسیون ماده ۵ به شماره ۴۷۱۸۱مورخ ۱۳۹۱/۶/۲۱ در تاریخ ۱۳۹۱/۷/۵ برای تایید به دبیرخانه شورایعالی شهرسازی و معماری ارسال شد.

این مصوبه در تاریخ ۱۳۹۱/۷/۱۰ در شورایعالی شهرسازی و معماری وقت به تصویب رسید.
در این مصوبه که به پیشنهاد کمیسیون ماده۵ کرج و توسط شورایعالی شهرسازی و معماری به تصویب رسیده بود؛ آمده است: مغایرت اساسی شهر کرج مربوط به تغییر کاربری ۷۶/۸ هکتار اراضی پیرامون کاخ مروارید مهرشهر از فضای سبز، به مسکونی با خدمات مربوطه را مورد بررسی قرار داد و ضمن موافقت با پیشنهاد کمیسیون ماده۵ کرج در این خصوص مقرر نمود: سرانه های مربوطه در چارچوب طرح تدقیق سرانه ها و استقرار جمعیت به میزان۴۰۰ نفر در هر هکتار به تایید و کنترل دبیرخانه شورایعالی شهرسازی و معماری رسیده و متعاقبا ابلاغ گردد.

این مصوبه که توسط شورایعالی شهرسازی و معماری، بعنوان بالاترین مرجع تصمیم‌گیری در مورد تمامی موضوعات شهرسازی و معماری کشور و فرادست کمیسیون ماده ۵ مورد تصویب قرار گرفته بود، داری اشکالات قانون اساسی بود.
این ایرادات شامل موارد زیر است: * عدم توجه به قوانین منع فروش * عدم توجه به ضوابط حریم اثر ملی * عدم طی کامل مراحل استانی (کارگروه زیربنایی و شورای برنامه ریزی استان) * مکاتبه دبیر شورایعالی با استاندار و درخواست اصلاح مصوبه * تایید استقرار جمعیت به میزا ۴۰۰ نفر در هکتار
کاخ مروارید (شمس) را چگونه پس گرفتند؟
بر اساس گزارش معماری نیوز، با توجه به ضرورت رعایت حرائم ابلاغی سازمان میراٍث فرهنگی و گردشگری در مورد اثر فرهنگی تاریخی “کاخ مروارید”، و پس از روی کار آمدن دولت آقای دکتر روحانی؛ پیروز حناچی بعنوان دبیر شورایعالی شهرسازی و معماری مصوبه مورخ ۹۱/۰۷/۱۰ شورایعالی شهرسازی و معماری، با تاکید بر حفظ اراضی پیرامون کاخ مروارید به عنوان بخشی از فضای مجموعه کاخ مروارید را لغو کرد.
حناچی در ابتدا طی نامه ای به شماره ۶۱۱۴۹/۳۰۰ بتاریخ ۱۳۹۲/۱۰/۲۸ خطاب به طاهری، استاندار و رئیس شورای برنامه ریزی و توسعه استان البرز، دستور داد تا شهرداری کرج نسبت به صدور پروانه و اقدامات اجرایی دستور توقف صادر نماید و همچنین مقرر شد اعضاء مربوط شورایعالی شهرسازی و معماری با هدف بررسی باغات شهر کرج و کاخ مروارید، به کرج سفر کرده و نتیجه آن را گزارش نمایند.

حناچی، دبیر شورایعالی شهرسازی و معماری طی نامه ای به شماره ۷۲۴۱۵/۳۰۰ بتاریخ ۹۲/۱۲/۲۶ به استانداری البرز، ضمن اشاره به غیرقانونی بودن تغییر کاربری اراضی موصوف که مشمول قانون فروش می باشد، به جهت تخطی از نصوص قانون، لغو مصوبه کمیسیون ماده۵ مورخ ۹۱/۲/۲۱ و مصوبه شورایعالی شهرسازی و معماری مورخ ۹۱/۷/۱۰ را ضروری دانست.

در ادامه نیز دادستان عمومی و انقلاب کرج نیز خطاب به مدیرکل سازمان میراث فرهنگی و گردشگری استان البرز، عطف به نامه شماره ۹۳۲۱۵۰/۳۹۶ مورخ ۹۳/۱/۲۷ در خصوص گزارش وضعیت کاخ گلستان اعلام داشت: به محض رویت ابلاغیه نسبت به تصرف و حفاظت از مجموعه برابر مقررات قانونی اقدام نمایید.

تصویر زیر نمای سرانه کاربری های مجموعه کاخ مروارید (شمس) است که اگر این مصوبه لغو نمی شد، اکنون این مجموعه بصورت زیر تفکیک شده بود.
طبق مصوبه ابطال شده کمیسیون ماده۵، پروژه مسکونی ۷۰۰۰ واحدی مقرر شده بود در محل “نارنجی” شکل احداث شود.

معماری نیوز در پایان این گزارش اظهار امیدواری کرده که با روشنگری لازم توسط رسانه ها و همیاری مردم و همکاری مسئولین؛ میراث ملی و تاریخی کشورمان را بطور شایسته تحویل آیندگان دهیم.
منبع:پژواک ایران