رد پای نهادهای موازی در ممنوع الخروج کردن فعالان سیاسی

ظاهرا در منبع خبر فارس به جلسه چند تن از مسئولان امنیتی اشاره شده بود که در خلال آن یک مقام امنیتی می گوید سید محمد خاتمی ممنوع الخروج شده است.
محمود علیزاده طباطبائی وکیل سید محمد خاتمی با نگاهی خوش بینانه می گوید: مگر ممنوع الخروج شدن به این سادگی است؟ این کار نیاز به تشکیل پرونده قضائی دارد.

ممنوع الخروج کردن به سادگی آب خوردن

واقعیت این است که ممنوع الخروج کردن افراد و فعالان سیاسی و هنری از ضابطه مشخصی پیروی نمی کند و اساسا مشخص نیست که چه افراد و نهاد هائی مجاز به ممانعت از خروج افراد هستند.

محمد تقی کروبی که به تازگی از رفتش به انگلستان جهت یک پروژه علمی ممانعت شده است می گوید:"از
گیت نیروی انتظامی رد شدم یعنی اینکه پاسپورت مهمور به مهر خروج شده و مشکل قانونی وجود ندارد."

اما همه چیز ناگهانی اتفاق می خورد مهرخروج و حتی نشستن بر صندلی هواپیما تضمینی برای خروج نیست چون هرلحظه ممکن است افراد یا مسولانی از راه برسد و همچون پلیس مخفی ها مانع خروج افراد شوند.

پدیده ممنوع الخروج کردن افراد قبل انتخابات پرماجرای سال 88 هم وجود داشت اما از 22 خرداد به بعد با شدت پیچیده تری دنبل شد به طوری که حتی دکتر ابوالفضل فاتح،مسول کمیته تبلیغات و رسانه ستاد میرحسین موسوی هنگامی که پس از انتخابات قصد داشت برای ادامه تحصیل به انگلستان برود، او نیز به مدت چند روز ممنوع الخروج بود.

فا طمه معتمدآریا و مجتبی میر تهماسب دو چهره هنری در کمال ناباوری از سفر به امریکا بازماندند. معتمدآریا در این مورد می گوید:برای رفتن به امریکا حتی مراحل بازبینی پاسپورت هم پشت سر گذاشتم اما دو نفر مامور با مراجعه به من گفتند شما نمی توانید از کشور خارج شوید عبدالفتاح سلطانی ،وکیل پایه یک دادگستری نیز که مهر ماه 88 برای گرفتن جایزه حقوق بشر قصد خروج از کشور داشت در فرودگاه مطلع شد که معاونت امنیت دادگاه انقلاب طی نامه ای او را ممنوع الخروج کرده است این در حالی بود که ده روز از سفر به وی گفته بودند مشکلی برای خروج ندارد و حتی گذرنامه اش را تحویلش داده بودند.

نسرین ستوده ،وکیل و از فعالان حقوق بشر هم که 20 آذر 88 برای دریافت یک جایزه حقوق بشری عازم ایتالیا بود پس از آن که از گیت نیروی انتظامی عبور می کند متوجه می شود که نامش را در بلندگوی فرودگاه صدا می زنند .پس از لحظاتی به وی گفته می شود که حق خروج از ایران را ندارد.

بدرالسادات مفیدی ،دبیر انجمن روزنامه نگاران ایران نیز به سرنوشت مشابهی دچار شده است.پس از آنکه گذرنامه اش مهر خروج خورده با مراجعه یک فرد لباس شخصی از سفر منع می شود.

دست های نامریی

سرنوشت بیشتر ممنوع الخروج ها مشترک است:گذرنامه هایی که مهر خروج می خورد اما ناگهان با مراجعه یک لباس شخصی همه چیز عوض می شود یا ورق بر می گردد. این فرایند مانند بازداشت های غیرقانونی است که در آن مداخله افراد لباس شخصی نشان می دهد که ماجرا بودار بوده و قضایا از جای دیگری آب می
خورد. معنی و مفهوم این عبارت آنست که در ممنوع الخروج کردن فعالان سیاسی دست هایی فراتر از قانون وجودارد.

رییس پلیس گذرنامه پیشتر گفته بود هر کس برای اطلاع از ممنوع الخروج بودن یا نبودن خود باید با در دست داشتن مدارک شناسایی به اداره گذرنامه مراجعه کند. با این حال افراد زیادی پس از آنکه به اداره گذرنامه رفته و مطلع شدند که ممنوغ الخروج نیستند به طور غیر قانونی از سفر بازماندند.

یک فعال سیاسی که مایل به افشای نامش نیست می گوید: اطلاعات سپاه و حفاظت بیت رهبری دستهای پشت پرده ممنوع الخروج کردن افراد هستند.

وی که یک خروج ناموفق از ایران را پس از انتخابات تجربه کرده می گوید: نهاد های موازی اطلاعاتی که سر نخ فعالت آنها در بیت رهبری و اطلاعات سپاه است به صورت غیر رسمی مانع از خروج برخی فعالان سیاسی از کشور می شوند.

البته نکته ای که بیش از پیش مشکوک است اینست که چرا وظیفه ممنوع الخروج کردن افراد رسما به نیروهای انتظامی سپرده نمی شود.یک ارزیابی اینست که شاید اطلاعات سپاه پاسداران مایل است راسا در این زمینه به قدرت نمایی بپردازدتا فعالان سیاسی این نهاد را قدرتمند تر از نهادهای دیگر تلقی کنند.با این حال بی شک پروسه ممنوع الخروج کردن افراد امری نیست که بگوییم از قانون خاص پیروی می کند.

علت ترس حکومت از خروج برخی افراد

به نظر می رسد که حکومت اسلامی بیم آن دارد که فعالان طرفدار جنبش سبز در خارج از ایران بتوانند نقش موثری در هدایت نافرمانی های سیاسی مردم ایفا کنند.این ترس با تجربه مخالفان محمدرضا پهلوی در پیش از انقلاب گره خورده است.شايد به همین لحاظ رژیم گمان می کند که نباید همچون سالهای 55 تا 57 اجازه دهد مرکزیتی در خارج از ایران به هدایت،کنترل و یا اداره مخالفان داخلی بپردازد

شبکه جنبش راه سبز (جرس) ، امیررضا پورحلم : طی چند ماه اخیر فعالان سیاسی و فرهنگی زیادی هنگام خروج از کشور ممنوع الخروج شدند که آخرین آنها سیمین بهبهانی نویسنده و فعال حقوق زنان بود. بلافاصله پس از آن خبری در باره ممنوع الخروج شدن سید محمد خاتمی رئیس جمهور سابق کشور بر روی خروجی سایت خبرگزاری فارس قرار گرفت که خیلی زود از سوی وکیل وی تکذیب شد.