عدم رعایت بهداشت در کشتارگاه/ سلامت خوزستانی ها زیر تیغه آلودگی سلاخی

اهواز - خبرگزاری مهر: در کشتارگاه سنتی اهواز احشام بر روی زمین ذبح می شوند و پوستشان کنده و گوشت آنها مثله می شود و سلاخها به دلیل نداشتن محلی مناسب برای ذبح گوسفندان در هر نقطه از سالن اقدام به این کار می کنند.

در منطقه ای از جنوب اهواز در ماشین نشسته ام و از درون ماشین بیرون را برانداز می کنم بدون اینکه غباری طبیعی در هوا پراکنده باشد تنها دود خاکستری سیاه رنگی در هوا خودنمایی می کند به نحوی که این دود ما را متوجه مدت زمانی که به کشتارگاه رسیدیم نمی کند. بوی هزاران راس احشامی که روزانه در این محل کشتار می شوند حضور ما را در مقابل درب کشتارگاه بیش از پیش تقویت می کند و در این محل استقرار محل دفن و سوزاندن زباله ها و نخاله های شهرداری منطقه چهار در جوار کشتارگاه که می تواند آلودگیهای زیادی را به همراه داشته باشد فرایند کشتار دام را در ذهنم متصور می کند. اولین کاری که باید می کردیم ملاقات با مدیریت کشتارگاه بود. مدیری که این روزها با مشکلات، تهدیدها و موانع بسیاری دست و پنجه نرم می کند. کشتارگاه سنتی و بدون مکانیزه اهواز انتهای بلوار گلستان و بعد از فلکه بیمارستان بقایی قرار دارد و در سال 1370 به بهره برداری رسیده است. برای کشتار دام در اهواز شاهد حضور احشامی از استانهای لرستان، چهارمحال و بختیاری و کهگیلویه و بویراحمد و.... هستیم اما این به معنی عظمت و بزرگی این کشتارگاه نیست بلکه به دلیل نبود کشتارگاه هایی هست که باید نیاز منطقه خود را تامین کنند. در کشتارگاه، روزانه 2500 راس گوسفند و 500 راس گاو به ارزش تقریبی 250 میلیارد ریال معامله می شود که البته نیروی انتظامی نیز برای تامین امنیت و حفظ مال دامداران و افراد حضور ندارد. سرقت مسلحانه و باج خواهی در اطراف کشتارگاه به وفور قابل مشاهده بوده است. البته آمار تجمعی ورودی دام در نیمه اول ماه رمضان سال جاری نشان می دهد که از مجموع بیش از 1500 کشتار در روز اول ماه رمضان این آمار با گذشت دو هفته از این ماه به یک سوم رسیده و تعداد کشتار به بیش از 500 راس دام رسیده است. به دلیل اینکه تملک زمینهای اطراف کشتارگاه مشخص نیست، محل فروش دام که با مشکلات ریشه ای مواجه است در کنترل کشتارگاه نیست و بر آن هیچ نهادی نظارت ندارد. محل فروش دام را واسطه ها و دلال ها اداره می کنند. این فرایند باعث می شود که گوشت مورد نظر به گرانی در بازار به فروش برسد. در کشتارگاه سنتی اهواز، احشام بر روی زمین ذبح می شوند و پوستشان کنده و گوشت آنها مثله می شود. استقرار چهار بالابر برای حمل احشام سنگین باعث شده که به دلیل طراحی نامناسب هیچ کمکی به سلاخ ها نشود. سلاخ ها به دلیل نداشتن محلی مناسب برای ذبح گوسفندان در هر نقطه از سالن اقدام به این کار می کنند. ضمن اینکه نبود نیروی کافی در کشتارگاه باعث شده که نظارت با ضعف همراه باشد. یکی دیگر از مشکلات کشتارگاه نبود سالن ویژه کشتار گاو و گاومیش است زیرا این حیوانات به بوی خون حساس بوده و گاهی مشاهده شده است که این حیوانات تحریک شده و به سلاخ ها صدمه وارد می کنند. نبود سیستم مناسب شستشو باعث شده که کشتارگاه ماهانه بیش از 40 میلیون ریال هزینه پرداخت کند. سالن سازی نامناسب سوله ها و باز بودن در و پنجره های بزرگ کشتارگاه و گاهی شکسته شدن حفاظ ها باعث شده که گرد و غبار بسیاری گوسفند قربانی شده را آلوده کند. نکته حائز اهمیت اینکه بسیاری مواقع ناظرین بهداشتی در هنگام ذبح گوسفند حضور ندارند و بسیاری از احشام بیمار و ضعیف در همان ساعاتی که ناظر حضور ندارد ذبح می شوند. همچنین بهداشتی نبودن قلابها، ریل ها و گیره های آویز لاشه به دلیل کشتار پی در پی بهداشت عمومی را تحت تاثیر قرار می دهد و این فرایند باعث می شود که باکتری ها و میکروبهای خطرناک در لاشه های گوسفندان نفوذ کند. نپوشیدن روپوش از سوی بعضی سلاخ ها، حضور افراد غیر متفرقه، انباشت کله های خوراکی در اماکن غیر بهداشتی، دیوارهای کاشی شده و فرسوده و گاها تخریب شده سوله های کشتارگاه، عدم نظارت جدی بر روی بیش از 200 سلاخ در کشتارگاه که به هیچ وجه زیر نظر شهرداری نیستند و ده ها مشکل دیگر تنها بخش اندکی از مشکلات بی شمار محلی که با سلامت همه آحاد جامعه روبرو است، می باشد. در این میان رئیس شورای شهر اهواز و فرماندار اهواز اعلام کرده اند که کشتارگاه اهواز تا زمان به بهره‌برداری رسیدن کشتارگاه صنعتی مورد استفاده قرار می‌گیرد ولی بعضی از افراد مسئول بر بهسازی این واحد خدماتی تاکید کرده اند. کشتارگاه اهواز در حالی بیش از 45 درصد کشتار دام استان را انجام می دهد که این کشتارگاه از مشکلات عدیده ای رنج می برد و حتی بسیاری از کارشناسان حاضر نیستند از آن بازدید به عمل آورند و در همین راستا نیاز است که اقدامات اساسی برای بهداشت این کشتارگاه که بسیاری از کارشناسان از آن به عنوان یک کشتارگاه نیمه سنتی یاد می کنند انجام شود زیرا وضعیت نامطلوب نگهداری، جمع آوری و حمل و نقل زباله های ناشی از فرآیند کشتار و ناکار آمد بودن سامانه تصفیه فاضلاب کشتارگاه از جمله مشکلاتی است که در این کشتارگاه وجود دارد. کمبود امکانات در کشتارگاه ها تنها مربوط به کشتارگاه سنتی اهواز نیست زیرا همه 26 کشتارگاه سنتی فعال در خوزستان فاقد هرگونه شرایط و امکانات بهداشتی در تهیه و تامین فرآورده‌های خام گوشتی هستند به طوری که روزانه ده‌ها تن مواد زائد توسط این کشتارگاه‌ها، مکان‌های مختلفی را آلوده می‌سازد. از سویی دیگر عدم اعتقاد به بهسازی در این کشتارگاه سنتی برای جلوگیری از اتلاف سرمایه به این دلیل صورت می گیرد که کشتارگاه صنعتی اهواز در سفر دور اول هیئت دولت به خوزستان مصوب شده و دیگر نیازی به صرف هزینه اضافی در این کشتارگاه نیست. زمین مورد نظر برای احداث این کشتارگاه انتخاب و پیگیری‌ها برای آغاز عملیات آن در حال انجام است. فعالان محیط زیست و سلامت در اهواز اعتقاد دارند که با توجه به اهمیت سلامت شهروندان و با توجه به اینکه اتمام پروژه کشتارگاه صنعتی در صورت تامین اعتبارات بیش از سه سال ادامه دارد، کشتارگاه فعلی باید شرایط مطلوب را از نظر بهداشتی دارا باشد تا خطری سلامت مردم اهواز را که از گرما و گرد و خاک رنج می برد تهدید نکند. در مصوبات سفر رئیس‌جمهور به خوزستان 120 میلیارد ریال اعتبار برای احداث دو واحد کشتارگاه صنعتی در بهبهان و اهواز در نظر گرفته شد و قرار بود این کشتارگاه‌ها به صورت مشارکتی توسط دولت و بخش خصوصی احداث شوند. کاهش تراکم دام در سالنهای کشتاری با تغییر زمان کشتار و احداث اتاقهای انبار و فرآوری پوست از اقدامات مورد نیاز برای بهسازی و ارتقای عملکرد کشتارگاه اهواز است. معاون عمرانی استاندار خوزستان نیز اعتبار مورد نیاز برای کامل شدن کشتارگاه فعلی اهواز و بهسازی آن را 150 تا 200 میلیون تومان از محل اعتبارات توسعه یا تملک دارایی عنوان کرد. سیدعباس طباطبایی پیشتر در جلسه بررسی کشتارگاه‌‌های خوزستان اظهار داشت: باتوجه به اینکه راه‌اندازی کشتارگاه فعلی اهواز و بهسازی و انجام تعمیرات آن برای تامین سلامت مردم ضروری است هرچه سریع‌تر نسبت به تکمیل این کشتارگاه اقدام شود. وی با انتقاد از تاخیر در بهسازی این کشتارگاه تاکید کرده بود تعمیرات و بهسازی کشتارگاه فعلی اهواز باید قبل از پایان سال 1387 به انجام برسد. مدیرکل محیط زیست خوزستان نیز با تاکید بر بازسازی و بهسازی کشتارگاه‌های دام استان و تبدیل آنها از سنتی به صنعتی می گوید: باتوجه به پیگیری‌های مجدانه در کمیته ساماندهی کشتارگاه‌های استان مقرر شد با اختصاص اعتبارات لازم این روش اجرا شود اما با وجود تصویب این طرح با گذشت یک سال تاکنون هیچ نتیجه یا گزارش کاری از اجرای این مصوبه ارائه نشده است و این موارد می‌توانند مخاطرات را برای شهروندان تشدید کند. مدیرکل دامپزشکی خوزستان هم با تایید بر غیر بهداشتی بودن وضعیت کشتارگاه‌های استان گفت: ورود تعداد زیاد نفرات به سالن کشتار موضوع مهمی است که باید برای کاهش این تردد تمهیدات لازم اتخاذ شود. رئیس شورای شهر اهواز در گفتگو با خبرنگار مهر در اهواز با اشاره به اینکه در دو دهه گذشته توجه به کشتارگاه بسیار اندک بوده است، گفت: بی اطلاعی مسئولان از نحوه کشتار دام که با سلامت شهروندان در ارتباط است باعث شده که این کشتارگاه توسعه قابل قبولی نداشته باشد. سید حمید حسن زاده افزود: شهرداری اهواز باید تا زمان تاسیس کشتارگاه صنعتی اهواز، با بهسازی و بازسازی کشتارگاه فعلی بهره برداری صحیح را از این مکان که سلامت شهروندان را با مخاطره مواجه می کند، انجام دهد. مسئولین کشتارگاه هم باید نسبت به ایجاد تغییراتی در سالنهای کشتار و بهسازی محوطه در زیباسازی و توسعه فضای سبز کشتارگاه اقدام کنند. کشتارگاه اهواز در حالی زیر مجموعه معاونت خدمات شهری شهرداری اهواز است که مدیریت این کشتارگاه از کمترین اختیارات برخوردار است و این موضوع باعث می شود که برای سامان دادن به کشتارگاه بروکراسی اداری به وجود آید. نداشتن اختیار برخورد با پیمانکاران و بهره وران متخلف موجب شده است که برخی بهره وران برای خود حقوقی خارج از ضابطه های موجود قائل باشند. این کشتارگاه از سالن های ذبح گاو، ذبح گوسفند و بز، کله پاک کنی گوسفندی و گاوی، سیر آبی پاک کنی،جمع اوری پوست، جمع آوری جگر برخوردار است. در صورتی که این کشتارگاه از جایگاه نگهداری دام، جمع آوری چربی غیر خوراکی و ذوب آن، جمع آوری روده ها و دنبلان، جمع آوری خون و تبدیل به پودر، تولید پودر گوشت از قسمتهای غیر خوراکی و تولید کود برخوردار باشد، بهداشت عمومی کشتارگاه بالا رفته و در ایجاد اشتغال و درآمد موثر خواهد بود. درآمد فعلی کشتارگاه در ازای دریافت ورودی گوسفند، گاو و اجاره محل کله پاک کنی تامین می شود. کشتارگاه اهواز همچون دیگر کشتارگاه ها در هنگام گرانی و ارزانی گوشت هیچگونه تاثیری بر درآمد خود ندارد و لذا با برنامه ریزی مناسب می توان در ازای درآمد روزانه برای تعداد راس گوسفند، گاو، پوست، جگر، چربی غیر خوراکی، حمل گوشت گوسفند و گاو، اجاره سردخانه، پارکینگ، رستوران، سالن بهره برداری کله گوسفندی و گاوی، ذوب چربی، اجاره ترازو و... درآمد قابل توجهی تامین کند. از دیدگاه کارشناسان نبود کشتارگاه صنعتی در کلانشهر اهواز یکی از عوامل اصلی گرانی گوشت قرمز در خوزستان محسوب می شود این در حالی است که از سال 1379 بنا بر مصوبه دولت مقرر شد که دو کشتارگاه صنعتی در شهرستان های اهواز و بهبهان با مشارکت بخش خصوصی ساخته شود. ------------------ گزارش و عکس: مجتبی گهستونی